Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας

Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας
	Σόλιδος με επιγρ.: ΙΗS XIS REX REGNANTIUM / KΩN BACIL Ο ΔOYKAC.
Αυτοκράτορας των Ρωμαίων
Περίοδος	24 Νοεμβρίου 1059 - 22 Μαΐου 1067
Προκάτοχος	Ισαάκιος Α΄ Κομνηνός
Διάδοχος	Ρωμανός Δ΄ Διογένης
Γέννηση	1006
Θάνατος	22 Μαΐου 1067 (61 ετών); Κωνσταντινούπολη
Σύζυγος	Δαλασσηνή; Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα
Επίγονοι	Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας; Ανδρόνικος Δούκας; Κωνστάντιος Δούκας; Άννα Δούκαινα; Θεοδώρα Άννα Δούκαινα; Ζωή Δούκαινα
Οίκος	Δυναστεία των Δουκών
Πατέρας	Ανδρόνικος Δούκας
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η εκτυπώσιμη έκδοση δεν υποστηρίζεται πλέον και μπορεί να έχει σφάλματα μορφοποίησης. Παρακαλούμε ενημερώστε τους σελιδοδείκτες του περιηγητή σας και παρακαλούμε χρησιμοποιήστε εναλλακτικά την προεπιλεγμένη λειτουργία εκτύπωσης του περιηγητή σας.

Ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας (1006 - 22 Μαΐου 1067) Βυζαντινός αυτοκράτορας (24 Νοεμβρίου 1059 - 22 Μαΐου 1067) ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας από την Δυναστεία των Δουκών. Ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας ήταν μεγαλύτερος γιος του Ανδρόνικου Δούκα ενός Παφλαγόνα ευγενή που υπηρέτησε κατά πάσα πιθανότητα κυβερνήτης στην Μυσία, απόγονος του Ανδρόνικου Δούκα του γνωστού επαναστάτη την εποχή του Λέων ΣΤ΄. Την περίοδο που κυβέρνησε την Βυζαντινή αυτοκρατορία οι Νορμανδοί κατέλαβαν τις υπόλοιπες περιοχές στην νότια Ιταλία και οι Ούγγροι στα Βαλκάνια κατέκτησαν το Βελιγράδι. Ο Κωνσταντίνος Ι΄ γνώρισε επίσης άλλη μία συντριβή από τον Σουλτάνο των Σελτζούκων Αλπ Αρσλάν.

Άνοδος στον θρόνο

Με έντονο ενδιαφέρον στις φιλοσοφικές και θεολογικές αναζητήσεις ανέβηκε ψηλά στην Βυζαντινή ιεραρχία όταν παντρεύτηκε την δεύτερη σύζυγο του Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα, ανεψιά του πατριάρχη Μιχαήλ Α΄ Κηρουλάριου.^[1] Ο Κωνσταντίνος υποστήριξε τον νέο σφετεριστή αυτοκράτορα Ισαάκιο Α΄ Κομνηνό αλλά τάχτηκε σταδιακά ενάντια στις γραφειοκρατικές μεταρρυθμίσεις που έκανε.^[1] Ο Μιχαήλ Ψελλός έπεισε ωστόσο τον Ισαάκιο να ορίσει τον Νοέμβριο του 1059 διάδοχο του τον Κωνσταντίνο Ι΄.^[2] Ο Ισαάκιος παραιτήθηκε (24 Νοεμβρίου 1059) και ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας στέφθηκε νέος Βυζαντινός αυτοκράτορας.^[3] Ο νέος αυτοκράτορας έδωσε σύντομα εξουσία στους γιους του Μιχαήλ Ζ΄ και Κωνσταντίνο, διόρισε τον αδελφό του Ιωάννη Καίσαρα, ακολούθησε μία πολιτική υπέρ της ανακτορικής γραφειοκρατείας και της εκκλησίας.^[1]

Στρατιωτικές απώλειες

Υποτίμησε σοβαρά τις ικανότητες του στρατού με αποτέλεσμα να εξασθενήσουν σοβαρά οι ένοπλες δυνάμεις της αυτοκρατορίας, την ίδια εποχή που έκαναν επέλαση οι Σελτζούκοι και τα Τουρκομανικά Εμιράτα διαλύθηκε η Αρμενική πολιτοφυλακή 50.000 ανδρών.^[4] Ακύρωσε τις περισσότερες θετικές μεταρρυθμίσεις του Ισαάκιου Α΄, την διοίκηση του στρατού ανέλαβαν υψηλά αμοιβώμενοι αξιωματούχοι και η Γερουσία ήταν γεμάτη με οπαδούς του.^[5] Η απόφαση του να αντικαταστήσει τους μόνιμους στρατιώτες του με μισθοφόρους και η άρνηση του να επισκευάσει τις ορεινές οχυρώσεις τον έκαναν αντιδημοφιλή στους παλιούς οπαδούς του Ισαάκιου που επιχείρησαν να τον δολοφονήσουν (1061). Η απόφαση του να ανεβάσει τους φόρους για να πληρώσει τον στρατό μεγάλωσε περισσότερο το μίσος απέναντι του.^[6]

Ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας έχασε το μεγαλύτερο μέρος από το Κατεπανάτο της Ιταλίας από τους Νορμανδούς που επιτέθηκαν υπό την ηγεσία του Ροβέρτου Γυισκάρδου, στην αυτοκρατορία παρέμεινε μόνο η περιοχή γύρω από το Μπάρι. Ο Κωνσταντίνος έδειξε ωστόσο έντονο ενδιαφέρον να διατηρήσει την Απουλία και διόρισε τέσσερις Κατεπάνω: Μεριάρχης, Μαρούλης, Συριανός, and Μιχαήλ Μαυρίκας. Δέχτηκε συνεχείς επιδρομές από τον Αλπ Αρσλάν στην Μικρά Ασία (1064) και έχασε την πρωτεύουσα της Αρμενίας, οι Ογούζοι Τούρκοι επιτέθηκαν στα Βαλκάνια (1065) και οι Ούγγροι κατέκτησαν το Βελιγράδι.^[7]^[8]^[9] Την εποχή που ανέβηκε στον θρόνο ήταν ήδη γέρος και βαριά άρρωστος, πέθανε στις 22 Μαΐου του 1067, η τελευταίες του πράξεις ήταν να ορίσει διαδόχους τους γιους του και να βάλει την σύζυγο του Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα να πάρει όρκο ότι δεν θα ξαναπαντρευτεί.^[10]

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε σε πρώτο γάμο την κόρη του Κωνσταντίνου Δαλασσηνού, αλλά δεν απέκτησε παιδιά.

Έπειτα ο Κωνσταντίνος Ι΄ έκανε δεύτερο γάμο, με την Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα, κόρη του Ιωάννου Μακρεμβολίτη και της αδελφής του πατριάρχου Μιχαήλ Α΄ Κηρουλαρίου. Τέκνα:

Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας π.1050-1090, Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.
Ανδρόνικος π.1057-μετά το 1081, συν-Αυτοκράτορας.
Κωνστάντιος Δούκας 1060-1082 πορφυρογέννητος, συν-Αυτοκράτορας.
Άννα, μοναχή.
Θεοδώρα Άννα Δούκαινα Σέλβο 1058-1083, σύζυγος του Δόγη της Βενετίας Ντομένικο Σέλβο (1071-84).
Ζωή, σύζυγος του Αδριανού Κομνηνού, αδελφού του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού.

Νομίσματα

Στην εποχή του κόπηκαν χρυσά ιστάμενα, χρυσά τεταρτηρά, αργυρά των 2/3 ή του 1/3 του μιλιαρησίου και χάλκινες φόλλεις.^[11]

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Αλεξάντρ Καζντάν (1991), Βυζαντινό Λεξικό της Οξφόρδης, σ.504
↑ Norwich 1993, σ. 337
↑ Finlay 1854, σ. 15
↑ Norwich 1993, σ. 341
↑ Finlay 1854, σ. 17
↑ Norwich 1993, σ. 339
↑ Norwich 1993, σ. 342
↑ Finlay 1854, σ. 27
↑ Finlay 1854, σ. 24
↑ Norwich 1993, σ. 343
↑ David R. Sear, Byzantine coins & their values, Seaby Ltd., 2nd edition 1996

Πηγές

Αλεξάντρ Καζντάν (1991), Βυζαντινό Λεξικό της Οξφόρδης
Finlay, George (1854), History of the Byzantine and Greek Empires from 1057–1453, 2, William Blackwood & Sons
Norwich, John Julius (1993), Byzantium: The Apogee, Penguin.
Polemis, Demetrios I. (1968), The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography, London: Athlone Press

Βασιλικοί τίτλοι
Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας Δυναστεία των Δουκών Γέννηση: 1006 Θάνατος: 22 Μαΐου 1067
Προκάτοχος Ισαάκιος Α΄ Κομνηνός	Αυτοκράτορας του Βυζαντίου 1059 - 1067	Διάδοχος Ρωμανός Δ΄ Διογένης

[ReferenceA-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Αλεξάντρ Καζντάν (1991), Βυζαντινό Λεξικό της Οξφόρδης, σ.504

[2] Norwich 1993, σ. 337

[3] Finlay 1854, σ. 15

[4] Norwich 1993, σ. 341

[5] Finlay 1854, σ. 17

[6] Norwich 1993, σ. 339

[7] Norwich 1993, σ. 342

[8] Finlay 1854, σ. 27

[9] Finlay 1854, σ. 24

[10] Norwich 1993, σ. 343

[11] David R. Sear, Byzantine coins & their values, Seaby Ltd., 2nd edition 1996

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

π σ ε Βυζαντινοί Αυτοκράτορες
Δυναστεία του Κωνσταντίνου	Κωνσταντίνος Α΄ Κωνστάντιος Β΄ Κώνστας (Βετράνιος) Ιουλιανός
εκτός δυναστείας	Ιοβιανός
Δυναστεία του Βαλεντινιανού	Ουαλεντινιανός Α΄ Ουάλης Γρατιανός
Δυναστεία του Θεοδοσίου	Θεοδόσιος Α΄ Αρκάδιος Θεοδόσιος Β´ Μαρκιανός
Δυναστεία του Λέοντος	Λέων Α΄ Λέων Β´ Ζήνων Βασιλίσκος Αναστάσιος Α´ Δίκορος
Δυναστεία του Ιουστινιανού	Ιουστίνος Α΄ Ιουστινιανός Α´ Ιουστίνος Β´ Τιβέριος Β´ Μαυρίκιος
εκτός δυναστείας	Φωκάς
Δυναστεία του Ηρακλείου	Ηράκλειος Κωνσταντίνος Γ΄ Ηρακλεωνάς Κώνστας Β΄ Κωνσταντίνος Δ΄ Ιουστινιανός Β´
«εικοσαετής αναρχία»	Λεόντιος Τιβέριος Γ´ Φιλιππικός Βαρδάνης Αναστάσιος Β´ Θεοδόσιος Γ´
Δυναστεία των Ισαύρων (Συριακή)	Λέων Γ΄ Κωνσταντίνος Ε΄ (Αρτάβασδος) Λέων Δ΄ Κωνσταντίνος ΣΤ´ Ειρήνη η Αθηναία
Δυναστεία του Νικηφόρου	Νικηφόρος Α´ Σταυράκιος Μιχαήλ Α´ Ραγκαβέ
εκτός δυναστείας	Λέων Ε΄ Αρμένιος
Φρυγική Δυναστεία	Μιχαήλ Β΄ Θεόφιλος Μιχαήλ Γ΄
Δυναστεία των Μακεδόνων	Βασίλειος Α΄ Λέων ΣΤ΄ Αλέξανδρος Κωνσταντίνος Ζ΄ Ρωμανός Α´ Λεκαπηνός Ρωμανός Β´ Νικηφόρος Β´ Φωκάς Ιωάννης Α΄ Τσιμισκής Βασίλειος Β´ Κωνσταντίνος Η΄ Ζωή Ρωμανός Γ΄ Αργυρός Μιχαήλ Δ΄ Παφλαγόνας Μιχαήλ Ε΄ Καλαφάτης Κωνσταντίνος Θ´ Μονομάχος Θεοδώρα
εκτός δυναστείας	Μιχαήλ ΣΤ΄ Στρατιωτικός
Δυναστεία των Δουκών	Ισαάκιος Α΄ Κομνηνός Κωνσταντίνος Ι΄ Ρωμανός Δ΄ Διογένης Μιχαήλ Ζ΄ Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης
Δυναστεία των Κομνηνών	Αλέξιος Α΄ Ιωάννης Β΄ Μανουήλ Α΄ Αλέξιος Β΄ Ανδρόνικος Α΄
Δυναστεία των Αγγέλων	Ισαάκιος Β΄ Αλέξιος Γ΄ Αλέξιος Δ΄ Αλέξιος Ε΄ Δούκας
Δυναστεία των Λασκαριδών*	Κωνσταντίνος (ΙΑ΄) Θεόδωρος Α΄
Δυναστεία των Βατάτζηδων*	Ιωάννης Γ΄ Θεόδωρος Β΄ Ιωάννης Δ΄
Δυναστεία των Παλαιολόγων	Μιχαήλ Η΄ Ανδρόνικος Β΄ Μιχαήλ Θ΄ Ανδρόνικος Γ΄ Ιωάννης Ε΄ Ιωάννης ΣΤ´ Καντακουζηνός Ανδρόνικος Δ΄ Ιωάννης Ζ΄ Μανουήλ Β΄ Ιωάννης Η΄ Κωνσταντίνος ΙΑ΄ (ΙΒ΄)
*: Αυτοκράτορες της Νίκαιας (1204–1261)