Μετάβαση στο περιεχόμενο

Προπανοσουλφονικό οξύ-1

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Προπανοσουλφονικό οξύ-1
Γενικά
Όνομα IUPAC Προπανοσουλφονικό οξύ-1
Άλλες ονομασίες Προπυλοσουλφονικό οξύ
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος C3H8O3S
Μοριακή μάζα 124,15 amu[1]
Σύντομος
συντακτικός τύπος
CH3CH2CH2SO3H
Συντομογραφίες 1-PSA
Αριθμός CAS 5284-66-2
SMILES CCCS(=O)(=O)O
Αριθμός EINECS 226-114-2
Αριθμός RTECS 594-45-6
Αριθμός UN 2586
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης 8 °C
Πυκνότητα 1.250 kg/m3
Εμφάνιση άχρωμο υγρό
Χημικές ιδιότητες
pKa -0,819[2]
Επικινδυνότητα
Φράσεις κινδύνου R34
Φράσεις ασφαλείας S26;S36/37/39;S45
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Το προπανοσουλφονικό οξύ-1 ή προπυλοσουλφονικό οξύ (1-PSA, PropaneSulfonic Acid) είναι ένα άχρωμο υγρό με σύντομο συντακτικό τύπο CH3CH2CH2SO3H. Είναι ένα σουλφονικό οξύ και θεωρητικά προκύπτει από το θειικό οξύ, με την αντικατάσταση ενός ατόμου υδρογόνου από προπύλιο (CH3CH2CH2-). Είναι ένα ισχυρό οξύ (pKa = -0,819), αν και ασθενέστερο από το ίδιο το θειικό οξύ. Ως αποτέλεσμα των όξινων ιδιοτήτων του, δίνει σουλφονικά άλατα και σουλφονικούς εστέρες.

Με οξείδωση προπανοθειόλης-1

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με οξείδωση προπανοθειόλης-1 παράγεται προπανοσουλφονικό οξύ-1[3]:

Με επίδραση θειώδους νατρίου σε προπυλαλογονίδιο - Αντίδραση Strecker

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με επίδραση θειώδους νατρίου (Na2SO3) σε προπυλαλογονίδιο παράγεται προπανοσουλφονικό οξύ-1[4]:

Με προσθήκη όξινου θειώδους νατρίου σε προπένιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με επίδραση όξινου θειώδους νατρίου (NaHSO3) σε προπένιο, παρουσία υπεροξειδίων ή υπεριώδους ακτινοβολίας, παράγεται προπανοσουλφονικό νάτριο-1[5], που με οξύ δίνει προπανοσουλφονικό οξύ-1[6]:

Χημικές ιδιότητες και παράγωγα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όξινος χαρακτήρας, παραγωγή αλάτων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το προπανοσουλφονικό οξύ-1 είναι ένα ισχυρό οξύ και άρα δίνει τις ακόλουθες αντιδράσεις, παράγοντας προπανοσουλφονικά άλατα-1:



Το προπανοσουλφονικό οξύ-1 με αμμωνία (NH3), πρωτοταγείς και δευτεροταγείς αμίνες δίνειπροπανοσουλφοναμίδια-1 [7]:



Το προπανοσουλφονικό οξύ-1 με αλογονωτικά μέσα δίνει σουλφοπροποξυαλογονίδια-1[8]:



Αναφορές και σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Δεδομένα από εδώ: [1]
  2. Δεδομένα από εδώ: [2]
  3. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, Σελ. 266, §11.2Ζ1.
  4. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, Σελ. 266, §11.2Ζ2.
  5. Χωρίς την παρουσία αυτών παράγεται προπανοσουλφονικό νάτριο-2
  6. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, Σελ. 266, §11.2Ζ3.
  7. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, Σελ.270, §116Ε.
  8. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν.Α. Πετάση 1982, σελ.270, §116Ε.
  • SCHAUM'S OUTLINE SERIES, ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ, Μτφρ. Α. Βάρβογλη, 1999.
  • Ν.Α. Πετάση: Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας 1982.