Edukira joan

Kolera

Wikipedia, Entziklopedia askea
Kolera
Deskribapena
Motaintestinal infectious disease (en) Itzuli, waterborne disease (en) Itzuli, infekzio bakteriano primarioa, anthroponotic disease (en) Itzuli, vibrio infectious disease (en) Itzuli
eritasuna
Espezialitateainfektologia
larrialdietako medikuntza
Arrazoia(k)Vibrio cholerae
Sintoma(k)beherakoa, oka, deshidratazioa, Hipobolemia, muskuluetako arranpa, discomfort (en) Itzuli, Hipotentsioa, oliguria, zianosia, terminal dehydration (en) Itzuli, Egarria
muscle cramp (en) Itzuli
Sortzen duthird cholera pandemic (en) Itzuli, Londresko 1854ko koleraldia, first cholera pandemic (en) Itzuli, second cholera pandemic (en) Itzuli, fifth cholera pandemic (en) Itzuli, fourth cholera pandemic (en) Itzuli, 1899-1923ko kolera-pandemia
Seventh cholera pandemic (en) Itzuli
Patogenoaren transmisioafood-borne transmission (en) Itzuli, fecal–oral route (en) Itzuli
water-borne transmission (en) Itzuli
Azterketa medikoamiaketa fisiko, kultibo mikrobiologiko, Hemograma, rapid diagnostic test (en) Itzuli
Polimerasaren kate-erreakzioa
Identifikatzaileak
GNS-10-MKA00
GNS-9-MK001
GNS-10A00
GNS-9001
OMIM166600
DiseasesDB29089
MedlinePlus000303
eMedicinemed/351
MeSHD002771D002771
Disease Ontology IDDOID:1498
Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du aholku medikorik ematen

Kolera Vibrio cholerae izeneko bakterio gram-negatiboak eragindako gaixotasuna da. Robert Koch medikuak aurkitu zuen bakterio hori, kolerak jotako gaixoen gorozkiak mikroskopioan aztertuz (1884an).

Vibrio cholerae uretan bizi da, gehienetan ur geza kutsatuetan eta hondakin uretan. Mikrobio honen gordailua gizakia da. Horrek esan nahi du kutsapena gaixoen gorotzen bitartez gauzatzen dela, hauek milioika bakterio patogeno baitituzte, uretara iristean ur horiek kutsatzen dituztenak.

Gaitzaren hedapena munduan zehar.
Gorriz eremu endemikoa.

Kolera endemikoa da garapen bidean dauden zenbait lurraldetan. Bertan, higiene baldintzak eskasak dira. Edateko ura, adibidez, ez da behar bezala arazten, ezta hondakin urak ere. Baldintza horietan edateko ura bakterioz kutsatuta egotea posible da, eta Afrika zein Asiako toki askotan hori da gaixotasunaren sorburua.

Vibrio cholerae gorozki-aho bidetik sartzen da gorputzean, ur kutsatuta edaterakoan. Infekzioa uretatik transmititzen denean izurri handiak gertatzen dira. Janarien bitartez transmititzen denean (esnea, arrainak edo itsaskiak jaterakoan) noizbehinkako kasuak agertzen dira.

Urdailera iristerakoan bibrioi asko hiltzen dira, urdaileko azidotasunak jota. Bizirik irauten dutenak heste meharrera ailegatu eta bertako mukosara atxikitzen dira. Vibrio cholerae-k sortzen duen enterotoxina indartsuak bakterioaren birulentzia areagotzen du: toxina horrek hesteetatik ura eta elektrolitoak kanporatzen ditu, beherako bortitzak eraginez.

Sintoma klinikoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaitz honen inkubazio epea 1 eta 5 egun artekoa da. Sintoma nagusiak okadak, beherakoak eta sabeleko mina dira. Ez dago sukarrik, gaitza toxina batek eragiten duelako.

Beherakoak ugari dira (40-50 egun batean), eta oso urtsuak. Kolerak deshidratazio bortitza sortzen du, eta tratatu gabeko gaixoak horren ondorioz hiltzen dira 3-4 egunetan.

Koleraren aurkako txertoa dago, baina ez du betiko immunitatea ematen eta babesa kasuen erdian bakarrik ematen du. Txertoa jarri ohi da kolera endemikoa duten herrialdeetara abiatu aurretik.

Prebentziorik onena neurri higienikoak hartzean datza, batez ere edateko uraren arazketan. Eremu endemikoetara joaten diren turistek botilako ura besterik ez dute edan behar, eta janari gordinak ez dituzte jango.

Kolera aitortu beharreko gaixotasuna da Euskal Herrian.

Bikoitza da: alde batetik, deshidratazioari aurre egiteko likido eta elektrolito asko eman behar zaio gaixoari (aho bidetik eta zain bidetik); bestetik, bakterioaren aurkako tratamendu antibiotikoa ezarri behar da. Tetraziklinak eta kinolonak dira erabilgarrienak.

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]