Estrildedoj

Kiel legi la taksonomion Estrildedoj
Sunda zebrofringo (Taeniopygia guttata)
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Birda klaso Aves Ordo: Paseroformaj Passeriformes Familio: Estrildedoj Estrildidae Bonaparte 1850
Aliaj Vikimediaj projektoj

La Estrildedoj (Estrildidae) estas specioriĉa familio de malgrandaj semmanĝantaj birdoj el la ordo de la Paseroformaj birdoj (Passeriformes), renkonteblaj en la Malnova Mondo kaj Aŭstralazio. Kvankam komunlingvaj nomoj de iuj ĝiaj specioj enhavas vorton "fringo", tiu ĉi familio ne estas proksime parenca al aliaj familioj, kiuj enhavas birdojn nomatajn fringojn, kiel Fringillidae, Emberizidae aŭ Passerellidae. La vorto nur montras vidaspektan kaj ekologian similecon kaj ne parencecon.

Estrildedoj estas semmanĝuloj kun dikaj, fortikaj konusformaj bekoj. Ili ĉiuj havas similan korpan morfologion, sed la plumaroj estas tre variaj kaj ofte tre brilkoloraj. Multaj specioj estas sociemaj kaj emas formi birdarojn. La nestoj de ĉiuj estrildedoj estas relative grandaj kaj kupol-formaj, kaj ofte birdaroj formas koloniojn de multaj nestoj. La grando de ovaro po nesto povas atingi 10 ovojn. Multaj specioj suferas de nestoparazitoj, kaj viduoj kaj indigobirdoj specialiĝas je ili.

Plejmulto de estrildedoj estas vundeblaj al malvarmo kaj preferas varmajn, plejparte tropikajn klimatojn, kvankam kelkaj specioj — ekzemple, montana manikeno, monta fajrovostulo, ruĝbrova fringo aŭ la tuta genro Stagonopleura— adaptiĝis al pli malvarmaj aŭ montanaj habitatoj.

La plej malgranda birdo el la familio estas la olivdorsulo de Shelley(Nesocharis shelleyi) kiu estas ne pli ol 8.3 cm longa, kvankam laŭ pezo la troglodita estrildo (Estrilda troglodytes) estas pli malgranda kaj pezas nur ĉ. 6 g. La plej granda estrildedo estas Java rizobirdo (Padda oryzivora), kiu estas averaĝe 17 cm longa kaj25 g peza.

Iuj specioj, kiel ekzemple la Sunda zebrofringo (Taeniopygia guttata) estas tre ŝatataj de la tenantoj kaj bredantoj de kompaniaj dombirdoj pro ilia bunta, pompa plumaro, ĥarizmo kaj amuza konduto.

Taksonomio

Amandava amandava

Erythrura gouldiae

Estrilda astrild

Neochmia ruficauda

Padda oryzivora

Poephila cincta

La familion Estrildidae enkondukis en jaro 1850 franca naturalisto Charles Lucien Bonaparte kun nomo "Estreldinae" (t.e. kun sufikso kutime uzata por nomoj de subfamilioj).

Molekulfilogenetikaj esploroj montras, ke Estriledoj estas frata familio kun Viduedoj (indigobirdoj kaj viduoj, familio de specialistaj nestoparazitoj). Tiuj ĉi du familioj disiĝis antaŭ ĉirkaŭ 15.5 jarmilionoj. La plej frua komuna praulo de la familio vivis antaŭ ĉirkaŭ 10.9 jarmilionoj. Genetika studo de Estrildedoj far Urban Olsson kaj Per Alström de jaro 2020 montris 6 ĉefajn kladojn, kiuj disiĝis antaŭ inter 4.5 kaj 8.9 jarmilionoj. La aŭtoroj proponis konsideri ĉiun el tiu ĉi kladoj aparta subfamilio. Tio ĉi kontraŭas pli fruan taksonomion, laŭ kiu la familio subdividiĝis je 3 subfamilioj.

Poephilinae Heteromunia – koltuka manikeno Oreostruthus – monta fajrovostulo Stagonopleura – fajrovostuloj (3 specioj) Neochmia – fringoj (2 specioj) Emblema – pentrita fringo Bathilda – stelfringo Aidemosyne – prunkapa fringo Stizoptera – dulinia fringo Taeniopygia – zebrofringoj Poephila – fringoj (3 specioj) Lonchurinae Spermestes – manikenoj kaj arĝentbekuloj (4 specioj) Lepidopygia – Madagaskara manikeno Euodice – arĝentbekuloj (2 specioj) Padda – rizobirdoj (2 specioj) Mayrimunia – striatkapa manikeno Lonchura – munioj kaj manikenoj (28 specioj) Erythrurinae Chloebia – amadino de Gould Erythrura – papagofringoj (12 specioj) Estrildinae Nesocharis – olivdorsuloj (2 specioj) Coccopygia – vaksbekuloj (3 specioj) Mandingoa – mandingoo Cryptospiza – karmezindorsuloj (4 specioj) Parmoptila – formikfringoj (3 specioj) Nigrita – nigrofringoj (4 specioj) Delacourella – grizkapa olivdorsulo Brunhilda – vaksbekuloj (2 species) Glaucestrilda – vaksbekuloj (3 specioj) Estrilda – estrildoj (11 specioj) Amandavinae Ortygospiza – koturnfringo Amadina – amadinoj (2 specioj) Amandava – amandavoj kaj vaksbekuloj (3 specioj) Lagonostictinae Granatina – grenadistoj (2 specioj) Uraeginthus – blubenduloj (3 specioj) Spermophaga – blubekuloj (3 specioj) Pyrenestes – ruĝvanguloj (3 specioj) Pytilia – pitilioj (5 specioj) Euschistospiza – gutbirdoj (2 specioj) Hypargos – gutbirdoj (2 specioj) Clytospiza – bruna gutbirdo Lagonosticta – fajrofringoj (10 specioj)

Kladogramo de familio Estrildidae laŭ esploro far Urban Olsson kaj Per Alström de jaro 2020. La esploro ne inkludis lokustfringon (Paludipasser locustella el monotipa genro Paludipasser).

Genroj kaj specioj

Laŭ nuna kontrollisto de birdoj, administrata far Frank Gill, Pamela Rasmussen kaj David Donsker el Internacia Ornitologia Komitato (IOC), la familio enhavas 140 speciojn en 41 genroj.

Bildo	Genro	Specioj
	Heteromunia Mathews, 1913	Koltuka manikeno, Heteromunia pectoralis
	Oreostruthus De Vis, 1898	Monta fajrovostulo, Oreostruthus fuliginosus
	Stagonopleura Reichenbach, 1850	Bela fajrovostulo, Stagonopleura bella Ruĝorela fajrovostulo, Stagonopleura oculata Diamanta fajrovostulo, Stagonopleura guttata
	Neochmia Gray, GR, 1849	Ruĝbrova fringo, Neochmia temporalis Carmezina fringo, Neochmia phaeton
	Emblema Gould, 1842	Pentrita fringo, Emblema pictum
	Bathilda Reichenbach, 1862	Stelfringo, Bathilda ruficauda
	Aidemosyne Reichenbach, 1862	Prunkapa fringo, Aidemosyne modesta
	Stizoptera Oberholser, 1899	Dulinia fringo, Stizoptera bichenovii
	Taeniopygia Reichenbach, 1862	Sunda zebrofringo, Taeniopygia guttata Aŭstralia zebrofringo, Taeniopygia castanotis
	Poephila Gould, 1842	Maska fringo, Poephila personata Longvosta fringo, Poephila acuticauda Nigragorĝa fringo, Poephila cincta
	Spermestes Swainson, 1837	Grizkapa arĝentbekulo, Spermestes griseicapilla Bronza manikeno, Spermestes cucullata Piga manikeno, Spermestes fringilloides Nigra-blanka manikeno, Spermestes bicolor'
	Lepidopygia Reichenbach, 1862	Madagaskara manikeno, Lepidopygia nana
	Euodice Reichenbach, 1862	African arĝentbekulo, Euodice cantans Indian arĝentbekulo, Euodice malabarica
	Padda Reichenbach, 1850	Java rizobirdo, Padda oryzivora Timora rizobirdo, Padda fuscata
	Mayrimunia Wolters, 1949	Striatkapa manikeno, Mayrimunia tristissima Blankmakula manikeno, Mayrimunia cinereovinacea
	Lonchura Sykes, 1832	Muskata munio, Lonchura punctulata Nigragorĝa munio, Lonchura kelaarti Nigravizaĝa munio, Lonchura molucca Blankpuga munio, Lonchura striata Malhela munio, Lonchura fuscans Blankventra munio, Lonchura leucogastra Novhanovra mannikin, Lonchura nigerrima Trikolora munio, Lonchura malacca Kaŝtana munio, Lonchura atricapilla Blankĉapa munio, Lonchura ferruginosa Blankkapa munio, Lonchura maja Palkapa munio, Lonchura pallida Grandbeka mannikeno, Lonchura grandis Nigrabrusta manikeno, Lonchura teerinki Uesta altaĵa manikeno, Lonchura montana Eosta altaĵa manikeno, Lonchura monticola Grizbenda manikeno, Lonchura vana Grizkrona manikeno, Lonchura nevermanni Kapuĉa manikeno, Lonchura spectabilis Bunta manikeno, Lonchura hunsteini Novhanovra manikeno, Lonchura nigerrima Manikeno de Forbes, Lonchura forbesi Java munio, Lonchura leucogastroides Flavpuga manikeno, Lonchura flaviprymna Kvinkolora munio, Lonchura quinticolor Kaŝtanbrusta manikeno, Lonchura castaneothorax Nigra manikeno, Lonchura stygia Sabloventra manikeno, Lonchura melaena
	Chloebia Reichenbach, 1862	Amadino de Gould, Chloebia gouldiae
	Erythrura Swainson, 1837	Oĥrabrusta papagofringo, Erythrura hyperythra Longvosta papagofringo, Erythrura prasina Verdvizaĝa papagofringo, Erythrura viridifacies Trikolora papagofringo, Erythrura tricolor Bluvizaĝa papagofringo, Erythrura trichroa Ruĝorela papagofringo, Erythrura coloria Papua papagofringo, Erythrura papuana Ruĝgorĝa papagofringo, Erythrura psittacea Fiĝia papagofringo, Erythrura pealii Ruĝkapa papagofringo, Erythrura cyaneovirens Reĝa papagofringo, Erythrura regia Rozbeka papagofringo, Erythrura kleinschmidti
	Nesocharis Alexander, 1903	Koluma olivdorsulo, Nesocharis ansorgei Olivdorsulo de Shelley, Nesocharis shelleyi
	Coccopygia Reichenbach, 1862	Flavventra vaksbekulo, Coccopygia quartinia Nigrorela vaksbekulo, Coccopygia melanotis Angola vaksbekulo, Coccopygia bocagei
	Mandingoa Hartert, E, 1919	Mandingoo, Mandingoa nitidula
	Cryptospiza Salvadori, 1884	Ruĝvizaĝa karmezindorsulo, Cryptospiza reichenovii Abisinia karmezindorsulo, Cryptospiza salvadorii Malhela karmezindorsulo, Cryptospiza jacksoni Karmezindorsulo de Shelley, Cryptospiza shelleyi
	Parmoptila Cassin, 1859	Ruĝbrusta formikfringo, Parmoptila rubrifrons Formikfringo de Jameson, Parmoptila jamesoni Formikfringo de Woodhouse, Parmoptila woodhousei
	Nigrita Strickland, 1843	Blankabrusta nigrofringo, Nigrita fusconotus Kaŝtanbrusta nigrofringo, Nigrita bicolor Palbrusta nigrofringo, Nigrita luteifrons Grizkapa nigrofringo, Nigrita canicapillus
	Delacourella Wolters, 1949	Grizkapa olivdorsulo, Delacourella capistrata
	Brunhilda Reichenbach, 1862	Nigravizaĝa vaksbekulo, Brunhilda erythronotos Nigravanga vaksbekulo, Brunhilda charmosyna
	Glaucestrilda Roberts, 1922	Lavenda vaksbekulo, Glaucestrilda caerulescens Griza vaksbekulo, Glaucestrilda perreini Cindra vaksbekulo, Glaucestrilda thomensis
	Estrilda Swainson, 1827	Nigrakrona estrildo, Estrilda nonnula Nigrakapa estrildo, Estrilda atricapilla Estrildo de Kandt, Estrilda kandti Oranĝvanga estrildo, Estrilda melpoda Anambra estrildo, Estrilda poliopareia Oĥrabrusta estrildo, Estrilda paludicola Kutima estrildo, Estrilda astrild Maska estrildo, Estrilda nigriloris Nigrapuga estrildo, Estrilda troglodytes Karmezinpuga estrildo, Estrilda rhodopyga Arabia estrildo, Estrilda rufibarba
	Ortygospiza Sundevall, 1850	Koturnfringo, Ortygospiza atricollis
	Paludipasser Neave, 1909	Lokustfringo, Paludipasser locustella
	Amadina Swainson, 1827	Ruĝgorĝa amadino, Amadina fasciata Ruĝkapa amadino, Amadina erythrocephala
	Amandava Blyth, 1836	Ruĝa amandavo, Amandava amandava also known as red munia Verda amandavo, Amandava formosa Oranĝbrusta amandavo, Amandava subflava
	Granatina Sharpe, 1890	Purpura grenadisto, Granatina ianthinogaster Violorela grenadisto, Granatina granatina
	Uraeginthus Cabanis, 1851	Angola blubendulo, Uraeginthus angolensis Bengala blubendulo, Uraeginthus bengalus Bluĉapa blubendulo, Uraeginthus cyanocephalus
	Spermophaga Swainson, 1837	Blubekulo de Grant, Spermophaga poliogenys Uesta blubekulo, Spermophaga haematina Rufkapa blubekulo, Spermophaga ruficapilla
	Pyrenestes Swainson, 1837	Karmezina ruĝvangulo, Pyrenestes sanguineus Nigraventra ruĝvangulo, Pyrenestes ostrinus Malgranda ruĝvangulo, Pyrenestes minor
	Pytilia Swainson, 1837	Oranĝflugila pitilio, Pytilia afra Ruĝflugila pitilio, Pytilia phoenicoptera Ruĝbeka pitilio, Pytilia lineata Verdflugila pitilio, Pytilia melba Flavflugila pitilio, Pytilia hypogrammica
	Euschistospiza Wolters, 1943	Gutbirdo de Dybowski, Euschistospiza dybowskii Malhela gutbirdo, Euschistospiza cinereovinacea
	Hypargos Reichenbach, 1862	Ruĝgorĝa gutbirdo, Hypargos niveoguttatus Rozgorĝa gutbirdo, Hypargos margaritatus
	Clytospiza Shelley, 1896	Bruna gutbirdo, Clytospiza monteiri
	Lagonosticta Cabanis, 1851	Stribrusta fajrofringo, Lagonosticta rufopicta Bruna fajrofringo, Lagonosticta nitidula Ruĝbeka fajrofringo, Lagonosticta senegala Nigraventra fajrofringo, Lagonosticta rara Afrika fajrofringo, Lagonosticta rubricata Fajrofringo de Jameson, Lagonosticta rhodopareia Malia fajrofringo, Lagonosticta virata Roka fajrofringo, Lagonosticta sanguinodorsalis Nigravizaĝa fajrofringo, Lagonosticta larvata Ĉada fajrofringo, Lagonosticta umbrinodorsalis

Kuriozaĵo

La Java rizobirdo, (Padda oryzivora aŭ Lonchura oryzivora) klakas la bekon dum kantado. Ĵusa studo konstatis, ke maskloj kongruigas tiun klakadon kun la kantosekvencoj je maniero simila al tiu de perkutado en muziko.