افسانه بایگان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز «افسانه بایگان» را محافظت کرد: خرابکاری گسترده ([ویرایش=تنها کاربران تأییدشده] (زمان سرآمدن ۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۴۰ (UTC)) [انتقال=تنها کاربران تأییدشده] (زمان سرآمدن ۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۴۰ (UTC))) |
جز بهبود/اضافه کردن منبع |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
=== خداحافظی از بازیگری === |
=== خداحافظی از بازیگری === |
||
افسانه بایگان ۲۰ تیر ۱۴۰۲ در اینستاگرام گفت به دلیل فشارها و قضاوت‌های سختگیرانه، نادیده گرفته شدن فعالیت هنری و حیثیت اجتماعی‌اش «از عرصه بی‌حرمت بازیگری» کناره‌گیری می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=افسانه بایگان از عرصه بازیگری خداحافظی کرد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/cede1lg8pg5o|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2023-07-12|بازبینی=2023-07-12|کد زبان=fa}}</ref> |
افسانه بایگان ۲۰ تیر ۱۴۰۲ در [[اینستاگرام]] گفت به دلیل فشارها و قضاوت‌های سختگیرانه، نادیده گرفته شدن فعالیت هنری و حیثیت اجتماعی‌اش «از عرصه بی‌حرمت بازیگری» کناره‌گیری می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=افسانه بایگان از عرصه بازیگری خداحافظی کرد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/cede1lg8pg5o|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2023-07-12|بازبینی=2023-07-12|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=افسانه بایگان هم از عرصه بازیگری کناره‌گیری کرد|نشانی=https://ir.voanews.com/a/afsaneh-baygan-retired-from-acting-after-being-convicted-for-opposing-mandatory-hijab/7177185.html|وبگاه=صدای آمریکا|تاریخ=2023-07-12|بازبینی=2023-07-12|کد زبان=fa}}</ref> |
||
== فیلم‌شناسی == |
== فیلم‌شناسی == |
||
نسخهٔ ۱۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۰۸
افسانه بایگان | |
|---|---|
 بایگان در ۱۳۹۴ | |
| زادهٔ | ۲۶ دی ۱۳۴۰ (۶۲ سال) تهران، ایران |
| پیشه | بازیگر |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۵۱–اکنون |
| همسر | مصطفی شایسته |
| فرزندان | ۱ |
| خویشاوندان | فضل‌الله بایگان (عموی پدر) میرزا جواد مؤتمن‌الممالک (پدر پدربزرگ) |
افسانه بایگان (زادهٔ ۲۶ دی ۱۳۴۰) بازیگر ایرانی است. او بازیگری را با نقشی در فیلم کوتاه بوق (۱۳۵۱) آغاز و در ۱۵ سالگی رتبهٔ دوم مسابقه دختر شایستهٔ ایران در مجلهٔ زن روز را کسب کرد. فعالیت حرفه‌ای او با مجموعهٔ تلویزیونی سربداران (۱۳۶۲) آغاز شد و با گمشده (۱۳۶۵) کار سینمایی خود را آغاز کرد که پرفروش‌ترین فیلم سال شد. او در آن زمان یکی از پرکارترین بازیگران زن سینما و نخستین سوپراستار زن دههٔ ۱۳۶۰ شد و در فیلم پرمخاطب بگذار زندگی کنم (۱۳۶۵) ایفای نقش کرد. بایگان برای نقش‌آفرینی در دو فیلم با یک بلیت (۱۳۶۹)، خواهران غریب (۱۳۷۴) و کافه ستاره (۱۳۸۴) نامزد دریافت جایزهٔ بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم فجر شد.[۱] در عرصهٔ تلویزیون، او در پیامک از دیار باقی (۱۳۸۷) و وضعیت سفید (۱۳۹۰) حضور داشته‌است.[۲]
زندگینامه
افسانه بایگان ۲۶ دی ۱۳۴۰ در تهران متولد شد. عموی پدرش فضل‌الله بایگان از پیشگامان تئاتر ایران و پدربزرگ پدرش میرزا جواد موتمن‌الممالک نماینده اولین دوره مجلس شورای ملی بود.[۳][۴] مادرش به بازیگری علاقمند بود اما به دلیل پرورش در خانواده ای منضبط و سختگیر، موفق به فعالیت در این رشته نشد. پدربزرگ مادری افسانه بایگان مستشار دیوان عالی کشور بود و جد اعلای مادرش، میرزا محمدرضا مؤتمن‌السلطنه در دوره قاجار حاکم خراسان و نایب التولیه آستان قدس رضوی بوده‌است.[۵]
زمانی که پانزده ساله بود به تشویق مادرش در مسابقه دختر شایسته ایران شرکت کرد و نفر دوم شد. در آن سال، جلوه پالیزبان، فینالیست کرمانشاهی، به عنوان دختر شایسته ایران برگزیده شد. در این مراسم رسم بر این بود که دختر شایسته سال گذشته، شنل مخصوص را بر دوش دختر شایسته جدید می‌گذاشت، وی در یازده سالگی در فیلم کوتاه بوق کاری از علی علیزاده به ایفای نقش پرداخت؛ ولی فعالیتش در سینما و تلویزیون را در سال ۱۳۶۰ با بازی در مجموعه تلویزیونی پربینندهٔ سربداران آغاز کرد. یک سال بعد نخستین نقش سینمایی را در فیلم گمشده به کارگردانی مهدی صباغ‌زاده در سال ۱۳۶۴ به‌دست‌آورد و به یکی از پرکارترین بازیگران زن سینمای ایران و سوپراستار در دههٔ شصت تبدیل شد. وی اواخر دهه هفتاد تا اوایل دهه هشتاد به علت شرایط کاری چند سال از سینما فاصله گرفت چون به گفته خودش حتی فراموش شدن برای او بهتر از ماندن به هر قیمتی بوده‌است.[۶]
همسر افسانه مصطفی شایسته است که در سال ۱۳۳۷ در تهران متولد شد و فعالیت در سینما را از سال ۱۳۶۷ با فیلم روز با شکوه به کارگردانی کیانوش عیاری آغاز کرد و سپس با ساخت فیلم مادر به کارگردانی علی حاتمی و ساخت و توزیع ده‌ها فیلم سینمایی ایرانی با کارگردان‌های مختلف سینمای ایران به فعالیت خود ادامه داد. او صاحب یک فرزند پسر بنام امیرعلی هست که حاصل ازدواج اول اوست. بایگان در کنار بازیگری، طراحی صحنه و لباس را هم در فیلم شکوه بازگشت تجربه کرده‌است.
فعالیت سیاسی
او در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا ۱۳۹۲ ثبت نام کرد اما پس از اعلام نتایج تأیید صلاحیت‌ها، او رد صلاحیت شد.[۷] وی با ذکر این نکته که هیچ‌گاه علاقه‌ای به سیاست نداشت، تنها هدف خود را خدمت‌گزاری به مردم دانسته و با اعلام انصراف از ادامه کاندیداتوری (بعد از رد صلاحیت)، همچنان خود را به قانون اساسی ایران و اسلام پایبند دانست.[۸]
حجاب اجباری
در بحبوحه خیزش ۱۴۰۱ ایران، بایگان با انتشاری تصویری بدون حجاب اجباری در اینستاگرام با زنان معترض ایرانی اعلام همراهی کرد.[۹] اردیبهشت ۱۴۰۲ نیز بدون حجاب اجباری و با گوشواره «شیر و خورشید» در مراسم بزرگداشت آتیلا پسیانی حاضر شد.[۱۰][۱۱]
خداحافظی از بازیگری
افسانه بایگان ۲۰ تیر ۱۴۰۲ در اینستاگرام گفت به دلیل فشارها و قضاوت‌های سختگیرانه، نادیده گرفته شدن فعالیت هنری و حیثیت اجتماعی‌اش «از عرصه بی‌حرمت بازیگری» کناره‌گیری می‌کند.[۱۲][۱۳]
فیلم‌شناسی
فیلم‌ها
مجموعه تلویزیونی
| سال | مجموعه تلویزیونی | کارگردان | شبکه |
| ۱۳۶۲ | سربداران | محمدعلی نجفی | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۵ | تنهاترین سردار | مهدی فخیم‌زاده | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۵ | زیر چتر خورشید | بهمن زرین‌پور | شبکه ۲ |
| ۱۳۷۵ | سرنخ | کیومرث پوراحمد | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۷ | نرگس | شاپور قریب | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۷ | زیر بازارچه | رضا ژیان | شبکه ۲/پخش در نوروز ۷۸ |
| ۱۳۷۷ | روزهای زندگی | سیروس مقدم | شبکه ۳/پخش در سال ۷۹ |
| ۱۳۷۹ | کمین | مسعود کرامتی | شبکه ۳ |
| ۱۳۷۹ | غریبه | جواد اردکانی | شبکه ۲ |
| ۱۳۷۹ | آتش و شبنم | محمدابراهیم سلطانی فر | شبکه ۱ |
| ۱۳۸۰ | با من بمان | حمید لبخنده | شبکه ۳ |
| ۱۳۸۰ | روشنایی دشت | عبدالله باکیده | شبکه ۲ |
| ۱۳۸۰ | نخل و تنهایی | بهروز طاهری | شبکه ۱/پخش در ماه رمضان |
| ۱۳۸۶ | پیامک از دیار باقی | سیروس مقدم | شبکه ۱/پخش در نوروز ۸۷ |
| ۱۳۸۷ | روز حسرت | سیروس مقدم | شبکه ۱/پخش در ماه رمضان |
| ۱۳۸۹ | وضعیت سفید | حمید نعمت‌الله | شبکه ۳ |
| ۱۳۹۰ | راه طولانی | رضا کریمی | شبکه ۱ |
| ۱۳۹۵ | پریا | حسین سهیلی‌زاده | شبکه ۳ |
| ۱۳۹۶ | گمشدگان | رضا کریمی | شبکه ۲ |
| ۱۳۹۶ | تعطیلات رؤیایی | علیرضا امینی | شبکه ۲/پخش در نوروز ۹۷ |
| ۱۳۹۷ | روزهای بی‌قراری | کاظم معصومی | شبکه ۲/پخش از بهار ۹۸ |
| ۱۳۹۸ | دل | منوچهر هادی | شبکه نمایش خانگی/پخش از تابستان ۹۸ |
| ۱۳۹۹ | با خانمان | برزو نیک نژاد | شبکه ۳/پخش در زمستان ۹۹ |
| ۱۴۰۱ | دردسرهای شیرین | سهیل موفق | شبکه ۵/ پخش در نوروز ۱۴۰۱ |
| ۱۴۰۱ | دیو و ماه‌پیشونی | حسین قناعت | شبکه نمایش خانگی/پخش از زمستان ۱۴۰۱ |
جوایز و افتخارات
 | این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
| جشنواره | قسمت | فیلم | نتیجه | جایزه |
|---|---|---|---|---|
| بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر | بهترین بازیگر نقش اول زن | کافه ستاره | نامزدشده | سیمرغ بلورین |
| چهاردهمین جشنواره فیلم فجر | بهترین بازیگر نقش اول زن | دو فیلم با یک بلیط | نامزدشده | سیمرغ بلورین |
| نهمین جشنواره فیلم فجر | بهترین بازیگر نقش اول زن | خواهران غریب | نامزدشده | دیپلم افتخار |
منابع
- ↑ «تصویر جنجالی که افسانه بایگان از خود منتشر کرد». همشهری. ۲۸ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰ نوامبر ۲۰۲۲.
- ↑ مصلح، علی (۹ مه ۲۰۲۳). «ستاره‌های سینمای دهه ۶۰ و ۷۰ علیه حجاب اجباری؛ زنان بازیگرعقب‌نشینی نمی‌کنند». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۲۳.
- ↑ «فضل اله بایگان». سلام سینما. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۲۳.
- ↑ مرسلوند، حسن. زندگینامه رجال و مشاهیر ایران. ص. ۲۹.
- ↑ مستند رخ - گپ و گفتی با افسانه بایگان. Rokh Iranian Documentary. 2020. Retrieved 1 May 2023.
- ↑ «فراموش شدن برای من بهتر از ماندن به هر قیمتی است». مهر. ۳ اسفند ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۲۳.
- ↑ «معنای سیاسی‌ترین جمله «افسانه بایگان»». عصرایران. ۴ اردیبهشت ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۱۳.
- ↑ «افسانه بایگان از دلایل شرکت در انتخابات شورای شهر و رد صلاحیتش گفت». مهر. ۱۹ خرداد ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۲۳.
- ↑ «افسانه بایگان تصویری بدون حجاب اجباری منتشر کرد». ایران اینترنشنال. ۲۸ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «حضور افسانه بایگان بدون حجاب و با گوشواره «شیر و خورشید» در یک مراسم». رادیو فردا. ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۲۳.
- ↑ «افسانه بایگان بدون حجاب اجباری در مراسم نکوداشت آتیلا پسیانی». یورونیوز فارسی. ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۲۳.
- ↑ «افسانه بایگان از عرصه بازیگری خداحافظی کرد». BBC News فارسی. ۲۰۲۳-۰۷-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۲.
- ↑ «افسانه بایگان هم از عرصه بازیگری کناره‌گیری کرد». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۰۷-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۲.
- برای بخش «مجموعه تلویزیونی»: ماهنامهٔ سینمایی فیلم، سال بیستم، شمارهٔ ۲۸۰، صفحهٔ ۳۰، بهمن ۸۰
- افسانه بایگان در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران
- http://khorasanshomali.khorasannews.com/newspaper/BlockPrint/176751
پیوند به بیرون
| عوامل تهیه و تولید |
|
|---|---|
| دست‌اندرکاران |
|
| بازیگران |
|
| شخصیت‌ها | |
| جستارهای وابسته | |
