Anord
Réimse taighde atá cuibheasach nua ina ndéantar staidéar ar chórais neamhlíneacha. Baineann anord le fisic, ceimic, bitheolaíocht, matamaitic is innealtóireacht, agus le córais ina dtarlaíonn iompar guardalach neamhinréamhinste nó randamach. De ghnáth déanann eolaithe iarracht iompar córais a chur síos i bhfoirm gaoil línigh idir athróg neamhspleách is athróg spleách. Ní bhíonn sa ghaol líneach seo ach garmheastachán ar an bhfíorghaol, ach is leor sin go mion minic. De réir mar a éiríonn an córas níos casta, áfach, éiríonn an gaol an-neamhlíneach, agus ansin ní hionann iompar an chórais ó am go chéile, cosúil le lánsruth an uisce as sconna. Eiseamláir eile den anord is ea cúrsaí domhanda aeráide. Nuair a bhíonn anord i réim i gcóras, ní bhíonn a iompar mar an gcéanna ó am go chéile agus ní féidir an t-iompar sin a réamhinsint, le gnáthchothromóidí líneacha ar a laghad. Is é atá mar aidhm ag na taighdeoirí éagsúla ná iompar córas casta ar leith a iniúchadh is a láimhseáil ina iliomad fo-chodanna le cabhair ríomhairí, chun an t-iompar a réamhinsint. Thosaigh an staidéar nua-aoiseach ar anord le saothar an mheitéareolaí Mheiriceánaigh Edward Lorenz (1917-2008) ar chomhiompar is imshruthú san atmaisféar.[1]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Hussey, Matt (2011). "Anord". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 41.
 | Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
 | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |