हेर्नु
Appearance
Nepali
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Prakrit 𑀳𑁂𑀭𑀇 (heraï), from Ashokan Prakrit *𑀳𑁂𑀭𑀢𑀺 (*herati). Cognate with Maithili हेरब (hērab) / 𑒯𑒺𑒩𑒥 (heraba), Hindustani ہیرْنَا (hernā) / हेरना (hernā), Marwari हेरणौ (herṇau) / 𑅱𑅓𑅭𑅢𑅒 (herṇu), Gojri ہَیرْنو (hairno), Gujarati હેરવું (hervũ), Marathi हेरणे (herṇe), Odia ହେରିବା (heribā), Bengali হেরা (hera), Assamese হেৰ (her).
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]हेर्नु • (hernu)
Conjugation
[edit]Conjugation of हेर्नु [ɦernu]
Information | ||||
---|---|---|---|---|
Stem | हेर्- [ɦer-] | |||
Conjugation type | 1st conjugation: consonant-ending stem, regular. | |||
Derivatives | ||||
I-stem (Passive) |
हेरिनु [ɦeɾinu] | |||
A-stem (Causative/Denominative) |
हेराउनु [ɦeɾäu̯nu] | |||
Non-finite forms | ||||
Infinitives | हेर्नु [ɦernu] हेर्न [ɦernʌ] | |||
Participles | Affirmative (+) | Negative (–) | ||
Conjunctive | हेरेर [ɦeɾeɾʌ] हेरी [ɦeɾi] हेरीकन [ɦeɾikʌnʌ] |
नहेरेर [nʌ ͜ ɦeɾerʌ] नहेरी [nʌ ͜ ɦeɾi] नहेरीकन [nʌ ͜ ɦeɾikʌnʌ] | ||
1st Perfect | m. sing. | हेरेको [ɦeɾeko] | नहेरेको [nʌ ͜ ɦeɾeko] | |
f. sing. | हेरेकी [ɦeɾeki] | नहेरेकी [nʌ ͜ ɦeɾeki] | ||
pl. | हेरेका [ɦeɾekä] | नहेरेका [nʌ ͜ ɦeɾekä] | ||
high-resp. | हेर्नुभएको [ɦernu ͜ bʱʌeko] | नहेर्नुभएको [nʌ ͜ ɦernu ͜ bʱʌeko] | ||
2nd Perfect | normal | हेरे [ɦeɾe] | नहेरे [nʌ ͜ ɦeɾe] | |
high-resp. | हेर्नुभए [ɦernu ͜ bʱʌe] | नहेर्नुभए [nʌ ͜ ɦernu ͜ bʱʌe] | ||
Imperfect | normal | हेर्दा [ɦerd̪ä] हेर्दै [ɦerd̪ʌi̯] हेर्दो [ɦerd̪o] |
नहेर्दा [nʌ ͜ ɦerd̪ä] नहेर्दै [nʌ ͜ ɦerd̪ʌi̯] नहेर्दो [nʌ ͜ ɦerd̪o] | |
high-resp. | हेर्नुहुँदा [ɦernuɦũd̪ä] हेर्नुहुँदै [ɦernuɦũd̪ʌi̯] हेर्नुहुँदो [ɦernuɦũd̪o] |
नहेर्नुहुँदा [nʌ ͜ ɦernuɦũd̪ä] नहेर्नुहुँदै [nʌ ͜ ɦernuɦũd̪ʌi̯] नहेर्नुहुँदो [nʌ ͜ ɦernuɦũd̪o] | ||
Infinitival | normal | हेर्ने [ɦerne] | नहेर्ने [nʌ ͜ ɦerne] | |
high-resp. | हेर्नुहुने [ɦernuɦune] | नहेर्नुहुने [nʌ ͜ ɦernuɦune] | ||
Absolutive | हेरि [ɦeɾi] |
Finite forms of हेर्नु [ɦernu] | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Person | 1st | 2nd | 3rd | 2nd & 3rd | |||||||||||
Pronoun | म SING. |
हामी PL. |
तँ LOW-RESP. SING. |
तिमी MID-RESP. |
ऊ LOW-RESP. SING. |
उनी MID-RESP. |
तपाईं / ऊहाँ HIGH-RESP. | ||||||||
m | f | m | f | m | f | m | f | m | f | m | f | ||||
Present | + | हेर्छु [ɦert͡sʰu] |
हेर्छौं [ɦert͡sʰʌ̃ũ̯] |
हेर्छस् [ɦert͡sʰʌs] |
हेर्छेस् [ɦert͡sʰes] |
हेर्छौ [ɦert͡sʰʌu̯] |
हेर्छ्यौ [ɦert͡sʰeu̯] |
हेर्छ [ɦert͡sʰʌʌ] |
हेर्छे [ɦert͡sʰe] |
हेर्छन् [ɦert͡sʰʌn] |
हेर्छिन् [ɦert͡sʰin] |
हेर्नुहुन्छ [ɦernuɦunt͡sʰʌ] | |||
– | हेर्दिनँ [ɦerd̪inʌ̃] |
हेर्दैनौं [ɦerd̪ʌi̯nʌ̃ũ̯] |
हेर्दैनस् [ɦerd̪ʌi̯nʌs] |
हेर्दिनेस् [ɦerd̪ines] |
हेर्दैनौ [ɦerd̪ʌi̯nʌu̯] |
हेर्दिनौ [ɦerd̪inʌu̯] |
हेर्दैन [ɦerd̪ʌi̯nʌ] |
हेर्दिने [ɦerd̪ine] |
हेर्दैनन् [ɦerd̪ʌi̯nʌn] |
हेर्दिनन् [ɦerd̪inʌn] |
हेर्नुहुँदैन [ɦernuɦũd̪ʌi̯nʌ] | ||||
Past | Simple | + | हेरें [ɦeɾẽ] |
हेर्यौं [ɦerẽũ̯] |
हेरिस् [ɦeɾis] |
हेर्यौ [ɦereu̯] |
हेर्यो [ɦerjo] |
हेरी [ɦeɾi] |
हेरे [ɦeɾe] |
हेरिन् [ɦeɾin] |
हेर्नुभयो [ɦernu ͜ bʱʌjo] | ||||
– | हेरिनँ [ɦeɾinʌ̃] |
हेरेनौं [ɦeɾenʌ̃ũ̯] |
हेरेनस् [ɦeɾenʌs] |
हेरिनेस् [ɦeɾines] |
हेरेनौ [ɦeɾenʌu̯] |
हेरेन [ɦeɾenʌ] |
हेरिने [ɦeɾine] |
हेरेनन् [ɦeɾenʌn] |
हेरिनन् [ɦeɾinʌn] |
हेर्नुभएन [ɦernu ͜ bʱʌenʌ] | |||||
Habitual | + | हेर्थें [ɦert̪ʰẽ] |
हेर्थ्यौं [ɦert̪ʰẽũ̯] |
हेर्थिस् [ɦert̪ʰis] |
हेर्थ्यौ [ɦert̪ʰeu̯] |
हेर्थ्यो [ɦert̪ʰjo] |
हेर्थी [ɦert̪ʰi] |
हेर्थे [ɦert̪ʰe] |
हेर्थिन् [ɦert̪ʰin] |
हेर्नुहुन्थ्यो [ɦernuɦun̪t̪ʰjo] | |||||
– | हेर्दिनथें [ɦerd̪inʌt̪ʰẽ] |
हेर्दैनथ्यौं [ɦerd̪ʌi̯nʌt̪ʰẽũ̯] |
हेर्दैनथिस् [ɦerd̪ʌi̯nʌt̪ʰis] |
हेर्दिनथिस् [ɦerd̪inʌt̪ʰis] |
हेर्दैनथ्यौ [ɦerd̪ʌi̯nʌt̪ʰeu̯] |
हेर्दिनथ्यौ [ɦerd̪inʌt̪ʰeu̯] |
हेर्दैनथ्यो [ɦerd̪ʌi̯nʌt̪ʰjo] |
हेर्दैनथी [ɦerd̪ʌi̯nʌt̪ʰi] |
हेर्दैनथे [ɦerd̪ʌi̯nʌt̪ʰe] |
हेर्दिनथिन् [ɦerd̪inʌt̪ʰin] |
हेर्नुहुँदैनथ्यो [ɦernuɦũd̪ʌi̯nʌt̪ʰjo] | ||||
Unknown | + | हेरेछु [ɦeɾet͡sʰu] |
हेरिछु [ɦeɾit͡sʰu] |
हेरेछौं [ɦeɾet͡sʰʌ̃ũ̯] |
हेरेछस् [ɦeɾet͡sʰʌs] |
हेरिछेस् [ɦeɾit͡sʰes] |
हेरेछौ [ɦeɾet͡sʰʌu̯] |
हेरेछ [ɦeɾet͡sʰʌ] |
हेरिछे [ɦeɾit͡sʰe] |
हेरेछन् [ɦeɾet͡sʰʌn] |
हेरिछिन् [ɦeɾit͡sʰin] |
हेर्नुभएछ [ɦernu ͜ bʱʌet͡sʰʌ] | |||
– | हेरेनछु [ɦeɾenʌt͡sʰu] |
हेरिनछु [ɦeɾinʌt͡sʰu] |
हेरेनछौं [ɦeɾenʌt͡sʰʌ̃ũ̯] |
हेरेनछस् [ɦeɾenʌt͡sʰʌs] |
हेरिनछेस् [ɦeɾinʌt͡sʰes] |
हेरेनछौ [ɦeɾenʌt͡sʰʌu̯] |
हेरेनछ [ɦeɾenʌt͡sʰʌ] |
हेरिनछे [ɦeɾinʌt͡sʰe] |
हेरेनछन् [ɦeɾenʌt͡sʰʌn] |
हेरिनछिन् [ɦeɾinʌt͡sʰin] |
हेर्नुभएनछ [ɦernu ͜ bʱʌenʌt͡sʰʌ] | ||||
Future | Definite | + | हेर्नेछु [ɦernet͡sʰu] |
हेर्नेछौं [ɦernet͡sʰʌ̃ũ̯] |
हेर्नेछस् [ɦernet͡sʰʌs] |
हेर्नेछेस् [ɦernet͡sʰes] |
हेर्नेछौ [ɦernet͡sʰʌu̯] |
हेर्नेछ्यौ [ɦernet͡sʰeu̯] |
हेर्नेछ [ɦernet͡sʰʌ] |
हेर्नेछे [ɦernet͡sʰe] |
हेर्नेछन् [ɦernet͡sʰʌn] |
हेर्नेछिन् [ɦernet͡sʰin] |
हेर्नुहुनेछ [ɦernuɦunet͡sʰʌ] | ||
– | हेर्नेछैनँ [ɦernet͡sʰʌi̯nʌ̃] |
हेर्नेछैनौं [ɦernet͡sʰʌi̯nʌ̃ũ̯] |
हेर्नेछैनस् [ɦernet͡sʰʌi̯nʌs] |
हेर्नेछैनेस् [ɦernet͡sʰʌi̯nes] |
हेर्नेछैनौ [ɦernet͡sʰʌi̯nʌu̯] |
हेर्नेछैन [ɦernet͡sʰʌi̯nʌ] |
हेर्नेछैनन् [ɦernet͡sʰʌi̯nʌn] |
हेर्नुहुनेछैन [ɦernuɦunet͡sʰʌi̯nʌ] | |||||||
Indefinite | + | हेरुँला [ɦeɾũlä] |
हेरुँली [ɦeɾũli] |
हेरौंला [ɦeɾʌ̃ũ̯lä] |
हेर्लास् [ɦerläs] |
हेर्लिस् [ɦerlis] |
हेरौला, हेर्लाउ [ɦeɾʌu̯lä, ɦerläu̯] |
हेरौली, हेर्लेउ [ɦeɾʌu̯li, ɦerleu̯] |
हेर्ला [ɦerlä] |
हेर्ली [ɦerli] |
हेर्लान्, हेर्नन् [ɦerlän, ɦernʌn] |
हेर्लिन्, हेर्निन् [ɦerlin, ɦernin] |
हेर्नुहोला [ɦernuɦolä] | ||
– | हेरोइनँ [ɦeɾoi̯nʌ̃] |
हेरोइनौं [ɦeɾoi̯nʌ̃ũ̯] |
हेरोइनस् [ɦeɾoi̯nʌs] |
हेरोइनौ [ɦeɾoi̯nʌu̯] |
हेरोइन [ɦeɾoi̯nʌ] |
हेरोइनन् [ɦeɾoi̯nʌn] |
हेर्नुहोओइन [ɦernuɦooi̯nʌ] | ||||||||
नहेरुँला [nʌ ͜ ɦeɾũlä] |
नहेरुँली [nʌ ͜ ɦeɾũli] |
नहेरौंला [nʌ ͜ ɦeɾʌ̃ũ̯lä] |
नहेर्लास् [nʌ ͜ ɦerläs] |
नहेर्लिस् [nʌ ͜ ɦerlis] |
नहेरौला, नहेर्लाउ [nʌ ͜ ɦeɾʌu̯lä, nʌ ͜ ɦerläu̯] |
नहेरौली, नहेर्लेउ [nʌ ͜ ɦeɾʌu̯li, nʌ ͜ ɦerleu̯] |
नहेर्ला [nʌ ͜ ɦerlä] |
नहेर्ली [nʌ ͜ ɦerli] |
नहेर्लान्, नहेर्नन् [nʌ ͜ ɦerlän, nʌ ͜ ɦernʌn] |
नहेर्लिन्, नहेर्निन् [nʌ ͜ ɦerlin, nʌ ͜ ɦernin] |
नहेर्नुहोला [nʌ ͜ ɦernuɦolä] | ||||
Injunctive | + | हेरूँ [ɦeɾũ] |
हेरौं, हेरूँ [ɦeɾʌ̃ũ̯, ɦeɾũ] |
हेर्, हेरेस्, हेरे [ɦer, ɦeɾes, ɦeɾe] |
हेर, हेरे [ɦeɾʌ, ɦeɾe] |
हेरोस् [ɦeɾos] |
हेरून् [ɦeɾun] |
हेर्नुहोओस् [ɦernuɦoos] | |||||||
– | नहेरूँ [nʌ ͜ ɦeɾũ] |
नहेरौं, नहेरूँ [nʌ ͜ ɦeɾʌ̃ũ̯, nʌ ͜ ɦeɾũ] |
नहेर्, नहेरेस्, नहेरे [nʌ ͜ ɦer, nʌ ͜ ɦeɾes, nʌ ͜ ɦeɾe] |
नहेर, नहेरे [nʌ ͜ ɦeɾʌ, nʌ ͜ ɦeɾe] |
नहेरोस् [nʌ ͜ ɦeɾos] |
नहेरून् [nʌ ͜ ɦeɾun] |
नहेर्नुहोओस् [nʌ ͜ ɦernuɦoos] | ||||||||
Imperative | + | — | — | हेर् [ɦer] |
हेर [ɦeɾʌ] |
— | — | हेर्नुहोस्, हेर्नोस् [ɦernuɦos, ɦernos] | |||||||
– | — | — | नहेर् [nʌ ͜ ɦer] |
नहेर [nʌ ͜ ɦeɾʌ] |
— | — | नहेर्नुहोस्, नहेर्नोस् [nʌɦernuɦos, nʌɦernos] |
Further reading
[edit]- “हेर्नु”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (nepālī br̥hat śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary][1], Kathmandu: Nepal Academy, 2018, page १३५३, column 2
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “*hērati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 819