پرش به محتوا

زنگی‌دارو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

زنگی‌دارو
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاهان
دسته: سرخس‌گیان[۱]
رده: رده بسپایک‌ها[۲]
راسته: راسته بسپایک‌ها[۳]
تیره: سپرزدارویان[۴]
سرده: آسپلنیوم
گونه: A. scolopendrium
نام دوبخشی
Asplenium scolopendrium

زَنگی‌دارو گیاهی است از دسته سرخس‌گیان، از ردهٔ بسپایک‌ها، راستهٔ بسپایک‌ها، از تیره، سپرزدارویان.[۵] که در جنگل‌های شمال ایران هم می‌روید و مصارف زینتی دارد.

زنگی‌دارو بیشتر در سنگلاخ‌ها می‌روید و برگ آن شبیه‌است به برگ بسپایک و سوی زیرین برگ آن سرخ‌رنگ است. در پزشکی سنتی ایران سرشت این گیاه را گرم و خشک دانسته‌اند و آن را زایل‌کننده سپرز توصیف کرده‌اند.[۶]

زنگی‌دارو گیاهی است پایا و دارای ساقه زیرزمینی کوتاه و نامنظم و برگ‌هایی به درازای ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر و به پهنای ۴ تا ۵ سانتیمتر با دمبرگ کوتاه و پوشیده از کرک. این گیاه در کناره چشمه‌ها و دیواره چاه‌هاو اماکن سایه‌دار می‌روید و قسمت مورد استفاده، برگهای آن است که بویی به نسبت مطبوع و طعمی ملایم دارد. ساقه زیرین آن ضخیم است و در درمان به عنوان قابض و ادرارآور بکار می‌رود.[۶]

ساقه زیرزمینی این سرخس پوشیده از بازمانده‌های پوسیده برگ‌های قبلی است. حلقه مکانیکی هاگدان در این سرخس ناقص است.[۷]

زنگی‌دارو گیاهی معمولی در اروپا است ولی در آمریکای شمالی کم دیده می‌شود. گونهٔ آمریکای شمالی آن چهارلاد[۸][۹] است در حالی که گونه اروپایی آن دولاد[۱۰] می‌باشد. گونه‌ای از آن با نام علمی A. scolopendrium var. lindenii در جنوب مکزیک و هیسپانیولا می‌روید.[۱۱]

منابع و پانویس‌ها

[ویرایش]
  1. Pteridophyta
  2. Polypodiopsida
  3. Polypodiales
  4. Aspleniaceae
  5. برابرهای واژه‌های علمی از: عطری، مرتضی، واژه‌نامه علوم زیستی، دوجلدی، همدان: اداره انتشارات دانشگاه بوعلی‌سینا، ۱۳۸۴.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ گیاه‌شناسی گل گلاب ص ۱۷۰ و کارآموزی داروسازی ص ۱۸۹ به نقل از دهخدا، سرواژه زنگی‌دارو بایگانی‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine.
  7. «دانشنامهٔ رشد، سرواژه، سرخس». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۲۰.
  8. tetraploid
  9. برابر فارسی[پیوند مرده]
  10. diploid
  11. scolopendrium ویکی‌پدیای انگلیسی

نگارخانه

[ویرایش]