Anu

Anu
	Sumertar erlijioa
Ezaugarriak
Sexua	gizonezkoa
Familia
Aita	Ansar
Ama	Kisar
Ezkontidea(k)	Ki, Inanna, Antu (jainkosa), Urash (en) eta Ninhursag
Seme-alabak	Amurru (en) , Erra, Bau (en) , Gibil, Nisaba, Enlil, Gatumdag (en) , Lamashtu, Adad, Q391377 , Sebitti (en) , Inanna, Erexkigal eta Hadad (en)
Anai-arrebak	Urash (en)

An edo Anu^[1] Mesopotamiako mitologiaren arabera, jainko baten izena da, zeruko jainko bezala deskribatzen dena.

Deskribapena

Sumertarrek An deitzen zuten (akadiar eta babiloniarrentzat Anu). Izan ere Anek, sumerieraz, hain zuzen ere, zerua esan nahi du. Enki eta Enlilekin batera jainko nagusien Sumertar Hirukoa eratzen du. Uste denez, hasiera batean (K. a. 2500. urtea baino lehenago), sumertar panteoiko jainkorik garrantzitsuena zen, baina gero, akadiar eta babiloniar garaian, garrantzia galtzen joan zen eta Enki edo Enlilengatik ordeztua izan zen, eta ondoren, tokiko jainko ezberdinengatik (Marduk, Assur...). Guzti hau gora-behera, paper nagusi bat izan zuen beti panteoi guztietan demiurgo edo Unibertsoko jatorrizko jainko bezala, bere ezaugarri zehatzak sekula oso zehaztuak egon ez ziren arren. Elezaharrak, Ansar eta Kisarrren semea zela dio, eta bera izan zen "lau haizeen boterea" edo "Anuren boterea" Marduki eman ziona Tiamati aurre egiteko (Enuma Elish olerkian kontatua), Ansharrek bake misio batean bidalia izan ondoren, non huts egin zuen. Bere gurtza toki nagusia Uruk izan zen, eta bere jarraitzaileak, nagusiki Annunaki edo Anunnak ziren. Enlilekin batera, zenbait jainkori, eragineko bere lurraldeak ematen dizkiete.

Mitologia

Hasieran, elezaharraren arabera, itsasoko ura, ibaietako ura eta lainoa gorputz bakar batean nahastuak zeuden, eta horietako bakoitza hiru jainkok pertsonifikatzen zuen. Tiamat ama, Apsu aita eta Mummu bisirra. Itsasoko eta ibaietako urek Lahmu eta Lahamu sortu zituzten, sedimentua (lurra, lokatza) irudikatzen zuten jainkoak, eta hauek, aldi berean, Anshar eta Kishar sortu zituzten (Lahmu eta Lahamu edo Apsu eta Tiamaten semeak diren batere argi ez dagoen arren), bi ostertzak, Zeru Guztia eta Lur Guztiaren mugak, eta hauek, aldi berean, An edo Anu sortu zuten. Hasiera batean Zerua eta Lurra lotuta zeuden, eta jatorrizko ozeanotik altxa zen mendi bat izan ziren. Bere oinarria lurrean zuen mendiak, Zerua ukitu zuen. Anu zerua zen eta Ki/Ninhursag Lurra. Nammu, Kiren ama, Lurra inguratzen zuen jatorrizko ozeanoa zen, jatorrizko kaosa. Anuk eta Kik seme bat izan zuten, Enlil (Enek "Jauna" esan nahi du eta lilek "airekoa", hau da, Enlilek Aireko Jauna esan nahi duela) nork, jaiotzean, zerua eta lurra banatu zituen, eta horrela eguna sortu zen.

Bere seme-alabak

Itxura denez, bere emazte Kirekin (ondoren akadiarrentzat Antu) Anunaki gehienen arbasoak ziren, Enlil ezagunena delarik. Testuek, Nammurekin batera, Enkiri bizia eman ziola diote (beste jainko eta patroi handi bat), baita Ningikugari ere, eta Urasekin batera Nin'insinna sortu zuela. Jada aipatu den bezala, bere eta bere emazte Kiren seme-alabak ere agertzen dira: Enlil, Igigiak, Sebittiak, Gulu, Gibil, Nusku eta Martu.

Astronomia

Astronomikoki, "Anen Bide edo Bidezidorra"rekin lotuta zegoen, Ekuatorearekin bat egiten zuen zeru bobedaren zatia. Beranduago, toki hori, bi tropikoen arteko tartea bezala definituko zen. Bere zenbakia 60a zen, zenbaki sakratua sumertarrentzat. Idazkera kuneiformeko bere ideogramak "jainko" hitza deskribatzeko ere balio zuen. Dingir sumerieraz, ilum akadieraz. Izar batekin, edo, sarriago, Kasitarren garaitik aurrera, jainko handiei jartzen zitzaien zazpi adar pareko koroarekin.

Anu jainkosa zeltarra

Zelten mitologian ere badago Anu izeneko jainkosa bat. Dana edo Danuren dontzeila forma da, Danu ama forma eta Badb atso forma direlarik. Anu ugalkortasuna, ugaritasuna eta oparotasunaren jainkosa da. Bere ikurretako bat Ilgora da. Batzuetan, Aine bezalako beste jainkosa batzuekin lotu edo nahasten da.

Ikus, gainera

Erreferentziak

↑ Euskaltzaindia. (2014-03-28). (PDF) 175. araua: Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak (I): Mesopotamia, Mediako Inperioa, Akemenestar Inperioa eta Lidia. Bilbo, 4 or..

Kanpo estekak

Datuak: Q188536

[1] Euskaltzaindia. (2014-03-28). (PDF) 175. araua: Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak (I): Mesopotamia, Mediako Inperioa, Akemenestar Inperioa eta Lidia. Bilbo, 4 or..

[1]