Minitel
| Minitel | |
|---|---|
 Minitel 1 | |
| Garatzailea | PTT (Postes, télégraphes et téléphones), geroago France Télécom, orain Orange dena |
| Merkaturatua | 1980 |
| Deskatalogatua | 2012 |
| Prozesadorea | Intel 8052 familia |
| Memoria | 8,25 kb |
| Pantaila | Izpi katodikozko hodia monokromo 9″ |
| Energia | 220 V., 50 Hz, 40 W. |
| Sarrera | Teklatua (Klabierra) |
| Konektibitatea | Modem, serie (RS-232), TTL |
Minitel telefono bidez eskuragarri zegoen videotex zerbitzua zen, eta World Wide Web-aren aurrekaririk arrakastatsuenetako bat izan zen. 1978an garatu zen eta 1982an Frantzian merkaturatu zuen PTT konpainiak (gaur egun La Poste-ren eta France Télécom-en artean banatua). Lehen egunetatik, erabiltzaileek lineako erosketak egin zitzaketen, trenen erreserbak, produktuak bilatu, posta elektronikoa jaso, eta txateatu gero Interneti esker posible izan zen modu bertsuan. 1990eko hamarkadan milioika erabiltzaile izatera iritsi zen, baina erabiltzaile eta zerbitzu erabilgarrien kopuruak azkar egiten zuen behera, 2011ko uztailean France Télécom enpresak Télécom itxiko zuela iragarri zuen arte, 2012ko ekainaren 30ean.
Minitelek ekarri zuen posta elektronikoarekin eta horrelakoetan idazteko estiloa ahozkotik hurbilagokoa dela ohiko gutunetatik baino hizkuntzen irakaskuntzan integratzeko aukerak ere zabaldu zituen.[1][2]
Negozio-eredua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1980ko hamarkadan, PTTk hainbat milioi terminal tonto doan banatu zizkien PTTko harpidedunei, telefono-gidaren ordez. Hala, merkatuan sartzea lortu zen, bai enpresetan, bai publiko orokorrean. Terminalaren truke, bezeroei ez zitzaizkien ematen "Orrialde Zuriak" (abonatuen telefono-zerrenda), baizik eta Orrialde Horiak bakarrik (iragarkien zerrenda komertzialak); izan ere, lehenengoa doan kontsulta baitzitezkeen Minitelaren bidez, bilatzaile aski adimendun baten bidez.
France Télécomen kalkuluen arabera, ia 9 milioi terminalek, PCetarako gaitutako web interfazea barne (Windows, Mac OS eta Linux), sarbidea zuten sarera 1999ko amaieran, eta 25 milioi pertsonak erabili zuten (60 milioi frantziarretik).
Minitelak zerbitzu hauek erabiltzeko aukera ematen du:
- Telefono-aurkibidea.
- Txikizkako salerosketa.
- Tren- eta hegazkin-txartelak erostea.
- Konpainien informazio-zerbitzuak.
- Datu-baseak.
- Foroak.
- Mezularitza.
Minitelen garapenak enpresa askoren sorrera ekarri zuen, Internetekin lotutako enpresen puntu-com burbuilarekin gertatu zenaren antzera. Era berean, enpresa txiki horietako askok porrot egin zuten merkatuak gainezka egin zuelako eta negozioak gaizki bideratu zirelako. Mezularitza arrosak (helduentzako txat zerbitzuak) eta beste gune pornografiko batzuk ere kritikatu zituzten, adingabeek erabil zitzaketelakoan. Frantziako gobernuak neurri hertsatzailerik ez hartzea erabaki zuen, hala ere, adierazi zuen haurren jarduera arautzea gurasoen ardura dela, ez gobernuarena. Hala ere, gobernuak lineako zerbitzu pornografikoei zerga bat ezarri zien.
Finantzaketa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nabigazio-denboraren arabera kobratzen zen, eta kostuak bisitatutako lekuen araberakoak dira. Zerbitzua ordaintzeko moduak bi ziren: kreditu-txartela edo telefono-faktura.
France Télécomek minutuko 1 €-raino kobratzen zien Minitelen erabiltzaileei hileko telefono-fakturan; hala ere, tarifak bisitatutako lekuaren araberakoak dira, eta gehienak askoz merkeagoak dira. Bildutako diruaren zati bat Minitel/Teletel zerbitzariak egiten zituzten enpresei ematen zitzaien.
1990eko amaieran hilean 100 milioi konexio inguru zeuden, lineako gidaren 150 milioi kontsulta inguru. 1998an, Minitelek 832.000.000 €-ko diru-sarrerak sortu zituen.
2005ean, 351 milioi dei eta 18,51 milioi konexio-ordu egin ziren, eta 206.000.000 €-ko diru-sarrerak izan zituzten. Horietatik 145 milioi zerbitzu-hornitzaile batzuei birbanatu zitzaizkien (horiek % 30 inguru ari ziren jaisten urtero).[3]
2009ko otsailaren 11n, France Télécomek eta PagesJaunes-ek Minitel zerbitzuarekin amaitzeko planak bertan behera uzten zituztela iragarri zuten. Telefono zenbakiak bilatzeko direktorio-laguntza zerbitzua hilean milioi bat aldiz bisitatzen zen 2017an.[4]
Teknologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Minitel bat terminal tonto bat da, testua, teklatua eta modema erakusten dituen pantaila bat duena. Aurrez definitutako karaktere-multzo bat erabiliz, grafiko sinpleak bistara daitezke. Inprimagailu espezifikoak ere badira merkatuan.[5]
Konektatzen denean, Minitel general modem integratuak PAVI konexio-zenbakia (Point d'Accès de VIdéotexte, "teletesto atzipen-puntua") markatzen du. PAVIk eskatutako konpainiaren edo administrazioaren zerbitzarietan transmititzen du informazioa, Transpac sarea erabiliz.
Teknikoki, Minitel hitza terminalei dagokie; sareari, berriz, Teletel esaten zaio.
Minitela eta Internet
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Minitel eta teletel Interneten Europako aurrekaritzat hartzen dira. Baina Internet Frantzian hedatzeko oztopotzat ere hartu da, ordenagailu pertsonalik gabe zerbitzu erabilgarri askotarako lineako sarbide seguru eta erraza eskaintzen baitzuen. Izan ere, Internetekin alderatuta, baditu oraindik bere abantailak: ez du aparteko zerbitzu baten harpidetza eskatzen (telefono linea erabiltzen du), ezta ordenagailu pertsonal bat erosi eta mantentzea ere. Halaber, segurtasun-arazo gutxiago ditu kreditu-txartelarekin, informazio pertsonalarekin edo birus informatikoekin egindako ordainketei dagokienez. Gainera, Minitelek oso arau zurrunak jarraitzen dituenez, bateragarritasun arazo gutxi daude. Sistemaren aldakortasun txikia eta PTT bezalako monopolio telefoniko baten kontrola dira, ziurrenik, Internetekin alderatuta, sistema gutxiago ezarri izanaren arrazoiak.
Bestalde, Minitel terminalei esker, frantsesak lineako transakzioak egitera ohituta zeudela ere esan izan da Interneten erabilera orokortu zenean, horrela transakzioak Frantzian ezartzea asko erraztu zuela.
1986an, unibertsitateko ikasle frantsesek lanuzte nazionala koordinatu zuten Minitelen bidez. Telekomunikazio digital parte-hartzailearen erabilera politiko goiztiarra da.[6]
Minitela beste herrialde batzuetan
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Minitel maila desberdinetan ezarri zen beste herrialde batzuetan, hala nola Belgikan, Kanadan, Alemanian, Irlandan, Italian, Herbehereetan, Hegoafrikan, Suedian, Erresuma Batuan eta Estatu Batuetan. Espainian Telefonicak arrakasta gutxirekin jarri zuen martxan Videotex sistema, Ibertex izenarekin; Interneten hasi zenean plazaratu zuten, eta berehala kendu behar izan zuten.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Melero, Mikel. (1997). «Internet eta hizkuntzen irakaskuntza» Hizpide: helduen euskalduntzearen aldizkaria (Hizpide) 15 (38): 58–73. ISSN 2530-3287. (Noiz kontsultatua: 2024-09-17).
- ↑ Melero, Mikel. (1997). «Internet eta hizkuntzen irakaskuntza» Hizpide: helduen euskalduntzearen aldizkaria 15 (38): 58–73. ISSN 2530-3287. (Noiz kontsultatua: 2024-09-17).
- ↑ Bilan Minitel 2005, France Telecom, 2005, Copia archivada. .
- ↑ Copia archivada. .
- ↑ Copia archivada. .
- ↑ Small Tech, Richard Kellner Kahn, 2008, University of Minnesota Press. isbn = 978-0-8166-4978-5, p. 24
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Frantsesez) Frantsesezko webgune ofiziala Artxibatua.
- (Frantsesez) Nola erabili minitela Artxibatua.
- (Frantsesez) Minitelerako sarbide ofiziala Internet bidez Itxita
- (Frantsesez) The Périminitel, a home computer based around the Minitel service Artxibatua.
- Minitel Emulation in Microsoft HyperTerminal Itxita.
- (Ingelesez) Computer Chronicles: High Tech France (1990)
- (Ingelesez) Wired News, Minitel: The Old New Thing (ingelesa)
- (Frantsesez) Linux-erako Minitel-en emulazioa
- (Ingelesez) BBC News: France's Minitel: 20 years young
- (Ingelesez) International Herald Tribune: French Aim to Score in U.S. With Minitel (US West-en eta France Telecom-en arteko lankidetzari buruzko artikulua, 1991n)
| Autoritate kontrola |
|
|---|
