Marvelen unibertso zinematografikoa

Marvelen unibertso zinematografikoa (ingelesez: Marvel Cinematic Universe) Marvel Estudioek argitaratutako komiki ezberdinetan oinarritzen diren filmek osatzen duten frankizia da, egundoko irabaziak eman dituena.

Filme guztiak irudimenezko unibertso berean gertatzen dira, protagonistak diren superheroien ikuspuntutik deskribatuak, denak Marvel Comics-en argitaralpenetan oinarrituak. Unibertso honetan, hainbat gertaera eta pertsonaia gurutzatzen dira.

Kaleratu zen lehen filma Iron Man (2008) izan zen, eta honen ondoren The Incredible Hulk (2008), Iron Man 2 (2010), Thor (2011), Captain America: The First Avenger (2011); eta azkenik, The Avengers (2012), aurreko filmetako protagonistek talde bat eratzen dutena, eta estudioak frankiziako Lehen Fasea deitutako multzoa osatuz. Bigarren Fasea Iron Man 3(2013) filmearekin hasi zen, eta Ant-Man (2015) filmearekin amaitu zen. Hirugarren Fasearen abiapuntua Captain America: Civil War (2016) izan zen, eta Spider-Man: Far From Home (2019) izan zen itxiera. Lehen hiru faseek "The Infinity Saga" deiturikoa osatzen dute.

Frankizia gisa, pelikulek kritika positiboak lortu dituzte, eta egundoko arrakasta merkatuan, historian zehar diru gehien lortu duen hirugarren frankizia izanik, Harry Potter-en eta James Bond-en atzetik.

Gainera, Marvel Estudioek unibertso berean girotutako telesail bat ekoitzi dute, Agents of S.H.I.E.L.D. (S.H.I.E.L.D.-eko Agenteak), mundu mailako segurtasunaz arduratzen den erakunde sekretu bateko agenteen (ez superheroien) gorabeherak kontatuz. Hemengo gertakariak The Avengers filmeko gertakarien ostean kokatzen dira, eta Thor: The Dark World filmeko argumetuekin gurutzatzen da atal bat.

Filmak

Filma	Estreinaldia (AEB)	Zuzendaria	Gidoigilea(k)	Ekoizlea(k)	Banatzailea
Lehen fasea
Iron Man	2008ko maiatzaren 2a	Jon Favreau	Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum eta Matt Holloway	Avi Arad eta Kevin Feige	Paramount Pictures
The Incredible Hulk	2008ko ekainaren 13a	Louis Leterrier	Zak Penn	Avi Arad, Gale Anne Hurd eta Kevin Feige	Universal Pictures
Iron Man 2	2010eko maiatzaren 7a	Jon Favreau	Justin Theroux	Kevin Feige	Paramount Pictures
Thor	2011ko apirilaren 21a	Kenneth Branagh	Gidoia: Ashley Edward Miller, Zack Stentz eta Don Payne Istorioa: J. Michael Straczynski eta Mark Protosevich
Captain America: The First Avenger	2011ko uztailaren 22a	Joe Johnston	Christopher Markus eta Stephen McFeely
The Avengers	2012ko maiatzaren 4a	Joss Whedon	Gidoia: Joss Whedon Istorioa: Zak Penn eta Joss Whedon		Walt Disney Studios Motion Pictures
Bigarren fasea
Iron Man 3	2013ko maiatzaren 2a	Shane Black	Drew Pearce	Kevin Feige eta Jon Favreau	Walt Disney Studios Motion Pictures
Thor: The Dark World	2013ko azaroaren 8a	Alan Taylor	Don Payne	Kevin Feige
Captain America: The Winter Soldier	2014ko apirilaren 4a	Anthony eta Joe Russo	Christopher Markus eta Stephen McFeely
Guardians of the Galaxy	2014ko abuztuaren 1a	James Gunn	James Gunn Nicole Perlman
Avengers: Age of Ultron	2015eko maiatzaren 1a	Joss Whedon	Joss Whedon
Ant-Man	2015eko uztailaren 31a	Edgar Wright	Edgar Wright eta Joe Cornish
Hirugarren fasea
Captain America: Civil War	2016ko maiatzaren 6a	Anthony eta Joe Russo	Christopher Markus & Stephen McFeely		Kevin Feige	Walt Disney Studios Motion Pictures
Doctor Strange	2016ko azaroaren 4a	Scott Derrickson	Jon Spaihts eta Scott Derrickson & C. Robert Cargill
Guardians of the Galaxy Vol. 2	2017ko maiatzaren 5a	James Gunn
Spider-Man: Homecoming	2017ko uztailaren 7a	Jon Watts	Jonathan Goldstein & John Francis Daley eta Jon Watts & Christopher Ford eta Chris McKenna & Erik Sommers	Kevin Feige eta Amy Pascal	Sony Pictures Releasing
Thor: Ragnarok	2017ko azaroaren 3a	Taika Waititi	Eric Pearson and Craig Kyle & Christopher L. Yost	Kevin Feige	Walt Disney Studios Motion Pictures
Black Panther	2018ko otsailaren 16a	Ryan Coogler	Ryan Coogler & Joe Robert Cole
Avengers: Infinity War	2018ko apirilaren 27a	Anthony eta Joe Russo	Christopher Markus & Stephen McFeely
Ant-Man and the Wasp	2018ko uztailaren 6a	Peyton Reed	Chris McKenna & Erik Sommers eta Paul Rudd & Andrew Barrer & Gabriel Ferrari	Kevin Feige eta Stephen Broussard
Captain Marvel	2019ko martxoaren 8a	Anna Boden eta Ryan Fleck	Anna Boden & Ryan Fleck eta Geneva Robertson-Dworet	Kevin Feige
Avengers: Endgame	2019ko apirilaren 26a	Anthony eta Joe Russo	Christopher Markus & Stephen McFeely	Kevin Feige
Spider-Man: Far From Home	2019ko uztailaren 2a	Jon Watts	Chris McKenna & Erik Sommers	Kevin Feige eta Amy Pascal	Sony Pictures Releasing
Laugarren fasea (etorkizuna)
Black Widow	2021eko maiatzaren 7a	Cate Shortland	Jac Schaeffer and Ned Benson	Kevin Feige	Walt Disney Studios Motion Pictures
Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings	2021eko uztailaren 9a	Destin Daniel Cretton	David Callaham
Eternals	2021eko azaroaren 5a	Chloé Zhao	Kaz Firpo & Ryan Firpo
Spider-Man: No Way Home	2021eko abenduaren 17a	Jon Watts	Chris McKenna & Erik Sommers	Kevin Feige eta Amy Pascal	Sony Pictures Releasing
Doctor Strange in the Multiverse of Madness	2022ko maiatzaren 6a	Sam Raimi	Jade Bartlett eta Michael Waldron	Kevin Feige	Walt Disney Studios Motion Pictures
Thor: Love and Thunder	2022ko uztailaren 8a	Taika Waititi	Taika Waititi eta Jennifer Kaytin Robinson
Black Panther: Wakanda Forever	2022ko azaroaren 11a	Ryan Coogler
The Marvels	2023ko otsailaren 17a	Nia DaCosta	Megan McDonnell
Guardians of the Galaxy Vol. 3	2023ko maiatzaiaren 5a	James Gunn
Ant-Man and the Wasp: Quantumania	2023ko uztailaren 28a	Peyton Reed	Jeff Loveness
Fantastic Four	Jakiteke	Jon Watts	Jakiteke

Aktoreak

Pertsonaia	Filma
Pertsonaia	Iron Man (2008)	The Incredible Hulk (2008)	Iron Man 2 (2010)	Thor (2011)	Captain America: The First Avenger (2011)	The Avengers (2012)	Iron Man 3 (2013)	Thor: The Dark World (2013)	Captain America: The Winter Soldier (2014)
Steve Rogers Amerika Kapitaina					Chris Evans		Chris Evans (kameoa)		Chris Evans
Nick Fury	Samuel L. Jackson		Samuel L. Jackson						Samuel L. Jackson
Tony Stark Iron Man	Robert Downey Jr.					Robert Downey Jr.
Bruce Banner doktorea Hulk		Edward Norton Lou Ferrigno (ahotsa)				Mark Ruffalo Lou Ferrigno (ahotsa)	Mark Ruffalo
Thor				Chris Hemsworth		Chris Hemsworth		Chris Hemsworth
Natasha Romanoff Alargun Beltza			Scarlett Johansson			Scarlett Johansson			Scarlett Johansson
Clint Barton Belatz Begi				Jeremy Renner		Jeremy Renner
Loki				Tom Hiddleston		Tom Hiddleston		Tom Hiddleston
Virginia "Pepper" Potts Pepper Potts	Gwyneth Paltrow		Gwyneth Paltrow			Gwyneth Paltrow
J.A.R.V.I.S.	Paul Bettany (ahotsa)		Paul Bettany (ahotsa)			Paul Bettany (ahotsa)
Agente Phil Coulson	Clark Gregg		Clark Gregg			Clark Gregg
Erik Selvig irakaslea				Stellan Skarsgård		Stellan Skarsgård		Stellan Skarsgård

Kanpo estekak

Datuak: Q642878
Multimedia: Marvel Cinematic Universe / Q642878

i e a Marvel zinematografia
X-Men Unibertsoa	X-Men (2000) • X-Men 2 (2003) • X-Men: The Last Stand (2006) • X-Men Origins: Wolverine • X-Men: First Class (2011) • The Wolverine (2013) • X-Men: Days of Future Past (2014) • Deadpool (2016) • X-Men: Apocalypse (2016) • Logan (2017) • Deadpool 2 (2018) • Dark Phoenix (2019) • The New Mutants (2020)
Marvel Unibertso Zinematografikoa	Iron Man (2008) • The Incredible Hulk (2008) • Iron Man 2 (2010) • Thor (2011) • Captain America: The First Avenger (2011) • The Avengers (2012) • Iron Man 3 (2013) • Thor: The Dark World (2013) • Captain America: The Winter Soldier (2014) • Guardians of the Galaxy (2014) • Avengers: Age of Ultron (2015) • Ant-Man (2015) • Captain America: Civil War (2016) • Doctor Strange (2016) • Guardians of the Galaxy Vol. 2 (2017) • Spider-Man: Homecoming (2017) • Thor: Ragnarok (2017) • Black Panther (2018) • Avengers: Infinity War (2018) • Ant-Man and the Wasp (2018) • Captain Marvel (2019) • Avengers: Endgame (2019) • Spider-Man: Far From Home (2019) • Black Widow (2021) • Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings (2021) • The Eternals (2021) • Spider-Man: No Way Home (2021) • Doctor Strange in the Multiverse of Madness (2022)
Bestelakoak	Howard the Duck (1986) • The Punisher (1989) • Captain America (1990) • Men in Black (1997) • Blade (1998) • Blade II (2002) • Spiderman (2002) • Men in Black II (2002) • Daredevil (2003) • Hulk (2003) • Blade: Trinity (2004) • Spider-Man 2 (2004) • The Punisher (2004) • Fantastic Four (2005) • Elektra (2005) • Man-Thing (2005) • Spider-Man 3 (2007) • Fantastic Four: Rise of the Silver Surfer (2007) • Ghost Rider (2007) • Punisher: War Zone (2008) • Kick-Ass (2010) • The Amazing Spider-Man (2012) • Ghost Rider: Spirit of Vengeance (2012) • Men in Black 3 (2012) • Kick-Ass 2 (2013) • Kingsman: The Secret Service (2014) • The Amazing Spider-Man 2 (2014) • Big Hero 6 (2014) • Fantastic Four (2015) • Kingsman: The Golden Circle (2017) • Venom (2018) • Spider-Man: Into the Spider-Verse (2018) • Men in Black: International (2019) • The King's Man (2020) • Venom: Let There Be Carnage (2021) • Morbius (2022)