زید بن موسی
زید بن موسی الکاظم | |
|---|---|
 | |
| درگذشت | عراق، خلافت عباسی |
| دیگر نام‌ها | زید النار |
| اتهام جنایی | شورش علیه دولت، خیانت ، قتل عام، آتش سوزی |
| مجازات | زندان |
| جزئیات | |
| قربانیان | زیاد |
زید بن موسی (به عربی: زید بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب) فرزند موسی کاظم امام هفتم شیعیان و برادر علی بن موسی امام هشتم شیعیان است. وی علیه مأمون قیام کرد و خانه بنی عباس در بصره را آتش زد و به همین دلیل به «زید النار» (زید آتش) معروف شد.[۱]
او در قیام ناموفق علید در سال ۸۱۵میلادی علیه خلیفه عباسی به رهبری ابوالسرایا شرکت کرد و طی آن شهر بصره را تصرف و اداره کرد.[۲] به گفته طبری حکومت او با قتل عام علیه حامیان عباسیان و آتش زدن تعداد زیادی خانه متعلق به اعضای خاندان عباسی یا پیروان آنها همراه بود، که به دلیل آن لقب «زید النار» (زید آتش) را به او دادند.[۳] بصره پس از شکست ابوالسرایا در کوفه مدتی مقاومت کرد تا اینکه به دست سردار عباسی علی بن ابی سعید تصرف شد. زید از علی نامه گذری سالم دریافت کرد و تسلیم او شد.[۴] برادر، ابراهیم نیز در این قیام شرکت کرد و مدتی بر یمن حکومت کرد.[۵]
طولی نکشید که زید از زندان فرار کرد و در ژوئن ۸۱۶ به همراه برادر ابوالسرایا دوباره در انبار قیام کرد. آنها بسیار زود از "لشکریان عباسی" شکست خوردند و دوباره اسیر شدند.[۶]
زندگی شخصی
[ویرایش]از زمان و مکان تولد و مرگ زید و حتی بقیه جزئیات زندگی او اطلاع دقیقی در دست نیست. زید بن موسی برادر علی الرضا(امام هشتم شیعیان) بود و تقریباً در سال ۲۵۰ ه.ق در سامرا در زمان خلیفه عباسی المستعین درگذشت.[۷]
فرزندان
[ویرایش]بر اساس برخی گزارش ها زید ده فرزند داشت. اما ابن عنبه معتقد است که او چهار پسر داشت: الحسن، حسین محدث، جعفر و موسی الاسام، و فرزندانش در مراکش ، عراق (بنو صعب، بنی مکارم) و ایران پراکنده بودند.[۸]
نارضایتی علی بن موسی از عملکردش
[ویرایش]روایاتی از علی الرضا وجود دارد که زید را سرزنش کرده و او را به تقوا و دوری از گناهان دعوت کرده است. [۹] الرضا پس از ظلمی که در بصره در قیام ابن طباطبا و ابوالسرایا کرد، در معرض رفتار زید قرار گرفت و با انزجار از او سخن گفت و سوگند یاد کرد که دیگر با او صحبت نکند.
«ای زید! آیا این سخنان حقیر کوفه وسوسه می شوید که فاطمه عفت خود را حفظ کرد، پس خداوند فرزندان او را از جهنم منع کرد؟! این مخصوص الحسن و الحسین است. اگر دیدی که خدای متعال را نافرمانی می کنی و وارد بهشت می شوی و موسی بن جعفر خدا را اطاعت کرد و وارد بهشت شد; پس تو نزد خداوند متعال از موسی بن جعفر ارجمندتر هستی! به خدا سوگند هیچکس به آنچه خدای متعال دارد جز با اطاعت از او نمی رسد و تو ادعا کردی که با نافرمانی او به آن می رسی! "آنچه شما ادعا می کنید شر است"». زید به او گفت: من برادرت و پسر پدرت هستم. و او گفت «تو برادر منی تا زمانی که خدای متعال را اطاعت کنی [۱۰] ».
مقبره
[ویرایش]مقبره زید بن موسی در روستای آفریز قائنات واقع است. گنبد اصلی بنا در گذشته ویران شده و به جای آن گنبدی با اسکلت فلزی برپا کرده‌اند.
پانویس
[ویرایش]- ↑ Bosworth 1987, p. 26 (note 68).
- ↑ Bosworth 1987, p. 26.
- ↑ Bosworth 1987, pp. 26–27.
- ↑ Bosworth 1987, p. 27.
- ↑ Bosworth 1987, pp. 28–29.
- ↑ Bosworth 1987, p. 44.
- ↑ "فهرست" . مجله تحقیقات رسانه ای مصر . سی. 2023 میلادی. 83: 1-3. 1 مه 2023. DOI : 10.21608/ejsc.2023.300441 . ISSN : 2682-4647 . بایگانی شده از نسخه اصلی در 12/27/2023.
- ↑ الغریبی، عابد (1 اکتبر 2020). تعلیقات الحافظ بن کثیر در کتاب الفصول فی السیره بر امام ابن حزم در جامع السیره - پژوهشی استقرایی، تحلیلی و تطبیقی . مجله دانشکده زبان عربی ایتای البرود . سی. 33 ص 7733–7813.
- ↑ محمد, عزیز (2008-09-01). "موارد ابن خلکان من المؤلفات الأندلسیة فی وفیات الأعیان". اداب الرافدین. 38 (51): 163–196. doi:10.33899/radab.2008.32971. ISSN 2664-2506. Archived from the original on 27 December 2023. Retrieved 14 July 2024.
{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)محمد، عزیز (1 سبتمبر 2008). . اداب الرافدین. ج. 38 ع. 51: 163–196. DOI:10.33899/radab.2008.32971. ISSN:2664-2506. مؤرشف من الأصل في 2023-12-27. - ↑ Abdul-Hussein Abd Ali Al-Thaalabi, Mahmoud (2021-01-23). "تفسير الإمام علي بن موسى الرضا (عليه السلام) للقرآن الكريم في كتاب (الأمالي) للشيخ الصدوق (ت381هـ)". Journal of Misan Researches. 16 (32): 239–281. doi:10.52834/jmr.v16i32.11. ISSN 1815-6622. Archived from the original on 27 December 2023. Retrieved 14 July 2024.
{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)Abdul-Hussein Abd Ali Al-Thaalabi، Mahmoud (23 يناير 2021). . Journal of Misan Researches. ج. 16 ع. 32: 239–281. DOI:10.52834/jmr.v16i32.11. ISSN:1815-6622. مؤرشف من الأصل في 2023-12-27.
منابع
[ویرایش]- Bosworth, C.E., ed. (1987). The History of al-Ṭabarī, Volume XXXII: The Reunification of the ʿAbbāsid Caliphate: The Caliphate of al-Maʾmūn, A.D. 813–33/A.H. 198–213. SUNY Series in Near Eastern Studies. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-88706-058-8.