Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βααλβάρη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Βααλβάρη σήμερα
Τωρινές τοποθεσίες των κρατώνων Κάαπβαλ και Πιλμπάρα

Η Βααλβάρη (αγγλικά: Vaalbara) ήταν μια υπερήπειρος του Αρχαιοζωικού μεγααιώνα που αποτελούνταν από τον Κρατώνα Κάαπβαλ (τώρα βρίσκεται στην ανατολική Νότια Αφρική) και τον Κρατώνα Πιλμπάρα (τώρα βρίσκεται στην βόρειοδυτική Δυτική Αυστραλία). Ο Ε. Σ. Τσένεϊ όρισε το όνομά της από τα τέσσερα τελευταία γράμματα του ονόματος του κάθε κρατώνα. Οι δύο κρατώνες αποτελούνται από φλοιό που χρονολογείται από 2,7 ως 3,6 δισεκατομμύρια χρόνια, γεγονός που καθιστά την Βααλβάρη την αρχαιότερη ήπειρο της Γης.[1]

Αποδείξεις για την Βααλβάρη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο κρατώνας Κάαπβαλ της Νότιας Αφρικής και ο κρατώνας Πιλμπάρα της Δυτικής Αυστραλίας έχουν παρόμοιες ακολουθίες κάλυψης πρώιμης Προκάμβριας.[2] Το τεκτονοστρωματογραφικό πεδίο από γρανίτη-πράσινο νεφρίτη της Κάαπβαλ και το ανατολικό άκρο της Πιλμπάρα υποδεικνύουν τέσσερις μεγάλες πτώσεις μετεωριτών μεταξύ 3,2 και 3,5 δισεκατομμυρίων χρόνων πριν.[3]

Οι υψηλές θερμοκρασίες που προκλήθηκαν από την δύναμη της πρόσκρουσης έτηξαν τα ιζήματα προς σχηματισμό μικρών γυάλινων σφαιριδίων.[4] Μικροσφαιρίδια 3,5 δισεκατομμυρίων ετών υπάρχουν στη Νότια Αφρική και σφαιρίδια ίδιας ηλικίας έχουν βρεθεί στη Δυτική Αυστραλία,[4] τα οποία αποτελούν τα αρχαιότερα γνωστά προϊόντα πρόσκρουσης.[5] Τα σφαιρίδια μοιάζουν με τους υαλώδεις σφαιρουλίτες (χόνδρους) σε ανθρακούχους χονδρίτες, οι οποίοι βρίσκονται σε πλούσιους σε άνθρακα μετεωρίτες και στο σεληνιακό έδαφος.[4]

Εντυπωσιακά παρόμοιες λιθοστρωματογραφικές και χρονοστρωματογραφικές δομικές ακολουθίες μεταξύ αυτών των δύο κρατώνων έχουν βρεθεί για την περίοδο μεταξύ 3,5 και 2,7 δισεκατομμυρίων χρόνων πριν.[6] Παλαιομαγνητικά δεδομένα από δύο υπερβασικά συμπλέγματα στους κρατώνες έδειξαν ότι πριν 3.870 εκατομμύρια χρόνια οι δύο κρατώνες θα μπορούσαν να είναι μέρος της ίδιας υπερηπείρου.[6] Τόσο ο κρατώνας της Πιλμπάρα, όσο και του Κάαπβαλ εμφανίζουν εκτενή ρήγματα, τα οποία ήταν ενεργά 3.470 εκατομμύρια χρόνια πριν κατά τη διάρκεια ηφαιστειακής δραστηριότητας και συμπίπτουν χρονικά με τα στρώματα της πρόσκρουσης.[6]

Προέλευση της ζωής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κρατώνες Πιλμπάρα και Κάαπβαλ αποτελούν μερικά από τα παλαιότερα πετρώματα της Γης και περιέχουν καλά διατηρημένα μικροαπολιθώματα του Αρχαιοζωικού μεγααιώνα. Μια σειρά διεθνών αποστολών γεωτρήσεων αποκάλυψε ίχνη μικροβιακής ζωής και φωτοσύνθεσης από τον Αρχαιοζωικό τόσο στην Αφρική όσο και στην Αυστραλία.[7]

Τα παλαιότερα ευρέως αποδεκτά στοιχεία φωτοσύνθεσης από πρώιμες μορφές ζωής είναι μοριακά απολιθώματα που βρέθηκαν σε σχιστόλιθους 2,7 δισεκατομμυρίων ετών στον κρατώνα Πιλμπάρα. Αυτά τα απολιθώματα έχουν ερμηνευθεί ως ίχνη ευκαρυωτών και κυανοβακτήριων, αν και ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αυτοί οι βιοδείκτες θα πρέπει να έχουν εισαχθεί σε αυτά τα πετρώματα αργότερα και χρονολογούν τα απολιθώματα σε 2,15–1,68 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.[8] Αυτό το χρονικό διάστημα είναι σύμφωνο με εκτιμήσεις που βασίζονται σε μοριακά ρολόγια που χρονολογούν τον τελευταίο κοινό πρόγονο των ευκαρυωτών στα 1866-1679 εκατομμύρια χρόνια. Εάν τα απολιθώματα της Πιλμπάρα αποτελούν ίχνη πρώιμων ευκαρυωτών, θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν ομάδες που εξαφανίστηκαν πριν προκύψουν οι σύγχρονες ομάδες.[9]