ایکس‌ام‌ام-نیوتون
 Artist's impression of the XMM-Newton spacecraft | |
| فهرست نام‌ها | High Throughput X-ray Spectroscopy Mission X-ray Multi-Mirror Mission |
|---|---|
| گونه مأموریت | اخترشناسی پرتو ایکس |
| اپراتور | آژانس فضایی اروپا |
| شناسهٔ کوسپار | 1999-066A |
| شماره ستکات | ۲۵۹۸۹ |
| وبگاه | |
| مدت مأموریت | Planned: 10 years[۱] Elapsed: ۲۵ سال، ۱۴ روز |
| ویژگی‌های فضاپیما | |
| سازنده | Dornier Satellitensysteme, کارل زایس آگ، Media Lario, ماترا مارکونی اسپیس، BPD Difesa e Spazio, فوکر[۲] |
| جرم پرتاب | ۳٬۷۶۴ کیلوگرم (۸٬۲۹۸ پوند)[۲] |
| جرم خشک | ۳٬۲۳۴ کیلوگرم (۷٬۱۳۰ پوند) |
| ابعاد | Length: ۱۰٫۸ متر (۳۵ فوت)[۲] Span: ۱۶٫۱۶ متر (۵۳ فوت)[۲] |
| توان | 1,600 watts[۲] |
| آغاز مأموریت | |
| تاریخ راه‌اندازی | 10 December 1999, 14:32 UTC[۳] |
| موشک | آریان ۵G No. 504[۴] |
| سایت پرتاب | پایگاه فضایی گویان ELA-3[۲][۴] |
| پیمان‌کار | آریان‌اسپیس |
| Entered service | 1 July 2000[۲] |
| مشخصات مداری | |
| سامانه مرجع | مدار زمین‌مرکزی |
| نیم‌قطر بزرگ | ۶۵٬۶۴۸٫۳ کیلومتر (۴۰٬۷۹۲٫۰ مایل) |
| خروج از مرکز | ۰٫۸۱۶۵۸۵ |
| حضیض gee | ۵٬۶۶۲٫۷ کیلومتر (۳٬۵۱۸٫۶ مایل) |
| اوج gee | ۱۱۲٬۸۷۷٫۶ کیلومتر (۷۰٬۱۳۸٫۹ مایل) |
| انحراف مداری | 67.1338 degrees |
| تناوب | 2789.9 minutes |
| مبدأ | 4 February 2016, 01:06:30 UTC[۵] |
| تلسکوپ اصلی | |
| گونه | ۳ × Wolter type-1[۲] |
| قطر | Outer mirror: ۷۰ سانتیمتر (۲۸ اینچ)[۲] Inner mirror: ۳۰٫۶ سانتیمتر (۱۲ اینچ)[۲] |
| فاصله کانونی | ۷٫۵ متر (۲۵ فوت)[۲] |
| Collecting area | ۰٫۴۴۲۵ متر مربع (۵ فوت مربع) at 1.5 الکترون‌ولت[۲] ۰٫۱۷۴۰ متر مربع (۲ فوت مربع) at 8 keV[۲] |
| طول موج | ۰٫۱–۱۲ الکترون‌ولت (۱۲–۰٫۱ نانومتر)[۲] |
| دقت | 5 to 14 arcseconds[۲] |
 ESA astrophysics insignia for XMM-Newton | |
ایکس‌ام‌ام-نیوتون (انگلیسی: XMM-Newton) که به نام‌های مأموریت طیف‌سنجی پرتو ایکس با توان بالا و مأموریت چندآینه‌ای پرتو ایکس نیز شناخته می‌شود، یک رصدخانه فضایی پرتو ایکس است که آن را آژانس فضایی اروپا در دسامبر ۱۹۹۹ بر روی موشک آریان ۵ به‌سوی مدار نزدیک زمین پرتاب شده‌است. این دومین مأموریت اصلی برنامه هوریزون ۲۰۰۰ آژانس فضایی اروپا بوده‌است. این فضاپیما که به نام فیزیکدان و اخترشناس آیزاک نیوتن نامگذاری شده، وظیفهٔ بررسی منابع پرتو ایکس بین ستاره‌ای، انجام طیف‌بینی محدوده‌ای وسیع و انجام نخستین تصویربرداری همزمان از اجسام را با پرتو ایکس و نیز نوری (در طول موج طیف مرئی و فرابنفش) دارد.[۶]
این فضاپیما که در ابتدا با بودجه برای مدت دو سال، با عمر ده ساله طراحی شده بود، در سلامت کامل به سر می‌برد و مأموریت‌های مکرری را دریافت کرده‌است، آخرین بار مأموریت در اکتبر ۲۰۲۰ بوده که قرار است تا پایان سال ۲۰۲۲ ادامه داشته باشد.[۷]
آژانس فضایی اروپا قصد دارد ایکس‌ام‌ام-نیوتون را با تلسکوپ پیشرفته برای اخترفیزیک با انرژی بالا (ATHENA) جایگزین کند. این دومین مأموریت بزرگ در برنامهٔ چشم‌انداز کیهانی ۲۰۱۵-۲۰۲۵ است که در سال ۲۰۲۸ راه‌اندازی می‌شود.[۸] ایکس‌ام‌ام-نیوتون به رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا شبیه است که در ۱۹۹۹ نیز راه‌اندازی شد.
تا ماه مهٔ ۲۰۱۸، نزدیک به ۵۶۰۰ مقاله در مورد ایکس‌ام‌ام-نیوتون یا نتایج علمی آن رصدگر منتشر شده‌است.[۹]
منابع
[ویرایش]- ↑ "XMM-Newton factsheet". European Space Agency. 20 August 2014. Retrieved 16 June 2018.
- ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ ۲٫۱۳ ۲٫۱۴ Wilson, Andrew (June 2005). "XMM-Newton" (PDF). ESA Achievements (3rd ed.). European Space Agency. pp. 206–209. ISBN 92-9092-493-4. ESA Publication BR-250.
- ↑ "A Faultless Launch". European Space Agency. 10 December 1999. Retrieved 21 September 2014.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Ariane-5". Gunter's Space Page. Retrieved 21 September 2014.
- ↑ "XMM - Orbit". Heavens Above. 3 February 2016. Retrieved 3 February 2016.
- ↑ "XMM-Newton: Objectives". European Space Agency. 8 July 2011. Retrieved 5 February 2016.
- ↑ "Extended operations confirmed for science missions". ESA. Retrieved 11 June 2021.
- ↑ Bauer, Markus (27 June 2014). "Athena to study the hot and energetic Universe". European Space Agency. Retrieved 8 June 2017.
- ↑ Kretschmar, Peter (2018). XMM-Newton Overall Mission Status (PDF). XMM-Newton Users' Group Meeting #19. 17–18 May 2018. Villafranca del Castillo, Spain.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «XMM-Newton». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۲۱.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ایکس‌ام‌ام-نیوتون موجود است.
 | این یک مقالهٔ خرد فضاپیما یا ماهواره است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
| |||||||||||||||
| ارتباطات |
| ||||||||||||||
نشاندهندههای فناوری |
| ||||||||||||||
| پیشنهادی و لغوشده | |||||||||||||||
| ناموفق | |||||||||||||||
مأموریت‌های آینده با حروف کج نوشته شدهاند.
| |||||||||||||||
| عملیاتی |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| برنامهریزیشده |
| ||||||||||||
| پیشنهادی | |||||||||||||
| بازنشسته |
| ||||||||||||
| در خواب زمستانی (مأمویت انجامشده) |
| ||||||||||||
| از دست رفته/شکستخورده |
| ||||||||||||
| لغوشده | |||||||||||||
| مرتبط | |||||||||||||