Ohiko bizkarrezurra 1. ornotik 12. ornorarte hedatzen da eta angelu zifotiko txiki bat izan behar du, 20ºtik 45ºra bitartekoa. Bizkarrezurraren goiko "biribiltasuna" 45° baino gehiagokoa bada, zifosi edo "hiperzifosi" deritzo.
Scheuermann-en zifosia, hiperzifosien artean motarik ohikoena da eta nerabezaroan garatzen diren ornoen arteko ahoketen emaitza da. Gaur egun, zergatia ezezaguna da, eta kondizio hau multifaktoriala dirudi, gizonetan emakumeetan baino gehiago ematen dena.[3]
Deformazioei dagokienez, zifosia bizkarrezurraren kurbatze patalogikoa da, bizkarrezurreko zatiak bere profil lordotikoa galtzen baitu. Horrek bizkarra okertzen du, jarrera konkortua utziz.
Zifosi kasu gehienak arinak izaten dira eta behar duten bakarra errutina baten jarraipena da; hala ere, kasu larriak ahulgarriak izan daitezke. Zifosi maila altuek mina eta ondoez larriak eragin ditzakete: arnasketa eta digestio zailtsaunak, sistema kardiobaskularreko irregulartasunak, arazo neurologikoak, eta kasu larrienetan, bizitza nabarmen murriztu dezakete. Konkor larrienek normalean ez dute erantzun onik izaten tratamendu kontserbadoreen aurrean, eta gehienetan, bizkarrezur-fusio kirurgia behar izaten dute, gorputzaren kurbatura maila arrunta berreskuratzeko.
Ikerketa baten arabera, zifosiaren prebalentziasudur buxadurarekin lotuta dago.[4]
Hainbat zifosi mota daude (GNS-10 kodeak parentesi artean ageri dira):
Zifosi posturala (M40.0). Mota ohikoena da, normalean konkortzearen ondorioz agertzen dena. Pertsona zahar[5] zein gazteetan ager daiteke. Gazteetan konkortzea itzulgarria izan daiteke, desoreka muskularra zuzenduz gero. Pertsona zaharretan, aldiz, hiperzifosia eragin dezake. Adinekoetan, agertzen diren hiperzifosi kasuen herenak gutxi gorabehera ornoen hausturak dituzte.[6] Horrez gain, zahartze prozesuak berak integritate muskulueskeletikoaren galera dakarrenez,[7] zahartzaroan hiperzifosia ager daiteke beste faktorerik eman gabe.[6][8]
Scheuermann-en zifosia (M42.0). Estetikoki okerragoa da, eta mina eragin dezake. Bizkarrezurraren gaztetako osteokondrosia dela kontsideratzen da, eta Scheuermann gaixotasuna bezala ezagutzen da. Normalean nerabeetan ematen da, eta zifosi posturalak baino deformazio maila handiagoa du. Scheuermann-en zifosia duen paziente batek ezin du postura kontzienteki zuzendu.[9][10] Kurbaren apexa orno torazikoetan kokatzen da, eta nahiko zurruna da. Pazienteak apex honetan mina izan dezake, ariketa fisikoarekin eta denbora luzez eserita edo zutik egotearekin handitu daitekeena. Honek eragin negatiboa izan dezake pazientearen bizitzan, egin dezakeen ariketa fisiko maila txikitu egingo baita; gainera, duen deformazio mailaren arabera, umetan bere kideekin adaptatzeko arazoak izan ditzake edo baztertuta senti daiteke. Zifosi posturalean ornoak eta diskoak normalak diren bitartean, Scheuermann-en zifosian irregularrak, eta askotan falka formakoak izaten dira gutxienez jarraian dauden hiru mailatan. Paziente hauetan nekea ohiko sintoma bat da, batez ere artez eserita mantentzeko egin behar duten esfortzu muskularragaren ondorioz. Zifosia konpontzeko ebakuntza egiten duten pazienteen gehiengoak Scheuermann-en gaixotasuna du.
Zifosi kongenitoa (Q76.4). Garapen enbrionarioan bizkarrezurra behar bezala garatu ez duten umeetan ager daiteke. Ornoak malformazioak izan ditzakete edota fusionatuta egon daitezke, eta ondorioz umea hazten doan heinean zifosi progresiboa eragin dezake.[11]Hasierako fasean ebakuntza egitea garrantzitsua izan daiteke, eta kurbatura normal bat mantentzen lagun dezake. Hala ere, umearentzat izan ditzakeen arriskuak direla eta, ebakuntza egiteko erabakia hartzea zaila izan daiteke. Zifosi kongenitoa nerabezaroan ere ager daiteke, normalean paralisi zerebrala edo bestelako asaldura neurologikoa duten umeetan.
Zifosi nutrizionala. Defizientzia nutrizionalek eragindakoa izan daiteke, batez ere haurtzaroan ematen direnak; esaterako D bitamina faltak (errakitismoaren eragilea) hezurrak malgutzen ditu, eta ondorioz, haurraren pisuaren eraginez bizkarrezurra eta hankak kurbatu egiten dira.
Zifosiaren diagnostikoa normalean behaketan eta neurketetan oinarrituta egiten da. Ornoen zapalkuntza eta bestelako anormaltasunak bezalako kausa idiopatikoak X izpien bidez baiezta daitezke, eta osteoporosia hezurren dentsitatea neurtzen duen eskanerraren bidez.
Zifosi postural torazikoa askotan posturaren beredukazioaren bidez trata daiteke, muskuluen indartzean oinarrituz. Ornoen zapalkuntzak, hausturak edo bestelako ornoetako anormalitateek eragindako zifosi idiopatikoa posturaren aldaketaren bidez tratatzea zailagoa da, ornoen alterazio estrukturalen ondorioz. Hazkuntza amaitu ez duten umeetan aparatu ortopedikoak epe luzean hobekuntza handiak erakusten ditu. Gainera ariketak ere preskribitu daitezke gehiegi luzatutako bizkarreko muskuluek eragin dezaketen deserosotasuna arintzeko. Zifosi idiopatiko larrienetan ebakuntza gomendatzen da.
Aparatu ortopedikoek onurak erakutsi zituzten ausazko froga kontrolatuetan.[13]
Milwaukeeko aparatu ortopedikoa, AEBetan zifosia tratatzeko maiz erabiltzen den aparatu ortopedikoa da. CAD/CAM gailu modernoak Europan erabiltzen dira zifosi mota desberdinak tratatzeko. Europan erabiltzen diren aparatu ortopedikoak janzteko errazagoak dira eta orokorrean hobeak AEBtan erabiltzen direnak baino. Zifosi eredu ezberdinak daudenez (torazikoak, torakolumbarrak eta lumbarrak), aparatu ortopediko mota desberdinak erabiltzen dira, abantaila eta desabantaila desberdinak dituztenak.[12]
Aparatu ortopediko modernoa zifosi torakolunbarraren tratamenduan. Aparatu ortopedikoa CAD/CAM gailuaren bidez eraikita dago. Helburu nagusia lordosi lunbarraren berrazarkuntza da.[12]
Alemanian, Scheuermann-en gaixotasunaren eta zifosi lunbarraren tratamendu estandar bat Schroth metodoa da, eskoliosian eta bizkarreko deformazioetan erabilitako terapia fisikoen sistema bat.[14] Ahoz gorako jarreran etzatzea, kuxin bat sorbalda-hezurraren azpian ipintzea eta ondoren bizkarrezurra luzatzea biltzen du.
Tratamendu kirurgikoa kasu larrienetan erabil daiteke. Ornoen kolapsoa dela eta, deformazio zifotiko progresiboa duten pazienteetan zifoplastia izeneko prozedura egiten da, deformazioa gelditzen eta mina arintzen duena. Zifoplastia gutxieneko gutxieneko prozedura inbasibo bat da,[15] soilik azal irekiera txiki bat eskatzen du. Helburu nagusia kaltetutako ornoa bere jatorrizko altuerara ahalik eta hobekien itzultzea da.[16]
Uste da bizkarrezur-fusio kirurgiak ekarri ditzakeen konplikazioak, eskoliosiaren kirurgiak ekartzen dituen arriskuen antzekoa dela %5 inguru. Konplikazio posibleak izan daitezke: ehun leunaren hantura edo hantura prozesu sakonak, arnasketa arazoak, odoljarioa eta nerbio-lesioak. Azken ebidentzieen arabera, gaur egun ematen diren konplikazioen benetako tasa altuagoa izan daiteke. Are gehiago, konplikazio larriak pairatzen ez dituztenen artean, gaixoen %5tak berriro kirurgia errekeritzen du, lehenengo kirurgiatik bost urtetara; hala ere, orokorrean ez dago argi bizkarrezurraren kirurgiarik epe luzera egon beharko litzatekeenik.[17][18] Kontuan hartzen badugu bizkarrezur kirurgiaren bidez ezin direla zifosi seinaleak eta sintomak aldatu, kirurgia adierazpen kosmetikoa izaten jarraitzen du.[17][19] Zoritxarrez, kirurgiaren efektu kosmetikoak ez dira nahitaez egonkorrak.[17]
