Ερατοσθένης ο Κυρηναίος
| Ερατοσθένης ο Κυρηναίος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ἐρατοσθένης ὁ Κυρηναῖος (Αρχαία Ελληνικά) |
| Γέννηση | 276 π.Χ.[1][2][3] Κυρήνη[2] |
| Θάνατος | 194 π.Χ.[2][4][5] Αλεξάνδρεια[6] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά[7] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μαθηματικός[3] αστρονόμος[3] ποιητής[3] βιβλιοθηκονόμος ιστορικός συγγραφέας μουσικολόγος μουσικός θεωρητικός γεωγράφος[8][3] ελεγειακός ποιητής[9] φιλόσοφος |
| Εργοδότης | Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας |
| Αξιοσημείωτο έργο | κόσκινο του Ερατοσθένη Καταστερισμοί |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Έφορος της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας (255 π.Χ.–200 π.Χ.)[10] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος (Κυρήνη, 276 π.Χ. – Αλεξάνδρεια, 194 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός, γεωγράφος, αστρονόμος, γεωδαίτης, μουσικός, ποιητής, ιστορικός, φιλόσοφος και συγγραφέας, ο οποίος θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία που υπολόγισε το μέγεθος της Γης και κατασκεύασε ένα σύστημα συντεταγμένων με παράλληλους και μεσημβρινούς. Επίσης, κατασκεύασε και έναν χάρτη του κόσμου, όπως τον θεωρούσε.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ερατοσθένης γεννήθηκε στην Κυρήνη (στη σημερινή Λιβύη) και έζησε, εργάστηκε και πέθανε στην Αλεξάνδρεια, πρωτεύουσα της πτολεμαϊκής Αιγύπτου.
Σπούδασε στην Αλεξάνδρεια και ισχυριζόταν ότι επίσης σπούδασε για κάποια χρόνια στην Αθήνα. Το 236 π.Χ. ορίστηκε από τον Πτολεμαίο τον Γ΄ τον Ευεργέτη Διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ενός από τα δύο μεγάλα πανεπιστημιακά ιδρύματα της πόλης, διαδεχόμενος τον Ζηνόδοτο. Από το 234 π.Χ και επί περίπου 40 χρόνια διετέλεσε Διευθυντής της περίφημης αυτής Βιβλιοθήκης και δίδαξε και στο Μουσείο της Αλεξάνδρειας. [11]
Δεν νυμφεύθηκε ποτέ. Το 195 π.Χ. τυφλώθηκε και ένα χρόνο αργότερα σταμάτησε να τρώει και πέθανε. Αυτό όλο συνέβη επειδή δεν μπόρεσε να αντέξει τη στέρηση της ανθρώπινης γνώσης που του επέβαλε η τύφλωση με αποτέλεσμα να αυτοκτονήσει.
Το έργο του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έκανε αρκετές σημαντικές συνεισφορές στα μαθηματικά και ήταν φίλος του σπουδαίου μαθηματικού Αρχιμήδη. Γύρω στο 225 π.Χ. εφηύρε τον σφαιρικό αστρολάβο[12][13], που τον χρησιμοποιούσαν ευρέως μέχρι τον 18ο αιώνα.
Αναφέρεται από τον Κλεομήδη στο Περί της κυκλικής του κινήσεως των ουρανίων σωμάτων ότι γύρω στο 240 π.Χ. υπολόγισε την περιφέρεια της Γης χρησιμοποιώντας το ύψος του Ηλίου κατά το θερινό ηλιοστάσιο σε δύο διαφορετικά γεωγραφικά σημεία, που όμως βρίσκονταν στον ίδιο (περίπου) μεσημβρινό: κοντά στην Αλεξάνδρεια και στη νήσο Ελεφαντίνη -όπου ο Ήλιος ήταν στο ζενίθ του ουρανού- κοντά στη Συήνη (σημερινό Ασουάν, Αίγυπτος).[14][15]
Ο Ερατοσθένης υπολόγισε την περιφέρεια της Γης σε 252.000 αλεξανδρινά στάδια. Το αλεξανδρινό στάδιο ισούται με 157,50 μέτρα, οπότε την υπολόγισε σε 39.690 χιλιόμετρα, που είναι παρά πολύ καλός υπολογισμός, με δεδομένο ότι σήμερα υπολογίζεται σε 40.007,86 χιλιόμετρα, ενώ στη Γαλλική Επανάσταση είχε οριστεί να είναι 40.000 χιλιόμετρα.
Ήταν ο πρώτος που υποστήριξε ότι η Γη είναι μια σφαίρα που βρίσκεται στο κέντρο του Σύμπαντος, το οποίο περιστρέφεται με συχνότητα εικοσιτεσσάρων ωρών. Επινόησε επίσης το σύστημα των γεωγραφικών παραλλήλων. Διατύπωσε την υπόθεση ότι είναι δυνατό να ταξιδέψουμε κατά μήκος μιας γεωγραφικής παράλληλου ξεκινώντας από την Ιβηρία και να φτάσουμε έως την Ινδία, διαπλέοντας τον Ατλαντικό Ωκεανό. Ο Στράβων, που διέσωσε και μας μετέφερε την θεωρία αυτή, προσέθεσε μάλιστα, ότι στο ταξίδι αυτό ίσως να συναντούσαμε νέα άγνωστα μέρη ξηράς.[16][17]
Επίσης εφηύρε έναν τρόπο υπολογισμού των πρώτων αριθμών γνωστό ως κόσκινο του Ερατοσθένη.
Ο όρος Γεωγραφία αποδίδεται στον Ερατοσθένη.
Η μέτρηση της περιφέρειας της Γης από τον Ερατοσθένη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένα από τα πιο σημαντικά πειράματα που πραγματοποιήθηκε στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η μέτρηση της περιφέρειας της Γης από τον Ερατοσθένη τον 3 π.Χ. αιώνα. Ο Ερατοσθένης πληροφορήθηκε ότι στη Συήνη (σημερινό Ασουάν) ο ήλιος κατά το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου ρίχνει τις ακτίνες του κάθετα στον ορίζοντα και φωτίζει τον πυθμένα ενός πηγαδιού. Την ίδια στιγμή στην Αλεξάνδρεια οι ακτίνες του ηλίου σχηματίζουν μια γωνία 7,2ο με την κατακόρυφο του τόπου. Στη συνέχεια μέτρησε την απόσταση Αλεξάνδρειας - Συήνης και υπολόγισε, όπως φαίνεται στο σχήμα που ακολουθεί, με μεγάλη ακρίβεια την περιφέρεια της γης.[11] [18]. Σήμερα το πείραμα πραγματοποιείται σε παγκόσμια κλίμακα με τη συμμετοχή χιλιάδων μαθητών στην Εαρινή και την Φθινοπωρινή Ισημερία.[19]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Arthur Berry: «A Short History of Astronomy» (Βρετανικά αγγλικά) John Murray. Λονδίνο. 1898.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Viktor Viktorovich Bobynin: «Эратосфен» (Ρωσικά)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «Эратосфен» (Ρωσικά)
- ↑ «Eratosthenes» (Ρωσικά)
- ↑ MacTutor History of Mathematics archive.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ CONOR.SI. 195466595.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
- ↑ Perseus Project. catalog
.perseus .tufts .edu /catalog /urn:cite:perseus:author .568. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2020. - ↑ «Google Books» (πολλαπλές γλώσσες) ECBkVPQkNSsC. σελ. 38.
- ↑ 11,0 11,1 Σωτήρης Γκουντουβάς, Γεωμετρικές Διαδρομές, Αθήνα 2017, σελ. 40
- ↑ Garfield, Simon (4 Οκτωβρίου 2012). On The Map: Why the world looks the way it does. Profile Books. ISBN 978-1-84765-855-5.
- ↑ Warf, Barney (21 Σεπτεμβρίου 2010). Encyclopedia of Geography. SAGE Publications. σελ. 1010. ISBN 978-1-4522-6517-9.
- ↑ Μαυρομανωλάκης, Γ. (Οκτώβριος 2013). «Μέτρηση της περιφέρειας της γης από μαθητές με τη μέθοδο του Ερατοσθένη». Ευκλείδης Α΄ (90): 46-48. http://www.hms.gr/sites/default/files/subsites/publications/issues_files/EYKLEIDHS_A_T90.pdf.
- ↑ Χρόνη, Ειρήνη Κυριακή (Οκτώβριος 2019). «Η μέτρηση της περιμέτρου της γης τον 3ο π.Χ. Αιώνα: Ο Ερατοσθένης και το πείραμα». Ευκλείδης Α΄ (114): 1-3. http://www.hms.gr/sites/default/files/subsites/problems/material/EYKLEIDHS_A_114_EYKLEIDHS_2019.pdf.
- ↑ Strab. 1.4.6 Αρχαία Ελληνικά English Translation
- ↑ Professor Dr. R. du Bois-Reymond und Oberst z.D. C .Schaefer (1908). «Handbuch zur Geschichte der Aturwissenschaften und der Technik» (στα Γερμανικά). Verlag von Julius Springer. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2009.
- ↑ «Πώς ο Ερατοσθένης μέτρησε την περίμετρο της γης». Νίκος Δαπόντες. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2011.
- ↑ «Το Πείραμα του Ερατοσθένη».
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κόσκινο του Ερατοσθένη
- Sotiriou, Sofoklis (21 Μαρτίου 2018). «Eratosthenes Experiment 2018». eratosthenes.ea.gr. Ελληνογερμανική Αγωγή. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2018.</ref><ref>«Το πείραμα του Ερατοσθένη». 20 Οκτωβρίου 2018.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σωτήρης Γκουντουβάς, Γεωμετρικές Διαδρομές, Αθήνα 2017.
- Edward Luther Stevenson (1858-1944) (1921). Terrestrial and celestial globes; their history and construction, including a consideration of their value as aids in the study of geography and astronomy. New Heaven: Pub. for the Hispanic society of America by the Yale university press. σελίδες 7-8. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2012.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ερατοσθένους, Καταστερισμοί (ή Αστροθεσίαι) - πλήρες αρχαίο κείμενο με αστρονομικούς χάρτες
- Πώς ο Ερατοσθένης μέτρησε την ακτίνα της Γης - με σχεδιαγράμματα, και ένα βίντεο από τον Mogi Vicentini, Planetario di Milano (αναδημοσίευση)
- Η επανάληψη της Μέτρησης του Ερατοσθένη