ظرفیت زراعی

چکیده: این پژوهش به منظور بررسی اثر تراکم های مختلف کاشت بر برخی خصوصیات مورفیزیولوژیک چمن ورزشی در شرایط تنش کم آبی انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل تنش کم آبی در سه سطح 90 (شاهد)، 60 و 30% ظرفیت زراعی و تراکم کاشت 20، 30 و g Seed/m2  40 بود. بذرها با توجه به تراکم های مورد نظر در کرت هایی به ابعادm2  3×2 کشت شدند. دو ماه پس از کاشت، تنش کم آبی به مدت 3 هفته اعمال شد. نتایج نشان داد که تیمار ها تاثیر معنی داری بر صفات مورد ارزیابی داشتند. بیش ترین وزن تر و خشک اندام هوایی، طول برگ و محتوای کلروفیل کل در تیمار 90% ظرفیت زراعی و تراکمg Seed/m2  20 مشاهده شد. در حالیکه بیش ترین وزن تر و خشک ریشه، حجم ریشه و کربوهیدرات کل در تیمار 30% ظرفیت زراعی و تراکمg Seed/m2  20 به دست آمد. همچنین بیش ترین میزان پرولین در تیمار 30% ظرفیت زراعی و تراکمg Seed/m2  40 بود. بنابراین با توجه به نتایج، تراکم کاشت g Seed/m2 20 و آبیاری در سطح 90% ظرفیت زراعی تاثیر مطلوب تری بر شاخص های رویشی و فیزیولوژیک چمن ورزشی داشت.

چکیده:

به منظور مطالعه پاسخ های مورفو-فیزیولوژیکی و عملکردی سه ژنوتیپ کینوا به محلول پاشی کلات های روی و پتاسیم تحت شرایط تنش خشکی در مزرعه آموزشی پژوهشی -دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد واقع در گلبهار در طی دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. تنش خشکی در چهار سطح در کرت های اصلی (آبیاری معمول به عنوان تیمار شاهد، 75 درصد ظرفیت زراعی، 50 درصد ظرفیت زراعی و 25 درصد ظرفیت زراعی) و در کرت های فرعی ترکیب تیماری ارقام گیاه کینوا در سه سطح (Q26، Q29 و Titicaca) و محلول پاشی در چهار سطح (عدم محلول پاشی به عنوان شاهد، کلات روی 100 درصد، کلات پتاس 100 درصد و 50 درصد تلفیق کلات روی و پتاس) مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش بر میزان شاخص های رشدی و عملکردی و رنگیزه های فتوسنتزی کاسته شد. همچنین نتایج نشان داد تیمار محلول پاشی ترکیبی نسبت به دیگر تیمارها ارتفاع، وزن بوته، تعداد دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک بیشتری داشتند. هرچند ارقام مختلف نسبت به صفات مختلف واکنش متفاوتی داشتند ولی بیشترین وزن بوته، تعداد دانه، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و کلروفیل a و b در رقم Q26 به دست آمد. همچنین در سال دوم آزمایش در شرایط سطوح مختلف آبیاری و همین طور سطوح مختلف محلول پاشی رشد و عملکرد گیاه به طور قابل توجهی نسبت به سال اول افزایش داشت. به طور کلی می توان اظهار داشت که کاربرد کودهای محلول پاشی توانست اثرات تنش خشکی را کاهش دهد.

چکیده:

گندم یکی از مهم ترین غلات جهان بوده و میزان تولید آن در مناطق مختلف تحت تاثیر خشکی کاهش می یابد. موتانت T65-58-8 یک ژنوتیپ متحمل به خشکی می باشد که با پرتودهی به گندم طبسی ایجاد شده است. در این تحقیق در مرحله گلدهی به مطالعه آنزیم های دخیل در مکانیسم های تحمل به خسارت اکسیداتیو ناشی در برگ پرچم پرداخته شده و بیان ژن های مرتبط با این آنزیم ها نیز با استفاده از روش RNAseq بررسی شد. مقدار تنش خشکی بر اساس ظرفیت زراعی اعمال گردید. بررسی شاخص های سوپر اکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، گلوتاتیون ردوکتاز (GR) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPX) نشان داد در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی دار وجود دارد. با افزایش تنش خشکی، میزان فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز در هر دو ژنوتیپ افزایش یافته است و این افزایش در ژنوتیپ موتانت بیشتر از والد طبسی بود. بررسی 21 ژن مرتبط با آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز نشان داد که بیان یک ژن FSD3، دو ژن CSD1، دو ژن FSD2 و یک ژن CCS در ژنوتیپ موتانت در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد تغییر بیان معنی داری داشتند. از 14 ژن مرتبط با کاتالاز، 3 ژن با نام CAT1 و 3 ژن با نام CAT2 در ژنوتیپ موتانت در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد افزایش معنی داری داشته اند. یک ژن CAT1 و دو ژن CAT2 در ژنوتیپ موتانت در شرایط خشکی دارای بیان بیشتری نسبت به ژنوتیپ والد طبسی بود. افزایش تنش خشکی باعث افزایش میزان فعالیت آنزیم های گلوتاتیون ردوکتاز و گلوتاتیون پراکسیداز شده و فعالیت این آنزیم ها در ژنوتیپ والد بیشتر از ژنوتیپ موتانت بود. از 16 ژن مرتبط با گلوتاتیون پر اکسیداز تعداد 7 ژن با نام CSA در ژنوتیپ موتانت در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد افزایش معنی داری داشتند. فعالیت آنزیم های SOD، CAT و GPX می تواند تحت تاثیر عوامل و ترکیبات شیمیایی مهار یا تشدید شود.

چکیده:

با توجه به اهمیت گیاه دارویی آویشن باغی (.Thymus vulgaris L) و اثر عصاره جلبک دریایی و سالیسیلیک اسید در افزایش مقاومت به خشکی در مراحل مختلف رشد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه جیرفت در سال 1399 انجام شد.

روش پژوهش:

 تیمار خشکی در سه سطح 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)، 50 درصد ظرفیت زراعی و 35 درصد ظرفیت زراعی و فاکتوردوم پرایمینگ بذر و نشا ها شامل صفر (شاهد)، 1 درصد حجمی عصاره جلبک، 5/3 درصد حجمی عصاره جلبک، 1 میلی مولار سالیسیلیک اسید، 2میلی مولار سالیسیلیک اسید و ترکیب عصاره جلبک و سالیسیلیک اسید، درنظر گرفته شد.

نتایج پرایمینگ بذر نشان داد فاکتورهایی چون سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن ریشه چه و ساقه چه در اثر تیمارها در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنی داری داشت و در تیمار تنش خشکی 35 درصد ظرفیت زارعی پرایمینگ سالیسیلیک اسید با بهبود شش صفت نسبت به شاهد بهترین عملکرد را داشت. هم چنین نتایج محلول پاشی گیاهچه ها نشان داد بیش ترین وزن تر اندام های هوایی گیاهچه ها در تیمار ترکیبی عصاره جلبک به اضافه سالیسیلیک اسید حاصل شد.

نتایج کلی نشان می دهد که پرایمینگ و محلول پاشی با سالیسیلیک اسید بهتر از عصاره جلبک بر مقاومت به خشکی گیاه موثر بوده و البته تیمار هم زمان سالیسیلیک اسید و عصاره جلبک و تیمارهای ترکیبی عصاره جلبک با غلظت بالاتر توانسته اند در مرحله رویشی مقاومت گیاه به خشکی را افزایش دهند.

چکیده:

 بهبود جوانه زنی و استقرار گیاهان در مواجهه با خشکی از جمله امور مهم و موثر در موفقیت عملیات بیولوژیک اصلاح مراتع است. لازمه این کار بررسی تغییرات صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گونه های مرتعی تحت تاثیر پیش تیمارهای مختلف در شرایط آزمایشگاهی، گلخانه ای و عرصه ای است تا بر مبنای آن بتوان نسبت به انتخاب گونه های نخبه و امیدبخش تصمیم گرفت و عملیات اصلاحی را به نحو مطلوب ارزیابی کرد.

 در این پژوهش، تاثیر پیش تیمارهای مختلف بر جوانه زنی و استقرار گونه های Sanguisorba minor و Elymus hispidus تحت تنش خشکی بررسی شده است. در این رابطه، اثر تیمارهای پرایمینگ با آب مقطر، پلی اتیلن گلایکول، نیترات پتاسیم و نانوذرات نقره برای بهبود مشخصه های جوانه زنی و استقرار گونه ها در شرایط ظرفیت زراعی مطالعه شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. برای اجرای پژوهش، تعداد 168 گلدان استفاده گردید و در هر گلدان تعداد 10 عدد بذر کشت شد. صفات اندازه گیری شده شامل ظهور نهال از خاک، سرعت ظهور، استقرار و زنده مانی، طول و وزن ریشه و ساقه، ویگوریته و میزان پرولین، کارتنویید، قند محلول، کلروفیل کل و آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز بود. پس از اتمام داده برداری صفات مورد مطالعه در گلخانه و اخذ نتایج به دست آمده در آزمایشگاه، آنالیز واریانس و تجزیه وتحلیل داده ها در نرم افزار SPSS و مقایسه میانگین داده ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح 5 درصد برای صفات مورد مطالعه در دو گونه انجام گرفت.

 نتایج بدست آمده نشان داد که تنش خشکی تفاوت معنی داری را بر روی خصوصیاتی از قبیل وزن خشک اندام هوایی یا طول ریشه گیاه دارد. اثرهای متقابل پرایمینگ و تنش در مورد صفات ظهور از خاک، سرعت ظهور، استقرار و زنده مانی و وزن خشک اندام هوایی معنی دار شد اما سایر صفات مورد مطالعه را نیز تحت تاثیر قرار داد. کاربرد نانوذرات نقره اثرات مثبت و یا منفی بر خصوصیات رویشی بذر و نهال رشد یافته از بذور گیاهان مورد مطالعه داشت. خصوصیاتی مانند طول ریشه گیاه تحت تیمارهای مختلف پرایمینگ در یک سطح رطوبتی مشخص تغییرات معنی داری را نشان ندادند. بعضی از خصوصیات دیگر ازجمله بنیه دارای تغییرات چشمگیری بودند و این میزان تغییر در سطوح مختلف رطوبتی تا حدود 20 درصد متغیر بود و اثرهای مثبت تیمار پلی اتیلن و اثرهای منفی غلظت بالای نانوذرات مشهود بود. در مجموع کاربرد تیمارهای پرایمینگ بذر با پلی اتیلن گلایکول و نیترات پتاسیم در گونه E. hispidus و کاربرد تیمارهای پرایمینگ بذر با پلی اتیلن گلایکول و نانوذرات نقره با غلظت 30 میلی گرم در لیتر در گونه S. minor بیشترین تاثیرات مثبت معنی دار در افزایش مقاومت به خشکی را داشت. همچنین کاربرد تیمارهای نانوذرات با غلظت های 60 و 90 میلی گرم در لیتر اثرات منفی را بر مشخصه های رویشی و فیزیولوژی هر دو گونه مورد مطالعه نشان داد.

 اعمال تنش خشکی موجب بروز اثرهای منفی در خصوصیات ساختاری گونه های مورد مطالعه شده و استفاده از تیمارهای هیدروپرایمینگ، نیترات پتاسیم، پلی اتیلن گلایکول و نانوذرات نقره (با غلظت 30 میلی گرم در لیتر) موجب کاهش اثرهای نامطلوب تنش گردید. دلیل این موضوع عمدتا تغییراتی است که در فاکتورهای فیزیولوژیک مانند میزان پرولین، آنزیم های کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز اتفاق افتاده و اعمال پیش تیمارهای مختلف موجب بروز تغییرات مثبت در فاکتورهای مذکور و افزایش مقاومت به خشکی گونه ها می گردد. نتایج مرتبط با تاثیر پیش تیمارهای مختلف بر جوانه زنی و استقرار گونه های مذکور در شرایط آزمایشگاهی و عرصه ای نیز تاییدکننده این موضوع است.

چکیده:

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه جو به عنوان یکی از محصولات مهم، سطوح مختلف تنش خشکی شامل 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد یا بدون تنش)، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی و تاثیر آن ها بر دو رقم جوی نیمه حساس (فجر 30) و متحمل به خشکی (دشت) در شرایط کنترل شده گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که اثر رقم و تنش خشکی برای بسیاری از صفات مورد بررسی معنی دار بود. بطوری که بیشترین ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ و پنجه و شاخص سطح برگ در بوته های بدون تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) نسبت به سایر سطوح تنش معنی دار بود. همچنین مقایسه دو رقم نشان داد که رقم دشت به عنوان رقم متحمل به خشکی، تعداد برگ و پنجه بیشتر اما سطح برگ و تعداد روزنه کمتری نسبت به رقم نیمه حساس فجر 30 دارد. به عبارت دیگر تحت شرایط تنش، رقم متحمل با وجود داشتن تعداد برگ بیشتر، برگ های کوچکتری تولید می کند که نهایتا باعث کمتر شدن سطح برگ نسبت به رقم نیمه حساس (فجر 30) می شود که این می تواند به عنوان یک راهکار مناسب جهت مقاومت به خشکی از طریق کاهش تلفات تبخیر از سطح برگ و همچنین سایه اندازی باشد. علاوه بر این میزان تنظیم کننده های اسمزی از جمله پرولین و قندهای محلول و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی از جمله کاتالاز و پراکسیداز تحت تنش خشکی افزایش یافت و این افزایش در رقم متحمل نسبت به رقم نیمه حساس بیشتر بود. در واقع این طور به نظر می رسد که ارقام متحمل با فعال کردن سیستم دفاعی خود از طریق تولید مواد محافظت کننده اسمزی و افزایش فعالیت آنزیم های فوق باعث تحمل به تنش خشکی می شوند. بطور کلی، هر دو رقم جو به تنش خشکی پاسخ دادند اما رقم دشت در این شرایط تحمل بیشتری را نشان داد.

چکیده:

مطابق پیش بینی ها، خشکی در دهه های آینده احتمالا به شدت افزایش خواهد یافت، بنابراین درک پاسخ های سازشی گونه های درختی که با این شرایط روبه رو می شوند اهمیت ویژه ای دارد. در این تحقیق تاثیر تنش خشکی بر پارامترهای ریخت شناسی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی گونه جنگلی ون(Fraxinus excelsior L.)  از گونه های بومی هیرکانی ارزیابی شده است. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی روی نهال های یکساله و چهار سطح تنش خشکی 25 درصد (تنش شدید)، 50 درصد (تنش متوسط)، 75 درصد (تنش خفیف) و 100 درصد ظرفیت زراعی (بدون تنش) انجام گرفت. نتایج نشان داد که خشکی، رشد و زی توده نهال ها را کاهش داد. میزان افت در تیمار تنش شدید نسبت به تیمار شاهد در صفت ارتفاع نهال ها، زی توده کل، سطح برگ و شاخص سطح ویژه برگ به ترتیب 6/47، 2/43، 1/77 و 1/38 درصد بود، ولی نسبت ریشه به اندام هوایی 8/44 درصد افزایش نشان داد. با افزایش شدت تنش میزان کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b و میزان کاروتنویید کاهش جزیی و غیرمعنی داری نشان داد. محتوای نسبی آب نهال ها، افت 20/34 و 18/23 درصدی در تنش شدید و متوسط نسبت به تیمار شاهد داشتند. افزایش پرولین و مالون دی آلدیید در تیمار تنش شدید نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 8/93 و 06/165 درصد بود. در تیمار تنش خفیف و متوسط افزایش فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز 5 درصد و فعالیت آنزیم پراکسیداز به ترتیب 273 و 240 درصد مشاهده شد. داده های این تحقیق نشان می دهد که نهال های ون به کمک راهبرد اجتناب و تحمل خشکی مانند کاهش رشد و زی توده، افزایش نسبت ریشه به اندام هوایی، حفظ رنگیزه های فتوسنتزی و افزایش فعالیت های آنزیمی تا سطح تیمار 50 درصد ظرفیت زراعی توانایی سازش با شرایط کمبود آب را دارند و استفاده از این گونه برای جنگلکاری و احیای جنگل ها در مناطق در معرض خشکی توصیه می شود.

چکیده:

آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) گونه ای دارویی و معطر است که در صنایع بهداشتی، دارویی و غذایی کاربرد فراوانی دارد. در حال حاضر بخش زیادی از نیاز به گیاهان دارویی کشور از طریق برداشت از عرصه های طبیعی تامین می گردد. ازاین رو، گسترش کشت این گونه در اراضی زراعی ضروریست. از آنجا که سطح وسیعی از این اراضی در معرض تنش خشکی قرار دارند، این تحقیق به منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف آبیاری بر خصوصیات جمعیت های مختلف آن در ایستگاه تحقیقات کشاورزی پردیسان قم در شرایط گلخانه انجام شد.

این آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی و در قالب طرح کاملا تصادفی (CRD) در سه تکرار (هر تکرار 6 گلدان) اجرا شد. فاکتور اول شامل 13 جمعیت آویشن دنایی (12 جمعیت از مناطق مشخص کشور و یک جمعیت ناشناخته) و فاکتور دوم شامل آبیاری در 80 درصد (شاهد)، 60 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی خاک (Field Capasity=FC) بود. با توجه به تعریف تیمارهای آبیاری، گلدان های هر تیمار پس از کاهش 20 درصد از وزن هر گلدان آبیاری شدند. بدین منظور گلدان ها به صورت روزانه وزن شده و در صورت کمتر بودن وزن آنها از حد معین برای هر تیمار، میزان آب مورد نیاز به هر گلدان اضافه شد. با ظهور اولین نشانه های گلدهی، صفات مورفولوژیکی و عملکردی شامل طول اندام هوایی و ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه اندازه گیری شد. برای استخراج اسانس از روش تقطیر با آب توسط دستگاه طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا برای مدت سه ساعت که بالاترین بازده استخراج اسانس را دارد، استفاده شد. داده های جمع آوری شده تجزیه واریانس شدند و مقایسه میانگین ها به روش آزمون چند دامنه ای دانکن انجام شد. همچنین جمعیت ها در دو شرایط آبیاری 80 درصد (شاهد) و 40 درصد ظرفیت زراعی خاک به روش وارد خوشه بندی شدند. کروماتوگرام ها و طیف های جرمی اسانس های به دست آمده، با استفاده از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) بدست آمد. سپس با استفاده از شاخص بازداری ترکیبات، بررسی طیف های جرمی هر ترکیب و مقایسه با ترکیب های استاندارد و استفاده از اطلاعات موجود در کتابخانه دستگاه طیف سنج جرمی، ترکیب های تشکیل دهنده اسانس ها شناسایی شدند. محاسبات کمی (تعیین درصد هر ترکیب) به کمک نرم افزار دستگاه GC انجام شد.

تجزیه واریانس داده ها نشان داد، بین جمعیت ها و سطوح تنش خشکی برای بیشتر صفات تحت بررسی در سطح احتمال خطای 1 یا 5 درصد تفاوت معنی دار بود. همچنین اثر متقابل تنش خشکی در جمعیت بر تمامی صفات به جز وزن خشک اندام هوایی معنی دار بود. کاهش شدید محتوای نسبی آب با کاهش رطوبت خاک مشهود بود. طول ریشه با کاهش آب در خاک افزایش و در 60 درصد ظرفیت زراعی به حداکثر مقدار رسید. کاهش رطوبت خاک به 60 درصد ظرفیت زراعی نه تنها ماده خشک تولیدی را کاهش نداد، بلکه آن را نسبت به رطوبت 80 درصد ظرفیت زراعی در برخی از جمعیت ها افزایش داد. بیشترین بازده اسانس در آبیاری 60 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. در سطوح آبیاری در 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب جمعیت های خرم آباد با (32/1)، فریدونشهر با (03/2) و جمعیت ناشناخته با (66/1 درصد) بیشترین بازده اسانس را داشتند. تجزیه وتحلیل خوشه ای براساس میانگین کلیه صفات در شرایط تنش، جمعیت ها را در سه گروه طبقه بندی کرد. گروه اول  از 7 جمعیت تشکیل شد. جمعیت های داران، اراک و قره چمن در گروه دوم با مقادیر متوسط قرار گرفتند. گروه سوم شامل جمعیت های ناشناخته، فریدونشهر و مرکزی بودند. میزان تیمول در دو جمعیت خرم آباد و قزوین به ترتیب در شرایط تنش ملایم و شرایط نرمال بیش از سایر تیمارها بود. مقادیر تیمول در بیشتر جمعیت ها در شرایط تنش شدید کاهش یافت. روند تغییرات کارواکرول ابتدا افزایشی و با تشدید تنش کاهشی شد.

در این تحقیق نوع و درصد ترکیبات اسانس تحت تاثیر نوع جمعیت و سطح آبیاری تغییر کرد. جمعیت های آویشن دنایی مانند بیشتر گیاهان به شرایط تنش خشکی واکنش فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی نشان دادند. با توجه به بازدهی تولید اسانس و درصد ترکیبات مهم و موثر تیمول و کارواکرول، جمعیت های خرم آباد، قزوین و فریدونشهر را می توان به عنوان جمعیت های برتر در شرایط نرمال و تنش ملایم آبی انتخاب کرد. همچنین با توجه به ثبات نسبی درصد ترکیبات تیمول و کارواکرول در شرایط آبیاری در 40 درصد ظرفیت زراعی نسبت به شاهد، دو جمعیت قم و ارومیه را می توان برای آزمایش های بیشتر جهت تحمل به تنش خشکی کاندید کرد.

چکیده:

فرآیندهای به نژادی از جمله تلاقی های هدفمند در جهت افزایش میزان تحمل، می تواند راهکاری مطمئن و دائمی برای کم کردن اثرات زیان بار تنش خشکی بر گیاهان در نظر گرفته شود. بنابراین با توجه به اهمیت محصول پسته در کشور به عنوان یک محصول استراتژیک و همچنین قرار گرفتن ایران در شرایط خشک و نیمه خشک، تحقیقات به منظور دستیابی به پایه های هیبرید  متحمل به خشکی ضروری می باشد. آزمایش نخست به صورت گلدانی و آزمایش دوم به منظور اندازه گیری اسمولیت های آلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار به ترتیب در گلخانه و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در طی سال های 1398- 1397 به اجرا در آمدند. تیمارهای آزمایش شامل 10 ژنوتیپ پسته احمد آقایی، اکبری، سرخه حسینی، گرمه، فندقی و هیبرید بین گونه ای (احمد آقایی × اینتگریما، اکبری × اینتگریما، سرخه حسینی × اینتگریما، گرمه × اینتگریما و فندقی × اینتگریما) و سه سطح خشکی شامل شاهد (ظرفیت زراعی)، تنش ملایم (65 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (30 درصد ظرفیت زراعی) بودند که 84 روز روی دانهال های سه ماهه پسته اعمال شدند. با افزایش سطوح خشکی، غلظت پرولین، گلایسین بتائین، کربوهیدارات های محلول کل (TSC)، فنل و مالون دی آلدهید (MDA) در برگ ژنوتیپ های مورد مطالعه افزایش معنی داری یافتند. ژنوتیپ فندقی بیش ترین غلظت مالون دی آلدهید (23/280 درصد) و ژنوتیپ های هیبرید سرخه حسینی × اینتگریما، احمد آقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما به ترتیب با میزان 18/70، 70/76، 03/81 درصد کم ترین افزایش را در خصوص غلظت مالون دی آلدهید برگ بین دانهال ها نسبت به شاهد نشان دادند. پایه های دانهالی واکنش های متفاوتی به تنش خشکی نشان دادند به طوری که متحمل ترین آن ها به ترتیب پایه های دورگه سرخه حسینی × اینتگریما، احمد آقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما بود. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر به نظر می رسد بتوان از پایه های مورد نظر به عنوان ژنوتیپ های متحمل به خشکی در مناطق خشک استفاده کرد.

چکیده: به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و ترکیبات مختلف کودی بر برخی از صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سال زراعی 97-96، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. فاکتورها شامل سطوح مختلف رژیم های آبیاری در سه سطح 100 درصد ظرفیت زراعی (FC)، 75 درصد ظرفیت زراعی (FC) و 50 درصد ظرفیت زراعی (FC) و 6 نوع کودهای مختلف زیستی و شیمیایی شامل: 1-کود زیستی باکترایی NPK+NPP، 2- کود زیستی باکترایی NPP، 3-NPK، 4-کود ریزمغذی (MIC)، 5-MIC + کود آمینه اسید (AP) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل رژیم آبیاری و کودهای مختلف زیستی فقط بر روی پرولین در سطح 5 درصد معنی دار بود. بیشترین میزان پرولین (به میزان 22/0 میلی گرم بر گرم وزن تر) در تیمار آبیاری 50 درصد FC و تیمار کودی NPK بدست آمد. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثرات اصلی رژیم های آبیاری و انواع مختلف کودی بر روی شاخص های کلروفیل a، کلروفیل b، کارتنویید، مجموع کلروفیل، آنزیم آسکوربات، کاتالاز، پراکسیداز و درصد اسانس معنی دار بود. نتایج گویای آن است که کاربرد کودهای زیستی در مقایسه با دیگر کودهای شیمیایی باعث کاهش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتی گردید، احتمالا تامین تدریجی نیتروژن و فسفر در طی رشد گیاه به واسطه کاربرد کودهای زیستی توانسته با تامین متعادل عناصر غذایی مورد نیاز گیاه و تامین انرژی کافی برای رشد و بقای گیاه از شدت تنش در گیاه بکاهد و با توجه به کاهش تنش میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتی کاهش یافت.