Edukira joan

Frances Glessner

Wikipedia, Entziklopedia askea
Frances Glessner

Bizitza
JaiotzaChicago, 1878ko martxoaren 25a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza1962ko urtarrilaren 27a (83 urte)
Hobiratze lekuaBethlehem (en) Itzuli
Familia
Ezkontidea(k)Blewett Harrison Lee (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakzientzialari forentsea
Lan nabarmenak
Discogs: 2771180 Find a Grave: 54755978 Edit the value on Wikidata

Frances Glessner Lee (Chicago, 1878ko martxoaren 25a - 1962ko urtarrilaren 27a) AEBetako auzitegiko mediku bat izan zen, kriminalistikaren azterketa irauli zuena.[1] Harvard Unibertsitateko auzitegi-medikuntzako sailaren sortzailea ere izan zen, Estatu Batuetan auzitegi-medikuntzari buruzko lehen ikasketa-programa.[2] Estatu Batuetako lehen emakumezko polizia-kapitaina izan zen, eta "forentse zientziaren ama" bezala ezagutzen da.[3][4]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Chicagon jaio zen, bere aberastasuna International Harvester enpresari zor zion familia batean, bere aitaren, John Jacob Glessnerren, nekazaritza-makineriako enpresa bat.[5] Francesek, 'Fanny' bezala ezagunagoa familia giroan, unibertsitatean sartzea debekatua izan zuen emakume izateagatik.[6] Urte batzuk geroago, auzitegiko medikuntzarekiko interesa adierazi zuenean, gurasoengandik bakarrik jaso zuen etsipena. 1930ean neba hil arte itxaron behar izan zuen ikasketak hasteko, ordurako 52 urte zituenean.

Francesen ondorengo lana bere familia barrenak markatuko zuen. Aita obsesionatuta zegoen etxea altzari finez apaintzen. Gaiari buruzko liburu bat idatzi zuen, eta, hain zuzen ere, familiaren etxea museo bihurtu zen.[7] Bestalde, Frances betidanik izan zen Sherlock Holmesi buruzko ipuinen miresle handia, eta batez ere haien bukaeren miresle handia, oharkabean pasatutako xehetasunetan oinarritzen baitziren.[8]

Glessner Blewett Harrison Lee abokatu batekin ezkondu zen, Robert E Lee jeneralaren familiakoa zena, eta harekin hiru seme-alaba izan zituen. Bikotea 1914an dibortziatu zen.[7]

Ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere lehen inspirazioa bere nebaren lagun batengandik etorri zitzaion, George Burgess Magrath izenekoa, Harvardeko Medikuntza Fakultatean doktoratua eta auzitegi-ikerketarekiko interes berezia zuena.[6][7] Frances eta George lagun onak izan ziren 1938an hil zen arte. Aldi horretan, bere laguna Bostongo auzitegi-medikuntzako departamentuko buru bihurtu zen, eta elkarrekin, tradizionalki medikuntzako espezialitate hori monopolizatu zuten instrukzio-epaileen ordez medikuntzako profesionalak jartzearen alde egin zuten. Georgeren ekimenez, Francesek Harvardeko auzitegi-medikuntzako saila auzitegi-medikuen prestakuntza-zentro bihurtu zuen. Programa pedagogiko hori beste estatu batzuetara zabaltzea lortu zen, eta Magrath izendatu zuten azkenean departamenduko lehen presidente.[6]

Ganbara diorama

Nutshell studies edo agertokiak ziren programa honen matrizea. Hilketa birsortu nahi zen, ikertzailea logikaren bidetik eramateko, hau da, agenteen behaketa eta dedukzioa bultzatzeko. Francesek arotzeriako lantegi bat zuen New Hampshireko bere etxean. Bigarren solairuan miniaturazko mundu bat zegoen. Guztira, hemeretzi diorama eta miniaturazko milaka objektu sortu zituen.[6]

40ko eta 50eko hamarkadetan, Glessnerrek "Heriotza esplikaezinen azterketa mugatuak" (Nutshell Studies of Unexplained Death, ingelesez) antolatu zituen. Hitzaldi horietan, Glessnerrek ikertu beharreko krimenaren eszenak miniaturaz berreraiki zituen, eta kriminalistikan adituenak ziren dozenaka ikertzaile estatubatuarrek parte hartu zuten.[7] Bere lan zorrotzak, ate, leiho eta argi praktikoekin dioramak eginez, New Hampshire estatuko poliziaren ohorezko kapitain titulua irabaztera eraman zuen.[2][9]

Sariak eta aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Frances Glessner Lee eta bere dioramei buruzko lehen liburua, Corinne May Botz-en "The Nutshell Studies of Unexplained Death", Monacelli Press argitaletxeak argitaratu zuen 2004an.
  • Frances Glessner Leeren biografia, 18 Tiny Deaths: The Untold Story of Frances Glessner Lee and the Invention of Modern Forensics, Bruce Goldfarb-ek, Sourcebooks-ek 2020ko otsailaren 4an argitaratu zuen.[1]
  • Glessner Leeri omenaldia egiten zaio Joshua Geeren Encyclopedia Horrifica liburuan.[10]
  • Erle Stanley Gardnerrek, Francesen lagunak, bere detektibe eleberrietako hainbat eskaini zizkion, besteak beste, The Case of the Dubious Bridegroom.[11]
  • Aita Brownen "The Smallest of Things" ataleko Agnes Lesserren pertsonaia Glessner Lee-n oinarritzen da.[12]
  • Smithsonian American Art Museum-eko Renwick Gallery-k 2017ko urriaren 20tik 2018ko urtarrilaren 28ra arteko 18 Nutshell Studies of Unexplained Death erakutsi zituen. Babesleen artean, Estatu Batuetako Auzitegi Zientzien Akademia izan zen.[3]
  • Frances Glessner Lee eta krimenaren eszenako dioramekin egindako lan aitzindaria zehatz-mehatz aipatzen da eta paper erabakigarria du NCISeko 17. denboraldiko 17. atalean, "In a Nutshell".[13]
  • Gory Details: Adventures from the Dark Side of Science liburuan, Erika Engelhaupt zientzia-kazetariak bere esperientzia deskribatzen du Nutshell diorama baten krimena konpontzeko talde batekin lan egitean, eta Frances Glessner Lee-k auzitegi-zientziari egindako ekarpenari buruz hitz egiten du.[14]
  • The Undetectables fantasiazko misterio seriean, Courtney Smyth-ek Francine Leon pertsonaia Frances Glessner Lee-n oinarritu zuen, eta Glessner Lee-ren Nutshell Studies-en inspirazioa hartu zuen pertsonaiek krimenak ebazteko erabiltzen dituzten krimen eszena magikoak sortzeko.[15]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b Goldfarb, Bruce. (2020). «18 tiny deaths : the untold story of Frances Glessner Lee and the invention of modern forensics.» search.worldcat.org (Naperville, Illinois.) (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  2. ↑ a b «Visible Proofs: Forensic Views of the Body: Galleries: Biographies: Frances Glessner Lee (1878–1962)» www.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  3. ↑ a b (Ingelesez) «Murder Is Her Hobby: Frances Glessner Lee and The Nutshell Studies of Unexplained Death | Smithsonian American Art Museum» americanart.si.edu (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  4. ↑ (Ingelesez) Main, Douglas. (2014-06-10). «The 'Mother Of Forensic Science' Built Dollhouse Crime Scenes» Popular Science (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  5. ↑ (Ingelesez) Murder Downsized (Published 2004). 2004-10-07 (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  6. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2019-12-05). «Frances Glessner Lee, de burguesa aburrida a experta criminóloga» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  7. ↑ a b c d (Ingelesez) «Frances Glessner Lee | Harvard Magazine» www.harvardmagazine.com 2005-09-01 (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  8. ↑ Horowitz-Ghazi, Alexi. "The Tiny, Murderous World Of Frances Glessner Lee". National Public Radio..
  9. ↑ (Ingelesez) Nuwer, Rachel. (2014-06-09). «Murder in Miniature» Slate ISSN 1091-2339. (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  10. ↑ Joshua Gee. (2007-08-01). Encyclopedia Horrifica. Scholastic ISBN 978-0-439-92255-5. (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  11. ↑ «Frances Glessner Lee and Erle Stanley Gardner — Glessner House» web.archive.org 2021-12-10 (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  12. ↑ Tomson, Bob. (2017-01-09). The Smallest of Things. (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  13. ↑ "NCIS" In a Nutshell (TV Episode 2020) - IMDb. (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  14. ↑ (Ingelesez) Gory Details. 2024-12-16 (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
  15. ↑ (Ingelesez) «The Undetectables series - The Undetectables» Titan Books (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Frances_Glessner&oldid=10019881"(e)tik eskuratuta