Χερσόνησος της Κυζίκου

Η Χερσόνησος της Κυζίκου (τουρκικά: Kapıdağ Yarımadası‎‎) είναι μια χερσόνησος στην βορειοδυτική Μικρά Ασία, η οποία βρίσκεται στην Θάλασσα του Μαρμαρά στην επαρχία Μπαλίκεσιρ της Τουρκίας. Η χερσόνησος σχηματίζει τον κόλπο της Πανόρμου στα ανατολικά του και τον κόλπο της Αρτάκης στα δυτικά του.

Ιστορικά στοιχεία

Στην κλασική αρχαίας ελληνική γραμματεία αναφέρεται ως Αρκτόνησος, η οποία ενώθηκε με την ηπειρωτική χώρα με έναν στενό ισθμό στους ιστορικούς χρόνους είτε από σεισμό είτε (σύμφωνα με το μύθο) από τον Μέγα Αλέξανδρο. Έγινε γνωστή ως χερσόνησος της Κυζίκου από την ομώνυμη σπουδαιότερη πόλη της.

Η πόλη της Κυζίκου εγκαταλείφθηκε μετά από μεγάλους σεισμούς, αλλά από το 1303 έως το 1304 ήταν η βάση της Καταλανικής Εταιρείας της Ανατολής και ο τόπος της Μάχης της Κυζίκου τον Οκτώβριο του 1303. Μετά την κατάκτησή της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, άνηκε στον καζά της Αρτάκης (Ερντέκ), στην επαρχία της Προύσας.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών, στην χερσόνησο κατοικούσε στη συντριπτική του πλειοψηφία ελληνορθόδοξος πληθυσμός (26.300 Έλληνες, 2.700 Τούρκοι, 1.000 Αρμένιοι, 500 Κιρκάσιοι, και λίγοι Εβραίοι και Αλβανοί).

Περίπου στο κέντρο της χερσονήσου βρισκόταν η ιστορική Μονή της Φανερωμένης, ερείπια της οποίας σώζονται σήμερα.

Σημερινά δημογραφικά στοιχεία

Στην χερσόνησο υπάρχουν συνολικά 17 χωριά, εκ των οποίων τα 14 παράλια και τα 3 μεσόγεια. Αυτά είναι (εντός παρενθέσεως το ιστορικό ελληνικό τους τοπωνύμιο):

• Erdek (Αρτάκη), Ocaklar (Γωνιά), Narlı (Ρόδα), İlhanköy (Χαράκι) στα δυτικά παράλια.
• Doğanlar (Δρακούντα), Turan (Βαθύ), Ormanlı (Κατάτοπος), Ballıpınar (Λαγκάδα), Çayağzı (Διαβατή) και Kestanelik (Καστέλλι) στα βόρεια παράλια.
• Çakılköy (Μηχανιώνα),Karşıyaka (Πέραμος), Tatlısu (Αρμενοχώρι) και Aşağıyapıcı (Νεοχώριο ή Κάτω Καινούργιο Χωριό) στην ανατολική παραλία.
• Yukarıyapıcı (Επάνω Καινούργιο Χωριό ή Γιαπουτζή-κιοϊ), Hamamlı (Χαμαμλί) και Çeltikçi (Κούκουρο) στο εσωτερικό.