Edukira joan

Estado Novo (Brasil)

Wikipedia, Entziklopedia askea
Estado Novo
1937 – 1945
Diktadura
bandera

armarria

Geografia
HiriburuaRio de Janeiro
Biztanleria41.236.315
Azalera8.515.767 km²
Ekonomia
DiruaReal (1930-1942)
Cruzeiro (1942-1946)
Kultura
Hizkuntza(k)Portugesa
Historia
Hasiera1937ko azaroak 10
Getúlio Vargasen kargugabetzea1945eko urriak 29
Aurrekoa
República Velha
Ondorengoa
Bigarren Errepublika

Estado Novo Brasilgo historiako garai bat da, 1937 eta 1945 bitartekoa, herrialdea Getúlio Vargasen erregimen autoritarioaren azpian egon zena.

Lehen Mundu Gerran Estatu Batuen inbertsioek hartu zuten Britainia Handikoen lekua Brasilen. Ekonomiaren zabalkundeak industriaren hazkundea eragin zuen; nekazaritzak, aldiz, esportazioko nekazaritzaren mende segitu zuen. 1920 ondoko urteetan militarismoa nagusitu zen ostera, eta matxinadak izan ziren hainbat estatutan; agerian geratu zen, baita ere, alde handiak zeudela lurraldean eskualde batzuetatik besteetara. Brasilgo hurrengo lehendakariak Minas Gerais estatuko mineiroen eta São Pauloko paulisten artean txandakatu ziren.

Depresio Handiak gogor astindu zituen Brasilgo merkataritza eta finantzak, eta defizita eragin zuen ekonomian eta ondoeza gizartean. 1930. urteko hauteskundeetan, Minas Gerais, Paraiba eta Rio Grandeko gobernadoreek azkeneko estatu horretakoa aukeratu zuten hautagai, Getúlio Vargas, Sao Pauloko hautagaiari aurre egiteko. Hegoaldean abere hazkuntza zen bizibide nagusia, eta lurralde ekonomian aurreratu samar bati zegokion lekua eskatzen zuen, indarra hartzen hasia zen Brasil hartan. Aliantza galtzaile atera zen, baina, militarren laguntzaz, Vargasek lortu zuen aginpidea.

Gobernuaren autoritarismoak eta estatu batzuen uzkurkeriak gerra zibila eragin zuten Sao Paulon 1932an. 1934ko konstituzioak estatuen aginpidea murriztu zuen, eta administrazio zentralarena sendotu. Boto eskubidea onartu zien emakumeei, eta ukatu, berriz, analfabetoei. Parlamentu bidezko ordezkaritza korporatiboa sartu zuen, garai hartan ohikoa zen bezala.

1937an Vargasek Legebiltzarra desegin zuen ezkerrak irabaz ez zezan, eta diktadura zentralista ezarri: Estado Novo. Carlos Prestesen alderdi komunista modu sistematikoan zapaldu zuen eta, aldi berean, gizarte politika populista eta nazionalista egin zuen. Bigarren Mundu Gerran Estatu Batuen aliatua izan zelarik, Vargasek 1945 arte iraun zuen aginpidean.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]