قطع ابیاری

چکیده:

این آزمایش با هدف بررسی اثر تاریخ کاشت، کود ورمی کمپوست و قطع آبیاری در مرحله گلدهی بر تولید دانه و روغن و کارایی مصرف آب کلزا به صورت اسپلیت پلات (تاریخ کاشت در کرت اصلی و آبیاری و ورمی کمپوست به صورت فاکتوریل در کرت فرعی) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور شادگان در سال زراعی 402-1401 اجرا گردید. تاریخ کاشت شامل دو تاریخ کاشت 25 آبان و 25 آذر، کود ورمی کمپوست شامل سه سطح صفر، 10 و 20 تن در هکتار و آبیاری شامل آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله گلدهی بود. صفات اندازه گیری شده شامل عملکرد و اجزای عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن و کارایی مصرف آب (برای تولید دانه و روغن) بود. نتایج نشان داد عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت با کم آبیاری کلزا به ترتیب 16 و 13 درصد کاهش یافتند. بیشترین عملکرد دانه (2667 کیلوگرم در هکتار) کلزا در تاریخ کاشت 25 آبان همراه با آبیاری کامل (بدون قطع آبیاری در مرحله گلدهی) به دست آمد و با تاخیر یک ماهه در کاشت (تاریخ کاشت 25 آذر)، عملکرد دانه کلزا حدود 58 درصد دچار افت گردید. کارایی مصرف آب کلزا (روغن) با قطع آبیاری 29 درصد افزایش یافت. کلزا در تاریخ کاشت 25 آبان از نظر صفات تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و کارایی مصرف آب به ترتیب 35، 25، 23، 18 و 38 درصد نسبت به تاریخ کاشت 25 آذر برتری داشت. قطع آبیاری در مرحله گلدهی، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن کلزا را به ترتیب 58، 6 و 60 درصد کاهش داد. با کاشت کلزا در تاریخ 25 آبان و آبیاری کامل، بیشترین عملکرد دانه به دست می آید. با این حال، اثر احتمالی تاریخ کاشت های قبل از 25 آبان بر کاهش اثر قطع آبیاری در مرحله گلدهی، نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

چکیده:

آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در دو سال زراعی متوالی 1399 و 1400 بر روی گیاه جو رقم جلگه انجام شد. در این آزمایش دو سطح آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد و قطع آبیاری در مرحله گلدهی)، چهار سطح بیوچار (بدون بیوچار به عنوان شاهد، 0.25، 0.5 و یک درصد وزن خاک) و سه سطح هورمون متیل جاسمونات همزمان با گلدهی و اعمال تنش (بدون محلول پاشی به عنوان شاهد، 50 و 100 میکرومول در لیتر متیل جاسمونات) مورد استفاده قرار گرفت. بر این اساس تنش، بیوچار و متیل جاسمونات بر محتوای پرولین، کربوهیدرات، نشت الکترولیت ها، غلظت رنگ دانه های فتوسنتزی، وزن خشک کل، تعداد سنبله بارور، وزن هزاردانه و همچنین عملکرد اقتصادی جو تاثیر معنی دار گذاشتند. علی رغم اینکه غلظت پرولین و کربوهیدرات و میزان نشت الکترولیت در اثر تنش خشکی افزایش و غلظت رنگ دانه های فتوسنتزی کاهش یافت، اما استفاده از بیوچار به میزان 0.25 وزن خاک و محلول پاشی متیل جاسمونات به غلظت 50 میکرومول در لیتر در بسیاری از صفات مورد مطالعه باعث تعدیل اثرات تنش خشکی شده و در نهایت منجر به بهبود رشد و عملکرد جو شدند. از نتایج به دست آمده در آزمایش مشخص شد که استفاده از سطوح بالای این مواد ضد تنش در بعضی از موارد نه تنها نمی توانند اثرات مطلوبی در جلوگیری از اثرات مخرب تنش خشکی داشته باشند، بلکه در مواردی منجر به تشدید این اثرات شده و باعث کاهش رشد و عملکرد گیاه می شوند.

چکیده: این پژوهش به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی اسیدهای آمینه روی عملکرد و اجزای عملکرد کلزا تحت شرایط تنش کم آبی آخر فصل به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1402-1401 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیم ‏های آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله 50 درصد گلدهی و قطع آبیاری از خورجین دهی) و محلول پاشی اسیدهای آمینه در پنج سطح (بدون محلول پاشی، آب مقطر، یک، دو و سه گرم اسیدهای آمینه در لیتر آب) بود. نتایج نشان داد برهمکنش تنش کم ‏آبی و محلول‏پاشی روی ارتفاع بوته، وزن‏ خشک اندام‏های هوایی، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، عملکرد دانه و بیولوژیک، تعداد دانه در خورجین و تعداد خورجین در بوته تاثیر معناداری گذاشت. بیشترین ارتفاع بوته (5/166 سانتی متر)، وزن هزار دانه (58/3 گرم)، تعداد خورجین در بوته (4/131 عدد) و عملکرد دانه (4514 کیلوگرم در هکتار) در تیمار محلول پاشی دو گرم اسیدهای آمینه در لیتر در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش بیشترین تاثیر مثبت کاربرد برگی اسیدهای آمینه روی عملکرد و اجزای عملکرد کلزا با دو گرم در یک لیتر آب در هر سه رژیم آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله گلدهی و خورجین دهی) مشاهده شد. لذا کاربرد دو گرم اسیدهای آمینه در لیتر به صورت محلول ‏پاشی در زراعت کلزا در صورت تایید در پژوهش‏های بعدی ممکن است قابل توصیه باشد.

چکیده:

گلرنگ از قدیم الایام در بخش های مختلف سیستان و بلوچستان کشت شده و نسبتا متحمل به خشکی است، مصارف دارویی و غذایی متعددی برای مردم این منطقه دارد. سراوان نیز جزو مناطق خشک کشور محسوب می شود، ازاین رو کشت گیاهان سازگار با این مناطق می تواند جهت بهبود کشاورزی این منطقه موثر باشد؛ لذا این آزمایش با هدف بررسی سطوح مختلف آبیاری و محلول پاشی با سولفات روی و منگنز در آبان سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی سراوان به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل: آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله ابتدای ساقه رفتن و قطع آبیاری در مرحله گلدهی و فاکتور فرعی شامل سه سطح محلول پاشی با سولفات روی (سه در هزار)، سولفات منگنز (سه در هزار) و عدم محلول پاشی (شاهد) در کرت فرعی قرار گرفتند، نتایج نشان داد که اثرات متقابل آبیاری و محلول پاشی در صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد طبق، وزن هزار دانه، وزن دانه در بوته، وزن طبق در بوته، عملکرد زیستی، عملکرد دانه، شاخص برداشت و عدد کلروفیل متر (اسپد) معنی دار شد (P≤ %1). محلول پاشی با سولفات روی سبب افزایش بیش از سه برابری عملکرد دانه در تمام تیمارهای آبیاری گردید، همچنین عملکرد دانه در محلول پاشی با سولفات روی در تیمار عدم قطع آبیاری (693 کیلوگرم در هکتار) نسبت به شرایط قطع آبیاری در مرحله ساقه دهی و عدم محلول پاشی (100 کیلوگرم در هکتار) هفت برابر بیشتر بود. محلول پاشی با سولفات روی در شرایط عدم قطع آبیاری سبب افزایش سه برابری تعداد طبق نسبت به قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن و عدم محلول پاشی گردید. در تمام تیمارهای آبیاری محلول پاشی، با سولفات روی نسبت به سولفات منگنز و عدم محلول پاشی از برتری نسبی برخوردار بود. بیشترین ضرایب همبستگی عملکرد دانه با اجزای عملکرد به ترتیب مربوط به وزن طبق (**0.88=r)  و وزن دانه در بوته (**0.73=r)  مشاهده شد. به طورکلی می توان از محلول پاشی با سولفات روی به عنوان یک راهکار زراعی در افزایش عملکرد و کاهش اثرات ناشی از قطع آبیاری انتهای فصل رشد در گیاه گلرنگ در شرایط آب وهوایی سراوان استفاده کرد.

چکیده: به منظور بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف اسیدهیومیک و سایکوسل بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان انتقال مجدد گندم تحت تنش خشکی انتهای فصل در اهواز، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه ای واقع در شهرستان اهواز اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی انتهای فصل با دو سطح آبیاری معمولی و قطع آبیاری در مرحله بعد از گرده افشانی، سایکوسل با سه سطح آب به عنوان شاهد، 5/1 گرم در لیتر و سه گرم در لیتر و هیومیک اسید با سه سطح عدم محلول پاشی (آب به عنوان شاهد)، دو لیتر در هکتار و چهار لیتر در هکتار به صورت فاکتوریل به عنوان عوامل فرعی بود. نتایج نشان داد که برهم کنش تنش خشکی انتهای فصل و سایکوسل بر عملکرد دانه و تعداد دانه در سنبله معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه (5/4840 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد سه گرم در لیتر سایکوسل در شرایط آبیاری معمولی حاصل شد که با کاربرد سه گرم در لیتر سایکوسل در شرایط تنش خشکی انتهای فصل تفاوت آماری معنی داری از خود نشان نداد. کاربرد اسیدهیومیک بر تمام صفات آزمایش اثر مثبت و معنی داری داشت. بیشترین عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه از کاربرد سه لیتر در هکتار اسید هیومیک در شرایط آبیاری معمولی بدست آمد. در شرایط تنش خشکی انتهای فصل میزان فتوسنتز جاری (29 درصد) و سهم فتوسنتز جاری (10 درصد) کاهش و میزان انتقال مجدد (16 درصد) و سهم انتقال مجدد (34 درصد) افزایش یافت. در مجموع می توان برای افزایش عملکرد دانه در شرایط مطلوب و کاهش افت در شرایط تنش، از تنظیم کننده های رشد نظیر سایکوسل با غلظت سه گرم در لیتر و کود آلی اسیدهیومیک به میزان چهار لیتر در هکتار استفاده نمود.

چکیده:

خشکی یکی از مهم ترین تنش های محیطی در بوم نظام های زراعی است. مطالعه به منظور گزینش ژنوتیپ های متحمل سیب زمینی به تنش خشکی انجام گردید.

این آزمایش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به روش بلوک های خرد شده نواری در سه تکرار طی دو سال زراعی در اردبیل اجرا شد. دو سطح آبیاری بدون تنش و تنش به عنوان فاکتور عمودی و 20 ژنوتیپ سیب زمینی به عنوان فاکتور افقی مقایسه گردید.

نتایج نشان داد کلیه صفات اندازه گیری شده تحت اثر تیمار های تنش و ژنوتیپ ها قرار گرفت. تحت تیمار تنش ژنوتیپ 905675 بیش ترین عملکرد غده و وزن غده در بوته را به خود اختصاص داد. کم ترین مقدار عملکرد غده و وزن غده در بوته از رقم مارفونا به دست آمد. به علاوه با اعمال تنش، فعالیت آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیر آنزیمی افزایش نشان دادند. بیش ترین میزان قند احیاکننده با 122 درصد، ویتامین ث با 63 درصد، پرولین با 106 درصد و فعالیت آنزیم کاتالاز با 249 درصد افزایش نسبت به شرایط بدون تنش در ژنوتیپ 905675 مشاهده شد. بیش ترین فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز و پلی فنل اکسیداز به ترتیب با 214 و 42 درصد افزایش متعلق به ژنوتیپ 901375 بود.

در کل با در نظر گرفتن میزان تغییرات عملکرد غده، وزن غده در بوته و افزایش فعالیت آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیر آنزیمی، ژنوتیپ های 905675، 901575 و 901375 به ترتیب به عنوان ژنوتیپ های متحمل و دارای پتانسیل عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و عدم تنش انتخاب شدند و ارقام میلوا، جلی و مارفونا به عنوان ارقام حساس قابل معرفی هستند.

چکیده: پژوهش حاضر با هدف مطالعه پاسخ های فیزیولوژیک، رشدی و عملکرد کنجد به کاربرد نانوکود پتاسیم، کیتوزان و فولویک اسید تحت تنش خشکی، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سمنان به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل، خشکی به عنوان عامل اصلی (آبیاری کامل، قطع آبیاری در BBCH70 و 60 به ترتیب تنش متوسط و شدید) و نانوکود پتاسیم (صفر، 5/1 و 5/2 در هزار) و محلول پاشی (شاهد، کیتوزان، فولویک اسید و 50 درصد کیتوزان+ فولویک اسید) به عنوان عامل فرعی بودند. استفاده از نانوکود پتاسیم تحت شرایط نرمال و تنش، افزایش معنی دار کلروفیل b و کل، شاخص سطح برگ، تعداد کپسول، وزن هزاردانه و درصد روغن را در پی داشت. بیش ترین عملکرد دانه در کاربرد 5/1 و 5/2 در هزار نانوکود به همراه فولویک اسید به تنهایی یا در ترکیب با کیتوزان (به ترتیب 2516، 5/2277، 6/2506 و 2/2313 کیلوگرم در هکتار) بود. بالاترین محتوای روغن در کاربرد 5/1 و 5/2 در هزار نانوکود تحت شرایط آبیاری نرمال بود که افزایش 2/13 و 4/15 درصدی داشتند. محلول پاشی فولویک اسید به همراه نانوکود پتاسیم (5/1 در هزار) تحت تنش شدید خشکی بیش ترین فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز را نشان داد. به طورکلی، نتایج نشان داد که کاربرد 5/1 در هزار نانوپتاسیم و محلول پاشی تلفیقی کیتوزان و فولویک اسید تحت خشکی شدید، با بهبود صفات فیزیولوژیک منجر به تعدیل اثرات منفی ناشی از خشکی و افزایش شاخص های رشدی، عملکردی و کیفی کنجد شد.

چکیده:

سابقه و هدف:

 تنش خشکی باعث کاهش صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله می شود. همچنین کاربرد کود کمپوست اثرات مطلوبی بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک و کاهش اثر تنش های محیطی مثل تنش خشکی بر صفات فیزیولوژیک و کیفی گیاهان زراعی دارد. این آزمایش با هدف بررسی اثر مصرف مقادیر مختلف کود کمپوست بقایای نیشکر بر کاهش اثر تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله در شرایط آب و هوایی اهواز در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان طراحی و اجرا شد.

به منظور بررسی اثر کود کمپوست بقایای نیشکر بر صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله، قطع آبیاری از مرحله گرده افشانی و قطع آبیاری از مرحله شیری- خمیری دانه) در کرت های اصلی و پنج مقدار کود کمپوست بقایای نیشکر (صفر، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) در کرت های فرعی بودند.

تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی، کود کمپوست بقایای نیشکر و اثر متقابل آنها بر اکثر صفات فیزیولوژیک و کیفی اندازه گیری شده (عدد اسپد، کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنویید، محتوی نسبی آب برگ، ثبات غشای سلول، دمای کانوپی، توزیع مجدد مواد فتوسنتزی، پروتیین دانه و میزان آهن و روی دانه) معنی دار بود. مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده فوق تحت اثر متقابل تنش خشکی و کود کمپوست بقایای نیشکر نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش مقدار اغلب صفات مذکور شد و حداکثر میزان این صفات در تیمار آبیاری کامل و کمترین مقدار آنها در تنش خشکی از ظهور سنبله مشاهده شد. همچنین در سطوح مختلف تنش خشکی، با افزایش میزان مصرف کود کمپوست بقایای نیشکر، مقدار صفات مذکور افزایش یافت و در سطح 40 تن در هکتار به حداکثر رسید؛ لذا بیشترین میزان این صفات در شرایط آبیاری کامل و مصرف 40 تن در هکتار کمپوست بقایای نیشکر و کمترین مقدار آنها در شرایط تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله و عدم مصرف کمپوست بقایای نیشکر حاصل شد.

به طور کلی تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری باعث کاهش مقدار صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله شد. همچنین در تمام سطوح تنش خشکی، با افزایش میزان مصرف کود کمپوست بقایای نیشکر و فراهمی آب و عناصر غذایی برای گیاه، مقدار صفات فوق افزایش یافت. لذا افزایش مصرف کود کمپوست بقایای نیشکر توانست اثر منفی ناشی از تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله بر صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله را بین 6 تا 46 درصد کاهش دهد.

چکیده:

به منظور بررسی اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1398-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله، قطع آبیاری از مرحله گرده افشانی و قطع آبیاری از مرحله شیری- خمیری دانه) در کرت های اصلی و پنج مقدار کمپوست بقایای نیشکر (صفر، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) در کرت های فرعی بودند. تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی، کمپوست بقایای نیشکر بر صفات شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، طول دوره پر شدن دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که حداکثر مقدار صفات گیاهی فوق در تیمار آبیاری کامل حاصل شد و کمترین میزان آن ها در تنش خشکی از ظهور سنبله تا رسیدگی کامل مشاهده شد. هم چنین با افزایش مصرف کمپوست بقایای نیشکر، میزان صفات گیاهی مذکور افزایش یافت و در سطح 40 تن در هکتار به حداکثر رسید. مقایسه میانگین صفت عملکرد دانه تحت اثر متقابل تنش خشکی و کمپوست بقایای نیشکر نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (4288 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری کامل و مصرف 40 تن در هکتار کمپوست بقایای نیشکر و کمترین عملکرد دانه (1134 کیلوگرم در هکتار) در شرایط تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله و عدم مصرف کمپوست بقایای نیشکر حاصل شد. به طور کلی افزایش مصرف کود کمپوست نیشکر توانست اثر منفی ناشی از تنش خشکی بر صفات گیاهی اندازه گیری شده تریتیکاله را کاهش دهد.

چکیده: این پژوهش به منظور بررسی واکنش دو رقم گلرنگ آبی به شرایط تنش خشکی و محلول پاشی هورمون اکسین، به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در این آزمایش آبیاری در دو سطح بدون تنش خشکی (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله آغاز پرشدن دانه در کرت های اصلی و ارقام پدیده و گلدشت و محلول پاشی هورمون اکسین در دو سطح محلول پاشی با آب مقطر (شاهد) و کاربرد هورمون اکسین در یک مرحله (اواسط گل دهی) به غلظت 3000 میلی گرم در لیتر (30 پی پی ام) در کرت های فرعی به صورت فاکتوریل ارزیابی شدند. در شرایط محلول پاشی هورمون اکسین و محلول پاشی با آب مقطر (شاهد) در هر دو تیمار آبیاری معمول و تنش خشکی، بیش ترین تعداد کل طبق در بوته در رقم گلدشت به ترتیب به میزان 3/26، 3/24 و بیش ترین تعداد کل دانه در بوته در رقم گلدشت به ترتیب به میزان 708 و 592 مشاهده شد. محلول پاشی اکسین و آبیاری تاثیر معنی داری بر درصد روغن دانه نداشت. رقم گلدشت به دلیل دمای طبق کم تر، غلظت کربوهیدرات محلول برگ بیش تر، تعداد طبق و وزن هزاردانه بیش تر عملکرد دانه بالاتری در مقایسه با رقم پدیده داشت. نتایج کلی نشان داد که اثر تیمارهای موردبررسی تحت تاثیر سال قرار گرفت و با وجود تاثیر مثبت محلول پاشی هورمون اکسین بر برخی از اجزای عملکرد دانه گلرنگ در هر دو سطح آبیاری، محلول پاشی هورمون اکسین در مرحله اواسط گل دهی دانه تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه نداشت.