User:Picus viridis/Abraham
Abraham ben Joszijahu (ur. 1636[1] w Trokach, zm. 1687/1688[2]) – karaimski lekarz i uczony, poeta i mistyk. Tytularny[3] lekarz nadworny[4] Jana III Sobieskiego[5]. Autor rozpraw (nie tylko w języku hebrajskim) oraz poezji liturgicznej.
Jego ojcem był Joszijahu ha-Szofet, lekarz, "starszy" gminy karaimskiej w Trokach (według Gąsiorowskiego[6] właściwy tytuł to "wójt trocki", najwyższy i najzaszczytniejszy karaimski urząd na Litwie); według Das Judentum... był synem lekarza Joszijahu ben Jehudy. Abraham oddawał się z zamiłowaniem naukom przyrodniczym, osobliwie zaś medycynie – w której do takiej doszedł doskonałości, że król Jan III mianował go nadwornym swym lekarzem[7].
Władał nie tylko kilkoma językami wschodnimi, ale też łaciną; w tym ostatnim języku napisał Sefer ha Refna, obszerne dzieło treści medycznej, którego rękopis trafił w XIX w. (za sprawą Firkowicza) do Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Sankt-Petersburgu (sygn. 732)[8]. Z długiego szeregu prac w języku hebrajskim (pozostawionych najczęściej w rękopisach) najbardziej znane są: Pas jeda (Ręka rozwarta), zawierająca różne rozprawy naukowe, Beth Abraham a. Bejt Abraham (Dom Abrahama), mistyczny traktat religijny, oraz Ocar ha-am a. Bejt Ocar (Skarb narodu), dzieło o tematyce medycznej.
Bibliography
[edit]- Encyclopaedia Judaica. Das Judentum in Geschichte und Gegenwart
- Еврейская Энциклопедія
- Bersohn, Mathias (1905). "Abraham ben Josziahu (Karaita)". Słownik biograficzny uczonych Żydów polskich XVI, XVIi i XVIII wieku. Piotr Laskauer i S-ka. p. 10.
{{cite book}}: Unknown parameter|lcoation=ignored (help) - Zofia Borzymińska i Rafał Żebrowski (oprac.) (2003). Polski Słownik judaistyczny. Vol. I. Warszawa: Prószyński i S-ka. p. 32.
- Ziembicki, Witold (1935). "Abraham ben Joszijahu". Polski Słownik Biograficzny. Vol. I. Kraków: Polska Akademja Umiejętności. p. 8.
- Gąsiorowski, Stefan (2008). Karaimi w Koronie i na Litwie w XV-XVIII wieku. Kraków-Budapeszt: Wydawnictwo Austeria.
- ^ Za PSB
- ^ A. Firkowicz daje rok 1688, według Bersohna zmarł A. w roku 5448 AM (ery żydowskiej), a w 1688 r. według rachuby gregoriańskiej; datowanie Firkowicza powtarza Евр. Энц; Ziembicki natomiast kładzie w PSB datę roczną 1687.
- ^ Według: Wileński słownik biograficzny. Bydgoszcz. 2002. ISBN 83-87865-28-1.
- ^ Лейб-медик według Евр. Энц, leibarzt za Das Judentum...
- ^ Źródła podają - za Firkowiczem - błędną najoczywiściej błędną informację, jakoby miał później być lekarzem przy bliżej nieznanym "Zygmuncie II". W Евр. Энц czytamy: "а позже занималъ ту же должность при Сигисмундѣ II", w Das Judentum... natomiast: "Nach Firkowiwitsch war A. Leibarzt des Königs Johann III. Sobieski von Polen und spätherin des Großfürsten Sigismund II"
- ^ Gąsiorowski, St., Karaimi w Koronie i na Litwie ..., str. 372)
- ^ Bersohn, Słownik biograficzny...
- ^ Bersohn, M., Słownik biograficzny ...
Kategoria:Lekarze nadworni władców Polski
Kategoria:Ludzie związani z Trokami
Kategoria:Mistycy
Kategoria:Polscy Karaimi
Kategoria:Urodzeni w 1636
Kategoria:Zmarli w 1687