Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βουλγαρία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
ενημ. πληθ.
μ. επιμέλεια
(37 ενδιάμεσες εκδόσεις από 24 χρήστες δεν εμφανίζονται)
Γραμμή 8: Γραμμή 8:
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Βουλγαρίας
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Βουλγαρίας
| εθνικό_σύνθημα = Съединението прави силата<br />Η ενότητα δημιουργεί τη δύναμη
| εθνικό_σύνθημα = Съединението прави силата<br />Η ενότητα δημιουργεί τη δύναμη
| εθνικός_ύμνος = [[Μίλα Ρόντινο|Мила Родино]]<br />Αγαπημένη πατρίδα<br /><center>[[File:Mila Rodino instrumental.ogg]]</center>
| εθνικός_ύμνος = [[Μίλα Ρόντινο|Мила Родино]]<br />Αγαπημένη πατρίδα<br /><center>[[Αρχείο:Mila Rodino instrumental.ogg]]</center>
| χάρτης = EU-Bulgaria.svg
| χάρτης = EU-Bulgaria.svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Βουλγαρίας (σκούρο πράσινο)
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Βουλγαρίας (σκούρο πράσινο)
Γραμμή 19: Γραμμή 19:
| πολίτευμα = [[Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία]]
| πολίτευμα = [[Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Βουλγαρίας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας|Πρωθυπουργός]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Βουλγαρίας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Ρούμεν Ράντεφ]] <br />[[Κίριλ Πέτκοφ]]
| ονόματα_ηγετών = [[Ρούμεν Ράντεφ]] <br />[[Νικολάι Ντένκοφ]]
| τύπος_κυριαρχίας = '''Ανεξάρτητο κράτος'''
| τύπος_κυριαρχίας = '''Ανεξάρτητο κράτος'''
| γεγονός_κυριαρχίας = • Ίδρυση<br />• Κατάλυση<br />• Αυτονομία<br />• Ανεξαρτησία <br />• Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| γεγονός_κυριαρχίας = • Ίδρυση<br />• Κατάλυση<br />• Αυτονομία<br />• Ανεξαρτησία <br />• Ισχύον [[Σύνταγμα]]
Γραμμή 28: Γραμμή 28:
| σύνορα = 1.808
| σύνορα = 1.808
| ακτογραμμή = 354
| ακτογραμμή = 354
| θέση_πληθυσμού = 108
| θέση_πληθυσμού = 111
| πληθυσμός = 6.519.789<ref>[https://www.nsi.bg/sites/default/files/files/pressreleases/Census2021_population_en.pdf Απογραφή 2021]</ref>
| πληθυσμός = 7.351.234<ref>{{Cite web |url=http://www.geohive.com/cntry/bulgaria.aspx |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2012-12-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303204718/http://www.geohive.com/cntry/bulgaria.aspx |archivedate=2016-03-03 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2011
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2021
| πυκνότητα_πληθυσμού = 61,6
| πυκνότητα_πληθυσμού = 58,1
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 154
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 157
| εκτίμηση_πληθυσμού = 6.838.937<ref name="stat">[http://www.nsi.bg/en Επίσημη εκτίμηση]</ref>
| εκτίμηση_πληθυσμού = 6.445.481<ref name="εκτίμηση">{{cite web |url = https://www.nsi.bg/en |title = Population and Demographic Processes in 2023 |publisher = National Statistical Institute (NSI) |ημερομηνία= |accessdate= 2024-06-14 }}</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 12-2021
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 2023
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 144,598 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=59&pr.y=14&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=918&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Βουλγαρία |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| ΑΕΠ = 144,598 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=59&pr.y=14&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=918&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Βουλγαρία |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
Γραμμή 45: Γραμμή 45:
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 7.368 $<ref name="imf"/>
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 7.368 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον = 49
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον = 49
| HDI_έτος = 2019
| HDI_έτος = 2021
| HDI = {{decrease}} 0,795<ref name="HDI">{{cite book |title=Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World |date=8 September 2022 |publisher=United Nations Development Programme |isbn=978-9-211-26451-7 |pages=272–276 |website=hdr.undp.org |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf |access-date=8 September 2022 |archive-date=8 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220908114232/hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf |url-status=live }}</ref>
| HDI = {{steady}} 0,816<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 56
| HDI_κατάταξη = 68
| HDI_κατηγορία = <span style="color:#009900;">πολύ υψηλός</span>
| HDI_κατηγορία = <span style="color:#009900;">υψηλός</span>
| νόμισμα = [[Λεβ]]
| νόμισμα = [[Λεβ]]
| κωδικός_νομίσματος = BGN
| κωδικός_νομίσματος = BGN
Γραμμή 59: Γραμμή 59:
| σημειώσεις =
| σημειώσεις =
}}
}}
Η '''Δημοκρατία της Βουλγαρίας''' ([[Βουλγαρική γλώσσα|βουλγάρικα]]: Република България / Ρεπούμπλικα Μπαλγκάρια) είναι χώρα της νοτιοανατολικής [[Ευρώπη]]ς. Βρέχεται στα ανατολικά από τη [[Μαύρη Θάλασσα]], ενώ συνορεύει με την [[Ελλάδα]] στα νότια, την [[Τουρκία]] στα ανατολικά, τη [[Βόρεια Μακεδονία]] στα δυτικά, τη [[Ρουμανία]] και τη [[Σερβία]] στα βόρεια. Φυσικό σύνορο μεταξύ της [[Ρουμανία]]ς και της Βουλγαρίας αποτελεί ο ποταμός [[Δούναβης]]. Με έκταση 110.994 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετραγωνικά χιλιόμετρα]], η Βουλγαρία είναι η 16η σε έκταση χώρα της [[Ευρώπη]]ς. Η θέση της την έχει καταστήσει σταυροδρόμι διαφόρων πολιτισμών και ως τέτοιο ανέδειξε μερικά από τα αρχαιότερα μεταλλουργικά, θρησκευτικά και άλλα πολιτιστικά τεχνουργήματα στον κόσμο.
Η '''Βουλγαρία''' ({{lang-bg|''Bulgaria''}}), επίσημα '''Δημοκρατία της Βουλγαρίας''' ({{lang-bg|''Република България''|translit=Republika Bǎlgariya}} / Ρεπούμπλικα Μπαλγκάρια) είναι χώρα της νοτιοανατολικής [[Ευρώπη]]ς. Βρέχεται στα ανατολικά από τη [[Μαύρη Θάλασσα]], ενώ συνορεύει με την [[Ελλάδα]] στα νότια, την [[Τουρκία]] στα ανατολικά, τη [[Βόρεια Μακεδονία]] στα δυτικά, τη [[Ρουμανία]] και τη [[Σερβία]] στα βόρεια. Φυσικό σύνορο μεταξύ της [[Ρουμανία]]ς και της Βουλγαρίας αποτελεί ο ποταμός [[Δούναβης]]. Με έκταση 110.994 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετραγωνικά χιλιόμετρα]], η Βουλγαρία είναι η 16η σε έκταση χώρα της [[Ευρώπη]]ς. Η θέση της την έχει καταστήσει σταυροδρόμι διαφόρων πολιτισμών και ως τέτοιο ανέδειξε μερικά από τα αρχαιότερα μεταλλουργικά, θρησκευτικά και άλλα πολιτιστικά τεχνουργήματα στον κόσμο.


[[Προϊστορία|Προϊστορικοί]] πολιτισμοί άρχισαν να αναπτύσσονται στα Βουλγαρικά εδάφη κατά τη [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθική περίοδο]]. Η αρχαία ιστορία της γνώρισε την παρουσία των [[Θράκες|Θρακών]] και αργότερα των Ελλήνων και των [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαίων]]. Η εμφάνιση ενός ενιαίου Βουλγαρικού κράτους ανάγεται στην ίδρυση της [[Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας]] το 681 μ.Χ., που κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος των [[Βαλκάνια|Βαλκανίων]] και λειτούργησε ως πολιτιστικός πυρήνας για τους [[Σλάβοι|Σλαβικούς λαούς]] κατά το [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]]. Με την κατάρρευση της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας το 1396, τα εδάφη της περιήλθαν στην [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] για πέντε σχεδόν αιώνες. Ο [[Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1877-1878)]] δημιούργησε το Τρίτο Βουλγαρικό Κράτος. Τα επόμενα χρόνια έζησε πολλές συγκρούσεις με τους γείτονές του, γεγονός που ώθησε τη Βουλγαρία να συμμαχήσει με τη Γερμανία και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Το 1946 έγινε Σοσιαλιστικό κράτος με μονοκομματικό σύστημα. Το 1989 το [[Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας|Κομμουνιστικό Κόμμα]] επέτρεψε [[Πολυκομματισμός|πολυκομματικές]] εκλογές, μετά τις οποίες η Βουλγαρία στράφηκε στη [[δημοκρατία]] και στην οικονομία της αγοράς.
[[Προϊστορία|Προϊστορικοί]] πολιτισμοί άρχισαν να αναπτύσσονται στα Βουλγαρικά εδάφη κατά τη [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθική περίοδο]]. Η αρχαία ιστορία της γνώρισε την παρουσία των [[Θράκες|Θρακών]] και αργότερα των Ελλήνων και των [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαίων]]. Η εμφάνιση ενός ενιαίου Βουλγαρικού κράτους ανάγεται στην ίδρυση της [[Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας]] το 681 μ.Χ., που κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος των [[Βαλκάνια|Βαλκανίων]] και λειτούργησε ως πολιτιστικός πυρήνας για τους [[Σλάβοι|Σλαβικούς λαούς]] κατά τον [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]]. Με την κατάρρευση της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας το 1396, τα εδάφη της περιήλθαν στην [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] για πέντε σχεδόν αιώνες. Ο [[Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1877-1878)]] δημιούργησε το Τρίτο Βουλγαρικό Κράτος. Τα επόμενα χρόνια έζησε πολλές συγκρούσεις με τους γείτονές του, γεγονός που ώθησε τη Βουλγαρία να συμμαχήσει με τη Γερμανία και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Το 1946 έγινε Σοσιαλιστικό κράτος με μονοκομματικό σύστημα. Το 1989 το [[Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας|Κομμουνιστικό Κόμμα]] επέτρεψε [[Πολυκομματισμός|πολυκομματικές]] εκλογές, μετά τις οποίες η Βουλγαρία στράφηκε στη [[δημοκρατία]] και στην οικονομία της αγοράς.
Ο πληθυσμός των 7 εκατομμυρίων κατοίκων είναι κατά κύριο λόγο αστικός και συγκεντρωμένος κυρίως στα διοικητικά κέντρα των 28 επαρχιών της. Οι περισσότερες εμπορικές και πολιτιστικές δραστηριότητες συγκεντρώνονται στην πρωτεύουσα [[Σόφια]]. Οι ισχυρότεροι τομείς της οικονομίας είναι η βαριά βιομηχανία, η παραγωγή ενέργειας και η γεωργία, που στηρίζονται όλοι σε τοπικούς φυσικούς πόρους.
Ο πληθυσμός των 7 εκατομμυρίων κατοίκων είναι κατά κύριο λόγο αστικός και συγκεντρωμένος κυρίως στα διοικητικά κέντρα των 28 επαρχιών της. Οι περισσότερες εμπορικές και πολιτιστικές δραστηριότητες συγκεντρώνονται στην πρωτεύουσα [[Σόφια]]. Οι ισχυρότεροι τομείς της οικονομίας είναι η βαριά βιομηχανία, η παραγωγή ενέργειας και η γεωργία, που στηρίζονται όλοι σε τοπικούς φυσικούς πόρους.
Γραμμή 71: Γραμμή 71:


Τα σημαντικότερα [[Τοπογραφία|τοπογραφικά]] χαρακτηριστικά είναι η Πεδιάδα του [[Δούναβης|Δούναβη]], ο [[Αίμος]], η Πεδιάδα της [[Θράκη]]ς και η [[Ροδόπη]]. Το νότιο άκρο της Πεδιάδας του Δούναβη ανηφορίζει προς τους πρόποδες του Αίμου, ενώ ο Δούναβης ορίζει τα σύνορα με τη Ρουμανία. Η Πεδιάδα της Θράκης είναι περίπου τριγωνική, ξεκινώντας νοτιοανατολικά της Σόφιας και διευρυνόμενη καθώς φτάνει στις [[Βουλγαρική Ακτή του Εύξεινου Πόντου|ακτές της Μαύρης Θάλασσας]].
Τα σημαντικότερα [[Τοπογραφία|τοπογραφικά]] χαρακτηριστικά είναι η Πεδιάδα του [[Δούναβης|Δούναβη]], ο [[Αίμος]], η Πεδιάδα της [[Θράκη]]ς και η [[Ροδόπη]]. Το νότιο άκρο της Πεδιάδας του Δούναβη ανηφορίζει προς τους πρόποδες του Αίμου, ενώ ο Δούναβης ορίζει τα σύνορα με τη Ρουμανία. Η Πεδιάδα της Θράκης είναι περίπου τριγωνική, ξεκινώντας νοτιοανατολικά της Σόφιας και διευρυνόμενη καθώς φτάνει στις [[Βουλγαρική Ακτή του Εύξεινου Πόντου|ακτές της Μαύρης Θάλασσας]].
[[File:Pirin-mountains-Bansko.jpg|thumb|Το Ορος [[Πιρίν]] στη δυτική Βουλγαρία]]
[[Αρχείο:Pirin-mountains-Bansko.jpg|thumb|Το Όρος [[Πιρίν]] στη δυτική Βουλγαρία]]
[[File:Oilcape.jpg|thumb|''Μάσλεν νος'' Πρίμορσκο, στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας]]
[[Αρχείο:Oilcape.jpg|thumb|''Μάσλεν νος'' Πρίμορσκο, στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας]]
Ο Αίμος διατρέχει το μεσαίο τμήμα της χώρας. Η ορεινή νοτιοδυτικά χώρα έχει δύο αλπικές οροσειρές, τη [[Ρίλα]] και το [[Πιρίν]], που συνορεύουν με τα χαμηλότερα, αλλά πιο εκτεταμένα τμήματα της [[Ροδόπη|οροσειράς της Ροδόπης]] στα ανατολικά. Η Βουλγαρία έχει την υψηλότερη κορυφή της Βαλκανικής χερσονήσου, το [[Μουσαλά]] στα 2.925 μέτρα. Οι πεδιάδες καταλαμβάνουν περίπου το ένα τρίτο του εδάφους, ενώ τα οροπέδια και οι λόφοι καταλαμβάνουν το 41%. Η χώρα διαθέτει ένα πυκνό δίκτυο περίπου 540 ποταμών, οι περισσότεροι σχετικά μικροί και με χαμηλή στάθμη υδάτων. Ο μεγαλύτερος ποταμός που βρίσκεται αποκλειστικά στο βουλγαρικό έδαφος, ο Ίσκαρ, έχει μήκος 368 χιλιόμετρα. Άλλοι μεγάλοι ποταμοί είναι ο [[Στρυμόνας]] και ο [[Έβρος (Θράκη)|Έβρος]] στον νότο.
Ο Αίμος διατρέχει το μεσαίο τμήμα της χώρας. Η ορεινή νοτιοδυτικά χώρα έχει δύο αλπικές οροσειρές, τη [[Ρίλα]] και το [[Πιρίν]], που συνορεύουν με τα χαμηλότερα, αλλά πιο εκτεταμένα τμήματα της [[Ροδόπη|οροσειράς της Ροδόπης]] στα ανατολικά. Η Βουλγαρία έχει την υψηλότερη κορυφή της Βαλκανικής χερσονήσου, το [[Μουσαλά]] στα 2.925 μέτρα. Οι πεδιάδες καταλαμβάνουν περίπου το ένα τρίτο του εδάφους, ενώ τα οροπέδια και οι λόφοι καταλαμβάνουν το 41%. Η χώρα διαθέτει ένα πυκνό δίκτυο περίπου 540 ποταμών, οι περισσότεροι σχετικά μικροί και με χαμηλή στάθμη υδάτων. Ο μεγαλύτερος ποταμός που βρίσκεται αποκλειστικά στο βουλγαρικό έδαφος, ο Ίσκαρ, έχει μήκος 368 χιλιόμετρα. Άλλοι μεγάλοι ποταμοί είναι ο [[Στρυμόνας]] και ο [[Έβρος (Θράκη)|Έβρος]] στον νότο.


=== Κλίμα ===
=== Κλίμα ===
Η Βουλγαρία έχει δυναμικό κλίμα, λόγω της θέσης της στο σημείο συνάντησης των [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογειακών]] και των ηπειρωτικών αερίων μαζών και της φραγματικής επίδρασης των βουνών της. Η Βόρεια Βουλγαρία είναι μέσο όρο 1 °C ψυχρότερη και καταγράφει 200 χιλιοστά περισσότερες βροχοπτώσεις σε ετήσια βάση από τις περιοχές νότια του Αίμου. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 10 °C. Το εύρος των θερμοκρασιών ποικίλει σημαντικά σε διαφορετικές περιοχές. Η χαμηλότερη καταγγεγραμμένη θερμοκρασία είναι -38.3 °C, ενώ η υψηλότερη 45,2 °C. Ο μέσος [[υετός]] είναι περίπου 630 χιλιοστά ανά έτος και κυμαίνεται από 500 χιλιοστά στη Δοβρουτσά σε περισσότερο από 2.500 χιλιοστά στα βουνά. Οι μεγαλύτερες βροχοπτώσεις σημειώνονται ως [[καταιγίδα|καταιγίδες]] την άνοιξη και το καλοκαίρι, όπου συνοδεύονται και με [[χαλάζι]]. Σε ζώνη 40 χλμ. κατά μήκος των ακτών της Μαύρης Θάλασσας ο χειμώνας είναι θερμότερος και το καλοκαίρι δροσερότερο.
Η Βουλγαρία έχει δυναμικό κλίμα, λόγω της θέσης της στο σημείο συνάντησης των [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογειακών]] και των ηπειρωτικών αερίων μαζών και της φραγματικής επίδρασης των βουνών της. Η Βόρεια Βουλγαρία είναι μέσο όρο 1&nbsp;°C ψυχρότερη και καταγράφει 200 χιλιοστά περισσότερες βροχοπτώσεις σε ετήσια βάση από τις περιοχές νότια του Αίμου. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 10&nbsp;°C. Το εύρος των θερμοκρασιών ποικίλει σημαντικά σε διαφορετικές περιοχές. Η χαμηλότερη καταγγεγραμμένη θερμοκρασία είναι -38.3&nbsp;°C, ενώ η υψηλότερη 45,2&nbsp;°C. Ο μέσος [[υετός]] είναι περίπου 630 χιλιοστά ανά έτος και κυμαίνεται από 500 χιλιοστά στη Δοβρουτσά σε περισσότερο από 2.500 χιλιοστά στα βουνά. Οι μεγαλύτερες βροχοπτώσεις σημειώνονται ως [[καταιγίδα|καταιγίδες]] την άνοιξη και το καλοκαίρι, όπου συνοδεύονται και με [[χαλάζι]]. Σε ζώνη 40 χλμ. κατά μήκος των ακτών της Μαύρης Θάλασσας ο χειμώνας είναι θερμότερος και το καλοκαίρι δροσερότερο.
Οι ηπειρωτικές αέριες μάζες φέρνουν σημαντικές ποσότητες χιονόπτωσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Οι ηπειρωτικές αέριες μάζες φέρνουν σημαντικές ποσότητες χιονόπτωσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
[[Αρχείο:Министерски съвет - София.JPG|thumb|Σόφια, η οικονομική καρδιά της χώρας]]
[[Αρχείο:Министерски съвет - София.JPG|thumb|Σόφια, η οικονομική καρδιά της χώρας]]


===Περιβάλλον===
===Περιβάλλον===
Η Βουλγαρία υιοθέτησε το [[Πρωτόκολλο του Κιότο]] και πέτυχε τους στόχους του πρωτοκόλλου, μειώνοντας τις εκπομπές [[Διοξείδιο του άνθρακα|διοξειδίου του άνθρακα]] από το 1990 ως το 2009 κατά 30%. Ωστόσο η ρύπανση από τα εργοστάσια και τις μεταλλουργικές εργασίες και η έντονη αποψίλωση των δασών εξακολουθούν να προκαλούν σημαντικά προβλήματα στην υγεία και την ευημερία του πληθυσμού. Το 2013 η ατμοσφαιρική ρύπανση στη Βουλγαρία ήταν εντονότερη από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Οι αστικές περιοχές πλήττονται ιδιαίτερα από ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς που καίνε άνθρακα και την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, ενώ η χρήση φυτοφαρμάκων στη γεωργία και τα απαρχαιωμένα συστήματα βιομηχανικών λυμάτων προκαλούν εκτεταμένη ρύπανση του εδάφους και των υδάτων με χημικά και [[Απορρυπαντικό|απορρυπαντικά]]. Στη Βουλγαρία βρίσκεται ο «Maritsa Iztok-2», σταθμός ηλεκτροπαραγωγής με καύση[[Λιγνίτης| λιγνίτη]], που προκαλεί τις μεγαλύτερες βλάβες στην υγεία και το περιβάλλον σε ολόκληρη την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]], σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Είναι το μόνο μέλος της ΕΕ που δεν ανακυκλώνει τα αστικά απόβλητα, αν και μια ηλεκτρονική μονάδα ανακύκλωσης αποβλήτων άνοιξε τον Ιούνιο του 2010. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια και έχουν τεθεί σε εφαρμογή πολλά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να μειωθούν τα επίπεδα της ρύπανσης. Σύμφωνα με τον Δείκτη Περιβαλλοντικής Απόδοσης του [[Πανεπιστήμιο Γέιλ|Πανεπιστημίου Γέιλ]] το 2012, η ​​Βουλγαρία αξιολογείται «μέτρια» στην προστασία του περιβάλλοντος. Πάνω από το 75% των επιφανειακών ποταμών πληροί τις προδιαγραφές καλής ποιότητας. Η βελτίωση της ποιότητας του νερού ξεκίνησε το 1998 και έχει διατηρήσει μια βιώσιμη τάση μέτριας βελτίωσης.
Η Βουλγαρία υιοθέτησε το [[Πρωτόκολλο του Κιότο]] και πέτυχε τους στόχους του πρωτοκόλλου, μειώνοντας τις εκπομπές [[Διοξείδιο του άνθρακα|διοξειδίου του άνθρακα]] από το 1990 έως το 2009 κατά 30%. Ωστόσο η ρύπανση από τα εργοστάσια και τις μεταλλουργικές εργασίες και η έντονη αποψίλωση των δασών εξακολουθούν να προκαλούν σημαντικά προβλήματα στην υγεία και την ευημερία του πληθυσμού. Το 2013 η ατμοσφαιρική ρύπανση στη Βουλγαρία ήταν εντονότερη από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Οι αστικές περιοχές πλήττονται ιδιαίτερα από ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς που καίνε άνθρακα και την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, ενώ η χρήση φυτοφαρμάκων στη γεωργία και τα απαρχαιωμένα συστήματα βιομηχανικών λυμάτων προκαλούν εκτεταμένη ρύπανση του εδάφους και των υδάτων με χημικά και [[Απορρυπαντικό|απορρυπαντικά]]. Στη Βουλγαρία βρίσκεται ο «Maritsa Iztok-2», σταθμός ηλεκτροπαραγωγής με καύση[[Λιγνίτης|λιγνίτη]], που προκαλεί τις μεγαλύτερες βλάβες στην υγεία και το περιβάλλον σε ολόκληρη την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]], σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Είναι το μόνο μέλος της ΕΕ που δεν ανακυκλώνει τα αστικά απόβλητα, αν και μια ηλεκτρονική μονάδα ανακύκλωσης αποβλήτων άνοιξε τον Ιούνιο του 2010. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια και έχουν τεθεί σε εφαρμογή πολλά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να μειωθούν τα επίπεδα της ρύπανσης. Σύμφωνα με τον Δείκτη Περιβαλλοντικής Απόδοσης του [[Πανεπιστήμιο Γέιλ|Πανεπιστημίου Γέιλ]] το 2012, η Βουλγαρία αξιολογείται «μέτρια» στην προστασία του περιβάλλοντος. Πάνω από το 75% των επιφανειακών ποταμών πληροί τις προδιαγραφές καλής ποιότητας. Η βελτίωση της ποιότητας του νερού ξεκίνησε το 1998 και έχει διατηρήσει μια βιώσιμη τάση μέτριας βελτίωσης.


===Βιοποικιλότητα===
===Βιοποικιλότητα===
[[File:Kamchiareserve.jpg|thumb|Παρθένο δάσος στην Προστατευόμενη Περιοχή Κάμτσια]]
[[Αρχείο:Kamchiareserve.jpg|thumb|Παρθένο δάσος στην Προστατευόμενη Περιοχή Κάμτσια]]
Η αλληλεπίδραση των κλιματικών, υδρολογικών, γεωλογικών και τοπογραφικών συνθηκών έχουν παραγάγει μια σχετικά μεγάλη ποικιλία ειδών φυτών και ζώων. Η Βουλγαρία είναι μία από τις χώρες με την υψηλότερη [[βιοποικιλότητα]] στην Ευρώπη. Η βιοποικιλότητα της Βουλγαρίας προστατεύεται σε 3 εθνικά πάρκα, 11 φυσικά πάρκα και 16 προστατευόμενες περιοχές. Σχεδόν το 35% του εδάφους της αποτελείται από δάση, όπου φύονται μερικά από τα αρχαιότερα δέντρα στον κόσμο, όπως το [[Ρόμπολο|πεύκο Μπαϊκούσεφ]] και η [[βελανιδιά|γρανιτική βελανιδιά]]. Το μεγαλύτερο μέρος της χλωρίδας και της πανίδας είναι κεντροευρωπαϊκή αν και εκπρόσωποι των [[Αρκτική|Αρκτικών]] και αλπικών ειδών απαντώνται σε μεγάλα υψόμετρα. Η χλωρίδα της περιλαμβάνει περισσότερα από 3.800 είδη, από τα οποία 170 είναι [[Ενδημισμός|ενδημικά]] και 150 θεωρούνται απειλούμενα. Ενας κατάλογος των μεγαλύτερων [[Μύκητας|μυκήτων]] της Βουλγαρίας ανέφερε ότι υπάρχουν στη χώρα περισσότερα από 1.500 είδη. Τα ζωικά είδη περιλαμβάνουν [[Κουκουβάγια|κουκουβάγιες]], [[Πετροπέρδικα|πετροπέρδικες]], [[Σβαρνίστρα|σβαρνίστρες]] και [[Καφέ αρκούδα|καφέ αρκούδες]]. Ο [[Ευρασιατικός λύγκας]] και ο [[βασιλαετός]] έχουν μικρούς αλλά αυξανόμενους πληθυσμούς.
Η αλληλεπίδραση των κλιματικών, υδρολογικών, γεωλογικών και τοπογραφικών συνθηκών έχουν παραγάγει μια σχετικά μεγάλη ποικιλία ειδών φυτών και ζώων. Η Βουλγαρία είναι μία από τις χώρες με την υψηλότερη [[βιοποικιλότητα]] στην Ευρώπη. Η βιοποικιλότητα της Βουλγαρίας προστατεύεται σε 3 εθνικά πάρκα, 11 φυσικά πάρκα και 16 προστατευόμενες περιοχές. Σχεδόν το 35% του εδάφους της αποτελείται από δάση, όπου φύονται μερικά από τα αρχαιότερα δέντρα στον κόσμο, όπως το [[Ρόμπολο|πεύκο Μπαϊκούσεφ]] και η [[βελανιδιά|γρανιτική βελανιδιά]]. Το μεγαλύτερο μέρος της χλωρίδας και της πανίδας είναι κεντροευρωπαϊκή αν και εκπρόσωποι των [[Αρκτική|αρκτικών]] και αλπικών ειδών απαντώνται σε μεγάλα υψόμετρα. Η χλωρίδα της περιλαμβάνει περισσότερα από 3.800 είδη, από τα οποία 170 είναι [[Ενδημισμός|ενδημικά]] και 150 θεωρούνται απειλούμενα. Ενας κατάλογος των μεγαλύτερων [[Μύκητας|μυκήτων]] της Βουλγαρίας ανέφερε ότι υπάρχουν στη χώρα περισσότερα από 1.500 είδη. Τα ζωικά είδη περιλαμβάνουν [[Κουκουβάγια|κουκουβάγιες]], [[Πετροπέρδικα|πετροπέρδικες]], [[Σβαρνίστρα|σβαρνίστρες]] και [[Καφέ αρκούδα|καφέ αρκούδες]]. Ο [[Ευρασιατικός λύγκας]] και ο [[βασιλαετός]] έχουν μικρούς αλλά αυξανόμενους πληθυσμούς.


Το 1998, η Βουλγαρική Κυβέρνηση ενέκρινε την Εθνική Στρατηγική Διατήρησης Βιολιγικής Ποικιλότητας, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που στοχεύει τη διατήρηση των τοπικών οικοσυστημάτων, την προστασία των απειλούμενων ειδών και τη διατήρηση των γενετικών πόρων. Η Βουλγαρία έχει μερικές από τις μεγαλύτερες περιοχές του δικτύου [[Natura 2000]] στην Ευρώπη, που καλύπτουν το 33,8% του εδάφους της.
Το 1998, η Βουλγαρική Κυβέρνηση ενέκρινε την Εθνική Στρατηγική Διατήρησης Βιολογικής Ποικιλότητας, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που στοχεύει τη διατήρηση των τοπικών οικοσυστημάτων, την προστασία των απειλούμενων ειδών και τη διατήρηση των γενετικών πόρων. Η Βουλγαρία έχει μερικές από τις μεγαλύτερες περιοχές του δικτύου [[Natura 2000]] στην Ευρώπη, που καλύπτουν το 33,8% του εδάφους της.


== Ιστορία ==
== Ιστορία ==
===Προϊστορία και αρχαιότητα===
===Προϊστορία και αρχαιότητα===
Η σημερινή Βουλγαρία, στα εδάφη της οποίας εκτεινόταν κατά την αρχαιότητα η περιοχή που ονομαζόταν από τους Έλληνες ''Μοισία'', φαίνεται ότι ήταν κατοικημένη από την [[παλαιολιθική περίοδος|παλαιολιθική εποχή]]. Στο σπήλαιο Κοζάρνικα στη βορειοδυτική Βουλγαρία σώζονται τα αρχαιότερα γνωστά δείγματα συμβολικής έκφρασης του ανθρώπου. Οργανωμένες προϊστορικές κοινωνίες στα Βουλγαρικά εδάφη υπήρξαν ο [[Νεολιθική περίοδος|νεολιθικός]] πολιτισμός Χαμάνγκια, ο [[Πολιτισμός Βίντσα]] και ο [[Χαλκολιθική περίοδος|χαλκολιθικός]] πολιτισμός της [[Βάρνα]]ς (πέμπτη χιλιετία π.Χ.). Η Νεκρόπολη της Βάρνας προσφέρει στοιχεία για την κατανόηση της κοινωνικής ιεραρχίας των αρχαιότερων Ευρωπαϊκών κοινωνιών. Στην [[εποχή του Χαλκού]], φυλές προερχόμενες από το βορρά αναμείχθηκαν με τους εγχώριους πληθυσμούς και φαίνεται ότι από την ανάμειξη αυτή προήλθαν οι [[Θράκες]] και οι [[Ιλλυριοί]]. Κατά την εποχή του Ορείχαλκου, στη Βουλγαρία κατοικούσαν οι Μοισοί, ενώ προς το [[Δούναβης|Δούναβη]] κατοικούσαν [[Γέτες]] και βορειότερα [[Δάκες]]. Στην αρχή της [[εποχή του σιδήρου|εποχής του σιδήρου]] πραγματοποιήθηκε η [[κάθοδος των Δωριέων]] και τον [[8ος αιώνας π.Χ.|8ο αιώνα π.Χ.]] εισέβαλαν από τον βορρά οι [[Κιμμέριοι]].
Η σημερινή Βουλγαρία, στα εδάφη της οποίας εκτεινόταν κατά την αρχαιότητα η περιοχή που ονομαζόταν από τους Έλληνες ''Μοισία'', φαίνεται ότι ήταν κατοικημένη από την [[παλαιολιθική περίοδος|παλαιολιθική εποχή]]. Στο σπήλαιο Κοζάρνικα στη βορειοδυτική Βουλγαρία σώζονται τα αρχαιότερα γνωστά δείγματα συμβολικής έκφρασης του ανθρώπου. Οργανωμένες προϊστορικές κοινωνίες στα Βουλγαρικά εδάφη υπήρξαν ο [[Νεολιθική περίοδος|νεολιθικός]] πολιτισμός Χαμάνγκια, ο [[Πολιτισμός Βίντσα]] και ο [[Χαλκολιθική περίοδος|χαλκολιθικός]] πολιτισμός της [[Βάρνα]]ς (πέμπτη χιλιετία π.Χ.). Η Νεκρόπολη της Βάρνας προσφέρει στοιχεία για την κατανόηση της κοινωνικής ιεραρχίας των αρχαιότερων Ευρωπαϊκών κοινωνιών. Στην [[εποχή του Χαλκού]], φυλές προερχόμενες από τον βορρά αναμείχθηκαν με τους εγχώριους πληθυσμούς και φαίνεται ότι από την ανάμειξη αυτή προήλθαν οι [[Θράκες]] και οι [[Ιλλυριοί]]. Κατά την εποχή του Ορείχαλκου, στη Βουλγαρία κατοικούσαν οι Μοισοί, ενώ προς τον [[Δούναβης|Δούναβη]] κατοικούσαν [[Γέτες]] και βορειότερα [[Δάκες]]. Στην αρχή της [[εποχή του σιδήρου|εποχής του σιδήρου]] πραγματοποιήθηκε η [[κάθοδος των Δωριέων]] και τον [[8ος αιώνας π.Χ.|8ο αιώνα π.Χ.]] εισέβαλαν από τον βορρά οι [[Κιμμέριοι]].
Μία από τις βασικές προγονικές ομάδες των σύγχρονων Βουλγάρων ήταν οι Θράκες, που αποτελούσαν διάφορες φυλές, μέχρι που ο βασιλιάς [[Τήρης]] συνένωσε τις περισσότερες από αυτές στο [[Οδρύσαι|βασίλειο των Οδρυσών]] περί το 500 π.Χ. Τελικά υποτάχθηκαν στον [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρο τον Μέγα]] και αργότερα στη [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]] το 46 μ.Χ. Μετά τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 5ο αιώνα η περιοχή πέρασε στον έλεγχο του Βυζαντίου.
Μία από τις βασικές προγονικές ομάδες των σύγχρονων Βουλγάρων ήταν οι Θράκες, που αποτελούσαν διάφορες φυλές, μέχρι που ο βασιλιάς [[Τήρης]] συνένωσε τις περισσότερες από αυτές στο [[Οδρύσαι|βασίλειο των Οδρυσών]] περί το 500 π.Χ. Τελικά υποτάχθηκαν στον [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρο τον Μέγα]] και αργότερα στη [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]] το 46 μ.Χ. Μετά τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 5ο αιώνα η περιοχή πέρασε στον έλεγχο του Βυζαντίου.
[[Αρχείο:Sofia - Odrysian Wreath from Golyamata Mogila.jpg|thumb|left|Θρακικό (Βασίλειο Οδρύσων) χρυσό στεφάνι στο [[Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Βουλγαρίας]] (Σόφια).]]
[[Αρχείο:Sofia - Odrysian Wreath from Golyamata Mogila.jpg|thumb|left|Θρακικό (Βασίλειο Οδρύσων) χρυσό στεφάνι στο [[Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Βουλγαρίας]] (Σόφια).]]
Γραμμή 97: Γραμμή 97:
===Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία===
===Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία===
{{κύριο|Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία}}
{{κύριο|Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία}}
Η πρώτη επιδρομή των ανατολικών [[Ούννοι|Ούννων]] και των [[Βούλγαροι|Βουλγάρων]] κατά του βυζαντινού κράτους έγινε το [[493]], όταν αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη ήταν ο [[Αναστάσιος Α'|Αναστάσιος Α΄]]. Από τον 6ο αιώνα οι ανατολικότεροι [[Νοτιοσλαβία|Νότιοι Σλάβοι]], στους οποίους ο Βυζαντινός αυτοκράτορας [[Τιβέριος Β'|Τιβέριος Β΄]] παραχώρησε εδάφη στα νότια του Δούναβη, εγκαταστάθηκαν σταδιακά στην περιοχή, αφομοιώνοντας τους εξελληνισμένους ή εκρωμαϊσμένους Θράκες. Τον 7ο αιώνα Βουλγαρικά φύλα (πιθανόν κεντροασιατικής [[Τουρκικά φύλα|Τουρκικής]] προέλευσης) μετανάστευσαν στην κάτω ροή των ποταμών [[Δούναβης|Δούναβη]], [[Δνείστερος|Δνείστερου]] και [[Δνείπερος|Δνείπερου]] υπό την ηγεσία του [[Ασπαρούχ]]. Μετά το 670 πέρασε από τον Δούναβη στη Βαλκανική Χερσόνησο με ορδές 50.000 Βουλγάρων και το 680 απέσπασε τη Μικρή Σκυθία από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μία συνθήκη ειρήνης με το Βυζάντιο και η ίδρυση μόνιμης πρωτεύουσας στην Πλίσκα, νότια του Δούναβη, σηματοδότησαν την αρχή της [[Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας]]. Οι Βούλγαροι αναμείχθηκαν σταδιακά με τον ντόπιο πληθυσμό, υιοθετώντας κοινή γλώσσα στη βάση της [[Αρχαία εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα|Σλαβονικής]].
Η πρώτη επιδρομή των ανατολικών [[Ούννοι|Ούννων]] και των [[Βούλγαροι|Βουλγάρων]] κατά του βυζαντινού κράτους έγινε το [[493]], όταν αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη ήταν ο [[Αναστάσιος Α'|Αναστάσιος Α΄]]. Από τον 6ο αιώνα οι ανατολικότεροι [[Νοτιοσλαβία|Νότιοι Σλάβοι]], στους οποίους ο Βυζαντινός αυτοκράτορας [[Τιβέριος Β'|Τιβέριος Β΄]] παραχώρησε εδάφη στα νότια του Δούναβη, εγκαταστάθηκαν σταδιακά στην περιοχή, αφομοιώνοντας τους εξελληνισμένους ή εκρωμαϊσμένους Θράκες. Τον 7ο αιώνα Βουλγαρικά φύλα (πιθανόν κεντροασιατικής [[Τουρκικά φύλα|τουρκικής]] προέλευσης) μετανάστευσαν στην κάτω ροή των ποταμών [[Δούναβης|Δούναβη]], [[Δνείστερος|Δνείστερου]] και [[Δνείπερος|Δνείπερου]] υπό την ηγεσία του [[Ασπαρούχ]]. Μετά το 670 πέρασε από τον Δούναβη στη Βαλκανική Χερσόνησο με ορδές 50.000 Βουλγάρων και το 680 απέσπασε τη Μικρή Σκυθία από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μία συνθήκη ειρήνης με το Βυζάντιο και η ίδρυση μόνιμης πρωτεύουσας στην Πλίσκα, νότια του Δούναβη, σηματοδότησαν την αρχή της [[Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας]]. Οι Βούλγαροι αναμείχθηκαν σταδιακά με τον ντόπιο πληθυσμό, υιοθετώντας κοινή γλώσσα στη βάση της [[Αρχαία εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα|σλαβονικής]].
[[Αρχείο:Krum1.jpg|alt=Krum feasting with his nobles after the battle of Pliska, detail from the Manasses chronicle|thumb|left|Ο χάνος Κρούμος εορτάζει με τους ευγενείς του μετά τη μάχη της Πλίσκα. Ο υπηρέτης του (στην άκρη δεξιά) φέρνει το γεμάτο κρασί κύπελλο-κρανίο του Νικηφόρου Α΄]]
[[Αρχείο:Krum1.jpg|alt=Krum feasting with his nobles after the battle of Pliska, detail from the Manasses chronicle|thumb|left|Ο χάνος Κρούμος εορτάζει με τους ευγενείς του μετά τη μάχη της Πλίσκα. Ο υπηρέτης του (στην άκρη δεξιά) φέρνει το γεμάτο κρασί κύπελλο-κρανίο του Νικηφόρου Α΄]]


Οι επόμενοι χαν ισχυροποίησαν το Βουλγαρικό κράτος καθ' όλο τον 8ο και 9ο αιώνα. Ο [[Τέρβελ]], έχοντας ήδη τιμηθεί με τον τίτλο «καίσαρ», καθιέρωσε τη Βουλγαρία ως μεγάλη στρατιωτική δύναμη νικώντας το 717 έναν [[Άραβες|Αραβικό]] στρατό δύναμης 26.000 ανδρών κατά τη [[Δεύτερη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Άραβες]] βοηθώντας τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ (717-741). Μετά από μία μεταβατική περίοδο συγκρότησης του κράτους στα τέλη του 8ου αιώνα η Βουλγαρία διαμορφώθηκε ως ισχυρό ομοσπονδιακό βουλγαρο-σλαβικό κράτος, επικεφαλής του οποίου ήταν ο «χάνος» (στις Βυζαντινές πηγές - κῦρις, ἄρχων, ἀρχηγός). Μετά τη μάχη των Μαρκελλών (792) για τη Βουλγαρία ξεκίνησε μία περίοδος πολιτικής και στρατιωτικής ανόδου. Ο Κρούμος (803-814) διπλασίασε την έκταση της χώρας, σκότωσε το Βυζαντινό Αυτοκράτορα [[Νικηφόρος Α΄|Νικηφόρο Α΄]] (802-811) στη Μάχη της Πλίσκα (811) και εισήγαγε τον πρώτο γραπτό νομικό κώδικα. Οι Βούλγαροι ήταν ένας από τους πρώτους εκχριστιανισμένους Σλαβικούς λαούς (το 863 ο χάνος Βόρις βαπτίστηκε και πήρε το όνομα του νονού του, αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄). Κατά την 34χρονη βασιλεία του [[Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας|Συμεών του Μεγάλου]], που άρχισε το 893, η Βουλγαρία γνώρισε τη μεγαλύτερη εδαφική της επέκταση μαζί με μια χρυσή εποχή του Βουλγαρικού πολιτισμού. Μεταφράστηκε στα Αρχαία Βουλγαρικά η Αγία Γραφή, καθώς και πολλά θεολογικά και κοσμικά κείμενα.
Οι επόμενοι χαν ισχυροποίησαν το Βουλγαρικό κράτος καθ' όλο τον 8ο και 9ο αιώνα. Ο [[Τέρβελ]], έχοντας ήδη τιμηθεί με τον τίτλο «καίσαρ», καθιέρωσε τη Βουλγαρία ως μεγάλη στρατιωτική δύναμη νικώντας το 717 έναν [[Άραβες|Αραβικό]] στρατό δύναμης 26.000 ανδρών κατά τη [[Δεύτερη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Άραβες]] βοηθώντας τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ (717-741). Μετά από μία μεταβατική περίοδο συγκρότησης του κράτους στα τέλη του 8ου αιώνα η Βουλγαρία διαμορφώθηκε ως ισχυρό ομοσπονδιακό βουλγαρο-σλαβικό κράτος, επικεφαλής του οποίου ήταν ο «χάνος» (στις Βυζαντινές πηγές - κῦρις, ἄρχων, ἀρχηγός). Μετά τη μάχη των Μαρκελλών (792) για τη Βουλγαρία ξεκίνησε μία περίοδος πολιτικής και στρατιωτικής ανόδου. Ο Κρούμος (803-814) διπλασίασε την έκταση της χώρας, σκότωσε το Βυζαντινό Αυτοκράτορα [[Νικηφόρος Α΄|Νικηφόρο Α΄]] (802-811) στη Μάχη της Πλίσκα (811) και εισήγαγε τον πρώτο γραπτό νομικό κώδικα. Οι Βούλγαροι ήταν ένας από τους πρώτους εκχριστιανισμένους Σλαβικούς λαούς (το 863 ο χάνος Βόρις βαπτίστηκε και πήρε το όνομα του νονού του, αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄). Κατά την 34χρονη βασιλεία του [[Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας|Συμεών του Μεγάλου]], που άρχισε το 893, η Βουλγαρία γνώρισε τη μεγαλύτερη εδαφική της επέκταση μαζί με μια χρυσή εποχή του Βουλγαρικού πολιτισμού. Μεταφράστηκε στα Αρχαία Βουλγαρικά η Αγία Γραφή, καθώς και πολλά θεολογικά και κοσμικά κείμενα.


Πόλεμοι με τους [[Κροάτες]], τους Μαγυάρους, τους [[Πετσενέγοι|Πετσενέγους]] και τους [[Σέρβοι|Σέρβους]] και η διάδοση της [[Βογόμιλοι|αίρεσης των Βογομίλων]] εξασθένησαν τη Βουλγαρία μετά το θάνατο του Συμεών. Μετά από πολλές στρατιωτικές συγκρούσεις σύμφωνα με τη συνθήκη του 927 ο γιος του Συμεών Πέτρος αναγνωρίστηκε από τον αυτοκράτορα Ρωμανό Α΄ Λακαπηνό ως «βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων» (στα Βουλγαρικά - «τσάρος», το οποίο προέρχεται από το λατ. «caesar» και το ελληνικό «καίσαρ»). Δύο διαδοχικές εισβολές των [[Κράτος των Ρως|Ρως]] και των Βυζαντινών είχαν ως αποτέλεσμα την κατάληψη της πρωτεύουσας Πρεσλάβας από τον Βυζαντινό στρατό το 971. Υπό τον [[Σαμουήλ της Βουλγαρίας|Σαμουήλ]] η Βουλγαρία ανέκαμψε κάπως από αυτές τις επιθέσεις και κατόρθωσε να καταλάβει τη Σερβία και την Αλβανία, αλλά αυτή η άνοδος τερματίστηκε όταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας [[Βασίλειος Β΄]] νίκησε τον Βουλγαρικό στρατό στο [[Μάχη του Κλειδίου|Κλείδιο]] το 1014. Ο Σαμουήλ πέθανε λίγο μετά τη μάχη και το 1018 οι Βυζαντινοί κατέλυσαν την Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία.
Πόλεμοι με τους [[Κροάτες]], τους Μαγυάρους, τους [[Πετσενέγοι|Πετσενέγους]] και τους [[Σέρβοι|Σέρβους]] και η διάδοση της [[Βογόμιλοι|αίρεσης των Βογομίλων]] εξασθένησαν τη Βουλγαρία μετά τον θάνατο του Συμεών. Μετά από πολλές στρατιωτικές συγκρούσεις σύμφωνα με τη συνθήκη του 927 ο γιος του Συμεών Πέτρος αναγνωρίστηκε από τον αυτοκράτορα Ρωμανό Α΄ Λακαπηνό ως «βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων» (στα Βουλγαρικά - «τσάρος», το οποίο προέρχεται από το λατ. «caesar» και το ελληνικό «καίσαρ»). Δύο διαδοχικές εισβολές των [[Κράτος των Ρως|Ρως]] και των Βυζαντινών είχαν ως αποτέλεσμα την κατάληψη της πρωτεύουσας Πρεσλάβας από τον Βυζαντινό στρατό το 971. Υπό τον [[Σαμουήλ της Βουλγαρίας|Σαμουήλ]] η Βουλγαρία ανέκαμψε κάπως από αυτές τις επιθέσεις και κατόρθωσε να καταλάβει τη Σερβία και την Αλβανία, αλλά αυτή η άνοδος τερματίστηκε όταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας [[Βασίλειος Β΄]] νίκησε τον Βουλγαρικό στρατό στο [[Μάχη του Κλειδίου|Κλείδιο]] το 1014. Ο Σαμουήλ πέθανε λίγο μετά τη μάχη και το 1018 οι Βυζαντινοί κατέλυσαν την Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία.


===Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία===
===Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία===
{{κύριο|Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία}}
{{κύριο|Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία}}
Μετά την κατάκτηση της Βουλγαρίας ο Βασίλειος Β΄ απέτρεψε εξεγέρσεις και δυσαρέσκεια διατηρώντας τη διοίκηση των τοπικών ευγενών και αναγνωρίζοντας την [[αυτοκεφαλία]] της [[Αρχιεπισκοπή Αχρίδος|Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας]]. Μετά το θάνατό του οι τοπικές πολιτικές των Βυζαντινών άλλαξαν και ξέσπασε μια σειρά αποτυχημένων εξεγέρσεων, η [[Εξέγερση του Πέτρου Δελεάνου|μεγαλύτερη από τον Πέτερ Ντέλιαν]]. Το 1185 οι ευγενείς από τη δυναστεία των Ασέν [[Ιβάν Ασέν Α΄]] και [[Πέτρος Δ΄ της Βουλγαρίας|Πέτρος Δ΄]] οργάνωσαν μια μεγάλη εξέγερση με αποτέλεσμα την επανίδρυση του Βουλγαρικού κράτους. Ο Ιβάν Ασέν και ο Πέτρος έθεσαν τα θεμέλια της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας με πρωτεύουσα το [[Βέλικο Τάρνοβο|Τάρνοβο]].
Μετά την κατάκτηση της Βουλγαρίας ο Βασίλειος Β΄ απέτρεψε εξεγέρσεις και δυσαρέσκεια διατηρώντας τη διοίκηση των τοπικών ευγενών και αναγνωρίζοντας την [[αυτοκεφαλία]] της [[Αρχιεπισκοπή Αχριδών|Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας]]. Μετά τον θάνατό του οι τοπικές πολιτικές των Βυζαντινών άλλαξαν και ξέσπασε μια σειρά αποτυχημένων εξεγέρσεων, η [[Εξέγερση του Πέτρου Δελεάνου|μεγαλύτερη από τον Πέτερ Ντέλιαν]]. Το 1185 οι ευγενείς από τη δυναστεία των Ασέν [[Ιβάν Ασέν Α΄]] και [[Πέτρος Δ΄ της Βουλγαρίας|Πέτρος Δ΄]] οργάνωσαν μια μεγάλη εξέγερση με αποτέλεσμα την επανίδρυση του Βουλγαρικού κράτους. Ο Ιβάν Ασέν και ο Πέτρος έθεσαν τα θεμέλια της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας με πρωτεύουσα το [[Βέλικο Τάρνοβο|Τάρνοβο]].
[[Αρχείο:Bulgaria-Iván Asen2-es.svg|thumb|350px|alt=Map of the Bulgarian Empire under Ivan Asen II|Η Βουλγαρική Αυτοκρατορία υπό τον Τσάρο Ιβάν Ασέν Β΄]]
[[Αρχείο:Bulgaria-Iván Asen2-es.svg|thumb|350px|alt=Map of the Bulgarian Empire under Ivan Asen II|Η Βουλγαρική Αυτοκρατορία υπό τον Τσάρο Ιβάν Ασέν Β΄]]
[[File:20140621 Veliko Tarnovo 002.jpg|thumb|Τα τείχη του φρουρίου [[Τσάρεβετς]] στο [[Βελίκο Τίρνοβο]], πρωτεύουσα της Δεύτερης Αυτοκρατορίας]]
[[Αρχείο:20140621 Veliko Tarnovo 002.jpg|thumb|Τα τείχη του φρουρίου [[Τσάρεβετς]] στο [[Βελίκο Τίρνοβο]], πρωτεύουσα της Δεύτερης Αυτοκρατορίας]]
Ο [[Καλογιάν της Βουλγαρίας|Καλογιάν]], ο τρίτος μονάρχης των Ασέν, επέκτεινε την κυριαρχία του στο [[Βελιγράδι]] και την [[Οχρίδα (πόλη)|Οχρίδα]]. Αναγνώρισε την πνευματική κυριαρχία του [[Πάπας|Πάπα]] και στέφθηκε βασιλιάς από παπικό αντιπρόσωπο. Η αυτοκρατορία έφτασε στο ζενίθ της υπό τον [[Ιβάν Ασέν Β΄]] (1218 – 1241), όταν άκμασαν το εμπόριο και ο πολιτισμός. Η ισχυρή οικονομική και θρησκευτική επιρροή του Τάρνοβο το κατέστησαν μια «Τρίτη Ρώμη», σε αντίθεση με την ήδη παρακμάζουσα Κωνσταντινούπολη.
Ο [[Καλογιάν της Βουλγαρίας|Καλογιάν]], ο τρίτος μονάρχης των Ασέν, επέκτεινε την κυριαρχία του στο [[Βελιγράδι]] και την [[Οχρίδα (πόλη)|Οχρίδα]]. Αναγνώρισε την πνευματική κυριαρχία του [[Πάπας|Πάπα]] και στέφθηκε βασιλιάς από παπικό αντιπρόσωπο. Η αυτοκρατορία έφτασε στο ζενίθ της υπό τον [[Ιβάν Ασέν Β΄]] (1218 – 1241), όταν άκμασαν το εμπόριο και ο πολιτισμός. Η ισχυρή οικονομική και θρησκευτική επιρροή του Τάρνοβο το κατέστησαν μια «Τρίτη Ρώμη», σε αντίθεση με την ήδη παρακμάζουσα Κωνσταντινούπολη.


Γραμμή 114: Γραμμή 114:


===Οθωμανική κατάκτηση===
===Οθωμανική κατάκτηση===
[[File:Hristo Botev by Georgi Danchov Zografina.jpg|thumb|Ο [[Χρίστο Μπότεφ]], εξέχων επαναστάτης της Εξέγερσης του Απριλίου]]
[[Αρχείο:Hristo Botev by Georgi Danchov Zografina.jpg|thumb|Ο [[Χρίστο Μπότεφ]], εξέχων επαναστάτης της Εξέγερσης του Απριλίου]]
Το Τάρνοβο καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς μετά από τρίμηνη πολιορκία το 1393. Μετά τη Μάχη της Νικόπολης, που επέφερε την πτώση του Βασιλείου του Βίντιν το 1396, οι Οθωμανοί κατέλαβαν όλα τα Βουλγαρικά εδάφη νότια του Δούναβη. Η τάξη των ευγενών εξαλείφθηκε και οι χωρικοί έγιναν δουλοπάροικοι σε Οθωμανούς αφέντες, με το μεγαλύτερο μέρος του μορφωμένου κλήρου να καταφεύγει σε άλλες χώρες. Υπό το Οθωμανικό σύστημα οι Βούλγαροι θεωρούνταν κατώτερη τάξη ανθρώπων (ραγιάδες). Υπόκειντο σε βαρείς φόρους και μερικό [[εξισλαμισμός|εξισλαμισμό]] και ο πολιτισμός τους καταπιέστηκε. Οι Οθωμανικές αρχές καθιέρωσαν το [[Ρουμ μιλέτ|Μιλέτ των Ρουμ]], μια θρησκευτική διοικητική κοινότητα που κυβερνούσε όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους. Το μεγαλύτερο μέρος του τοπικού πληθυσμού έχασε σταδιακά τη διακριτή εθνική του συνείδηση, ταυτοποιούμενο ως Χριστιανοί. Όμως ο κλήρος που παρέμενε σε μερικά απομονωμένα μοναστήρια την κράτησε ζωντανή και αυτό τη βοήθησε να επιβιώσει σε ορισμένες αγροτικές, μακρινές περιοχές, καθώς επίσης στη μαχητική Καθολική κοινότητα, στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας.
Το Τάρνοβο καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς μετά από τρίμηνη πολιορκία το 1393. Μετά τη Μάχη της Νικόπολης, που επέφερε την πτώση του Βασιλείου του Βίντιν το 1396, οι Οθωμανοί κατέλαβαν όλα τα Βουλγαρικά εδάφη νότια του Δούναβη. Η τάξη των ευγενών εξαλείφθηκε και οι χωρικοί έγιναν δουλοπάροικοι σε Οθωμανούς αφέντες, με το μεγαλύτερο μέρος του μορφωμένου κλήρου να καταφεύγει σε άλλες χώρες. Υπό το Οθωμανικό σύστημα οι Βούλγαροι θεωρούνταν κατώτερη τάξη ανθρώπων (ραγιάδες). Υπόκειντο σε βαρείς φόρους και μερικό [[εξισλαμισμός|εξισλαμισμό]] και ο πολιτισμός τους καταπιέστηκε. Οι Οθωμανικές αρχές καθιέρωσαν το [[Ρουμ μιλέτ|Μιλέτ των Ρουμ]], μια θρησκευτική διοικητική κοινότητα που κυβερνούσε όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους. Το μεγαλύτερο μέρος του τοπικού πληθυσμού έχασε σταδιακά τη διακριτή εθνική του συνείδηση, ταυτοποιούμενο ως Χριστιανοί. Όμως ο κλήρος που παρέμενε σε μερικά απομονωμένα μοναστήρια την κράτησε ζωντανή και αυτό τη βοήθησε να επιβιώσει σε ορισμένες αγροτικές, μακρινές περιοχές, καθώς επίσης στη μαχητική Καθολική κοινότητα, στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας.


Γραμμή 122: Γραμμή 122:
===Τρίτο Βουλγαρικό κράτος===
===Τρίτο Βουλγαρικό κράτος===
Η [[Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου]] υπογράφτηκε στις 3 Μαρτίου 1878 από τη Ρωσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία και περιλάμβανε μια διάταξη για τη σύσταση ενός ημιαυτόνομου Βουλγαρικού πριγκιπάτου, χονδρικά στα εδάφη της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας. Δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή καθώς οι Μεγάλες Δυνάμεις απέρριψαν τη συνθήκη, φοβούμενες ότι μια τόσο μεγάλη χώρα στα Βαλκάνια θα μπορούσε να απειλήσει τα συμφέροντά τους. Αντικαταστάθηκε από τη μεταγενέστερη [[Συνθήκη του Βερολίνου (1878)]], που υπογράφτηκε στις 13 Ιουλίου και προέβλεπε ένα πολύ μικρότερο κράτος που περιελάμβανε τη [[Μοισία]] και την περιοχή της Σόφιας, αφήνοντας μεγάλους πληθυσμούς Βουλγάρων έξω από τη νέα χώρα. Αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της μιλιταριστικής προσέγγισης της Βουλγαρίας στις στρατιωτικές υποθέσεις κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα.
Η [[Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου]] υπογράφτηκε στις 3 Μαρτίου 1878 από τη Ρωσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία και περιλάμβανε μια διάταξη για τη σύσταση ενός ημιαυτόνομου Βουλγαρικού πριγκιπάτου, χονδρικά στα εδάφη της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας. Δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή καθώς οι Μεγάλες Δυνάμεις απέρριψαν τη συνθήκη, φοβούμενες ότι μια τόσο μεγάλη χώρα στα Βαλκάνια θα μπορούσε να απειλήσει τα συμφέροντά τους. Αντικαταστάθηκε από τη μεταγενέστερη [[Συνθήκη του Βερολίνου (1878)]], που υπογράφτηκε στις 13 Ιουλίου και προέβλεπε ένα πολύ μικρότερο κράτος που περιελάμβανε τη [[Μοισία]] και την περιοχή της Σόφιας, αφήνοντας μεγάλους πληθυσμούς Βουλγάρων έξω από τη νέα χώρα. Αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της μιλιταριστικής προσέγγισης της Βουλγαρίας στις στρατιωτικές υποθέσεις κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα.
[[Αρχείο:Bulgaria1915physical.jpg|250px|left|thumb|Τα σύνορα της Βουλγαρίας το 1915, μετά το Β' Βαλκανικό πόλεμο]]
[[Αρχείο:Bulgaria1915physical.jpg|250px|left|thumb|Τα σύνορα της Βουλγαρίας το 1915, μετά τον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο]]
[[Αρχείο:Bulgarian soldiers with wire cutters WWI (contrasted).jpg|thumb|Βούλγαροι στρατιώτες κατά τον Α΄Π.Π.]]
[[Αρχείο:Bulgarian soldiers with wire cutters WWI (contrasted).jpg|thumb|Βούλγαροι στρατιώτες κατά τον Α΄Π.Π.]]


Το Βουλγαρικό πριγκιπάτο κέρδισε έναν πόλεμο κατά της Σερβίας και ενσωμάτωσε την ημιαυτόνομη Οθωμανική περιοχή της [[Ανατολική Ρωμυλία|Ανατολικής Ρωμυλίας]] το 1885, αυτοανακηρυσσόμενο ανεξάρτητο κράτος στις 5 Οκτωβρίου 1908. Τα χρόνια που ακολούθησαν την ανεξαρτησία η Βουλγαρία στρατιωτικοποιείτο όλο και περισσότερο και αναφερόταν συχνά ως «η [[Πρωσία]] των Βαλκανίων». Μεταξύ 1912 και 1918 η Βουλγαρία ενεπλάκη σε τρεις διαδοχικές συγκρούσεις: δύο [[Βαλκανικοί Πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]] και τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], οπότε και προέβη στη [[Βουλγαρική κατοχή ελληνικών εδαφών (1916-1918)|Β' Κατοχή ελληνικών εδαφών (1916-1918)]] στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Μετά από μία καταστροφική ήττα στον [[Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο]] η Βουλγαρία βρέθηκε πάλι να μάχεται στο πλευρό των ηττημένων λόγω της συμμαχίας της με τις Κεντρικές Δυνάμεις στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και παρέταξε πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της σε ένα στρατό δύναμης 1.200.000 ανδρών και κέρδισε μερικές αποφασιστικές νίκες στη [[Μάχη της Δοϊράνης (1918)|Δοϊράνη]] και στο Ντόμπριτς, η χώρα συνθηκολόγησε το 1918. Ο πόλεμος κατέληξε σε σημαντικές εδαφικές απώλειες και στο θάνατο συνολικά 87.500 στρατιωτών. Πάνω από 253.000 πρόσφυγες μετανάστευσαν στη Βουλγαρία από το 1912 ως το 1929 λόγω αυτών των πολέμων, επιβαρύνοντας περισσότερο την ήδη κατεστραμμένη εθνική οικονομία.
Το Βουλγαρικό πριγκιπάτο κέρδισε έναν πόλεμο κατά της Σερβίας και ενσωμάτωσε την ημιαυτόνομη Οθωμανική περιοχή της [[Ανατολική Ρωμυλία|Ανατολικής Ρωμυλίας]] το 1885, αυτοανακηρυσσόμενο ανεξάρτητο κράτος στις 5 Οκτωβρίου 1908. Τα χρόνια που ακολούθησαν την ανεξαρτησία η Βουλγαρία στρατιωτικοποιείτο όλο και περισσότερο και αναφερόταν συχνά ως «η [[Πρωσία]] των Βαλκανίων». Μεταξύ 1912 και 1918 η Βουλγαρία ενεπλάκη σε τρεις διαδοχικές συγκρούσεις: δύο [[Βαλκανικοί Πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]] και τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], οπότε και προέβη στη [[Βουλγαρική κατοχή ελληνικών εδαφών (1916-1918)|Β' Κατοχή ελληνικών εδαφών (1916-1918)]] στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Μετά από μία καταστροφική ήττα στον [[Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο]] η Βουλγαρία βρέθηκε πάλι να μάχεται στο πλευρό των ηττημένων λόγω της συμμαχίας της με τις Κεντρικές Δυνάμεις στον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]]. Αν και παρέταξε πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της σε ένα στρατό δύναμης 1.200.000 ανδρών και κέρδισε μερικές αποφασιστικές νίκες στη [[Μάχη της Δοϊράνης (1918)|Δοϊράνη]] και στο Ντόμπριτς, η χώρα συνθηκολόγησε το 1918. Ο πόλεμος κατέληξε σε σημαντικές εδαφικές απώλειες και στον θάνατο συνολικά 87.500 στρατιωτών. Πάνω από 253.000 πρόσφυγες μετανάστευσαν στη Βουλγαρία από το 1912 έως το 1929 λόγω αυτών των πολέμων, επιβαρύνοντας περισσότερο την ήδη κατεστραμμένη εθνική οικονομία.
[[Αρχείο:Lazarki from Gabra.jpg|thumb|Βουλγάρες από τη Σόφια με παραδοσιακές ενδυμασίες]]
[[Αρχείο:Lazarki from Gabra.jpg|thumb|Βουλγάρες από τη Σόφια με παραδοσιακές ενδυμασίες]]


Η πολιτική αναταραχή λόγω αυτών των απωλειών οδήγησε στην εγκαθίδρυση μιας βασιλικής αυταρχικής δικτατορίας από τον τσάρο [[Βόρις Γ΄ της Βουλγαρίας|Βόρις Γ΄]] (1918-1943). Η Βουλγαρία μπήκε στον [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] το 1941 ως μέλος του [[Άξονας Βερολίνου - Ρώμης|Άξονα]], αλλά αρνήθηκε να συμμετάσχει στην Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα και γλίτωσε τον Εβραϊκό πληθυσμό της από την εκτόπιση στα [[Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης]]. Ο ξαφνικός θάνατος του [[Βόρις Γ΄ της Βουλγαρίας|Βόρις Γ΄]] το καλοκαίρι του 1943<ref>Aldo Lualdi, «Πώς πέθανε ο βασιλεύς της Βουλγαρίας Βόρις;» Ιστορία Εικονογραφημένη, τχ.55(Ιανουάριος 1973), σελ.62-69</ref> ώθησε τη χώρα σε πολιτική κρίση καθώς ο πόλεμος έπαιρνε τροπή κατά της Γερμανίας και κέρδιζε έδαφος το Κομμουνιστικό αντάρτικο κίνημα. Η κυβέρνηση του Μπόγκνταν Φίλοφ απέτυχε στη συνέχεια να συνάψει ειρήνη με τους Συμμάχους. Η Βουλγάρικη κυβέρνηση δεν συμμορφώθηκε με τις Σοβιετικές εκκλήσεις να εκδιώξει τα Γερμανικά στρατεύματα από το έδαφός της, με αποτέλεσμα την κήρυξη πολέμου και την εισβολή από την ΕΣΣΔ το Σεπτέμβριο του 1944. Το Πατριωτικό Μέτωπο, στο οποίο την ηγεμονία είχαν οι Κομμουνιστές, πήρε την εξουσία, τερμάτισε τη συμμετοχή στον Άξονα και πήρε το μέρος των Συμμάχων μέχρι το τέλος του πολέμου.
Η πολιτική αναταραχή λόγω αυτών των απωλειών οδήγησε στην εγκαθίδρυση μιας βασιλικής αυταρχικής δικτατορίας από τον τσάρο [[Βόρις Γ΄ της Βουλγαρίας|Βόρις Γ΄]] (1918-1943). Η Βουλγαρία μπήκε στον [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] το 1941 ως μέλος του [[Άξονας Βερολίνου - Ρώμης|Άξονα]], αλλά αρνήθηκε να συμμετάσχει στην Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα και γλίτωσε τον Εβραϊκό πληθυσμό της από την εκτόπιση στα [[Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης]]. Ο ξαφνικός θάνατος του [[Βόρις Γ΄ της Βουλγαρίας|Βόρις Γ΄]] το καλοκαίρι του 1943<ref>Aldo Lualdi, «Πώς πέθανε ο βασιλεύς της Βουλγαρίας Βόρις;» Ιστορία Εικονογραφημένη, τχ.55(Ιανουάριος 1973), σελ.62-69</ref> ώθησε τη χώρα σε πολιτική κρίση καθώς ο πόλεμος έπαιρνε τροπή κατά της Γερμανίας και κέρδιζε έδαφος το Κομμουνιστικό αντάρτικο κίνημα. Η κυβέρνηση του Μπόγκνταν Φίλοφ απέτυχε στη συνέχεια να συνάψει ειρήνη με τους Συμμάχους. Η Βουλγάρικη κυβέρνηση δεν συμμορφώθηκε με τις Σοβιετικές εκκλήσεις να εκδιώξει τα Γερμανικά στρατεύματα από το έδαφός της, με αποτέλεσμα την κήρυξη πολέμου και την εισβολή από την ΕΣΣΔ τον Σεπτέμβριο του 1944. Το Πατριωτικό Μέτωπο, στο οποίο την ηγεμονία είχαν οι Κομμουνιστές, πήρε την εξουσία, τερμάτισε τη συμμετοχή στον Άξονα και πήρε το μέρος των Συμμάχων μέχρι το τέλος του πολέμου.


Η αριστερή εξέγερση της 9 Σεπτεμβρίου 1944 οδήγησε στην κατάργηση της μοναρχικής εξουσίας και στην απελευθέρωση από τους φασίστες. Μια [[Μονοκομματικό κράτος|μονοκομματική]] [[Λαϊκή δημοκρατία]] εγκαθιδρύθηκε μόνο το 1946. Έγινε τμήμα της Σοβιετικής σφαίρας επιρροής υπό την ηγεσία του [[Γκεόργκι Δημητρόφ]] (1946-1949), που έθεσε τα θεμέλια ενός γρήγορα εκβιομηχανιζόμενου [[Σταλινισμός|Σταλινικού]] σοσιαλιστικού κράτους. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε σημαντικά, ενώ η πολιτική καταπίεση ελαττώθηκε. Τη δεκαετία του 1980 τόσο το εθνικό όσο και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είχε τετραπλασιαστεί, αλλά η οικονομία παρέμενε επιρρεπής σε κρίσεις χρέους, με τις σοβαρότερες το 1960, το 1977 και το 1980. Η Σοβιετικού τύπου σχεδιασμένη οικονομία γνώρισε μερικές πολιτικές προσανατολισμένες στην αγορά, που εμφανίστηκαν σε πειραματικό επίπεδο υπό τον [[Τόντορ Ζίβκοβ]] (1954-1989). Η κόρη του Λιουντμίλα (1942-1981) ενίσχυσε την εθνική περηφάνια προωθώντας παγκοσμίως τη Βουλγαρική κληρονομιά, τον πολιτισμό και τις τέχνες. Σε μια προσπάθεια να εξαλειφθεί η ταυτότητα της Τουρκικής μειονότητας, ξεκίνησε το 1984 μια εκστρατεία αφομοίωσης, που είχε ως αποτέλεσμα τη μετανάστευση 300.000 από αυτή στην Τουρκία.
Η αριστερή εξέγερση της 9 Σεπτεμβρίου 1944 οδήγησε στην κατάργηση της μοναρχικής εξουσίας και στην απελευθέρωση από τους φασίστες. Μια [[Μονοκομματικό κράτος|μονοκομματική]] [[Λαϊκή δημοκρατία]] εγκαθιδρύθηκε μόνο το 1946. Έγινε τμήμα της Σοβιετικής σφαίρας επιρροής υπό την ηγεσία του [[Γκεόργκι Δημητρόφ]] (1946-1949), που έθεσε τα θεμέλια ενός γρήγορα εκβιομηχανιζόμενου [[Σταλινισμός|Σταλινικού]] σοσιαλιστικού κράτους. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε σημαντικά, ενώ η πολιτική καταπίεση ελαττώθηκε. Τη δεκαετία του 1980 τόσο το εθνικό όσο και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είχε τετραπλασιαστεί, αλλά η οικονομία παρέμενε επιρρεπής σε κρίσεις χρέους, με τις σοβαρότερες το 1960, το 1977 και το 1980. Η Σοβιετικού τύπου σχεδιασμένη οικονομία γνώρισε μερικές πολιτικές προσανατολισμένες στην αγορά, που εμφανίστηκαν σε πειραματικό επίπεδο υπό τον [[Τόντορ Ζίβκοβ]] (1954-1989). Η κόρη του Λιουντμίλα (1942-1981) ενίσχυσε την εθνική περηφάνια προωθώντας παγκοσμίως τη Βουλγαρική κληρονομιά, τον πολιτισμό και τις τέχνες. Σε μια προσπάθεια να εξαλειφθεί η ταυτότητα της Τουρκικής μειονότητας, ξεκίνησε το 1984 μια εκστρατεία αφομοίωσης, που είχε ως αποτέλεσμα τη μετανάστευση 300.000 από αυτή στην Τουρκία.
Γραμμή 135: Γραμμή 135:


==Πολιτική==
==Πολιτική==
[[File:National Assembly of Bulgaria.jpg|thumb|Το κτίριο της [[Εθνοσυνέλευση της Βουλγαρίας|Εθνοσυνέλευσης]] στη Σόφια]]
[[Αρχείο:National Assembly of Bulgaria.jpg|thumb|Το κτίριο της [[Εθνοσυνέλευση της Βουλγαρίας|Εθνοσυνέλευσης]] στη Σόφια]]
Η Βουλγαρία είναι [[κοινοβουλευτική δημοκρατία]], στην οποία η ισχυρότερη εκτελεστική θέση είναι εκείνη του πρωθυπουργού. [93] Το πολιτικό σύστημα έχει τρεις εξουσίες, τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική, με καθολική ψηφοφορία των πολιτών άνω των 18 ετών. Το [[Σύνταγμα της Βουλγαρίας]] παρέχει επίσης δυνατότητες άμεσης δημοκρατίας. Οι εκλογές εποπτεύονται από ανεξάρτητη Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, που περιλαμβάνει μέλη από όλα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα. Τα κόμματα πρέπει να εγγραφούν από την Επιτροπή πριν από τη συμμετοχή τους σε εθνικές εκλογές. Κανονικά πρωθυπουργός εκλέγεται ο ηγέτης του κόμματος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους στις βουλευτικές εκλογές, αν και αυτό δεν συμβαίνει πάντα.
Η Βουλγαρία είναι [[κοινοβουλευτική δημοκρατία]], στην οποία η ισχυρότερη εκτελεστική θέση είναι εκείνη του πρωθυπουργού. [93] Το πολιτικό σύστημα έχει τρεις εξουσίες, τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική, με καθολική ψηφοφορία των πολιτών άνω των 18 ετών. Το [[Σύνταγμα της Βουλγαρίας]] παρέχει επίσης δυνατότητες άμεσης δημοκρατίας. Οι εκλογές εποπτεύονται από ανεξάρτητη Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, που περιλαμβάνει μέλη από όλα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα. Τα κόμματα πρέπει να εγγραφούν από την Επιτροπή πριν από τη συμμετοχή τους σε εθνικές εκλογές. Κανονικά πρωθυπουργός εκλέγεται ο ηγέτης του κόμματος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους στις βουλευτικές εκλογές, αν και αυτό δεν συμβαίνει πάντα.


Γραμμή 141: Γραμμή 141:
{{Κύριο|Εκλογές στη Βουλγαρία}}
{{Κύριο|Εκλογές στη Βουλγαρία}}


Η [[Εθνοσυνέλευση της Βουλγαρίας|Εθνοσυνέλευση]] αποτελείται από 240 βουλευτές που εκλέγονται για τετραετή θητεία με άμεση καθολική ψηφοφορία. Η Εθνική Συνέλευση έχει την εξουσία να θεσπίζει νόμους, να εγκρίνει τον προϋπολογισμό, να προκηρύσσει τις προεδρικές εκλογές, να εκλέγει και να απολύει τον [[Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας|Πρωθυπουργό]] και τους υπουργούς, να κηρύσσεει πόλεμο, την αποστολή στρατευμάτων στο εξωτερικό και να επικυρώνει τις διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες. Ο πρόεδρος λειτουργεί ως αρχηγός του κράτους και των ενόπλων δυνάμεων και έχει την εξουσία να επιστρέψει ένα νομοσχέδιο για περαιτέρω συζήτηση, αν και το κοινοβούλιο μπορεί να παρακάμψει το [[Αρνησικυρία|προεδρικό βέτο]] με απλή πλειοψηφία του συνόλου των μελών του κοινοβουλίου.
Η [[Εθνοσυνέλευση της Βουλγαρίας|Εθνοσυνέλευση]] αποτελείται από 240 βουλευτές που εκλέγονται για τετραετή θητεία με άμεση καθολική ψηφοφορία. Η Εθνική Συνέλευση έχει την εξουσία να θεσπίζει νόμους, να εγκρίνει τον προϋπολογισμό, να προκηρύσσει τις προεδρικές εκλογές, να εκλέγει και να απολύει τον [[Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας|Πρωθυπουργό]] και τους υπουργούς, να κηρύσσει πόλεμο, την αποστολή στρατευμάτων στο εξωτερικό και να επικυρώνει τις διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες. Ο πρόεδρος λειτουργεί ως αρχηγός του κράτους και των ενόπλων δυνάμεων και έχει την εξουσία να επιστρέψει ένα νομοσχέδιο για περαιτέρω συζήτηση, αν και το κοινοβούλιο μπορεί να παρακάμψει το [[Αρνησικυρία|προεδρικό βέτο]] με απλή πλειοψηφία του συνόλου των μελών του κοινοβουλίου.


Ο υποστηριζόμενος από το [[Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας|GERB]] [[Ρόσεν Πλέβνελιεφ]] είναι ο εκλεγμένος Πρόεδρος της Βουλγαρίας μετά τις προεδρικές εκλογές του 2011, στις οποίες έλαβε το 52,5% των ψήφων στο δεύτερο γύρο έναντι 47,5% του αντιπάλου του του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ιβάιλο Κάλφιν.
Ο υποστηριζόμενος από το [[Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας|GERB]] [[Ρόσεν Πλέβνελιεφ]] είναι ο εκλεγμένος Πρόεδρος της Βουλγαρίας μετά τις προεδρικές εκλογές του 2011, στις οποίες έλαβε το 52,5% των ψήφων στον δεύτερο γύρο έναντι 47,5% του αντιπάλου του του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ιβάιλο Κάλφιν.


Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2013 to GERB είχε 117 έδρες στην Εθνοσυνέλευση, κυβερνώντας ως κυβέρνηση μειοψηφίας, χωρίς υποστήριξη από τα άλλα πολιτικά κόμματα στο κοινοβούλιο. Η κυβέρνηση παραιτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2013, μετά από διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα, που προκλήθηκαν από το υψηλό κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο και τις αδυναμίες του δημοκρατικού συστήματος. Το κύμα διαμαρτυρίας σημαδεύτηκε από αυτοπυρπολήσεις, αυθόρμητες διαδηλώσεις και έντονα αισθήματα κατά των πολιτικών κομμάτων. Έτσι το Κοινοβούλιο διαλύθηκε και ορίστηκε από τον Πρόεδρο μια νέα προσωρινή κυβέρνηση. Οι [[Βουλγαρικές βουλευτικές εκλογές 2013|πρόωρες βουλευτικές εκλογές]] που ακολούθησαν τον Μάιο του 2013 οδήγησαν σε περιορισμένη νίκη του GERB. Ωστόσο, χωρίς την υποστήριξη των άλλων τριών κομμάτων που μπήκαν στη Βουλή, στις 24 Μαΐου ο αρχηγός του GERB [[Μπόικο Μπορίσοφ|Μπορίσοφ]] επέστρεψε στον πρόεδρο την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα υπέδειξε τον πρώην Υπουργό Οικονομικών [[Πλάμεν Ορεσάρσκι]] για τη θέση του πρωθυπουργού. Μόνο δύο εβδομάδες μετά τον σχηματισμό της η κυβέρνηση Ορεσάρσκι υπέστη την κριτική της αντιπολίτευσης και αντιμετώπισε ευρείας κλίμακας διαμαρτυρίες με πάνω από 11.000 συμμετέχοντες. Η κυβέρνηση επιβίωσε πέντε προτάσεων μομφής πριν παραιτηθεί οικειοθελώς στις 23 Ιουλίου 2014. Στις 6 Αυγούστου η κυβέρνηση Ορεσάρσκι διαλύθηκε και ορκίστηκε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση με επικεφαλής τον Γκεόργκι Μπλιζνάσκι.
Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2013 to GERB είχε 117 έδρες στην Εθνοσυνέλευση, κυβερνώντας ως κυβέρνηση μειοψηφίας, χωρίς υποστήριξη από τα άλλα πολιτικά κόμματα στο κοινοβούλιο. Η κυβέρνηση παραιτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2013, μετά από διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα, που προκλήθηκαν από το υψηλό κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο και τις αδυναμίες του δημοκρατικού συστήματος. Το κύμα διαμαρτυρίας σημαδεύτηκε από αυτοπυρπολήσεις, αυθόρμητες διαδηλώσεις και έντονα αισθήματα κατά των πολιτικών κομμάτων. Έτσι το Κοινοβούλιο διαλύθηκε και ορίστηκε από τον Πρόεδρο μια νέα προσωρινή κυβέρνηση. Οι [[Βουλγαρικές βουλευτικές εκλογές 2013|πρόωρες βουλευτικές εκλογές]] που ακολούθησαν τον Μάιο του 2013 οδήγησαν σε περιορισμένη νίκη του GERB. Ωστόσο, χωρίς την υποστήριξη των άλλων τριών κομμάτων που μπήκαν στη Βουλή, στις 24 Μαΐου ο αρχηγός του GERB [[Μπόικο Μπορίσοφ|Μπορίσοφ]] επέστρεψε στον πρόεδρο την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα υπέδειξε τον πρώην Υπουργό Οικονομικών [[Πλάμεν Ορεσάρσκι]] για τη θέση του πρωθυπουργού. Μόνο δύο εβδομάδες μετά τον σχηματισμό της η κυβέρνηση Ορεσάρσκι υπέστη την κριτική της αντιπολίτευσης και αντιμετώπισε ευρείας κλίμακας διαμαρτυρίες με πάνω από 11.000 συμμετέχοντες. Η κυβέρνηση επιβίωσε πέντε προτάσεων μομφής πριν παραιτηθεί οικειοθελώς στις 23 Ιουλίου 2014. Στις 6 Αυγούστου η κυβέρνηση Ορεσάρσκι διαλύθηκε και ορκίστηκε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση με επικεφαλής τον Γκεόργκι Μπλιζνάσκι.
[[File:43rd National Assembly of Bulgaria (2014).svg|thumb|350px]]
[[Αρχείο:43rd National Assembly of Bulgaria (2014).svg|thumb|350px]]
Πολιτικές ομάδες στο Κοινοβούλιο και αριθμός αντιπροσώπων (2014):
Πολιτικές ομάδες στο Κοινοβούλιο και αριθμός αντιπροσώπων (2014):
*Μπλε [[Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας|GERB]] (κεντροδεξιό, 83)
*Μπλε [[Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας|GERB]] (κεντροδεξιό, 83)
Γραμμή 156: Γραμμή 156:
*Πράσινο σκούρο Ατάκα (ακροδεξιό, 11)
*Πράσινο σκούρο Ατάκα (ακροδεξιό, 11)
*Καφέ Εναλλακτική για τη Βουλγαρική Αναβίωση (κεντροαριστερό, 11)
*Καφέ Εναλλακτική για τη Βουλγαρική Αναβίωση (κεντροαριστερό, 11)
*Γκρι [[Ανεξάρτητος (πολιτική)|Ανεξάρτητοι (6) ]]
*Γκρι [[Ανεξάρτητος (πολιτική)|Ανεξάρτητοι (6)]]


Ένας νέος γύρος βουλευτικών εκλογών στις 5 Οκτωβρίου 2014 οδήγησε και πάλι σε νίκη του GERB με περίπου το ένα τρίτο των ψήφων. Συνολικά οκτώ κόμματα κέρδισαν έδρες, η πρώτη φορά από την αρχή δημοκρατικών εκλογών το 1990 που πάνω από επτά κόμματα μπήκαν στο κοινοβούλιο. Αφού πήρε την εντολή από τον [[Κατάλογος Προέδρων της Βουλγαρίας|Πρόεδρο]] [[Ρόσεν Πλέβνελιεφ]] να σχηματίσει κυβέρνηση, το GERB του Μπορίσοφ σχημάτισε συνασπισμό και έγιναν υπουργοί μέλη των κομμάτων του Μεταρρυθμιστικού Μπλοκ. Ο αντιπρόεδρος της Εναλλακτικής για τη Βουλγαρική Αναβίωση Ιβάιλο Κάλφιν ψηφίστηκε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής.
Ένας νέος γύρος βουλευτικών εκλογών στις 5 Οκτωβρίου 2014 οδήγησε και πάλι σε νίκη του GERB με περίπου το ένα τρίτο των ψήφων. Συνολικά οκτώ κόμματα κέρδισαν έδρες, η πρώτη φορά από την αρχή δημοκρατικών εκλογών το 1990 που πάνω από επτά κόμματα μπήκαν στο κοινοβούλιο. Αφού πήρε την εντολή από τον [[Κατάλογος Προέδρων της Βουλγαρίας|Πρόεδρο]] [[Ρόσεν Πλέβνελιεφ]] να σχηματίσει κυβέρνηση, το GERB του Μπορίσοφ σχημάτισε συνασπισμό και έγιναν υπουργοί μέλη των κομμάτων του Μεταρρυθμιστικού Μπλοκ. Ο αντιπρόεδρος της Εναλλακτικής για τη Βουλγαρική Αναβίωση Ιβάιλο Κάλφιν ψηφίστηκε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής.


===Διοικητική διαίρεση===
===Διοικητική διαίρεση===
Η Βουλγαρία είναι [[ενιαίο κράτος]]. Από τη δεκαετία του 1880 ο αριθμός των μονάδων εδαφικής διοίκησης κυμάνθηκε από 7 ως 26. Μεταξύ του 1987 και του 1999 η διοικητική δομή αποτελείτο από εννέα επαρχίες (''ομπλάστι'', ενικός ''ομπλάστ''). Παράλληλα με την αποκέντρωση του οικονομικού συστήματος υιοθετήθηκε μια νέα διοικητική δομή. Περιλαμβάνει 27 επαρχίες και μια μητροπολιτική επαρχία της πρωτεύουσας (Σόφια-Γκραντ). Όλες οι επαρχίες παίρνουν τα ονόματά τους από τις αντίστοιχες πρωτεύουσές τους. Οι επαρχίες υποδιαιρούνται σε 264 δήμους.
Η Βουλγαρία είναι [[ενιαίο κράτος]]. Από τη δεκαετία του 1880 ο αριθμός των μονάδων εδαφικής διοίκησης κυμάνθηκε από 7 έως 26. Μεταξύ του 1987 και του 1999 η διοικητική δομή αποτελείτο από εννέα επαρχίες (''ομπλάστι'', ενικός ''ομπλάστ''). Παράλληλα με την αποκέντρωση του οικονομικού συστήματος υιοθετήθηκε μια νέα διοικητική δομή. Περιλαμβάνει 27 επαρχίες και μια μητροπολιτική επαρχία της πρωτεύουσας (Σόφια-Γκραντ). Όλες οι επαρχίες παίρνουν τα ονόματά τους από τις αντίστοιχες πρωτεύουσές τους. Οι επαρχίες υποδιαιρούνται σε 264 δήμους.


Οι δήμοι διοικούνται από δημάρχους, που εκλέγονται για τετραετή θητεία και από άμεσα εκλεγμένα δημοτικά συμβούλια. Η Βουλγαρία είναι άκρως συγκεντρωτικό κράτος, όπου το εθνικό Υπουργικό Συμβούλιο διορίζει απευθείας περιφερειακών τους κυβερνήτες των επαρχιών και οι επαρχίες και οι δήμοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτό για τη τη χρηματοδότησή τους.
Οι δήμοι διοικούνται από δημάρχους, που εκλέγονται για τετραετή θητεία και από άμεσα εκλεγμένα δημοτικά συμβούλια. Η Βουλγαρία είναι άκρως συγκεντρωτικό κράτος, όπου το εθνικό Υπουργικό Συμβούλιο διορίζει απευθείας περιφερειακών τους κυβερνήτες των επαρχιών και οι επαρχίες και οι δήμοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτό για τη χρηματοδότησή τους.
[[File:Bulgaria Aministrative Provinces numbered.png]]
[[Αρχείο:Bulgaria Aministrative Provinces numbered.png]]


1. [[Επαρχία Μπλαγκόεβγκραντ|Μπλαγκόεβγκραντ]], 2. [[Επαρχία Μπουργκάς|Μπουργκάς]], 3. [[Ντόμπριτς]], 4. [[Γκάμπροβο]], 5. [[Χάσκοβο]], 6. [[Κάρτζαλι]], 7. [[Επαρχία Κιουστεντίλ|Κιουστεντίλ]], 8. [[Λόβετς]], 9. [[Μοντάνα (Βουλγαρία)|Μοντάνα]], 10. [[Πάζαρτζικ]], 11. [[Πέρνικ]], 12. [[Πλέβεν]], 13. [[Επαρχία Φιλιππούπολης|Φιλιππούπολη]], 14. [[Ράζγκραντ]], 15. [[Ρούσε]], 16. [[Σούμεν]], 17. [[Σιλίστρα]], 18. [[Σλίβεν]], 19. [[Σμόλιαν]], 20. Επαρχία [[Σόφια]]ς, 21. [[Στάρα Ζαγόρα]], 22. [[Ταργκόβιστε]], 23. [[Βάρνα]], 24. [[Επαρχία Βέλικο Τάρνοβο|Βέλικο Τάρνοβο]], 25. [[Επαρχία Βιδινίου|Βίντιν]], 26. [[Βράτσα]], 27. [[Γιάμπολ]].
1. [[Επαρχία Μπλαγκόεβγκραντ|Μπλαγκόεβγκραντ]], 2. [[Επαρχία Μπουργκάς|Μπουργκάς]], 3. [[Ντόμπριτς]], 4. [[Γκάμπροβο]], 5. [[Χάσκοβο]], 6. [[Κάρτζαλι]], 7. [[Επαρχία Κιουστεντίλ|Κιουστεντίλ]], 8. [[Λόβετς]], 9. [[Μοντάνα (Βουλγαρία)|Μοντάνα]], 10. [[Πάζαρτζικ]], 11. [[Πέρνικ]], 12. [[Πλέβεν]], 13. [[Επαρχία Φιλιππούπολης|Φιλιππούπολη]], 14. [[Ράζγκραντ]], 15. [[Ρούσε]], 16. [[Σούμεν]], 17. [[Σιλίστρα]], 18. [[Σλίβεν]], 19. [[Σμόλιαν]], 20. Επαρχία [[Σόφια]]ς, 21. [[Στάρα Ζαγόρα]], 22. [[Ταργκόβιστε]], 23. [[Βάρνα]], 24. [[Επαρχία Βέλικο Τάρνοβο|Βέλικο Τάρνοβο]], 25. [[Επαρχία Βιδινίου|Βίντιν]], 26. [[Βράτσα]], 27. [[Γιάμπολ]].


===Διεθνείς σχέσεις===
===Διεθνείς σχέσεις===
[[File:European-parliament-brussels-inside.JPG|thumb|Το [[Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο]] στις Βρυξέλλερς. Η Βουλγαρία είναι ένα από τα 28 κράτη μέλη της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]]]]
[[Αρχείο:European-parliament-brussels-inside.JPG|thumb|Το [[Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο]] στις Βρυξέλλες. Η Βουλγαρία είναι ένα από τα 28 κράτη μέλη της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]]]]
Η Βουλγαρία έγινε μέλος των [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ηνωμένων Εθνών]] το 1955 και από το 1966 υπήρξε μη μόνιμο μέλος του [[Συμβούλιο Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών|Συμβουλίου Ασφαλείας]] τρεις φορές, η τελευταία από το 2002 έως το 2003. Η Βουλγαρία ήταν επίσης ένα από τα ιδρυτικά έθνη του [[Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη|Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη]] (ΟΑΣΕ) το 1975. Εντάχθηκε στο [[ΝΑΤΟ]] στις 29 Μαρτίου 2004, υπέγραψε τη Συνθήκη Προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 25 Απριλίου 2005 και έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Ιανουαρίου 2007. Δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν επτά χρόνια μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ κατέδειξαν ότι μόνο το 15% των Βουλγάρων είχαν προσωπικά ωφεληθεί από την ένταξη, με σχεδόν 40% του πληθυσμού να δηλώνουν ότι δεν θα μπουν στον κόπο να ψηφίσουν στις εκλογές της ΕΕ του 2014. Η Ευρωατλαντική ενσωμάτωση έγινε προτεραιότητα για τη χώρα μετά την πτώση του κομμουνισμού αν και η κομμουνιστική ηγεσία είχε επίσης φιλοδοξίες εξόδου από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και ένωσης με τις [[Ευρωπαϊκές Κοινότητες]] από το 1987.
Η Βουλγαρία έγινε μέλος των [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ηνωμένων Εθνών]] το 1955 και από το 1966 υπήρξε μη μόνιμο μέλος του [[Συμβούλιο Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών|Συμβουλίου Ασφαλείας]] τρεις φορές, η τελευταία από το 2002 έως το 2003. Η Βουλγαρία ήταν επίσης ένα από τα ιδρυτικά έθνη του [[Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη|Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη]] (ΟΑΣΕ) το 1975. Εντάχθηκε στο [[ΝΑΤΟ]] στις 29 Μαρτίου 2004, υπέγραψε τη Συνθήκη Προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 25 Απριλίου 2005 και έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Ιανουαρίου 2007. Δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν επτά χρόνια μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ κατέδειξαν ότι μόνο το 15% των Βουλγάρων είχαν προσωπικά ωφεληθεί από την ένταξη, με σχεδόν 40% του πληθυσμού να δηλώνουν ότι δεν θα μπουν στον κόπο να ψηφίσουν στις εκλογές της ΕΕ του 2014. Η Ευρωατλαντική ενσωμάτωση έγινε προτεραιότητα για τη χώρα μετά την πτώση του κομμουνισμού αν και η κομμουνιστική ηγεσία είχε επίσης φιλοδοξίες εξόδου από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και ένωσης με τις [[Ευρωπαϊκές Κοινότητες]] από το 1987.


Γραμμή 175: Γραμμή 175:


=== Ένοπλες Δυνάμεις===
=== Ένοπλες Δυνάμεις===
[[File:BAF MiG-29s in flight Garchev.png|thumb|Μαχητικά αεριωθούμενα [[Mikoyan MiG-29]] της Βουλγαρικής Αεροπορίας]]
[[Αρχείο:BAF MiG-29s in flight Garchev.png|thumb|Μαχητικά αεριωθούμενα [[Mikoyan MiG-29]] της Βουλγαρικής Αεροπορίας]]
Η Βουλγαρία φιλοξένησε έξι KC-135 Stratotanker αεροσκάφη και 200 άτομα προσωπικού υποστήριξης για την πολεμική επιχείρηση στο [[Αφγανιστάν]] το 2001, που ήταν η πρώτη στάθμευση ξένων δυνάμεων στο έδαφός της από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι διεθνείς στρατιωτικές σχέσεις επεκτάθηκαν περαιτέρω τον Απρίλιο του 2006, όταν η Βουλγαρία και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν συμφωνία αμυντικής συνεργασίας που προέβλεπε τη χρήση των αεροπορικών βάσεων Μπέζμερ και Γκραφ Ιγκνατίεβο, το κέντρο εκπαίδευσης Νόβο Σέλο και ένα κέντρο εφοδιαδμού στο [[Άιτος]] ως κοινές εγκαταστάσεις στρατιωτικές κατάρτισης. Την ίδια χρονιά το περιοδικό ''[[Foreign Policy]]'' κατέγραφε την Αεροπορική Βάση Μπέζμερ ως μια από τις έξι σημαντικότερες στο εξωτερικό εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται από την [[Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία]] λόγω της εγγύτητάς της στη [[Μέση Ανατολή]]. Συνολικά 756 στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στο εξωτερικό ως μέρος διαφόρων αποστολών των Ηνωμένων Εθνών και του ΝΑΤΟ. Κατά το παρελθόν η Βουλγαρία είχε αναπτύξει σημαντικό αριθμό στρατιωτικών και μη στρατιωτικών συμβούλων σε χώρες συμμαχικές των Σοβιετικών, όπως η [[Νικαράγουα]] και η [[Λιβύη]] (πάνω από 9.000 προσωπικό).
Η Βουλγαρία φιλοξένησε έξι KC-135 Stratotanker αεροσκάφη και 200 άτομα προσωπικού υποστήριξης για την πολεμική επιχείρηση στο [[Αφγανιστάν]] το 2001, που ήταν η πρώτη στάθμευση ξένων δυνάμεων στο έδαφός της από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι διεθνείς στρατιωτικές σχέσεις επεκτάθηκαν περαιτέρω τον Απρίλιο του 2006, όταν η Βουλγαρία και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν συμφωνία αμυντικής συνεργασίας που προέβλεπε τη χρήση των αεροπορικών βάσεων Μπέζμερ και Γκραφ Ιγκνατίεβο, το κέντρο εκπαίδευσης Νόβο Σέλο και ένα κέντρο εφοδιασμού στο [[Άιτος]] ως κοινές εγκαταστάσεις στρατιωτικές κατάρτισης. Την ίδια χρονιά το περιοδικό ''[[Foreign Policy]]'' κατέγραφε την Αεροπορική Βάση Μπέζμερ ως μια από τις έξι σημαντικότερες στο εξωτερικό εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται από την [[Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία]] λόγω της εγγύτητάς της στη [[Μέση Ανατολή]]. Συνολικά 756 στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στο εξωτερικό ως μέρος διαφόρων αποστολών των Ηνωμένων Εθνών και του ΝΑΤΟ. Κατά το παρελθόν η Βουλγαρία είχε αναπτύξει σημαντικό αριθμό στρατιωτικών και μη στρατιωτικών συμβούλων σε χώρες συμμαχικές των Σοβιετικών, όπως η [[Νικαράγουα]] και η [[Λιβύη]] (πάνω από 9.000 προσωπικό).


Η εγχώρια άμυνα είναι ευθύνη των πλήρως εθελοντικών [[Βουλγαρικές Ένοπλες Δυνάμεις|ένοπλων δυνάμεων της Βουλγαρίας]], που αποτελούνται από τον στρατό ξηράς, το ναυτικό και την πολεμική αεροπορία. Ο στρατός ξηράς αποτελείται από δύο μηχανοκίνητες ταξιαρχίες και οκτώ ανεξάρτητες συντάγματα και τάγματα. Η αεροπορία διαθέτει 106 συστήματα αεροσκαφών και αεράμυνας σε έξι αεροπορικές βάσεις και το ναυτικό ποικιλία από πλοία, ελικόπτερα και μέτρα προστασίας των ακτών. Μετά από μια σειρά μειώσεων που άρχισαν το 1990, ο αριθμός των ενεργών στρατευμάτων συρρικνώθηκε από 152.000 το 1988 σε περίπου 32.000 τη δεκαετία του 2000, που συμπληρώνονταν το 2010 από μια εφεδρική δύναμη 302.500 στρατιωτών και αξιωματικών και 34.000 παραστρατιωτικών. Ο εξοπλισμός είναι ως επί το πλείστον σοβιετικής προέλευσης, όπως μαχητικά [[Mikoyan MiG-29|MiG-29]], S-300 και [[Βαλλιστικός πύραυλος|βαλλιστικοί πύραυλοι]] SS-21 Scarab μικρού βεληνεκούς. Το 2012 η ​​κυβέρνηση σχεδίαζε να δαπανήσει 1,4 δισεκατομμύρια $ για την ανάπτυξη νέων μαχητικών αεροσκαφών, συστημάτων επικοινωνίας και τις δυνατότητες πολέμου στον κυβερνοχώρο. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες το 2009 ήταν 819 εκατομμύρια $.
Η εγχώρια άμυνα είναι ευθύνη των πλήρως εθελοντικών [[Βουλγαρικές Ένοπλες Δυνάμεις|ένοπλων δυνάμεων της Βουλγαρίας]], που αποτελούνται από τον στρατό ξηράς, το ναυτικό και την πολεμική αεροπορία. Ο στρατός ξηράς αποτελείται από δύο μηχανοκίνητες ταξιαρχίες και οκτώ ανεξάρτητες συντάγματα και τάγματα. Η αεροπορία διαθέτει 106 συστήματα αεροσκαφών και αεράμυνας σε έξι αεροπορικές βάσεις και το ναυτικό ποικιλία από πλοία, ελικόπτερα και μέτρα προστασίας των ακτών. Μετά από μια σειρά μειώσεων που άρχισαν το 1990, ο αριθμός των ενεργών στρατευμάτων συρρικνώθηκε από 152.000 το 1988 σε περίπου 32.000 τη δεκαετία του 2000, που συμπληρώνονταν το 2010 από μια εφεδρική δύναμη 302.500 στρατιωτών και αξιωματικών και 34.000 παραστρατιωτικών. Ο εξοπλισμός είναι ως επί το πλείστον σοβιετικής προέλευσης, όπως μαχητικά [[Mikoyan MiG-29|MiG-29]], S-300 και [[Βαλλιστικός πύραυλος|βαλλιστικοί πύραυλοι]] SS-21 Scarab μικρού βεληνεκούς. Το 2012 η κυβέρνηση σχεδίαζε να δαπανήσει 1,4 δισεκατομμύρια $ για την ανάπτυξη νέων μαχητικών αεροσκαφών, συστημάτων επικοινωνίας και τις δυνατότητες πολέμου στον κυβερνοχώρο. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες το 2009 ήταν 819 εκατομμύρια $.


==Οικονομία==
==Οικονομία==
{{κύριο|Οικονομία της Βουλγαρίας}}
[[File:Economic Growth in Bulgaria.gif|thumb|Ποσοστά οικονομικής ανάπτυξης (πράσινο και κόκκινο) και ανεργίας (μπλε)]]
[[Αρχείο:Economic Growth in Bulgaria.gif|thumb|Ποσοστά οικονομικής ανάπτυξης (πράσινο και κόκκινο) και ανεργίας (μπλε)]]
Η Βουλγαρία έχει μια αναδυόμενη οικονομία της αγοράς στην ανώτερη μεσαία σειρά εισοδήματος, όπου ο ιδιωτικός τομέας παράγει το 80% του ΑΕΠ. Από κυρίως αγροτική χώρα, με κατ' εξοχήν αγροτικό πληθυσμού το 1948, τη δεκαετία του 1980 η Βουλγαρία είχε μετατραπεί σε μια βιομηχανική οικονομία με την επιστημονική και τεχνολογική έρευνα στην κορυφή των προτεραιοτήτων των δαπανών του προϋπολογισμού της. Η απώλεια των αγορών της [[Κομεκόν|ΚΟΜΕΚΟΝ]] το 1990 και η «θεραπεία σοκ» που ακολούθησε του συστήματος της σχεδιαζόμενης οικονομίας προκάλεσε απότομη μείωση της βιομηχανικής και γεωργικής παραγωγής και τελικά ακολούθησε μια οικονομική κατάρρευση το 1997. Η οικονομία ανέκαμψε σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ταχείας ανάπτυξης μετά από αρκετά χρόνια, αλλά ο μέσος μισθός παραμένει από τους χαμηλότερους στην ΕΕ σε 952 λέβα (488 €) τον Μάρτιο του 2016. Περισσότερο από το ένα πέμπτο του εργατικού δυναμικού απασχολείται με τον [[Κατώτατος μισθός|κατώτατο μισθό]] του 1 € ανά ώρα. Οι μισθοί, ωστόσο, αντιπροσωπεύουν μόνο το ήμισυ του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών, λόγω της σημαντικής παραοικονομίας που ανέρχεται σε περίπου 32% του ΑΕΠ. Το Βουλγαρικό κατά κεφαλή [[Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν|ΑΕΠ]] σε [[Αξία σε μονάδες αγοραστικής δύναμη|ΜΑΔ]] ήταν 47% του μέσου όρου της ΕΕ το 2014, σύμφωνα με στοιχεία της [[Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία|Eurostat]], ενώ το κόστος ζωής ήταν 48% του μέσου όρου. Νόμισμα είναι το λέβα, που είναι συνδεδεμένο με το ευρώ σε ισοτιμία 1,95583 λέβα για 1 ευρώ. Η Βουλγαρία δεν αποτελεί μέρος της [[Ευρωζώνη]]ς και έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά της να υιοθετήσει το ευρώ.
Η Βουλγαρία έχει μια αναδυόμενη οικονομία της αγοράς στην ανώτερη μεσαία σειρά εισοδήματος, όπου ο ιδιωτικός τομέας παράγει το 80% του ΑΕΠ. Από κυρίως αγροτική χώρα, με κατ' εξοχήν αγροτικό πληθυσμού το 1948, τη δεκαετία του 1980 η Βουλγαρία είχε μετατραπεί σε μια βιομηχανική οικονομία με την επιστημονική και τεχνολογική έρευνα στην κορυφή των προτεραιοτήτων των δαπανών του προϋπολογισμού της. Η απώλεια των αγορών της [[Κομεκόν|ΚΟΜΕΚΟΝ]] το 1990 και η «θεραπεία σοκ» που ακολούθησε του συστήματος της σχεδιαζόμενης οικονομίας προκάλεσε απότομη μείωση της βιομηχανικής και γεωργικής παραγωγής και τελικά ακολούθησε μια οικονομική κατάρρευση το 1997. Η οικονομία ανέκαμψε σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ταχείας ανάπτυξης μετά από αρκετά χρόνια, αλλά ο μέσος μισθός παραμένει από τους χαμηλότερους στην ΕΕ σε 952 λέβα (488 €) τον Μάρτιο του 2016. Περισσότερο από το ένα πέμπτο του εργατικού δυναμικού απασχολείται με τον [[Κατώτατος μισθός|κατώτατο μισθό]] του 1 € ανά ώρα. Οι μισθοί, ωστόσο, αντιπροσωπεύουν μόνο το ήμισυ του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών, λόγω της σημαντικής παραοικονομίας που ανέρχεται σε περίπου 32% του ΑΕΠ. Το Βουλγαρικό κατά κεφαλή [[Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν|ΑΕΠ]] σε [[Αξία σε μονάδες αγοραστικής δύναμη|ΜΑΔ]] ήταν 47% του μέσου όρου της ΕΕ το 2014, σύμφωνα με στοιχεία της [[Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία|Eurostat]], ενώ το κόστος ζωής ήταν 48% του μέσου όρου. Νόμισμα είναι το λέβα, που είναι συνδεδεμένο με το ευρώ σε ισοτιμία 1,95583 λέβα για 1 ευρώ. Η Βουλγαρία δεν αποτελεί μέρος της [[Ευρωζώνη]]ς και έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά της να υιοθετήσει το ευρώ.


Οι οικονομικοί δείκτες έχουν επιδεινωθεί εν μέσω της οικονομικής κρίσης του 2007-2008. Μετά από πολλά συναπτά έτη υψηλής ανάπτυξης, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε 5,5% το 2009 και η ανεργία παραμένει πάνω από 12%. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 10%, των ορυχείων κατά 31%, ενώ η παραγωγή σιδήρου και άλλων μετάλλων σημείωσε πτώση 60%. Η θετική ανάπτυξη αποκαταστάθηκε το 2010, αν και οι επενδύσεις και η κατανάλωση συνεχίζουν να μειώνονται σταθερά λόγω της αύξησης της ανεργίας. Την ίδια χρονιά το ενδοεταιρικό χρέος ξεπέρασε τα 51 δισεκατομμύρια €, που σημαίνει ότι το 60% του συνόλου των βουλγαρικών εταιρειών ήταν αμοιβαία χρεωμένες. Το 2012 είχε αυξηθεί σε 83 δισεκατομμύρια € ή 227% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση εφάρμοσε αυστηρά μέτρα λιτότητας με την ενθάρρυνση της ΕΕ και του ΔΝΤ με κάποια θετικά δημοσιονομικά αποτελέσματα, αλλά οι κοινωνικές συνέπειες των μέτρων αυτών ήταν «καταστροφικές», σύμφωνα με τη Διεθνή Συνομοσπονδία Συνδικάτων. Η [[διαφθορά]] παραμένει ένα άλλο εμπόδιο για την οικονομική ανάπτυξη. Η Βουλγαρία είναι ένα από τις πιο διεφθαρμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατατάσσεται 75η στον [[Δείκτης Αντίληψης για τη Διαφθορά|Δείκτη Αντίληψης για τη Διαφθορά]]. Η ανεπαρκής επιβολή του νόμου και η συνολικά χαμηλή ποιότητα της δημόσιας διοίκησης παραμένουν προκλήσεις για την πάταξη της διαφθοράς. Ωστόσο η καταπολέμηση της διαφθοράς έχει μπει στο επίκεντρο του κυβερνητικού έργου, λόγω της προσχώρησης στην ΕΕ, και αρκετά προγράμματα κατά της διαφθοράς έχουν αναληφθεί από διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες.
Οι οικονομικοί δείκτες έχουν επιδεινωθεί εν μέσω της οικονομικής κρίσης του 2007-2008. Μετά από πολλά συναπτά έτη υψηλής ανάπτυξης, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε 5,5% το 2009 και η ανεργία παραμένει πάνω από 12%. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 10%, των ορυχείων κατά 31%, ενώ η παραγωγή σιδήρου και άλλων μετάλλων σημείωσε πτώση 60%. Η θετική ανάπτυξη αποκαταστάθηκε το 2010, αν και οι επενδύσεις και η κατανάλωση συνεχίζουν να μειώνονται σταθερά λόγω της αύξησης της ανεργίας. Την ίδια χρονιά το ενδοεταιρικό χρέος ξεπέρασε τα 51 δισεκατομμύρια €, που σημαίνει ότι το 60% του συνόλου των βουλγαρικών εταιρειών ήταν αμοιβαία χρεωμένες. Το 2012 είχε αυξηθεί σε 83 δισεκατομμύρια € ή 227% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση εφάρμοσε αυστηρά μέτρα λιτότητας με την ενθάρρυνση της ΕΕ και του ΔΝΤ με κάποια θετικά δημοσιονομικά αποτελέσματα, αλλά οι κοινωνικές συνέπειες των μέτρων αυτών ήταν «καταστροφικές», σύμφωνα με τη Διεθνή Συνομοσπονδία Συνδικάτων. Η [[διαφθορά]] παραμένει ένα άλλο εμπόδιο για την οικονομική ανάπτυξη. Η Βουλγαρία είναι ένα από τις πιο διεφθαρμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατατάσσεται 75η στον [[Δείκτης Αντίληψης για τη Διαφθορά|Δείκτη Αντίληψης για τη Διαφθορά]]. Η ανεπαρκής επιβολή του νόμου και η συνολικά χαμηλή ποιότητα της δημόσιας διοίκησης παραμένουν προκλήσεις για την πάταξη της διαφθοράς. Ωστόσο η καταπολέμηση της διαφθοράς έχει μπει στο επίκεντρο του κυβερνητικού έργου, λόγω της προσχώρησης στην ΕΕ, και αρκετά προγράμματα κατά της διαφθοράς έχουν αναληφθεί από διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες.
[[File:Bulgaria export partners.png|thumb|Η Βουλγαρία (πορτοκαλί) και οι μεγαλύτερους εξαγωγικοί της εταίροι ως προς το μερίδιο των συνολικών εξαγωγών]]
[[Αρχείο:Bulgaria export partners.png|thumb|Η Βουλγαρία (πορτοκαλί) και οι μεγαλύτερους εξαγωγικοί της εταίροι ως προς το μερίδιο των συνολικών εξαγωγών]]
Η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται από τους χαμηλότερους προσωπικούς και εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές εισοδήματος στην ΕΕ και από το δεύτερο χαμηλότερο [[δημόσιο χρέος]] όλων των κρατών μελών, 16,5% του ΑΕΠ το 2012. Το 2013 το ΑΕΠ ([[Αξία σε μονάδες αγοραστικής δύναμης|ΜΑΔ]]) υπολογίζεται σε 119,6 δισ. $, με κατά κεφαλή 16.518 $. Η Σόφια και η γύρω της Νοτιοδυτική Περιοχή είναι η πιο ανεπτυγμένη της χώρας με κατά κεφαλή (ΜΑΔ) ΑΕΠ 27.282 $ το 2011. Η Βουλγαρία είναι καθαρός αποδέκτης κονδυλίων από την ΕΕ. Το απόλυτο ποσό των ληφθέντων κεφαλαίων ήταν 589 εκατομ. € το 2009.
Η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται από τους χαμηλότερους προσωπικούς και εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές εισοδήματος στην ΕΕ και από το δεύτερο χαμηλότερο [[δημόσιο χρέος]] όλων των κρατών μελών, 16,5% του ΑΕΠ το 2012. Το 2013 το ΑΕΠ ([[Αξία σε μονάδες αγοραστικής δύναμης|ΜΑΔ]]) υπολογίζεται σε 119,6 δισ. $, με κατά κεφαλή 16.518 $. Η Σόφια και η γύρω της Νοτιοδυτική Περιοχή είναι η πιο ανεπτυγμένη της χώρας με κατά κεφαλή (ΜΑΔ) ΑΕΠ 27.282 $ το 2011. Η Βουλγαρία είναι καθαρός αποδέκτης κονδυλίων από την ΕΕ. Το απόλυτο ποσό των ληφθέντων κεφαλαίων ήταν 589 εκατομ. € το 2009.


Το εργατικό δυναμικό είναι 2.450.000 άτομα, εκ των οποίων 7,1% απασχολούνται στη γεωργία, 35,2% στη βιομηχανία και 57,7% στον τομέα των υπηρεσιών. Η εξόρυξη μετάλλων και ορυκτών, η παραγωγή [[Χημική βιομηχανία|χημικών προϊόντων]], μηχανημάτων και εξαρτημάτων οχημάτων, η διύλιση πετρελαίου και η χαλυβουργία είναι μεταξύ των σημαντικότερων βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Η εξόρυξη και οι συναφείς κλάδοι απασχολούν συνολικά 120.000 άτομα και παράγουν περίπου 5% του ΑΕΠ της χώρας. Η Βουλγαρία είναι η έκτη μεγαλύτερη παραγωγός άνθρακα στην Ευρώπη. Τα τοπικά κοιτάσματα άνθρακα, σιδήρου, χαλκού και μολύβδου είναι ζωτικής σημασίας για τους τομείς της μεταποίησης και της ενέργειας. Σχεδόν όλες οι μεγαλύτερες εξαγωγές της Βουλγαρίας είναι βιομηχανικά αγαθά, όπως προϊόντα πετρελαίου, χαλκού και φαρμακευτικά προϊόντα. Η Βουλγαρία είναι επίσης ένας καθαρός εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, των οποίων τα δύο τρίτα πάνε σε χώρες του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]]. Είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμια παραγωγός αιθέριων έλαιων αρωματοποιίας, όπως [[λεβάντα]]ς και [[Τριανταφυλλιά|ροδέλαιου]]. Η γεωργία έχει μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η παραγωγή το 2008 ανήλθε σε μόνο 66% εκείνης του 1999-2001, ενώ οι αποδόσεις των σιτηρών και των λαχανικών έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 40% από το 1990. Από τους τομείς των υπηρεσιών ο τουρισμός συμβάλλει περισσότερο στην οικονομική ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια η Βουλγαρία έχει αναδειχθεί ως ταξιδιωτικός προορισμός με τα φθηνά θέρετρα και τις παραλίες της, έξω από την εμβέλεια της τουριστικής βιομηχανίας. Ο Lonely Planet την κατέταξε μεταξύ των κορυφαίων 10 προορισμών του για το 2011. Οι περισσότεροι από τους επισκέπτες είναι Ρουμάνοι, Τούρκοι, Έλληνες και Γερμανοί. Η πρωτεύουσα [[Σόφια]], η μεσαιωνική πρωτεύουσα [[Βελίκο Τίρνοβο]], τα παραθαλάσσια θέρετρα Χρυσή Άμμος και Ακτή του Ήλιου και τα χειμερινά θέρετρα [[Μπάνσκο]], [[Παμπόροβο]] και Μπόροβετς είναι μερικές από τις περιοχές που περισσότερο επισκέπτονται οι τουρίστες.
Το εργατικό δυναμικό είναι 2.450.000 άτομα, εκ των οποίων 7,1% απασχολούνται στη γεωργία, 35,2% στη βιομηχανία και 57,7% στον τομέα των υπηρεσιών. Η εξόρυξη μετάλλων και ορυκτών, η παραγωγή [[Χημική βιομηχανία|χημικών προϊόντων]], μηχανημάτων και εξαρτημάτων οχημάτων, η διύλιση πετρελαίου και η χαλυβουργία είναι μεταξύ των σημαντικότερων βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Η εξόρυξη και οι συναφείς κλάδοι απασχολούν συνολικά 120.000 άτομα και παράγουν περίπου 5% του ΑΕΠ της χώρας. Η Βουλγαρία είναι η έκτη μεγαλύτερη παραγωγός άνθρακα στην Ευρώπη. Τα τοπικά κοιτάσματα άνθρακα, σιδήρου, χαλκού και μολύβδου είναι ζωτικής σημασίας για τους τομείς της μεταποίησης και της ενέργειας. Σχεδόν όλες οι μεγαλύτερες εξαγωγές της Βουλγαρίας είναι βιομηχανικά αγαθά, όπως προϊόντα πετρελαίου, χαλκού και φαρμακευτικά προϊόντα. Η Βουλγαρία είναι επίσης ένας καθαρός εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, των οποίων τα δύο τρίτα πάνε σε χώρες του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]]. Είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμια παραγωγός αιθέριων έλαιων αρωματοποιίας, όπως [[λεβάντα]]ς και [[Τριανταφυλλιά|ροδέλαιου]]. Η γεωργία έχει μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η παραγωγή το 2008 ανήλθε σε μόνο 66% εκείνης του 1999-2001, ενώ οι αποδόσεις των σιτηρών και των λαχανικών έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 40% από το 1990. Από τους τομείς των υπηρεσιών ο τουρισμός συμβάλλει περισσότερο στην οικονομική ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια η Βουλγαρία έχει αναδειχθεί ως ταξιδιωτικός προορισμός με τα φθηνά θέρετρα και τις παραλίες της, έξω από την εμβέλεια της τουριστικής βιομηχανίας. Ο Lonely Planet την κατέταξε μεταξύ των κορυφαίων 10 προορισμών του για το 2011. Οι περισσότεροι από τους επισκέπτες είναι Ρουμάνοι, Τούρκοι, Έλληνες και Γερμανοί. Η πρωτεύουσα [[Σόφια]], η μεσαιωνική πρωτεύουσα [[Βελίκο Τίρνοβο]], τα παραθαλάσσια θέρετρα Χρυσή Άμμος και Ακτή του Ήλιου και τα χειμερινά θέρετρα [[Μπάνσκο]], [[Παμπόροβο]] και Μπόροβετς είναι μερικές από τις περιοχές που περισσότερο επισκέπτονται οι τουρίστες.


===Επιστήμη και τεχνολογία===
===Επιστήμη και τεχνολογία===
[[File:Blue Gene main.JPG|thumb|Τμήμα [[Υπερυπολογιστής|υπερυπολογιστή]] στο]]
[[Αρχείο:Blue Gene main.JPG|thumb|Τμήμα [[Υπερυπολογιστής|υπερυπολογιστή]] στο]]
Η Βουλγαρία δαπανά το 0,25% του ΑΕΠ για την επιστημονική έρευνα, έχοντας έτσι έναν από τους χαμηλότερους προϋπολογισμούς [[Έρευνα και Ανάπτυξη|R&D]] στην Ευρώπη. Η χρόνια υποεπένδυση στην έρευνα μετά το 1990 ανάγκασε πολλούς επαγγελματίες επιστήμονες να εγκαταλείψουν τη χώρα. Το αποτέλεσμα είναι η Βουλγαρία να έχει χαμηλές βαθμολογίες όσον αφορά την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές υψηλής προστιθέμενης αξίας. Βασικοί τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης είναι η ενέργεια, η [[νανοτεχνολογία]], η [[αρχαιολογία]] και η ιατρική. Η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών είναι το κορυφαίο επιστημονικό ίδρυμα και απασχολεί τους περισσότερους Βούλγαρους ερευνητές στα πολλά ινστιτούτα της. Έχει δραστηριοποιηθεί στον τομέα της διαστημικής επιστήμης με πειράματα παρακολούθησης ακτινοβολίας με RADOM-7 στον [[Διεθνής Διαστημικός Σταθμός|Διεθνή Διαστημικό Σταθμό]] [233] και στο Τσαντραγιάν-1 (το πρώτο ρομποτικό διαστημόπλοιο της Ινδίας), καθώς και σε εγχώρια αναπτυγμένα διαστημικά [[θερμοκήπιο|θερμοκήπια]] στον [[Μιρ|Διαστημικό Σταθμό Μιρ]]. Η Βουλγαρία έγινε η έκτη χώρα στον κόσμο με αστροναύτη στο διάστημα με την πτήση του Γκεόργκι Ιβάνοφ στο Σογιούζ 33 το 1979. Η Βουλγαρία είναι ενεργό μέλος του [[CERN]] και έχει συμβάλει στις δραστηριότητές του με σχεδόν 200 επιστήμονες από την ένταξή της το 1999.
Η Βουλγαρία δαπανά το 0,25% του ΑΕΠ για την επιστημονική έρευνα, έχοντας έτσι έναν από τους χαμηλότερους προϋπολογισμούς [[Έρευνα και Ανάπτυξη|R&D]] στην Ευρώπη. Η χρόνια υποεπένδυση στην έρευνα μετά το 1990 ανάγκασε πολλούς επαγγελματίες επιστήμονες να εγκαταλείψουν τη χώρα. Το αποτέλεσμα είναι η Βουλγαρία να έχει χαμηλές βαθμολογίες όσον αφορά την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές υψηλής προστιθέμενης αξίας. Βασικοί τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης είναι η ενέργεια, η [[νανοτεχνολογία]], η [[αρχαιολογία]] και η ιατρική. Η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών είναι το κορυφαίο επιστημονικό ίδρυμα και απασχολεί τους περισσότερους Βούλγαρους ερευνητές στα πολλά ινστιτούτα της. Έχει δραστηριοποιηθεί στον τομέα της διαστημικής επιστήμης με πειράματα παρακολούθησης ακτινοβολίας με RADOM-7 στον [[Διεθνής Διαστημικός Σταθμός|Διεθνή Διαστημικό Σταθμό]] [233] και στο Τσαντραγιάν-1 (το πρώτο ρομποτικό διαστημόπλοιο της Ινδίας), καθώς και σε εγχώρια αναπτυγμένα διαστημικά [[θερμοκήπιο|θερμοκήπια]] στον [[Μιρ|Διαστημικό Σταθμό Μιρ]]. Η Βουλγαρία έγινε η έκτη χώρα στον κόσμο με αστροναύτη στο διάστημα με την πτήση του Γκεόργκι Ιβάνοφ στο Σογιούζ 33 το 1979. Η Βουλγαρία είναι ενεργό μέλος του [[CERN]] και έχει συμβάλει στις δραστηριότητές του με σχεδόν 200 επιστήμονες από την ένταξή της το 1999.


Τη δεκαετία του 1980 η Βουλγαρία έγινε γνωστή ως η «[[Σίλικον Βάλλεϋ]] του [[Ανατολικό μπλοκ|Ανατολικού Μπλοκ]]», λόγω των μεγάλης κλίμακας εξαγωγών της τεχνολογίας υπολογιστών προς τα κράτη της [[Κομεκόν|ΚΟΜΕΚΟΝ]]. Ο τομέας της [[Τεχνολογία πληροφοριών|ΤΠΕ]] παράγει το 10% του ΑΕΠ και απασχολεί το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο τμήμα ειδικών ΤΠΕ. Ένα Εθνικό Κέντρο Εφαρμογών Υπερυπολογιστών (NCSA) χειρίζεται τον μοναδικό [[υπερυπολογιστής|υπερυπολογιστή]] στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών σχεδιάζει να αγοράσει έναν ακόμη υπερυπολογιστή το 2015.
Τη δεκαετία του 1980 η Βουλγαρία έγινε γνωστή ως η «[[Σίλικον Βάλεϊ]] του [[Ανατολικό μπλοκ|Ανατολικού Μπλοκ]]», λόγω των μεγάλης κλίμακας εξαγωγών της τεχνολογίας υπολογιστών προς τα κράτη της [[Κομεκόν|ΚΟΜΕΚΟΝ]]. Ο τομέας της [[Τεχνολογία πληροφοριών|ΤΠΕ]] παράγει το 10% του ΑΕΠ και απασχολεί το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο τμήμα ειδικών ΤΠΕ. Ένα Εθνικό Κέντρο Εφαρμογών Υπερυπολογιστών (NCSA) χειρίζεται τον μοναδικό [[υπερυπολογιστής|υπερυπολογιστή]] στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών σχεδιάζει να αγοράσει έναν ακόμη υπερυπολογιστή το 2015.


Η χρήση του διαδικτύου έχει αυξηθεί ραγδαία μετά το 2000, ενώ ο αριθμός των χρηστών αυξήθηκε από 430.000 σε 3,4 εκατομμύρια (48% ποσοστό διείσδυσης) το 2010. Οι τηλεφωνικές υπηρεσίες είναι ευρέως διαθέσιμες και μια κεντρική ψηφιακή γραμμή κορμού συνδέει τις περισσότερες περιοχές. Περισσότερο από το 90% των σταθερών γραμμών εξυπηρετούνται από τη Βουλγαρική Εταιρεία Τηλεπικοινωνιών, ενώ οι υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας παρέχονται από τρεις επιχειρήσεις - Mtel, Telenor και Vivacom.
Η χρήση του διαδικτύου έχει αυξηθεί ραγδαία μετά το 2000, ενώ ο αριθμός των χρηστών αυξήθηκε από 430.000 σε 3,4 εκατομμύρια (48% ποσοστό διείσδυσης) το 2010. Οι τηλεφωνικές υπηρεσίες είναι ευρέως διαθέσιμες και μια κεντρική ψηφιακή γραμμή κορμού συνδέει τις περισσότερες περιοχές. Περισσότερο από το 90% των σταθερών γραμμών εξυπηρετούνται από τη Βουλγαρική Εταιρεία Τηλεπικοινωνιών, ενώ οι υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας παρέχονται από τρεις επιχειρήσεις - Mtel, Telenor και Vivacom.


===Υποδομές===
===Υποδομές===
[[File:Trakiya highway 04.jpg|thumb|[[Αυτοκινητόδρομος 1 (Βουλγαρία)|Αυτοκινητόδρομος Τράκιγια (Θράκης)]]]]
[[Αρχείο:Trakiya highway 04.jpg|thumb|[[Αυτοκινητόδρομος 1 (Βουλγαρία)|Αυτοκινητόδρομος Τράκιγια (Θράκης)]]]]
Η στρατηγική γεωγραφική θέση της Βουλγαρίας και ο αρκετά αναπτυγμένος ενεργειακός τομέας την καθιστούν Ευρωπαϊκό ενεργειακό κέντρο-κλειδί, παρά την έλλειψη σημαντικών αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων. Σχεδόν το 34% της ηλεκτρικής της ενέργειας παράγεται από τον [[Σταθμός παραγωγής πυρηνικής ενέργειας του Κοζλοντούι|πυρηνικό ενεργειακό σταθμό του Κοζλοντούι]] και η κοινή γνώμη υποστηρίζει σθεναρά την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας. Η ραγδαία ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως οι σταθμοί αιολικής και ηλιακής ενέργειας, καθιστούν τη Βουλγαρία μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες παραγωγούς αιολικής ενέργειας στον κόσμο. Η χώρα έχει στόχο να παράγει 16% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι το 2020.
Η στρατηγική γεωγραφική θέση της Βουλγαρίας και ο αρκετά αναπτυγμένος ενεργειακός τομέας την καθιστούν Ευρωπαϊκό ενεργειακό κέντρο-κλειδί, παρά την έλλειψη σημαντικών αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων. Σχεδόν το 34% της ηλεκτρικής της ενέργειας παράγεται από τον [[Σταθμός παραγωγής πυρηνικής ενέργειας του Κοζλοντούι|πυρηνικό ενεργειακό σταθμό του Κοζλοντούι]] και η κοινή γνώμη υποστηρίζει σθεναρά την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας. Η ραγδαία ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως οι σταθμοί αιολικής και ηλιακής ενέργειας, καθιστούν τη Βουλγαρία μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες παραγωγούς αιολικής ενέργειας στον κόσμο. Η χώρα έχει στόχο να παράγει 16% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι το 2020.


Γραμμή 234: Γραμμή 235:


====Εθνολογικός, πολιτιστικός και ιστορικός τουρισμός====
====Εθνολογικός, πολιτιστικός και ιστορικός τουρισμός====
Η βουλγαρική πολιτιστική κληρονομιά έχει πολλά πρόσωπα και εκδηλώσεις - αρχαιολογικόύς χώρους και μνημεία, μουσεία, πινακοθήκης, πλούτο πολιτιστικών εκδηλώσεων, διατηρούμενη λαϊκή παράδοση και θαυμάσια αρχιτεκτονικά μνημεία.
Η βουλγαρική πολιτιστική κληρονομιά έχει πολλά πρόσωπα και εκδηλώσεις - αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, μουσεία, πινακοθήκης, πλούτο πολιτιστικών εκδηλώσεων, διατηρούμενη λαϊκή παράδοση και θαυμάσια αρχιτεκτονικά μνημεία.


'''Ιστορικοί χώροι και μνημεία'''
'''Ιστορικοί χώροι και μνημεία'''
Γραμμή 245: Γραμμή 246:
| File:Alexander_Nevsky_Cathedral_15.jpg|[[Καθεδρικός Ναός της Σόφιας|Καθεδρικός Αλέξανδρου Νιέφσκι]]
| File:Alexander_Nevsky_Cathedral_15.jpg|[[Καθεδρικός Ναός της Σόφιας|Καθεδρικός Αλέξανδρου Νιέφσκι]]
| File:%D0%A1%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE_%D1%81%D1%8A%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5.jpg|Βουλγαρική Εθνική Συνέλευση
| File:%D0%A1%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE_%D1%81%D1%8A%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5.jpg|Βουλγαρική Εθνική Συνέλευση
| File:%D0%92%D1%80%D1%8A%D1%85_%D0%A8%D0%B8%D0%BF%D0%BA%D0%B0.JPG|[[Πέρασμα της Σίπκα|Μνημείο Σίπκα]]
| File:Shipka Memorial.jpg|[[Πέρασμα της Σίπκα|Μνημείο Σίπκα]]
| File:Bulgaria Bulgaria-0785 - Roman Theatre of Philippopolis (7432772486).jpg|Ρωμαϊκό θέατρο [[Φιλιππούπολη]]ς
| File:Bulgaria Bulgaria-0785 - Roman Theatre of Philippopolis (7432772486).jpg|Ρωμαϊκό θέατρο [[Φιλιππούπολη]]ς
| File:Perperikon_Nenko_Lazarow_131.JPG|[[Περπερικόν]]
| File:Perperikon_Nenko_Lazarow_131.JPG|[[Περπερικόν]]
Γραμμή 306: Γραμμή 307:
| File:Valchitran-treasure.jpg|Θησαυρός του Βάλτσιτραν
| File:Valchitran-treasure.jpg|Θησαυρός του Βάλτσιτραν
| File:National Archaeological Museum Sofia - Golden Funeral Mask from the Svetitsata Tumulus (King Teres?).jpg|Χρυσή μάσκα του [[Τήρης|Τήρη Α΄]]
| File:National Archaeological Museum Sofia - Golden Funeral Mask from the Svetitsata Tumulus (King Teres?).jpg|Χρυσή μάσκα του [[Τήρης|Τήρη Α΄]]
| File:National Archaeological Museum Sofia - Bronze Head from the Golyama Kosmatka Tumulus near Shipka.jpg|Χάλκινο κεφάλι του [[Σεύθης Γ΄|Σεύθη Γ΄]], που βρέθηκε στη Γκολιάμα Κοσμάτκα
| File:National Archaeological Museum Sofia - Bronze Head from the Golyama Kosmatka Tumulus near Shipka.jpg|Χάλκινο κεφάλι του [[Σεύθης Γ΄|Σεύθη Γ΄]], που βρέθηκε στην Γκολιάμα Κοσμάτκα
| File:Lukovit-treasure1.jpg|Θησαυρός του Λούκοβιτ
| File:Lukovit-treasure1.jpg|Θησαυρός του Λούκοβιτ
| File:Letnitsa treasure.png|Θησαυρός της Λέτνιτσα
| File:Letnitsa treasure.png|Θησαυρός της Λέτνιτσα
Γραμμή 317: Γραμμή 318:
| File:KralevoTreasureOverview.jpg|Θησαυρός του Κράλεβο
| File:KralevoTreasureOverview.jpg|Θησαυρός του Κράλεβο
| File:Sboryanovo-treasure.png|Χρυσός Θησαυρός που βρέθηκε στον [[Θρακικός Τύμβος του Σβεστάρι|Τύμβο του Σβεστάρι]]
| File:Sboryanovo-treasure.png|Χρυσός Θησαυρός που βρέθηκε στον [[Θρακικός Τύμβος του Σβεστάρι|Τύμβο του Σβεστάρι]]
| File:Sofia_-_King_Kotys_I%27s_Borovo_Treasure.jpg|Ο θησαυρός του Βασιλιά [[Κότυς Α΄|Κότυ Α΄]] στο Μπόροβο
| File:Sofia_-_King_Kotys_I%27s_Borovo_Treasure.jpg|Ο θησαυρός του Βασιλιά [[Κότυς Α΄ (Οδρυσών)|Κότυ Α΄]] στο Μπόροβο
| File:Sofia_-_Odrysian_Wreath_from_Golyamata_Mogila.jpg|Στεφάνι του[[Κερσοβλέπτης|Κερσοβλέπτη]], Βασιλιά των [[Οδρύσαι|Οδρυσών]], Ζλατίνιτσα-Μαλομίροβο
| File:Sofia_-_Odrysian_Wreath_from_Golyamata_Mogila.jpg|Στεφάνι του[[Κερσοβλέπτης|Κερσοβλέπτη]], Βασιλιά των [[Οδρύσαι|Οδρυσών]], Ζλατίνιτσα-Μαλομίροβο
| File:Sofia - Mogilanska Mogila Funeral Offering.jpg|Ταφικές προσφορές, Μογκιλάνσκα Μογκίλα
| File:Sofia - Mogilanska Mogila Funeral Offering.jpg|Ταφικές προσφορές, Μογκιλάνσκα Μογκίλα
Γραμμή 379: Γραμμή 380:
| File:Zemen Monastery TB (3).JPG|Μοναστήρι Ζέμεν
| File:Zemen Monastery TB (3).JPG|Μοναστήρι Ζέμεν
}}
}}



'''Φεστιβάλ και εκδηλώσεις'''
'''Φεστιβάλ και εκδηλώσεις'''
Γραμμή 388: Γραμμή 388:
| lines = 3
| lines = 3
| File:Bulgarischer Dudelsack Gajda 20100625.JPG|Εθνικό Λαϊκό Πανηγύρι Ρόζεν
| File:Bulgarischer Dudelsack Gajda 20100625.JPG|Εθνικό Λαϊκό Πανηγύρι Ρόζεν
| File:Bgnr.jpg|[[Θεοφάνεια (εορτή)|Θεοφάνεια ]] στο Κάλοφερ
| File:Bgnr.jpg|[[Θεοφάνια (εορτή)|Θεοφάνια ]] στο Κάλοφερ
| File:Bulgarian Rose.JPG|Φεστιβάλ τριαντάφυλλου, [[Καζανλούκ]]
| File:Bulgarian Rose.JPG|Φεστιβάλ τριαντάφυλλου, [[Καζανλούκ]]
| File:Сцената на The Prodigy по време на фестивала "Spirit of Burgas".jpg|Πνεύμα του [[Μπουργκάς]]
| File:Сцената на The Prodigy по време на фестивала "Spirit of Burgas".jpg|Πνεύμα του [[Μπουργκάς]]
Γραμμή 400: Γραμμή 400:
'''Παραθαλάσσια θέρετρα'''
'''Παραθαλάσσια θέρετρα'''


Η [[Βουλγαρική Ακτή του Εύξεινου Πόντου|Βουλγαρική Ακτή της Μαύρης Θάλασσας]] είναι γραφικη και ποικιλόμορφη. Λευκές και χρυσές αμμουδιές καταλαμβάνουν περίπου τα 130 από τα 378 χιλιόμετρα της ακτογραμμής. Οι θερμοκρασίες τους καλοκαιρινούς μήνες είναι πολύ κατάλληλες για θαλάσσιο τουρισμό και η θερμοκρασία του νερού επιτρέπει το μπάνιο στη θάλασσα από τον Μάιο ως τον Οκτώβριο. Πριν από το 1989 η Βουλγαρική ακτή της Μαύρης Θάλασσας ήταν διεθνώς γνωστή ως Κόκκινη Ριβιέρα. Από την πτώση όμως του [[Σιδηρούν παραπέτασμα|Σιδηρού Παραπετάσματος]] το προσωνύμιό της έχει αλλάξει σε Βουλγαρική Ριβιέρα.
Η [[Βουλγαρική Ακτή του Εύξεινου Πόντου|Βουλγαρική Ακτή της Μαύρης Θάλασσας]] είναι γραφικη και ποικιλόμορφη. Λευκές και χρυσές αμμουδιές καταλαμβάνουν περίπου τα 130 από τα 378 χιλιόμετρα της ακτογραμμής. Οι θερμοκρασίες τους καλοκαιρινούς μήνες είναι πολύ κατάλληλες για θαλάσσιο τουρισμό και η θερμοκρασία του νερού επιτρέπει το μπάνιο στη θάλασσα από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο. Πριν από το 1989 η Βουλγαρική ακτή της Μαύρης Θάλασσας ήταν διεθνώς γνωστή ως Κόκκινη Ριβιέρα. Από την πτώση όμως του [[Σιδηρούν παραπέτασμα|Σιδηρού Παραπετάσματος]] το προσωνύμιό της έχει αλλάξει σε Βουλγαρική Ριβιέρα.


{{Gallery
{{Gallery
Γραμμή 423: Γραμμή 423:
| File:Shkorpilovtsi evgenidinev.jpg|Σκορπίλοβτσι
| File:Shkorpilovtsi evgenidinev.jpg|Σκορπίλοβτσι
| File:Byala2.jpg|Μπιάλα
| File:Byala2.jpg|Μπιάλα
| File:Bulgaria-Sunny Beach-05.jpg|Ακτή του Ηλιου
| File:Bulgaria-Sunny Beach-05.jpg|Ακτή του Ήλιου
| File:Balchik Bulgaria aerial photo from the Black Sea.jpg|[[Μπάλτσικ]]
| File:Balchik Bulgaria aerial photo from the Black Sea.jpg|[[Μπάλτσικ]]
| File:Obzor2007 5.JPG|Ομπζορ
| File:Obzor2007 5.JPG|Ομπζορ
Γραμμή 506: Γραμμή 506:
| File:Bulgaria-The Stone Mushrooms-03.jpg|Τα Πέτρινα Μανιτάρια
| File:Bulgaria-The Stone Mushrooms-03.jpg|Τα Πέτρινα Μανιτάρια
| File:Белоградчишките скали.JPG|Βράχοι του Μπελογκρατσίκ
| File:Белоградчишките скали.JPG|Βράχοι του Μπελογκρατσίκ
| File:Bulgaria-Pobiti Kamani-03.jpg|Πέτρινη Ερημος
| File:Bulgaria-Pobiti Kamani-03.jpg|Πέτρινη Έρημος
| File:Trigrad gorge.jpg|Φαράγγι του Τρίγκραντ
| File:Trigrad gorge.jpg|Φαράγγι του Τρίγκραντ
| File:Panorama stobski piramidi.jpg|Πυραμίδες του Στομπ
| File:Panorama stobski piramidi.jpg|Πυραμίδες του Στομπ
Γραμμή 516: Γραμμή 516:
| File:Kamenna svatba - The Groom and the Bride.jpg|Πέτρινος γάμος, [[Κάρτζαλι]]
| File:Kamenna svatba - The Groom and the Bride.jpg|Πέτρινος γάμος, [[Κάρτζαλι]]
}}
}}



===Οι 15 μεγαλύτερες πηγές των ξένων επισκεπτών στη Βουλγαρία===
===Οι 15 μεγαλύτερες πηγές των ξένων επισκεπτών στη Βουλγαρία===
Γραμμή 559: Γραμμή 558:


== Δημογραφία ==
== Δημογραφία ==
Ο πληθυσμός της Βουλγαρίας είναι 7.364.570 άτομα, σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2011. Η πλειοψηφία του πληθυσμού, ή 72,5%, διαμένουν σε αστικές περιοχές. Περίπου το ένα έκτο του συνολικού πληθυσμού είναι συγκεντρωμένο στη Σόφια. Οι [[Βούλγαροι]] είναι η κύρια εθνική ομάδα και αποτελούν το 84,8% του πληθυσμού. Οι μειονότητες [[Τούρκοι (έθνος)|Τούρκων]] και [[Ρομά]] αποτελούν το 8,8% και 4,9%, αντίστοιχα. Παλαιότερα οι Τούρκοι αποτελούσαν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Περίπου 40 μικρότερες μειονότητες αποτελούν το 0,7% και 0,8% δεν αυτοπροσδιορίζονται ως εθνοτική ομάδα.
Ο πληθυσμός της Βουλγαρίας είναι 7.364.570 άτομα, σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2011. Η πλειοψηφία του πληθυσμού, ή 72,5%, διαμένουν σε αστικές περιοχές. Περίπου το ένα έκτο του συνολικού πληθυσμού είναι συγκεντρωμένο στη Σόφια. Οι [[Βούλγαροι]] είναι η κύρια εθνική ομάδα και αποτελούν το 84,8% του πληθυσμού. Οι μειονότητες [[Τούρκοι (έθνος)|Τούρκων]] και [[Ρομά]] αποτελούν το 8,8% και 4,9%, αντίστοιχα. Παλαιότερα οι Τούρκοι αποτελούσαν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Περίπου 40 μικρότερες μειονότητες αποτελούν το 0,7% και 0,8% δεν αυτοπροσδιορίζονται ως εθνοτική ομάδα.


[[File:Bulgaria ethnic map.png|thumb|300px|left|Κατανομή των μητρικών γλωσσών κατά δήμους σύμφωνα με την απογραφή του 2011]]
[[Αρχείο:Bulgaria ethnic map.png|thumb|300px|left|Κατανομή των μητρικών γλωσσών κατά δήμους σύμφωνα με την απογραφή του 2011]]
{{bar box
{{bar box
|float = left
|float = left
Γραμμή 576: Γραμμή 575:


Οι κυβερνητικές εκτιμήσεις του 2003 εκτιμούν το ποσοστό αλφαβητισμού σε 98,6%, χωρίς σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων. Το επίπεδο της εκπαίδευσης είναι παραδοσιακά υψηλό, αν και εξακολουθεί να απέχει πολύ από τα ευρωπαϊκά σημεία αναφοράς και επιδεινώνεται συνεχώς την τελευταία δεκαετία. Οι Βούλγαροι μαθητές είχαν από τις υψηλότερες επιδόσεις στον κόσμο όσον αφορά την ανάγνωση το 2001, με καλύτερες επιδόσεις από τους Καναδούς και τους Γερμανούς ομολόγους τους. Το 2006 οι βαθμολογίες στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις επιστήμες είχαν επιδεινωθεί. Οι κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Υπουργείο Παιδείας, Νεολαίας και Επιστημών χρηματοδοτεί εν μέρει τα δημόσια σχολεία και πανεπιστήμια, θέτει κριτήρια για τα σχολικά βιβλία και επιβλέπει τη διαδικασία έκδοσής τους. Το κράτος παρέχει δωρεάν εκπαίδευση στα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δημόσια σχολεία. Η εκπαιδευτική διαδικασία εκτείνεται σε 12 τάξεις, όπου οι οκτώ πρώτες είναι πρωτοβάθμιες και οι υπόλοιπες δευτεροβάθμιες. Τα δευτεροβάθμια σχολεία είναι τεχνικά, επαγγελματικά, γενικά ή εξειδικευμένα σε ορισμένο αντικείμενο, ενώ η ανώτατη εκπαίδευση περιλαμβάνει 4 έτη [[Πτυχίο|πτυχιακά]] από ένα πτυχίο 4 ετών και ένα μεταπτυχιακό (μάστερ) έτος.
Οι κυβερνητικές εκτιμήσεις του 2003 εκτιμούν το ποσοστό αλφαβητισμού σε 98,6%, χωρίς σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων. Το επίπεδο της εκπαίδευσης είναι παραδοσιακά υψηλό, αν και εξακολουθεί να απέχει πολύ από τα ευρωπαϊκά σημεία αναφοράς και επιδεινώνεται συνεχώς την τελευταία δεκαετία. Οι Βούλγαροι μαθητές είχαν από τις υψηλότερες επιδόσεις στον κόσμο όσον αφορά την ανάγνωση το 2001, με καλύτερες επιδόσεις από τους Καναδούς και τους Γερμανούς ομολόγους τους. Το 2006 οι βαθμολογίες στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις επιστήμες είχαν επιδεινωθεί. Οι κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Υπουργείο Παιδείας, Νεολαίας και Επιστημών χρηματοδοτεί εν μέρει τα δημόσια σχολεία και πανεπιστήμια, θέτει κριτήρια για τα σχολικά βιβλία και επιβλέπει τη διαδικασία έκδοσής τους. Το κράτος παρέχει δωρεάν εκπαίδευση στα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δημόσια σχολεία. Η εκπαιδευτική διαδικασία εκτείνεται σε 12 τάξεις, όπου οι οκτώ πρώτες είναι πρωτοβάθμιες και οι υπόλοιπες δευτεροβάθμιες. Τα δευτεροβάθμια σχολεία είναι τεχνικά, επαγγελματικά, γενικά ή εξειδικευμένα σε ορισμένο αντικείμενο, ενώ η ανώτατη εκπαίδευση περιλαμβάνει 4 έτη [[Πτυχίο|πτυχιακά]] από ένα πτυχίο 4 ετών και ένα μεταπτυχιακό (μάστερ) έτος.
[[File:Theophany Crucession in Bulgaria.jpg|thumb|Βουλγαρική Ορθόδοξη [[Λιτανεία]] των [[Θεοφάνεια (εορτή)|Θεοφανείων]]]]
[[Αρχείο:Theophany Crucession in Bulgaria.jpg|thumb|Βουλγαρική Ορθόδοξη [[Λιτανεία]] των [[Θεοφάνια (εορτή)|Θεοφανίων]]]]
Το Σύνταγμα της Βουλγαρίας την ορίζει ως [[κοσμικό κράτος]] με εγγυημένη τη θρησκευτική ελευθερία, αλλά χαρακτηρίζει την Ορθοδοξία ως «παραδοσιακή» θρησκεία. Η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία απέκτησε [[Αυτοκεφαλία|αυτοκέφαλο]] καθεστώς το 927 μ.Χ. και σήμερα έχει 12 επισκοπές και πάνω από 2.000 ιερείς. Περισσότερο από τα τρία τέταρτα των Βουλγάρων ανήκουν στην Ορθοδοξία. Οι [[Σουνίτες|Σουνίτες Μουσουλμάνοι]] είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα και αποτελούν το 10% του θρησκευτικού φάσματος, αν και η πλειοψηφία τους δεν προσεύχεται και θεωρεί τη χρήση της ισλαμικής μαντίλας στα σχολεία απαράδεκτη. Λιγότερο από 3% ανήκουν σε άλλες θρησκείες, 11,8% δεν αυτοπροσδιορίζονται ως προς τη θρησκεία και 21,8% αρνήθηκαν να δηλώσουν τις πεποιθήσεις τους.
Το Σύνταγμα της Βουλγαρίας την ορίζει ως [[κοσμικό κράτος]] με εγγυημένη τη θρησκευτική ελευθερία, αλλά χαρακτηρίζει την Ορθοδοξία ως «παραδοσιακή» θρησκεία. Η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία απέκτησε [[Αυτοκεφαλία|αυτοκέφαλο]] καθεστώς το 927 μ.Χ. και σήμερα έχει 12 επισκοπές και πάνω από 2.000 ιερείς. Περισσότερο από τα τρία τέταρτα των Βουλγάρων ανήκουν στην Ορθοδοξία. Οι [[Σουνίτες|Σουνίτες Μουσουλμάνοι]] είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα και αποτελούν το 10% του θρησκευτικού φάσματος, αν και η πλειοψηφία τους δεν προσεύχεται και θεωρεί τη χρήση της ισλαμικής μαντίλας στα σχολεία απαράδεκτη. Λιγότερο από 3% ανήκουν σε άλλες θρησκείες, 11,8% δεν αυτοπροσδιορίζονται ως προς τη θρησκεία και 21,8% αρνήθηκαν να δηλώσουν τις πεποιθήσεις τους.


Η Βουλγαρία έχει ένα καθολικό σύστημα υγείας που χρηματοδοτείται από φόρους και εισφορές. Το Εθνικό Ταμείο Ασφάλισης Υγείας πληρώνει ένα σταδιακά αυξανόμενο μέρος των εξόδων της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Οι προβλεπόμενες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης για το 2013 ανέρχονταν σε 4,1% του ΑΕΠ. Ο αριθμός των γιατρών είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, με 181 γιατρούς ανά 100.000 ανθρώπους αλλά η κατανομή τους ανά ειδικό είναι άνιση, υπάρχει σοβαρή έλλειψη νοσοκόμων και άλλου ιατρικού προσωπικού, ενώ η ποιότητα των περισσότερων ιατρικών εγκαταστάσεων είναι κακή. Οι ελλείψεις προσωπικού σε ορισμένους τομείς είναι τόσο σοβαρές ώστε οι ασθενείς καταφεύγουν να αναζητούν θεραπεία σε γειτονικές χώρες. Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]], ήταν 75,1 χρόνια (71,6 χρόνια οι άνδρες και 78,6 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref> Οι πρωταρχικές αιτίες θανάτου είναι παρόμοιες με εκείνες σε άλλες βιομηχανικές χώρες, κυρίως καρδιαγγειακά νοσήματα, [[Νεόπλασμα|νεοπλάσματα]] και νοσήματα του [[Αναπνευστικό σύστημα|αναπνευστικού]].
Η Βουλγαρία έχει ένα καθολικό σύστημα υγείας που χρηματοδοτείται από φόρους και εισφορές. Το Εθνικό Ταμείο Ασφάλισης Υγείας πληρώνει ένα σταδιακά αυξανόμενο μέρος των εξόδων της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Οι προβλεπόμενες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης για το 2013 ανέρχονταν σε 4,1% του ΑΕΠ. Ο αριθμός των γιατρών είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, με 181 γιατρούς ανά 100.000 ανθρώπους αλλά η κατανομή τους ανά ειδικό είναι άνιση, υπάρχει σοβαρή έλλειψη νοσοκόμων και άλλου ιατρικού προσωπικού, ενώ η ποιότητα των περισσότερων ιατρικών εγκαταστάσεων είναι κακή. Οι ελλείψεις προσωπικού σε ορισμένους τομείς είναι τόσο σοβαρές ώστε οι ασθενείς καταφεύγουν να αναζητούν θεραπεία σε γειτονικές χώρες. Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]], ήταν 75,1 χρόνια (71,6 χρόνια οι άνδρες και 78,6 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref> Οι πρωταρχικές αιτίες θανάτου είναι παρόμοιες με εκείνες σε άλλες βιομηχανικές χώρες, κυρίως καρδιαγγειακά νοσήματα, [[Νεόπλασμα|νεοπλάσματα]] και νοσήματα του [[Αναπνευστικό σύστημα|αναπνευστικού]].


Η Βουλγαρία βιώνει δημογραφική κρίση. Έχει μείωση πληθυσμού από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η οικονομική κατάρρευση προκάλεσε ένα μακροχρόνιο κύμα μετανάστευσης. Περίπου 937.000 ως 1.200.000 άτομα, κυρίως νέοι ενήλικες, έφυγαν από τη χώρα μέχρι το 2005. Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας υπολογίστηκε το 2013 σε 1,43 παιδιά/γυναίκα, που υπολείπεται του ποσοστού αναπλήρωσης 2,1. Το ένα τρίτο του συνόλου των νοικοκυριών είναι μονομελή και το 75,5% των οικογενειών δεν έχουν παιδιά κάτω των 16 ετών. Κατά συνέπεια τα ποσοστά μεταβολής του πληθυσμού και γεννήσεων είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο, ενώ τα ποσοστά θανάτου από τα υψηλότερα. Η πλειοψηφία των παιδιών γεννιούνται από ανύπαντρες γυναίκες (από όλες τις γεννήσεις 57,4% ήταν εκτός γάμου το 2012).
Η Βουλγαρία βιώνει δημογραφική κρίση. Έχει μείωση πληθυσμού από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η οικονομική κατάρρευση προκάλεσε ένα μακροχρόνιο κύμα μετανάστευσης. Περίπου 937.000 έως 1.200.000 άτομα, κυρίως νέοι ενήλικες, έφυγαν από τη χώρα μέχρι το 2005. Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας υπολογίστηκε το 2013 σε 1,43 παιδιά/γυναίκα, που υπολείπεται του ποσοστού αναπλήρωσης 2,1. Το ένα τρίτο του συνόλου των νοικοκυριών είναι μονομελή και το 75,5% των οικογενειών δεν έχουν παιδιά κάτω των 16 ετών. Κατά συνέπεια τα ποσοστά μεταβολής του πληθυσμού και γεννήσεων είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο, ενώ τα ποσοστά θανάτου από τα υψηλότερα. Η πλειοψηφία των παιδιών γεννιούνται από ανύπαντρες γυναίκες (από όλες τις γεννήσεις 57,4% ήταν εκτός γάμου το 2012).


===Μεγαλύτερες πόλεις της Βουλγαρίας===
===Μεγαλύτερες πόλεις της Βουλγαρίας===
[[File:Party House by night, Sofia (by Pudelek).JPG|thumb|Σόφια]]
[[Αρχείο:Party House by night, Sofia (by Pudelek).JPG|thumb|Σόφια]]
[[File:Bulgaria Bulgaria-0785 - Roman Theatre of Philippopolis (7432772486).jpg|thumb|Φιλιππούπολη]]
[[Αρχείο:Bulgaria Bulgaria-0785 - Roman Theatre of Philippopolis (7432772486).jpg|thumb|Φιλιππούπολη]]
[[File:Chaika district in Varna.JPG|thumb|Βάρνα]]
[[Αρχείο:Chaika district in Varna.JPG|thumb|Βάρνα]]
[[File:Burgas09.jpg|thumb|Μπουργκάς]]
[[Αρχείο:Burgas09.jpg|thumb|Μπουργκάς]]
Απογραφή 2011
Απογραφή 2011


Γραμμή 598: Γραμμή 597:
4. [[Μπουργκάς]] 200.271
4. [[Μπουργκάς]] 200.271


5. [[Ρούσε]] 149.642
5. [[Ρούσε]] 149.642


6. [[Στάρα Ζαγόρα]] 138.272
6. [[Στάρα Ζαγόρα]] 138.272


7. [[Πλέβεν]] 106.954
7. [[Πλέβεν]] 106.954


8. [[Σλίβεν]] 91.629
8. [[Σλίβεν]] 91.629


9. [[Ντόμπριτς]] 91.030
9. [[Ντόμπριτς]] 91.030


10.[[Σούμεν]] 80.855
10.[[Σούμεν]] 80.855


11.[[Πέρνικ]] 80.191
11.[[Πέρνικ]] 80.191


12.[[Χάσκοβο]] 76.397
12.[[Χάσκοβο]] 76.397


13.[[Γιάμπολ]] 74.132
13.[[Γιάμπολ]] 74.132


14.[[Πάζαρτζικ]] 71.979
14.[[Πάζαρτζικ]] 71.979


15.[[Μπλαγκόεβγκραντ]] 70.881
15.[[Μπλαγκόεβγκραντ]] 70.881
Γραμμή 631: Γραμμή 630:


== Διεθνείς σχέσεις ==
== Διεθνείς σχέσεις ==
[[Αρχείο:Diplomatic missions in Bulgaria.PNG|thumb|300px|Διπλωματικές αποστολές στην Βουλγαρία]]
[[Αρχείο:Diplomatic missions in Bulgaria.PNG|thumb|300px|Διπλωματικές αποστολές στη Βουλγαρία]]
Στη Βουλγαρία υπάρχουν πολλές [[πρεσβεία|πρεσβείες]] και [[προξενείο|προξενεία]] από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. Στη [[Σόφια]] υπάρχουν 68 πρεσβείες.
Στη Βουλγαρία υπάρχουν πολλές [[πρεσβεία|πρεσβείες]] και [[προξενείο|προξενεία]] από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. Στη [[Σόφια]] υπάρχουν 68 πρεσβείες.


Γραμμή 710: Γραμμή 709:


==Πολιτισμός==
==Πολιτισμός==
[[File:Bulgarian folk dancers and musicians in Brussels.JPG|thumb|Βούλγαροι λαϊκοί χορευτές και μουσικοί με παραδοσιακές ενδυμασίες]]
[[Αρχείο:Bulgarian folk dancers and musicians in Brussels.JPG|thumb|Βούλγαροι λαϊκοί χορευτές και μουσικοί με παραδοσιακές ενδυμασίες]]
[[File:Rila Monastery, August 2013.jpg|thumb|[[Μοναστήρι της Ρίλα|Μοναστήρι του Αγίου Ιβάν της Ρίλα]]]]
[[Αρχείο:Rila Monastery, August 2013.jpg|thumb|[[Μοναστήρι της Ρίλα|Μοναστήρι του Αγίου Ιβάν της Ρίλα]]]]
[[File:Mavrudwine.jpg|thumb|Μαβρούντ, το διασημότερο Βουλγαρικό κόκκινο [[κρασί]]]]
[[Αρχείο:Mavrudwine.jpg|thumb|Μαβρούντ, το διασημότερο Βουλγαρικό κόκκινο [[κρασί]]]]
Ο παραδοσιακός Βουλγαρικός πολιτισμός περιέχει [[Θράκες|Θρακική]], [[Σλάβοι|Σλαβική]] και [[Βούλγαροι|Πρωτοβουλγαρική]] κληρονομιά καθώς και [[Αρχαία Ελλάδα|Ελληνικές]], [[Αρχαία Ρώμη|Ρωμαϊκές]], [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικές]], [[Ιράν|Περσικές]] και [[Κελτικός πολιτισμός|Κελτικές]] επιρροές. Εννέα ιστορικά και φυσικά μνημεία έχουν εγγραφεί στον κατάλογο [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς|Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς]] της [[UNESCO]]: ο [[Ιππέας της Μάνταρα]], οι Θρακικοί Τύμβοι στο [[Θρακικός Τύμβος του Σβεστάρι|Σβεστάρι]] και το [[Θρακικός Τύμβος του Καζανλάκ|Καζανλάκ]], η [[Εκκλησία της Μπογιάνα]], το [[Μοναστήρι της Ρίλα]], οι [[μονολιθικές εκκλησίες του Ιβάνοβο]], το [[Εθνικό Πάρκο Πιρίν|Εθνικό Πάρκο του Πιρίν]], το [[Φυσικό καταφύγιο Σρεμπάρνα]] και η αρχαία πόλη του [[Νεσέμπαρ]]. Τα [[Αναστενάρια]], ένας τελετουργικός χορός της φωτιάς Θρακικής προέλευσης, περιλαμβάνονται στον κατάλογο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η φωτιά είναι ουσιώδες στοιχείο της βουλγαρικής λαϊκής παράδοσης, που χρησιμοποιείται για να διώχνει κακά πνεύματα και αρρώστιες. Η βουλγαρική λαϊκή παράδοση προσωποποιεί τις αρρώστιες ως μάγισσες και έχει μεγάλη γκάμα πλασμάτων, όπως λάμιες, νεράιδες και [[Καλικάντζαροι|καλικάντζαρους]]. Μερικά από τα έθιμα και τις τελετουργίες εναντίον αυτών των πνευμάτων έχουν επιβιώσει και εξασκούνται ακόμη, ιδιαίτερα οι «κούκερι» και «σουρβάκαρι», ενώ ευρέως γιορτάζεται και ο [[Μάρτης]].
Ο παραδοσιακός Βουλγαρικός πολιτισμός περιέχει [[Θράκες|Θρακική]], [[Σλάβοι|Σλαβική]] και [[Βούλγαροι|Πρωτοβουλγαρική]] κληρονομιά καθώς και [[Αρχαία Ελλάδα|Ελληνικές]], [[Αρχαία Ρώμη|Ρωμαϊκές]], [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικές]], [[Ιράν|Περσικές]] και [[Κελτικός πολιτισμός|Κελτικές]] επιρροές. Εννέα ιστορικά και φυσικά μνημεία έχουν εγγραφεί στον κατάλογο [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς|Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς]] της [[UNESCO]]: ο [[Ιππέας της Μάνταρα]], οι Θρακικοί Τύμβοι στο [[Θρακικός Τύμβος του Σβεστάρι|Σβεστάρι]] και το [[Θρακικός Τύμβος του Καζανλάκ|Καζανλάκ]], η [[Εκκλησία της Μπογιάνα]], το [[Μοναστήρι της Ρίλα]], οι [[μονολιθικές εκκλησίες του Ιβάνοβο]], το [[Εθνικό Πάρκο Πιρίν|Εθνικό Πάρκο του Πιρίν]], το [[Φυσικό καταφύγιο Σρεμπάρνα]] και η αρχαία πόλη του [[Νεσέμπαρ]]. Τα [[Αναστενάρια]], ένας τελετουργικός χορός της φωτιάς Θρακικής προέλευσης, περιλαμβάνονται στον κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η φωτιά είναι ουσιώδες στοιχείο της βουλγαρικής λαϊκής παράδοσης, που χρησιμοποιείται για να διώχνει κακά πνεύματα και αρρώστιες. Η βουλγαρική λαϊκή παράδοση προσωποποιεί τις αρρώστιες ως μάγισσες και έχει μεγάλη γκάμα πλασμάτων, όπως λάμιες, νεράιδες και [[Καλικάντζαροι|καλικάντζαρους]]. Μερικά από τα έθιμα και τις τελετουργίες εναντίον αυτών των πνευμάτων έχουν επιβιώσει και εξασκούνται ακόμη, ιδιαίτερα οι «κούκερι» και «σουρβάκαρι», ενώ ευρέως γιορτάζεται και ο [[Μάρτης]].


Παράλληλα με τον παραδοσιακό πολιτισμό μεγάλο μέρος κληρονομιάς από άλλους πολιτισμούς έχει συσσωρευθεί από την αρχαιότητα. Τοπικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των αρχαιολογικών χώρων είναι ο τρίτος μεγαλύτερος στην Ευρώπη μετά την Ιταλία και την Ελλάδα. Το πρώτο βιβλίο σε μία [[Γερμανικές γλώσσες|Γερμανική γλώσσα]] - η Βίβλος του Βουλφίλα - γράφτηκε στη Νικόπολη την προς Ίστρον, σε μια μικρή [[Γότθοι|Γοτθική]] κοινότητα στη σημερινή βόρεια Βουλγαρία. Στην περιοχή ιδρύθηκε την ίδια εποχή το πρώτο Χριστιανικό μοναστήρι στην Ευρώπη (σύμφωνα με Βουλγαρική αρχαιολογική και ιστορική έρευνα πρόκειται για τη Μονή του Αγίου Αθανασίου, που ιδρύθηκε από τον ίδιο το 344). Η [[Φιλιππούπολη]] είναι μια από τις αρχαιότερες συνεχώς κατοικούμενες πόλεις και ο αρχαιότερος χρυσός θησαυρός στον κόσμο, αποτελούμενος από νομίσματα, όπλα και κοσμήματα, που ανάγονται στο 4.600 π.Χ., ανακαλύφθηκε κοντά στη Βάρνα το 1972 και αποτελούν δείγματα του πρώτου Ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Παράλληλα με τον παραδοσιακό πολιτισμό μεγάλο μέρος κληρονομιάς από άλλους πολιτισμούς έχει συσσωρευθεί από την αρχαιότητα. Τοπικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των αρχαιολογικών χώρων είναι ο τρίτος μεγαλύτερος στην Ευρώπη μετά την Ιταλία και την Ελλάδα. Το πρώτο βιβλίο σε μία [[Γερμανικές γλώσσες|Γερμανική γλώσσα]] - η Βίβλος του Βουλφίλα - γράφτηκε στη Νικόπολη την προς Ίστρον, σε μια μικρή [[Γότθοι|Γοτθική]] κοινότητα στη σημερινή βόρεια Βουλγαρία. Στην περιοχή ιδρύθηκε την ίδια εποχή το πρώτο Χριστιανικό μοναστήρι στην Ευρώπη (σύμφωνα με Βουλγαρική αρχαιολογική και ιστορική έρευνα πρόκειται για τη Μονή του Αγίου Αθανασίου, που ιδρύθηκε από τον ίδιο το 344). Η [[Φιλιππούπολη]] είναι μια από τις αρχαιότερες συνεχώς κατοικούμενες πόλεις και ο αρχαιότερος χρυσός θησαυρός στον κόσμο, αποτελούμενος από νομίσματα, όπλα και κοσμήματα, που ανάγονται στο 4.600 π.Χ., ανακαλύφθηκε κοντά στη Βάρνα το 1972 και αποτελούν δείγματα του πρώτου Ευρωπαϊκού πολιτισμού.


Ο [[Σλάβοι|Σλαβικός πολιτισμός]] κατά το μεγαλύτερο μέρος του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] είχε το επίκεντρό του τόσο κατά την [[Α΄ Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Πρώτη]] όσο και τη Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία. Οι λογοτεχνικές σχολές της Πρεσλάβας, [[Λογοτεχνική Σχολή Οχρίδας|της Οχρίδας]] και του [[Βελίκο Τίρνοβο|Τίρνοβο]] άσκησαν σημαντική πολιτιστική επιρροή στον Ανατολικορθόδοξο κόσμο. Πολλές γλώσσες στην Ανατολική Ευρώπη και την Ασία χρησιμοποιούν το [[Κυριλλικό αλφάβητο]], που προήλθε από τη Φιλολογική σχολή της Πρεσλάβας γύρω στον 9ο αιώνα. Η μεσαιωνική πρόοδος στις τέχνες και τα γράμματα τερματίστηκε με την Οθωμανική κατάκτηση, οπότε πολλά αριστουργήματα καταστράφηκαν, και οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες δεν επανεμφανίσθηκαν παρά μόνο με την Εθνική Αναγέννηση το 19ο αιώνα. Μετά την Απελευθέρωση η Βουλγαρική λογοτεχνία γρήγορα υιοθέτησε λογοτεχνικά στυλ όπως ο [[Ρομαντισμός]] και ο [[Συμβολισμός]]. Από την αρχή του 20ού αιώνα ξεχώρισαν αρκετοί Βούλγαροι συγγραφείς, όπως ο [[Ιβάν Βάζοφ]], ο [[Πέντσο Σλαβέικοφ]], ο Γιόρνταν Ράντικοφ και Τσβέταν Τοντόροφ. Το 1981 το [[Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας]] απονεμήθηκε στο γεννημένο στη Βουλγαρία συγγραφέα [[Ελίας Κανέττι]].
Ο [[Σλάβοι|Σλαβικός πολιτισμός]] κατά το μεγαλύτερο μέρος του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] είχε το επίκεντρό του τόσο κατά την [[Α΄ Βουλγαρική Αυτοκρατορία|Πρώτη]] όσο και τη Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία. Οι λογοτεχνικές σχολές της Πρεσλάβας, [[Λογοτεχνική Σχολή Οχρίδας|της Οχρίδας]] και του [[Βελίκο Τίρνοβο|Τίρνοβο]] άσκησαν σημαντική πολιτιστική επιρροή στον Ανατολικορθόδοξο κόσμο. Πολλές γλώσσες στην Ανατολική Ευρώπη και την Ασία χρησιμοποιούν το [[Κυριλλικό αλφάβητο]], που προήλθε από τη Φιλολογική σχολή της Πρεσλάβας γύρω στον 9ο αιώνα. Η μεσαιωνική πρόοδος στις τέχνες και τα γράμματα τερματίστηκε με την Οθωμανική κατάκτηση, οπότε πολλά αριστουργήματα καταστράφηκαν, και οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες δεν επανεμφανίσθηκαν παρά μόνο με την Εθνική Αναγέννηση τον 19ο αιώνα. Μετά την Απελευθέρωση η Βουλγαρική λογοτεχνία γρήγορα υιοθέτησε λογοτεχνικά στυλ όπως ο [[Ρομαντισμός]] και ο [[Συμβολισμός]]. Από την αρχή του 20ού αιώνα ξεχώρισαν αρκετοί Βούλγαροι συγγραφείς, όπως ο [[Ιβάν Βάζοφ]], ο [[Πέντσο Σλαβέικοφ]], ο Γιόρνταν Ράντικοφ και Τσβέταν Τοντόροφ. Το 1981 το [[Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας]] απονεμήθηκε στο γεννημένο στη Βουλγαρία συγγραφέα [[Ελίας Κανέττι]].


Η Βουλγαρική λαϊκή μουσική είναι μακράν η πιο διαδεδομένη παραδοσιακή τέχνη και έχει αναπτυχθεί σταδιακά δια μέσου των αιώνων ως συγχώνευση Ανατολικών και Δυτικών επιρροών. Περιέχει Απωανατολικές, Ανατολικές, μεσαιωνικές Ανατολικορθόδοξες και καθιερωμένες Δυτικοευρωπαικές τονικότητες και τρόπους. Η μουσική έχει ξεχωριστό ήχο και μεγάλη ποικιλία παραδοσιακών οργάνων, όπως γκαντούλκα, [[γκάιντα]], καβάλ και [[νταούλι]]. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματά της είναι ο παρατεταμένος ''ρυθμικός χρόνος'', που δεν έχει όμοιό του στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή μουσική. Η Γυναικεία Χορωδία της Κρατικής Τηλεόρασης είναι το διασημότερο παραδοσιακό συγκρότημα και έχει πάρει [[Βραβείο Γκράμι]] το 1990. Οι Βουλγαρικές γραπτές μουσικές συνθέσεις μπορούν να αναχθούν στον πρώιμο Μεσαίωνα και στα έργα του [[Ιωάννης Κουκουζέλης|Ιωάννη Κουκουζέλη]] (1280-1360). Η κλασική μουσική, η όπερα και το μπαλέτο εκπροσωπούνται από τους συνθέτες Εμανουήλ Μανόλοφ, [[Πάντσο Βλαντιγκέροφ]] και Γκεόργκι Ατανάσοφ και τους τραγουδιστές Γκένα Ντιμίτροβα, Μπόρις Χριστόφ και Νικολάι Γκιαούροφ. Βούλγαροι ερμηνευτές έχουν κερδίσει δημοτικότητα σε αρκετά άλλα είδη όπως η [[progressive Rock|progressive rock]] (FSB), η electropop (Mίρα Αρόγιο) και η [[τζαζ]] (Μίλτσο Λέβιεφ).
Η Βουλγαρική λαϊκή μουσική είναι μακράν η πιο διαδεδομένη παραδοσιακή τέχνη και έχει αναπτυχθεί σταδιακά δια μέσου των αιώνων ως συγχώνευση Ανατολικών και Δυτικών επιρροών. Περιέχει Απωανατολικές, Ανατολικές, μεσαιωνικές Ανατολικορθόδοξες και καθιερωμένες Δυτικοευρωπαικές τονικότητες και τρόπους. Η μουσική έχει ξεχωριστό ήχο και μεγάλη ποικιλία παραδοσιακών οργάνων, όπως γκαντούλκα, [[γκάιντα]], καβάλ και [[νταούλι]]. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματά της είναι ο παρατεταμένος ''ρυθμικός χρόνος'', που δεν έχει όμοιό του στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή μουσική. Η Γυναικεία Χορωδία της Κρατικής Τηλεόρασης είναι το διασημότερο παραδοσιακό συγκρότημα και έχει πάρει [[Βραβείο Γκράμι]] το 1990. Οι Βουλγαρικές γραπτές μουσικές συνθέσεις μπορούν να αναχθούν στον πρώιμο Μεσαίωνα και στα έργα του [[Ιωάννης Κουκουζέλης|Ιωάννη Κουκουζέλη]] (1280-1360). Η κλασική μουσική, η όπερα και το μπαλέτο εκπροσωπούνται από τους συνθέτες Εμανουήλ Μανόλοφ, [[Πάντσο Βλαντιγκέροφ]] και Γκεόργκι Ατανάσοφ και τους τραγουδιστές Γκένα Ντιμίτροβα, Μπόρις Χριστόφ και Νικολάι Γκιαούροφ. Βούλγαροι ερμηνευτές έχουν κερδίσει δημοτικότητα σε αρκετά άλλα είδη όπως η [[progressive Rock|progressive rock]] (FSB), η electropop (Mίρα Αρόγιο) και η [[τζαζ]] (Μίλτσο Λέβιεφ).


Η κληρονομιά των θρησκευτικών εικαστικών τεχνών περιλαμβάνει [[νωπογραφία|νωπογραφίες]], τοιχογραφίες και [[Αγιογραφία|εικόνες]], πολλά από αυτά έργα της Καλλιτεχνικής Σχολής του Τάρνοβο. Ο Βλαντιμίρ Ντιμίτροφ, ο Νικολάι Ντουλγκέροφ και ο [[Κρίστο και Ζαν-Κλοντ|Κρίστο]] είναι μερικοί από τους διασημότερους σύγχρονους Βούλγαρους καλλιτέχνες. Η κινηματογραφική βιομηχανία παραμένει αδύναμη. Το 2010 η Βουλγαρία παρήγαγε τρεις ταινίες μεγάλου μήκους και δύο ντοκυμαντέρ με δημόσια χρηματοδότηση. Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις διαφημίζονται στα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης, όπως η Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία και οι καθημερινές εφημερίδες ''Ντνέβεν Τρουντ'', ''Ντνέβνικ'' και ''24 Ωρες''.
Η κληρονομιά των θρησκευτικών εικαστικών τεχνών περιλαμβάνει [[νωπογραφία|νωπογραφίες]], τοιχογραφίες και [[Αγιογραφία|εικόνες]], πολλά από αυτά έργα της Καλλιτεχνικής Σχολής του Τάρνοβο. Ο Βλαντιμίρ Ντιμίτροφ, ο Νικολάι Ντουλγκέροφ και ο [[Κρίστο και Ζαν-Κλοντ|Κρίστο]] είναι μερικοί από τους διασημότερους σύγχρονους Βούλγαρους καλλιτέχνες. Η κινηματογραφική βιομηχανία παραμένει αδύναμη. Το 2010 η Βουλγαρία παρήγαγε τρεις ταινίες μεγάλου μήκους και δύο ντοκυμαντέρ με δημόσια χρηματοδότηση. Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις διαφημίζονται στα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης, όπως η Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία και οι καθημερινές εφημερίδες ''Ντνέβεν Τρουντ'', ''Ντνέβνικ'' και ''24 Ώρες''.


Αν και οι βασικοί τομείς των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όπως η [[Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση]], η Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία και το [[Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων]], ελέγχονται από κρατικές οντότητες, η δημοσιογραφία γενικά θεωρείται αμερόληπτη χωρίς άμεση κυβερνητική παρέμβαση, αν και δεν υπάρχει σχετικά ειδική νομοθεσία. Τα έντυπα μέσα δεν έχουν νομικούς περιορισμούς, ενώ επίσης υπάρχει μεγάλος αριθμός ιδιωτικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών. Παρά το γεγονός αυτό τα παραδοσιακά βουλγαρικά μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν οικονομικές και πολιτικές πιέσεις και έχουν προκύψει περιπτώσεις αυτολογοκρισίας. Εν τω μεταξύ τα μέσα του διαδικτύου κερδίζουν σε δημοτικότητα λόγω της έλλειψης της λογοκρισίας και της ποικιλομορφίας του περιεχομένου και των απόψεων που έχουν.
Αν και οι βασικοί τομείς των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όπως η [[Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση]], η Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία και το [[Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων]], ελέγχονται από κρατικές οντότητες, η δημοσιογραφία γενικά θεωρείται αμερόληπτη χωρίς άμεση κυβερνητική παρέμβαση, αν και δεν υπάρχει σχετικά ειδική νομοθεσία. Τα έντυπα μέσα δεν έχουν νομικούς περιορισμούς, ενώ επίσης υπάρχει μεγάλος αριθμός ιδιωτικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών. Παρά το γεγονός αυτό τα παραδοσιακά βουλγαρικά μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν οικονομικές και πολιτικές πιέσεις και έχουν προκύψει περιπτώσεις αυτολογοκρισίας. Εν τω μεταξύ τα μέσα του διαδικτύου κερδίζουν σε δημοτικότητα λόγω της έλλειψης της λογοκρισίας και της ποικιλομορφίας του περιεχομένου και των απόψεων που έχουν.


Η Βουλγαρική κουζίνα μοιάζει με εκείνη των άλλων Βαλκανικών χωρών και είναι έντονα επηρεασμένη από την Τουρκική και την Ελληνική. Το [[γιαούρτι]], το [[λουκάνικο|λουκάνικα]], η μπάνιτσα, η [[σαλάτα σόπσκα]], το [[ταρατόρ]], η λιουτένιτσα και το κόζουνακ είναι από τα γνωστότερα τοπικά φαγητά. Υπάρχουν επίσης ανατολίτικα πιάτα, όπως [[μουσακάς]], [[γιουβέτσι]] και [[μπακλαβάς]]. Η κατανάλωση κρέατος είναι μικρότερη από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, δεδομένης της μεγάλης προτίμησης για μεγάλη ποικιλία από σαλάτες. Η ρακία είναι παραδοσιακό [[μπράντυ|αλκοολούχο ποτό]] από φρούτα, που καταναλωνόταν στη Βουλγαρία από το 14ο αιώνα. Το Βουλγαρικό κρασί είναι γνωστό για τις ποικιλίες του Τράμινερ, Μούσκατ και Μαβρούντ, από τις οποίες παράγονται ετησίως 200.000 τόννοι. Μέχρι το 1989 η Βουλγαρία ήταν ο δεύτερος εξαγωγέας κρασιού στον κόσμο.
Η Βουλγαρική κουζίνα μοιάζει με εκείνη των άλλων Βαλκανικών χωρών και είναι έντονα επηρεασμένη από την Τουρκική και την Ελληνική. Το [[γιαούρτι]], το [[λουκάνικο|λουκάνικα]], η μπάνιτσα, η [[σαλάτα σόπσκα]], το [[ταρατόρ]], η λιουτένιτσα και το κόζουνακ είναι από τα γνωστότερα τοπικά φαγητά. Υπάρχουν επίσης ανατολίτικα πιάτα, όπως [[μουσακάς]], [[γιουβέτσι]] και [[μπακλαβάς]]. Η κατανάλωση κρέατος είναι μικρότερη από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, δεδομένης της μεγάλης προτίμησης για μεγάλη ποικιλία από σαλάτες. Η ρακία είναι παραδοσιακό [[μπράντυ|αλκοολούχο ποτό]] από φρούτα, που καταναλωνόταν στη Βουλγαρία από τον 14ο αιώνα. Το Βουλγαρικό κρασί είναι γνωστό για τις ποικιλίες του Τράμινερ, Μούσκατ και Μαβρούντ, από τις οποίες παράγονται ετησίως 200.000 τόννοι. Μέχρι το 1989 η Βουλγαρία ήταν ο δεύτερος εξαγωγέας κρασιού στον κόσμο.


===Αθλητισμός===
===Αθλητισμός===
Γραμμή 753: Γραμμή 752:
* [https://web.archive.org/web/20180322233833/http://kirildouhalov.net/ History, art and music in Bulgaria]
* [https://web.archive.org/web/20180322233833/http://kirildouhalov.net/ History, art and music in Bulgaria]
* [http://www.freeworldmaps.net/europe/bulgaria/map.html Physical Map of Bulgaria]
* [http://www.freeworldmaps.net/europe/bulgaria/map.html Physical Map of Bulgaria]
* [http://www.government.bg/fce/index.shtml?s=001&p=0023 Επίσημη κυβερνητική ιστοσελίδα]
* [http://www.government.bg/fce/index.shtml?s=001&p=0023 Επίσημη κυβερνητική ιστοσελίδα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090228093846/http://www.government.bg/fce/index.shtml?s=001&p=0023 |date=2009-02-28 }}
* [http://www.parliament.bg/?lng=en Επίσημη ιστοσελίδα του κοινοβούλιου]
* [http://www.parliament.bg/?lng=en Επίσημη ιστοσελίδα του κοινοβούλιου] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080609002250/http://www.parliament.bg/?lng=en |date=2008-06-09 }}
* [http://www.pbase.com/ngruev/bulgaria/ Φωτογραφίες της Βουλγαρίας]
* [http://www.pbase.com/ngruev/bulgaria/ Φωτογραφίες της Βουλγαρίας]
* [https://web.archive.org/web/20050302032009/http://www.bnr.bg/RadioBulgaria/Emission_Greek/ Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία (BNR)] - <small> ειδήσεις και πληροφορίες για τη Βουλγαρία και τον κόσμο σε 10 γλώσσες.</small>
* [https://web.archive.org/web/20050302032009/http://www.bnr.bg/RadioBulgaria/Emission_Greek/ Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία (BNR)] - <small> ειδήσεις και πληροφορίες για τη Βουλγαρία και τον κόσμο σε 10 γλώσσες.</small>
Γραμμή 761: Γραμμή 760:
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html Πληροφορίες χώρας] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200509214652/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html |date=2020-05-09 }} [[World Factbook]]
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html Πληροφορίες χώρας] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200509214652/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html |date=2020-05-09 }} [[World Factbook]]
* [http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/bulgaria/index_el.htm Σύντομη παρουσίαση στην ιστοσελίδα της ΕΕ]
* [http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/bulgaria/index_el.htm Σύντομη παρουσίαση στην ιστοσελίδα της ΕΕ]
* [http://www.picturesfrombulgaria.com Όμορφες φωτογραφίες από τη Βουλγαρία]
* [http://www.picturesfrombulgaria.com Όμορφες φωτογραφίες από τη Βουλγαρία] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110207132621/http://picturesfrombulgaria.com/ |date=2011-02-07 }}
* {{dmoz|Regional/Europe/Bulgaria/}}
* {{dmoz|Regional/Europe/Bulgaria/}}


{{Βουλγαρία}}

{{EU_countries_and_candidates}}
{{EU_countries_and_candidates}}
{{NATO}}
{{NATO}}
Γραμμή 771: Γραμμή 770:
{{Portal bar|Γεωγραφία|Ευρώπη|Ευρωπαϊκή Ένωση}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Ευρώπη|Ευρωπαϊκή Ένωση}}


[[Κατηγορία:Βουλγαρία|*]]
[[Κατηγορία:Βουλγαρία| ]]
[[Κατηγορία:Ευρωπαϊκά κράτη]]
[[Κατηγορία:Ευρωπαϊκά κράτη]]
[[Κατηγορία:Χώρες μέλη του ΝΑΤΟ]]
[[Κατηγορία:Χώρες μέλη του ΝΑΤΟ]]

Έκδοση από την 08:58, 17 Αυγούστου 2024

Συντεταγμένες: 42°45′N 25°30′E / 42.750°N 25.500°E / 42.750; 25.500

Δημοκρατία της Βουλγαρίας
Република България

Σημαία
Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: Съединението прави силата
Η ενότητα δημιουργεί τη δύναμη
Εθνικός ύμνος: Мила Родино
Αγαπημένη πατρίδα
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Βουλγαρίας (σκούρο πράσινο)
-στην Ευρωπαϊκή ήπειρο (πράσινο και σκούρο γκρι)
-στην Ευρωπαϊκή Ένωση (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόληΣόφια
42°42′00″N 23°20′00″E / 42.7°N 23.333333°E / 42.7; 23.333333 (Σόφια)
Βουλγάρικα
Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Ρούμεν Ράντεφ
Νικολάι Ντένκοφ
Ανεξάρτητο κράτος
• Ίδρυση
• Κατάλυση
• Αυτονομία
• Ανεξαρτησία
• Ισχύον Σύνταγμα
632
1422
3 Μαρτίου 1878
22 Σεπτεμβρίου 1908
12 Ιουλίου 1991
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή
110.994 km2 (105η)
0,3
1.808 km
354 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2023 
 • Απογραφή 2021 
 • Πυκνότητα 
6.445.481[1] (111η) 
6.519.789[2]  
58,1 κατ./km2 (157η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 
144,598 δισ. $[3] (70η)  
20.326 $[3] (47η) 
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 
52,418 δισ. $[3] (73η)  
7.368 $[3] (49η) 
ΔΑΑ (2021)Μείωση 0,795[4] (68η) – υψηλός
ΝόμισμαΛεβ (BGN)
 • Θερινή ώραEET (UTC +2)
(UTC +3)
Internet TLD.bg
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+359

Η Βουλγαρία (βουλγαρικά: Bulgaria‎‎), επίσημα Δημοκρατία της Βουλγαρίας (βουλγαρικά: Република България‎‎, μεταγρ. Republika Bǎlgariya / Ρεπούμπλικα Μπαλγκάρια) είναι χώρα της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Βρέχεται στα ανατολικά από τη Μαύρη Θάλασσα, ενώ συνορεύει με την Ελλάδα στα νότια, την Τουρκία στα ανατολικά, τη Βόρεια Μακεδονία στα δυτικά, τη Ρουμανία και τη Σερβία στα βόρεια. Φυσικό σύνορο μεταξύ της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας αποτελεί ο ποταμός Δούναβης. Με έκταση 110.994 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η Βουλγαρία είναι η 16η σε έκταση χώρα της Ευρώπης. Η θέση της την έχει καταστήσει σταυροδρόμι διαφόρων πολιτισμών και ως τέτοιο ανέδειξε μερικά από τα αρχαιότερα μεταλλουργικά, θρησκευτικά και άλλα πολιτιστικά τεχνουργήματα στον κόσμο.

Προϊστορικοί πολιτισμοί άρχισαν να αναπτύσσονται στα Βουλγαρικά εδάφη κατά τη Νεολιθική περίοδο. Η αρχαία ιστορία της γνώρισε την παρουσία των Θρακών και αργότερα των Ελλήνων και των Ρωμαίων. Η εμφάνιση ενός ενιαίου Βουλγαρικού κράτους ανάγεται στην ίδρυση της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας το 681 μ.Χ., που κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος των Βαλκανίων και λειτούργησε ως πολιτιστικός πυρήνας για τους Σλαβικούς λαούς κατά τον Μεσαίωνα. Με την κατάρρευση της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας το 1396, τα εδάφη της περιήλθαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για πέντε σχεδόν αιώνες. Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1877-1878) δημιούργησε το Τρίτο Βουλγαρικό Κράτος. Τα επόμενα χρόνια έζησε πολλές συγκρούσεις με τους γείτονές του, γεγονός που ώθησε τη Βουλγαρία να συμμαχήσει με τη Γερμανία και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Το 1946 έγινε Σοσιαλιστικό κράτος με μονοκομματικό σύστημα. Το 1989 το Κομμουνιστικό Κόμμα επέτρεψε πολυκομματικές εκλογές, μετά τις οποίες η Βουλγαρία στράφηκε στη δημοκρατία και στην οικονομία της αγοράς.

Ο πληθυσμός των 7 εκατομμυρίων κατοίκων είναι κατά κύριο λόγο αστικός και συγκεντρωμένος κυρίως στα διοικητικά κέντρα των 28 επαρχιών της. Οι περισσότερες εμπορικές και πολιτιστικές δραστηριότητες συγκεντρώνονται στην πρωτεύουσα Σόφια. Οι ισχυρότεροι τομείς της οικονομίας είναι η βαριά βιομηχανία, η παραγωγή ενέργειας και η γεωργία, που στηρίζονται όλοι σε τοπικούς φυσικούς πόρους.

Η σημερινή πολιτική δομή χρονολογείται από την υιοθέτηση ενός δημοκρατικού συντάγματος το 1991. Η Βουλγαρία είναι ενιαία κοινοβουλευτική δημοκρατία με υψηλό βαθμό πολιτικού, διοικητικού και οικονομικού συγκεντρωτισμού. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΝΑΤΟ και του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) και έχει εκλεγεί τρεις φορές μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Γεωγραφία

Η Βουλγαρία καταλαμβάνει τμήμα της ανατολικής Βαλκανικής χερσονήσου και συνορεύει με πέντε χώρες - την Ελλάδα και την Τουρκία στα νότια, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία στα δυτικά και τη Ρουμανία στα βόρεια. Τα χερσαία σύνορα έχουν συνολικό μήκος 1.808 χιλιόμετρα και η ακτογραμμή 354 χιλιόμετρα. Με συνολική έκταση 110.994 τετραγωνικών χιλιομέτρων κατατάσσεται ως 105η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της Βουλγαρίας είναι 43 ° Β 25 ° Α.

Τα σημαντικότερα τοπογραφικά χαρακτηριστικά είναι η Πεδιάδα του Δούναβη, ο Αίμος, η Πεδιάδα της Θράκης και η Ροδόπη. Το νότιο άκρο της Πεδιάδας του Δούναβη ανηφορίζει προς τους πρόποδες του Αίμου, ενώ ο Δούναβης ορίζει τα σύνορα με τη Ρουμανία. Η Πεδιάδα της Θράκης είναι περίπου τριγωνική, ξεκινώντας νοτιοανατολικά της Σόφιας και διευρυνόμενη καθώς φτάνει στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.

Το Όρος Πιρίν στη δυτική Βουλγαρία
Μάσλεν νος Πρίμορσκο, στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας

Ο Αίμος διατρέχει το μεσαίο τμήμα της χώρας. Η ορεινή νοτιοδυτικά χώρα έχει δύο αλπικές οροσειρές, τη Ρίλα και το Πιρίν, που συνορεύουν με τα χαμηλότερα, αλλά πιο εκτεταμένα τμήματα της οροσειράς της Ροδόπης στα ανατολικά. Η Βουλγαρία έχει την υψηλότερη κορυφή της Βαλκανικής χερσονήσου, το Μουσαλά στα 2.925 μέτρα. Οι πεδιάδες καταλαμβάνουν περίπου το ένα τρίτο του εδάφους, ενώ τα οροπέδια και οι λόφοι καταλαμβάνουν το 41%. Η χώρα διαθέτει ένα πυκνό δίκτυο περίπου 540 ποταμών, οι περισσότεροι σχετικά μικροί και με χαμηλή στάθμη υδάτων. Ο μεγαλύτερος ποταμός που βρίσκεται αποκλειστικά στο βουλγαρικό έδαφος, ο Ίσκαρ, έχει μήκος 368 χιλιόμετρα. Άλλοι μεγάλοι ποταμοί είναι ο Στρυμόνας και ο Έβρος στον νότο.

Κλίμα

Η Βουλγαρία έχει δυναμικό κλίμα, λόγω της θέσης της στο σημείο συνάντησης των Μεσογειακών και των ηπειρωτικών αερίων μαζών και της φραγματικής επίδρασης των βουνών της. Η Βόρεια Βουλγαρία είναι μέσο όρο 1 °C ψυχρότερη και καταγράφει 200 χιλιοστά περισσότερες βροχοπτώσεις σε ετήσια βάση από τις περιοχές νότια του Αίμου. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 10 °C. Το εύρος των θερμοκρασιών ποικίλει σημαντικά σε διαφορετικές περιοχές. Η χαμηλότερη καταγγεγραμμένη θερμοκρασία είναι -38.3 °C, ενώ η υψηλότερη 45,2 °C. Ο μέσος υετός είναι περίπου 630 χιλιοστά ανά έτος και κυμαίνεται από 500 χιλιοστά στη Δοβρουτσά σε περισσότερο από 2.500 χιλιοστά στα βουνά. Οι μεγαλύτερες βροχοπτώσεις σημειώνονται ως καταιγίδες την άνοιξη και το καλοκαίρι, όπου συνοδεύονται και με χαλάζι. Σε ζώνη 40 χλμ. κατά μήκος των ακτών της Μαύρης Θάλασσας ο χειμώνας είναι θερμότερος και το καλοκαίρι δροσερότερο. Οι ηπειρωτικές αέριες μάζες φέρνουν σημαντικές ποσότητες χιονόπτωσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Σόφια, η οικονομική καρδιά της χώρας

Περιβάλλον

Η Βουλγαρία υιοθέτησε το Πρωτόκολλο του Κιότο και πέτυχε τους στόχους του πρωτοκόλλου, μειώνοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από το 1990 έως το 2009 κατά 30%. Ωστόσο η ρύπανση από τα εργοστάσια και τις μεταλλουργικές εργασίες και η έντονη αποψίλωση των δασών εξακολουθούν να προκαλούν σημαντικά προβλήματα στην υγεία και την ευημερία του πληθυσμού. Το 2013 η ατμοσφαιρική ρύπανση στη Βουλγαρία ήταν εντονότερη από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Οι αστικές περιοχές πλήττονται ιδιαίτερα από ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς που καίνε άνθρακα και την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, ενώ η χρήση φυτοφαρμάκων στη γεωργία και τα απαρχαιωμένα συστήματα βιομηχανικών λυμάτων προκαλούν εκτεταμένη ρύπανση του εδάφους και των υδάτων με χημικά και απορρυπαντικά. Στη Βουλγαρία βρίσκεται ο «Maritsa Iztok-2», σταθμός ηλεκτροπαραγωγής με καύσηλιγνίτη, που προκαλεί τις μεγαλύτερες βλάβες στην υγεία και το περιβάλλον σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Είναι το μόνο μέλος της ΕΕ που δεν ανακυκλώνει τα αστικά απόβλητα, αν και μια ηλεκτρονική μονάδα ανακύκλωσης αποβλήτων άνοιξε τον Ιούνιο του 2010. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια και έχουν τεθεί σε εφαρμογή πολλά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να μειωθούν τα επίπεδα της ρύπανσης. Σύμφωνα με τον Δείκτη Περιβαλλοντικής Απόδοσης του Πανεπιστημίου Γέιλ το 2012, η Βουλγαρία αξιολογείται «μέτρια» στην προστασία του περιβάλλοντος. Πάνω από το 75% των επιφανειακών ποταμών πληροί τις προδιαγραφές καλής ποιότητας. Η βελτίωση της ποιότητας του νερού ξεκίνησε το 1998 και έχει διατηρήσει μια βιώσιμη τάση μέτριας βελτίωσης.

Βιοποικιλότητα

Παρθένο δάσος στην Προστατευόμενη Περιοχή Κάμτσια

Η αλληλεπίδραση των κλιματικών, υδρολογικών, γεωλογικών και τοπογραφικών συνθηκών έχουν παραγάγει μια σχετικά μεγάλη ποικιλία ειδών φυτών και ζώων. Η Βουλγαρία είναι μία από τις χώρες με την υψηλότερη βιοποικιλότητα στην Ευρώπη. Η βιοποικιλότητα της Βουλγαρίας προστατεύεται σε 3 εθνικά πάρκα, 11 φυσικά πάρκα και 16 προστατευόμενες περιοχές. Σχεδόν το 35% του εδάφους της αποτελείται από δάση, όπου φύονται μερικά από τα αρχαιότερα δέντρα στον κόσμο, όπως το πεύκο Μπαϊκούσεφ και η γρανιτική βελανιδιά. Το μεγαλύτερο μέρος της χλωρίδας και της πανίδας είναι κεντροευρωπαϊκή αν και εκπρόσωποι των αρκτικών και αλπικών ειδών απαντώνται σε μεγάλα υψόμετρα. Η χλωρίδα της περιλαμβάνει περισσότερα από 3.800 είδη, από τα οποία 170 είναι ενδημικά και 150 θεωρούνται απειλούμενα. Ενας κατάλογος των μεγαλύτερων μυκήτων της Βουλγαρίας ανέφερε ότι υπάρχουν στη χώρα περισσότερα από 1.500 είδη. Τα ζωικά είδη περιλαμβάνουν κουκουβάγιες, πετροπέρδικες, σβαρνίστρες και καφέ αρκούδες. Ο Ευρασιατικός λύγκας και ο βασιλαετός έχουν μικρούς αλλά αυξανόμενους πληθυσμούς.

Το 1998, η Βουλγαρική Κυβέρνηση ενέκρινε την Εθνική Στρατηγική Διατήρησης Βιολογικής Ποικιλότητας, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που στοχεύει τη διατήρηση των τοπικών οικοσυστημάτων, την προστασία των απειλούμενων ειδών και τη διατήρηση των γενετικών πόρων. Η Βουλγαρία έχει μερικές από τις μεγαλύτερες περιοχές του δικτύου Natura 2000 στην Ευρώπη, που καλύπτουν το 33,8% του εδάφους της.

Ιστορία

Προϊστορία και αρχαιότητα

Η σημερινή Βουλγαρία, στα εδάφη της οποίας εκτεινόταν κατά την αρχαιότητα η περιοχή που ονομαζόταν από τους Έλληνες Μοισία, φαίνεται ότι ήταν κατοικημένη από την παλαιολιθική εποχή. Στο σπήλαιο Κοζάρνικα στη βορειοδυτική Βουλγαρία σώζονται τα αρχαιότερα γνωστά δείγματα συμβολικής έκφρασης του ανθρώπου. Οργανωμένες προϊστορικές κοινωνίες στα Βουλγαρικά εδάφη υπήρξαν ο νεολιθικός πολιτισμός Χαμάνγκια, ο Πολιτισμός Βίντσα και ο χαλκολιθικός πολιτισμός της Βάρνας (πέμπτη χιλιετία π.Χ.). Η Νεκρόπολη της Βάρνας προσφέρει στοιχεία για την κατανόηση της κοινωνικής ιεραρχίας των αρχαιότερων Ευρωπαϊκών κοινωνιών. Στην εποχή του Χαλκού, φυλές προερχόμενες από τον βορρά αναμείχθηκαν με τους εγχώριους πληθυσμούς και φαίνεται ότι από την ανάμειξη αυτή προήλθαν οι Θράκες και οι Ιλλυριοί. Κατά την εποχή του Ορείχαλκου, στη Βουλγαρία κατοικούσαν οι Μοισοί, ενώ προς τον Δούναβη κατοικούσαν Γέτες και βορειότερα Δάκες. Στην αρχή της εποχής του σιδήρου πραγματοποιήθηκε η κάθοδος των Δωριέων και τον 8ο αιώνα π.Χ. εισέβαλαν από τον βορρά οι Κιμμέριοι. Μία από τις βασικές προγονικές ομάδες των σύγχρονων Βουλγάρων ήταν οι Θράκες, που αποτελούσαν διάφορες φυλές, μέχρι που ο βασιλιάς Τήρης συνένωσε τις περισσότερες από αυτές στο βασίλειο των Οδρυσών περί το 500 π.Χ. Τελικά υποτάχθηκαν στον Αλέξανδρο τον Μέγα και αργότερα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία το 46 μ.Χ. Μετά τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 5ο αιώνα η περιοχή πέρασε στον έλεγχο του Βυζαντίου.

Θρακικό (Βασίλειο Οδρύσων) χρυσό στεφάνι στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Βουλγαρίας (Σόφια).

Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία

Κύριο λήμμα: Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία

Η πρώτη επιδρομή των ανατολικών Ούννων και των Βουλγάρων κατά του βυζαντινού κράτους έγινε το 493, όταν αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη ήταν ο Αναστάσιος Α΄. Από τον 6ο αιώνα οι ανατολικότεροι Νότιοι Σλάβοι, στους οποίους ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Τιβέριος Β΄ παραχώρησε εδάφη στα νότια του Δούναβη, εγκαταστάθηκαν σταδιακά στην περιοχή, αφομοιώνοντας τους εξελληνισμένους ή εκρωμαϊσμένους Θράκες. Τον 7ο αιώνα Βουλγαρικά φύλα (πιθανόν κεντροασιατικής τουρκικής προέλευσης) μετανάστευσαν στην κάτω ροή των ποταμών Δούναβη, Δνείστερου και Δνείπερου υπό την ηγεσία του Ασπαρούχ. Μετά το 670 πέρασε από τον Δούναβη στη Βαλκανική Χερσόνησο με ορδές 50.000 Βουλγάρων και το 680 απέσπασε τη Μικρή Σκυθία από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μία συνθήκη ειρήνης με το Βυζάντιο και η ίδρυση μόνιμης πρωτεύουσας στην Πλίσκα, νότια του Δούναβη, σηματοδότησαν την αρχή της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας. Οι Βούλγαροι αναμείχθηκαν σταδιακά με τον ντόπιο πληθυσμό, υιοθετώντας κοινή γλώσσα στη βάση της σλαβονικής.

Krum feasting with his nobles after the battle of Pliska, detail from the Manasses chronicle
Ο χάνος Κρούμος εορτάζει με τους ευγενείς του μετά τη μάχη της Πλίσκα. Ο υπηρέτης του (στην άκρη δεξιά) φέρνει το γεμάτο κρασί κύπελλο-κρανίο του Νικηφόρου Α΄

Οι επόμενοι χαν ισχυροποίησαν το Βουλγαρικό κράτος καθ' όλο τον 8ο και 9ο αιώνα. Ο Τέρβελ, έχοντας ήδη τιμηθεί με τον τίτλο «καίσαρ», καθιέρωσε τη Βουλγαρία ως μεγάλη στρατιωτική δύναμη νικώντας το 717 έναν Αραβικό στρατό δύναμης 26.000 ανδρών κατά τη Δεύτερη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Άραβες βοηθώντας τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ (717-741). Μετά από μία μεταβατική περίοδο συγκρότησης του κράτους στα τέλη του 8ου αιώνα η Βουλγαρία διαμορφώθηκε ως ισχυρό ομοσπονδιακό βουλγαρο-σλαβικό κράτος, επικεφαλής του οποίου ήταν ο «χάνος» (στις Βυζαντινές πηγές - κῦρις, ἄρχων, ἀρχηγός). Μετά τη μάχη των Μαρκελλών (792) για τη Βουλγαρία ξεκίνησε μία περίοδος πολιτικής και στρατιωτικής ανόδου. Ο Κρούμος (803-814) διπλασίασε την έκταση της χώρας, σκότωσε το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Νικηφόρο Α΄ (802-811) στη Μάχη της Πλίσκα (811) και εισήγαγε τον πρώτο γραπτό νομικό κώδικα. Οι Βούλγαροι ήταν ένας από τους πρώτους εκχριστιανισμένους Σλαβικούς λαούς (το 863 ο χάνος Βόρις βαπτίστηκε και πήρε το όνομα του νονού του, αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄). Κατά την 34χρονη βασιλεία του Συμεών του Μεγάλου, που άρχισε το 893, η Βουλγαρία γνώρισε τη μεγαλύτερη εδαφική της επέκταση μαζί με μια χρυσή εποχή του Βουλγαρικού πολιτισμού. Μεταφράστηκε στα Αρχαία Βουλγαρικά η Αγία Γραφή, καθώς και πολλά θεολογικά και κοσμικά κείμενα.

Πόλεμοι με τους Κροάτες, τους Μαγυάρους, τους Πετσενέγους και τους Σέρβους και η διάδοση της αίρεσης των Βογομίλων εξασθένησαν τη Βουλγαρία μετά τον θάνατο του Συμεών. Μετά από πολλές στρατιωτικές συγκρούσεις σύμφωνα με τη συνθήκη του 927 ο γιος του Συμεών Πέτρος αναγνωρίστηκε από τον αυτοκράτορα Ρωμανό Α΄ Λακαπηνό ως «βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων» (στα Βουλγαρικά - «τσάρος», το οποίο προέρχεται από το λατ. «caesar» και το ελληνικό «καίσαρ»). Δύο διαδοχικές εισβολές των Ρως και των Βυζαντινών είχαν ως αποτέλεσμα την κατάληψη της πρωτεύουσας Πρεσλάβας από τον Βυζαντινό στρατό το 971. Υπό τον Σαμουήλ η Βουλγαρία ανέκαμψε κάπως από αυτές τις επιθέσεις και κατόρθωσε να καταλάβει τη Σερβία και την Αλβανία, αλλά αυτή η άνοδος τερματίστηκε όταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ νίκησε τον Βουλγαρικό στρατό στο Κλείδιο το 1014. Ο Σαμουήλ πέθανε λίγο μετά τη μάχη και το 1018 οι Βυζαντινοί κατέλυσαν την Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία.

Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία

Κύριο λήμμα: Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία

Μετά την κατάκτηση της Βουλγαρίας ο Βασίλειος Β΄ απέτρεψε εξεγέρσεις και δυσαρέσκεια διατηρώντας τη διοίκηση των τοπικών ευγενών και αναγνωρίζοντας την αυτοκεφαλία της Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας. Μετά τον θάνατό του οι τοπικές πολιτικές των Βυζαντινών άλλαξαν και ξέσπασε μια σειρά αποτυχημένων εξεγέρσεων, η μεγαλύτερη από τον Πέτερ Ντέλιαν. Το 1185 οι ευγενείς από τη δυναστεία των Ασέν Ιβάν Ασέν Α΄ και Πέτρος Δ΄ οργάνωσαν μια μεγάλη εξέγερση με αποτέλεσμα την επανίδρυση του Βουλγαρικού κράτους. Ο Ιβάν Ασέν και ο Πέτρος έθεσαν τα θεμέλια της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας με πρωτεύουσα το Τάρνοβο.

Map of the Bulgarian Empire under Ivan Asen II
Η Βουλγαρική Αυτοκρατορία υπό τον Τσάρο Ιβάν Ασέν Β΄
Τα τείχη του φρουρίου Τσάρεβετς στο Βελίκο Τίρνοβο, πρωτεύουσα της Δεύτερης Αυτοκρατορίας

Ο Καλογιάν, ο τρίτος μονάρχης των Ασέν, επέκτεινε την κυριαρχία του στο Βελιγράδι και την Οχρίδα. Αναγνώρισε την πνευματική κυριαρχία του Πάπα και στέφθηκε βασιλιάς από παπικό αντιπρόσωπο. Η αυτοκρατορία έφτασε στο ζενίθ της υπό τον Ιβάν Ασέν Β΄ (1218 – 1241), όταν άκμασαν το εμπόριο και ο πολιτισμός. Η ισχυρή οικονομική και θρησκευτική επιρροή του Τάρνοβο το κατέστησαν μια «Τρίτη Ρώμη», σε αντίθεση με την ήδη παρακμάζουσα Κωνσταντινούπολη.

Η στρατιωτική και οικονομική ισχύς της χώρας υποχώρησε μετά το τέλος της δυναστείας των Ασέν το 1257, αντιμετωπίζοντας εσωτερικές διαμάχες, συνεχείς Βυζαντινές και Ουγγρικές επιθέσεις και τη Μογγολική κυριαρχία. Στο τέλος του 14ου αιώνα οι φατριαστικές διαιρέσεις μεταξύ των φεουδαρχών και η διάδοση του Βογομιλισμού είχαν προκαλέσει τη διάσπαση της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας σε τρία βασίλεια - Βίντιν, Τάρνοβο και Κάρβουνα - και αρκετά ημιανεξάρτητα πριγκιπάτα που πολεμούσαν μεταξύ τους και με τους Βυζαντινούς, Ούγγρους, Σέρβους, Βενετούς και Γενοβέζους. Στα τέλη του 14ου αιώνα οι Οθωμανοί Τούρκοι είχαν αρχίσει την κατάκτηση της Βουλγαρίας και είχαν καταλάβει τις περισσότερες πόλεις και φρούρια νότια του Αίμου.

Οθωμανική κατάκτηση

Ο Χρίστο Μπότεφ, εξέχων επαναστάτης της Εξέγερσης του Απριλίου

Το Τάρνοβο καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς μετά από τρίμηνη πολιορκία το 1393. Μετά τη Μάχη της Νικόπολης, που επέφερε την πτώση του Βασιλείου του Βίντιν το 1396, οι Οθωμανοί κατέλαβαν όλα τα Βουλγαρικά εδάφη νότια του Δούναβη. Η τάξη των ευγενών εξαλείφθηκε και οι χωρικοί έγιναν δουλοπάροικοι σε Οθωμανούς αφέντες, με το μεγαλύτερο μέρος του μορφωμένου κλήρου να καταφεύγει σε άλλες χώρες. Υπό το Οθωμανικό σύστημα οι Βούλγαροι θεωρούνταν κατώτερη τάξη ανθρώπων (ραγιάδες). Υπόκειντο σε βαρείς φόρους και μερικό εξισλαμισμό και ο πολιτισμός τους καταπιέστηκε. Οι Οθωμανικές αρχές καθιέρωσαν το Μιλέτ των Ρουμ, μια θρησκευτική διοικητική κοινότητα που κυβερνούσε όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους. Το μεγαλύτερο μέρος του τοπικού πληθυσμού έχασε σταδιακά τη διακριτή εθνική του συνείδηση, ταυτοποιούμενο ως Χριστιανοί. Όμως ο κλήρος που παρέμενε σε μερικά απομονωμένα μοναστήρια την κράτησε ζωντανή και αυτό τη βοήθησε να επιβιώσει σε ορισμένες αγροτικές, μακρινές περιοχές, καθώς επίσης στη μαχητική Καθολική κοινότητα, στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας.

Αρκετές Βουλγαρικές εξεγέρσεις ξέσπασαν και τους πέντε σχεδόν αιώνες της Οθωμανικής κατάκτησης, με σημαντικότερες τις υποστηριζόμενες από τους Αψβούργους εξεγέρσεις του Τάρνοβο το 1598 και το 1686, την Εξέγερση του Τσίπροφτσι το 1688 και την Ανταρσία του Κάρπος το 1689. Toν 18o αιώνα ο Διαφωτισμός στη Δυτική Ευρώπη επέδρασε για το ξεκίνημα ενός κινήματος γνωστού ως Εθνική αφύπνιση της Βουλγαρίας. Αποκατέστησε την εθνική συνείδηση και έγινε αποφασιστικός παράγοντας για τον απελευθερωτικό αγώνα, που οδήγησε στην Εξέγερση του Απριλίου το 1876. 30.000 Βούλγαροι σκοτώθηκαν, καθώς οι Οθωμανικές αρχές κατέπνιγαν την εξέγερση. Οι σφαγές παρακίνησαν τις Μεγάλες Δυνάμεις να αναλάβουν δράση. Συγκάλεσαν τη Διάσκεψη της Κωνσταντινούπολης (1876) αλλά οι αποφάσεις τους δεν έγιναν δεκτές από τους Οθωμανούς. Αυτό επέτρεψε στη Ρωσική Αυτοκρατορία να αναζητήσει μια λύση δια της βίας, χωρίς να διακινδυνεύσει τη στρατιωτική σύγκρουση με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις, όπως είχε συμβεί στον Κριμαϊκό Πόλεμο. Το 1877 η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και νίκησε τις δυνάμεις της με τη βοήθεια Βουλγάρων εθελοντών.

Η Ρωσική-Βουλγαρική υπεράσπιση του Περάσματος Σίπκα ήταν κρίσιμη για την ανεξαρτησία της Βουλγαρίας

Τρίτο Βουλγαρικό κράτος

Η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου υπογράφτηκε στις 3 Μαρτίου 1878 από τη Ρωσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία και περιλάμβανε μια διάταξη για τη σύσταση ενός ημιαυτόνομου Βουλγαρικού πριγκιπάτου, χονδρικά στα εδάφη της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας. Δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή καθώς οι Μεγάλες Δυνάμεις απέρριψαν τη συνθήκη, φοβούμενες ότι μια τόσο μεγάλη χώρα στα Βαλκάνια θα μπορούσε να απειλήσει τα συμφέροντά τους. Αντικαταστάθηκε από τη μεταγενέστερη Συνθήκη του Βερολίνου (1878), που υπογράφτηκε στις 13 Ιουλίου και προέβλεπε ένα πολύ μικρότερο κράτος που περιελάμβανε τη Μοισία και την περιοχή της Σόφιας, αφήνοντας μεγάλους πληθυσμούς Βουλγάρων έξω από τη νέα χώρα. Αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της μιλιταριστικής προσέγγισης της Βουλγαρίας στις στρατιωτικές υποθέσεις κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα.

Τα σύνορα της Βουλγαρίας το 1915, μετά τον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο
Βούλγαροι στρατιώτες κατά τον Α΄Π.Π.

Το Βουλγαρικό πριγκιπάτο κέρδισε έναν πόλεμο κατά της Σερβίας και ενσωμάτωσε την ημιαυτόνομη Οθωμανική περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας το 1885, αυτοανακηρυσσόμενο ανεξάρτητο κράτος στις 5 Οκτωβρίου 1908. Τα χρόνια που ακολούθησαν την ανεξαρτησία η Βουλγαρία στρατιωτικοποιείτο όλο και περισσότερο και αναφερόταν συχνά ως «η Πρωσία των Βαλκανίων». Μεταξύ 1912 και 1918 η Βουλγαρία ενεπλάκη σε τρεις διαδοχικές συγκρούσεις: δύο Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και προέβη στη Β' Κατοχή ελληνικών εδαφών (1916-1918) στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Μετά από μία καταστροφική ήττα στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο η Βουλγαρία βρέθηκε πάλι να μάχεται στο πλευρό των ηττημένων λόγω της συμμαχίας της με τις Κεντρικές Δυνάμεις στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και παρέταξε πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της σε ένα στρατό δύναμης 1.200.000 ανδρών και κέρδισε μερικές αποφασιστικές νίκες στη Δοϊράνη και στο Ντόμπριτς, η χώρα συνθηκολόγησε το 1918. Ο πόλεμος κατέληξε σε σημαντικές εδαφικές απώλειες και στον θάνατο συνολικά 87.500 στρατιωτών. Πάνω από 253.000 πρόσφυγες μετανάστευσαν στη Βουλγαρία από το 1912 έως το 1929 λόγω αυτών των πολέμων, επιβαρύνοντας περισσότερο την ήδη κατεστραμμένη εθνική οικονομία.

Βουλγάρες από τη Σόφια με παραδοσιακές ενδυμασίες

Η πολιτική αναταραχή λόγω αυτών των απωλειών οδήγησε στην εγκαθίδρυση μιας βασιλικής αυταρχικής δικτατορίας από τον τσάρο Βόρις Γ΄ (1918-1943). Η Βουλγαρία μπήκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1941 ως μέλος του Άξονα, αλλά αρνήθηκε να συμμετάσχει στην Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα και γλίτωσε τον Εβραϊκό πληθυσμό της από την εκτόπιση στα Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο ξαφνικός θάνατος του Βόρις Γ΄ το καλοκαίρι του 1943[5] ώθησε τη χώρα σε πολιτική κρίση καθώς ο πόλεμος έπαιρνε τροπή κατά της Γερμανίας και κέρδιζε έδαφος το Κομμουνιστικό αντάρτικο κίνημα. Η κυβέρνηση του Μπόγκνταν Φίλοφ απέτυχε στη συνέχεια να συνάψει ειρήνη με τους Συμμάχους. Η Βουλγάρικη κυβέρνηση δεν συμμορφώθηκε με τις Σοβιετικές εκκλήσεις να εκδιώξει τα Γερμανικά στρατεύματα από το έδαφός της, με αποτέλεσμα την κήρυξη πολέμου και την εισβολή από την ΕΣΣΔ τον Σεπτέμβριο του 1944. Το Πατριωτικό Μέτωπο, στο οποίο την ηγεμονία είχαν οι Κομμουνιστές, πήρε την εξουσία, τερμάτισε τη συμμετοχή στον Άξονα και πήρε το μέρος των Συμμάχων μέχρι το τέλος του πολέμου.

Η αριστερή εξέγερση της 9 Σεπτεμβρίου 1944 οδήγησε στην κατάργηση της μοναρχικής εξουσίας και στην απελευθέρωση από τους φασίστες. Μια μονοκομματική Λαϊκή δημοκρατία εγκαθιδρύθηκε μόνο το 1946. Έγινε τμήμα της Σοβιετικής σφαίρας επιρροής υπό την ηγεσία του Γκεόργκι Δημητρόφ (1946-1949), που έθεσε τα θεμέλια ενός γρήγορα εκβιομηχανιζόμενου Σταλινικού σοσιαλιστικού κράτους. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε σημαντικά, ενώ η πολιτική καταπίεση ελαττώθηκε. Τη δεκαετία του 1980 τόσο το εθνικό όσο και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είχε τετραπλασιαστεί, αλλά η οικονομία παρέμενε επιρρεπής σε κρίσεις χρέους, με τις σοβαρότερες το 1960, το 1977 και το 1980. Η Σοβιετικού τύπου σχεδιασμένη οικονομία γνώρισε μερικές πολιτικές προσανατολισμένες στην αγορά, που εμφανίστηκαν σε πειραματικό επίπεδο υπό τον Τόντορ Ζίβκοβ (1954-1989). Η κόρη του Λιουντμίλα (1942-1981) ενίσχυσε την εθνική περηφάνια προωθώντας παγκοσμίως τη Βουλγαρική κληρονομιά, τον πολιτισμό και τις τέχνες. Σε μια προσπάθεια να εξαλειφθεί η ταυτότητα της Τουρκικής μειονότητας, ξεκίνησε το 1984 μια εκστρατεία αφομοίωσης, που είχε ως αποτέλεσμα τη μετανάστευση 300.000 από αυτή στην Τουρκία.

Υπό την επίδραση της ανατροπής του Ανατολικού Μπλοκ, στις 10 Νοεμβρίου 1989 το Κομμουνιστικό Κόμμα απεμπόλησε το πολιτικό του μονοπώλιο. Ο Ζίβκοβ παραιτήθηκε και η Βουλγαρία προχώρησε στη μετάβαση σε κοινοβουλευτική δημοκρατία. Τις πρώτες ελεύθερες εκλογές τον Ιούνιο του 1990 κέρδισε το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (το πρόσφατα μετονομασθέν Κομμουνιστικό Κόμμα). Τον Ιούλιο του 1991 υιοθετήθηκε ένα νέο σύνταγμα που προέβλεπε έναν σχετικά αδύναμο εκλεγμένο Πρόεδρο και έναν πρωθυπουργό που λογοδοτεί στο νομοθετικό σώμα. Το νέο σύστημα αρχικά απέτυχε να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο ή να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη - η μέση ποιότητα ζωής και οι οικονομικές επιδόσεις παρέμειναν κατώτερες από ό,τι υπό τον Κομμουνισμό ακόμη και τα πρώτα χρόνια μετά το 2000. Το 1997 ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων αποκατάστησε την οικονομική ανάπτυξη αλλά το βιοτικό επίπεδο συνέχισε να χωλαίνει. Μετά το 2001 οι οικονομικές, πολιτικές και γεωπολιτικές συνθήκες βελτιώθηκαν κατά πολύ. Η χώρα έγινε μέλος του NATO το 2004 και της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2007. Έπειτα από τις βουλευτικές εκλογές του 2009 κέρδισε η Κεντροδεξιά και πρωθυπουργός έγινε ο Μπόικο Μπορίσοφ[6]. Έπειτα από διαδηλώσεις, η κυβέρνηση Μπορίσοφ παραιτήθηκε το 2013.

Πολιτική

Το κτίριο της Εθνοσυνέλευσης στη Σόφια

Η Βουλγαρία είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία, στην οποία η ισχυρότερη εκτελεστική θέση είναι εκείνη του πρωθυπουργού. [93] Το πολιτικό σύστημα έχει τρεις εξουσίες, τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική, με καθολική ψηφοφορία των πολιτών άνω των 18 ετών. Το Σύνταγμα της Βουλγαρίας παρέχει επίσης δυνατότητες άμεσης δημοκρατίας. Οι εκλογές εποπτεύονται από ανεξάρτητη Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, που περιλαμβάνει μέλη από όλα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα. Τα κόμματα πρέπει να εγγραφούν από την Επιτροπή πριν από τη συμμετοχή τους σε εθνικές εκλογές. Κανονικά πρωθυπουργός εκλέγεται ο ηγέτης του κόμματος που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους στις βουλευτικές εκλογές, αν και αυτό δεν συμβαίνει πάντα.

Εκλογές

Κύριο λήμμα: Εκλογές στη Βουλγαρία

Η Εθνοσυνέλευση αποτελείται από 240 βουλευτές που εκλέγονται για τετραετή θητεία με άμεση καθολική ψηφοφορία. Η Εθνική Συνέλευση έχει την εξουσία να θεσπίζει νόμους, να εγκρίνει τον προϋπολογισμό, να προκηρύσσει τις προεδρικές εκλογές, να εκλέγει και να απολύει τον Πρωθυπουργό και τους υπουργούς, να κηρύσσει πόλεμο, την αποστολή στρατευμάτων στο εξωτερικό και να επικυρώνει τις διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες. Ο πρόεδρος λειτουργεί ως αρχηγός του κράτους και των ενόπλων δυνάμεων και έχει την εξουσία να επιστρέψει ένα νομοσχέδιο για περαιτέρω συζήτηση, αν και το κοινοβούλιο μπορεί να παρακάμψει το προεδρικό βέτο με απλή πλειοψηφία του συνόλου των μελών του κοινοβουλίου.

Ο υποστηριζόμενος από το GERB Ρόσεν Πλέβνελιεφ είναι ο εκλεγμένος Πρόεδρος της Βουλγαρίας μετά τις προεδρικές εκλογές του 2011, στις οποίες έλαβε το 52,5% των ψήφων στον δεύτερο γύρο έναντι 47,5% του αντιπάλου του του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ιβάιλο Κάλφιν.

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2013 to GERB είχε 117 έδρες στην Εθνοσυνέλευση, κυβερνώντας ως κυβέρνηση μειοψηφίας, χωρίς υποστήριξη από τα άλλα πολιτικά κόμματα στο κοινοβούλιο. Η κυβέρνηση παραιτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2013, μετά από διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα, που προκλήθηκαν από το υψηλό κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο και τις αδυναμίες του δημοκρατικού συστήματος. Το κύμα διαμαρτυρίας σημαδεύτηκε από αυτοπυρπολήσεις, αυθόρμητες διαδηλώσεις και έντονα αισθήματα κατά των πολιτικών κομμάτων. Έτσι το Κοινοβούλιο διαλύθηκε και ορίστηκε από τον Πρόεδρο μια νέα προσωρινή κυβέρνηση. Οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές που ακολούθησαν τον Μάιο του 2013 οδήγησαν σε περιορισμένη νίκη του GERB. Ωστόσο, χωρίς την υποστήριξη των άλλων τριών κομμάτων που μπήκαν στη Βουλή, στις 24 Μαΐου ο αρχηγός του GERB Μπορίσοφ επέστρεψε στον πρόεδρο την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα υπέδειξε τον πρώην Υπουργό Οικονομικών Πλάμεν Ορεσάρσκι για τη θέση του πρωθυπουργού. Μόνο δύο εβδομάδες μετά τον σχηματισμό της η κυβέρνηση Ορεσάρσκι υπέστη την κριτική της αντιπολίτευσης και αντιμετώπισε ευρείας κλίμακας διαμαρτυρίες με πάνω από 11.000 συμμετέχοντες. Η κυβέρνηση επιβίωσε πέντε προτάσεων μομφής πριν παραιτηθεί οικειοθελώς στις 23 Ιουλίου 2014. Στις 6 Αυγούστου η κυβέρνηση Ορεσάρσκι διαλύθηκε και ορκίστηκε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση με επικεφαλής τον Γκεόργκι Μπλιζνάσκι.

Πολιτικές ομάδες στο Κοινοβούλιο και αριθμός αντιπροσώπων (2014):

  • Μπλε GERB (κεντροδεξιό, 83)
  • Κόκκινο Σοσιαλιστικό Κόμμα (κεντροαριστερό, 38)
  • Μπλε ανοικτό Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών (κεντρώο, 36)
  • Μπλε σκούρο Μεταρρυθμιστικό Μπλοκ (δεξιό, 23)
  • Πράσινο ανοικτό Πατριωτικό Μέτωπο (δεξιό, 18)
  • Κίτρινο Βουλγαρία Χωρίς Λογοκρισία (λαϊκιστικό, 14)
  • Πράσινο σκούρο Ατάκα (ακροδεξιό, 11)
  • Καφέ Εναλλακτική για τη Βουλγαρική Αναβίωση (κεντροαριστερό, 11)
  • Γκρι Ανεξάρτητοι (6)

Ένας νέος γύρος βουλευτικών εκλογών στις 5 Οκτωβρίου 2014 οδήγησε και πάλι σε νίκη του GERB με περίπου το ένα τρίτο των ψήφων. Συνολικά οκτώ κόμματα κέρδισαν έδρες, η πρώτη φορά από την αρχή δημοκρατικών εκλογών το 1990 που πάνω από επτά κόμματα μπήκαν στο κοινοβούλιο. Αφού πήρε την εντολή από τον Πρόεδρο Ρόσεν Πλέβνελιεφ να σχηματίσει κυβέρνηση, το GERB του Μπορίσοφ σχημάτισε συνασπισμό και έγιναν υπουργοί μέλη των κομμάτων του Μεταρρυθμιστικού Μπλοκ. Ο αντιπρόεδρος της Εναλλακτικής για τη Βουλγαρική Αναβίωση Ιβάιλο Κάλφιν ψηφίστηκε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής.

Διοικητική διαίρεση

Η Βουλγαρία είναι ενιαίο κράτος. Από τη δεκαετία του 1880 ο αριθμός των μονάδων εδαφικής διοίκησης κυμάνθηκε από 7 έως 26. Μεταξύ του 1987 και του 1999 η διοικητική δομή αποτελείτο από εννέα επαρχίες (ομπλάστι, ενικός ομπλάστ). Παράλληλα με την αποκέντρωση του οικονομικού συστήματος υιοθετήθηκε μια νέα διοικητική δομή. Περιλαμβάνει 27 επαρχίες και μια μητροπολιτική επαρχία της πρωτεύουσας (Σόφια-Γκραντ). Όλες οι επαρχίες παίρνουν τα ονόματά τους από τις αντίστοιχες πρωτεύουσές τους. Οι επαρχίες υποδιαιρούνται σε 264 δήμους.

Οι δήμοι διοικούνται από δημάρχους, που εκλέγονται για τετραετή θητεία και από άμεσα εκλεγμένα δημοτικά συμβούλια. Η Βουλγαρία είναι άκρως συγκεντρωτικό κράτος, όπου το εθνικό Υπουργικό Συμβούλιο διορίζει απευθείας περιφερειακών τους κυβερνήτες των επαρχιών και οι επαρχίες και οι δήμοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτό για τη χρηματοδότησή τους.

1. Μπλαγκόεβγκραντ, 2. Μπουργκάς, 3. Ντόμπριτς, 4. Γκάμπροβο, 5. Χάσκοβο, 6. Κάρτζαλι, 7. Κιουστεντίλ, 8. Λόβετς, 9. Μοντάνα, 10. Πάζαρτζικ, 11. Πέρνικ, 12. Πλέβεν, 13. Φιλιππούπολη, 14. Ράζγκραντ, 15. Ρούσε, 16. Σούμεν, 17. Σιλίστρα, 18. Σλίβεν, 19. Σμόλιαν, 20. Επαρχία Σόφιας, 21. Στάρα Ζαγόρα, 22. Ταργκόβιστε, 23. Βάρνα, 24. Βέλικο Τάρνοβο, 25. Βίντιν, 26. Βράτσα, 27. Γιάμπολ.

Διεθνείς σχέσεις

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες. Η Βουλγαρία είναι ένα από τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Βουλγαρία έγινε μέλος των Ηνωμένων Εθνών το 1955 και από το 1966 υπήρξε μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας τρεις φορές, η τελευταία από το 2002 έως το 2003. Η Βουλγαρία ήταν επίσης ένα από τα ιδρυτικά έθνη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) το 1975. Εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ στις 29 Μαρτίου 2004, υπέγραψε τη Συνθήκη Προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 25 Απριλίου 2005 και έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Ιανουαρίου 2007. Δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν επτά χρόνια μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ κατέδειξαν ότι μόνο το 15% των Βουλγάρων είχαν προσωπικά ωφεληθεί από την ένταξη, με σχεδόν 40% του πληθυσμού να δηλώνουν ότι δεν θα μπουν στον κόπο να ψηφίσουν στις εκλογές της ΕΕ του 2014. Η Ευρωατλαντική ενσωμάτωση έγινε προτεραιότητα για τη χώρα μετά την πτώση του κομμουνισμού αν και η κομμουνιστική ηγεσία είχε επίσης φιλοδοξίες εξόδου από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και ένωσης με τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες από το 1987.

Οι σχέσεις της Βουλγαρίας με τους γείτονές της μετά το 1990 ήταν γενικά καλές. Η χώρα διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην προώθηση της περιφερειακής ασφάλειας. Η Βουλγαρία έχει ενεργή τριμερή οικονομική και διπλωματική συνεργασία με τη Ρουμανία και την Ελλάδα, διατηρεί στενές σχέσεις με τα μέλη της ΕΕ, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία και συνεχίζει να βελτιώνει τις παραδοσιακά καλές σχέσεις της με την Κίνα και το Βιετνάμ. Η δίκη του HIV στη Λιβύη, που ακολούθησε μετά τη φυλάκιση πέντε Βούλγαρων νοσηλευτριών στη Βεγγάζη το 1998, είχε σημαντικές επιπτώσεις για τις σχέσεις μεταξύ της Βουλγαρίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Λιβύης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση των νοσηλευτριών από την κυβέρνηση του Μουαμάρ Καντάφι, όταν σε αντάλλαγμα του χορηγήθηκε μια σύμβαση για να παραλάβει έναν πυρηνικό αντιδραστήρα και όπλα από τη Γαλλία.

Ένοπλες Δυνάμεις

Μαχητικά αεριωθούμενα Mikoyan MiG-29 της Βουλγαρικής Αεροπορίας

Η Βουλγαρία φιλοξένησε έξι KC-135 Stratotanker αεροσκάφη και 200 άτομα προσωπικού υποστήριξης για την πολεμική επιχείρηση στο Αφγανιστάν το 2001, που ήταν η πρώτη στάθμευση ξένων δυνάμεων στο έδαφός της από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι διεθνείς στρατιωτικές σχέσεις επεκτάθηκαν περαιτέρω τον Απρίλιο του 2006, όταν η Βουλγαρία και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν συμφωνία αμυντικής συνεργασίας που προέβλεπε τη χρήση των αεροπορικών βάσεων Μπέζμερ και Γκραφ Ιγκνατίεβο, το κέντρο εκπαίδευσης Νόβο Σέλο και ένα κέντρο εφοδιασμού στο Άιτος ως κοινές εγκαταστάσεις στρατιωτικές κατάρτισης. Την ίδια χρονιά το περιοδικό Foreign Policy κατέγραφε την Αεροπορική Βάση Μπέζμερ ως μια από τις έξι σημαντικότερες στο εξωτερικό εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται από την Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία λόγω της εγγύτητάς της στη Μέση Ανατολή. Συνολικά 756 στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στο εξωτερικό ως μέρος διαφόρων αποστολών των Ηνωμένων Εθνών και του ΝΑΤΟ. Κατά το παρελθόν η Βουλγαρία είχε αναπτύξει σημαντικό αριθμό στρατιωτικών και μη στρατιωτικών συμβούλων σε χώρες συμμαχικές των Σοβιετικών, όπως η Νικαράγουα και η Λιβύη (πάνω από 9.000 προσωπικό).

Η εγχώρια άμυνα είναι ευθύνη των πλήρως εθελοντικών ένοπλων δυνάμεων της Βουλγαρίας, που αποτελούνται από τον στρατό ξηράς, το ναυτικό και την πολεμική αεροπορία. Ο στρατός ξηράς αποτελείται από δύο μηχανοκίνητες ταξιαρχίες και οκτώ ανεξάρτητες συντάγματα και τάγματα. Η αεροπορία διαθέτει 106 συστήματα αεροσκαφών και αεράμυνας σε έξι αεροπορικές βάσεις και το ναυτικό ποικιλία από πλοία, ελικόπτερα και μέτρα προστασίας των ακτών. Μετά από μια σειρά μειώσεων που άρχισαν το 1990, ο αριθμός των ενεργών στρατευμάτων συρρικνώθηκε από 152.000 το 1988 σε περίπου 32.000 τη δεκαετία του 2000, που συμπληρώνονταν το 2010 από μια εφεδρική δύναμη 302.500 στρατιωτών και αξιωματικών και 34.000 παραστρατιωτικών. Ο εξοπλισμός είναι ως επί το πλείστον σοβιετικής προέλευσης, όπως μαχητικά MiG-29, S-300 και βαλλιστικοί πύραυλοι SS-21 Scarab μικρού βεληνεκούς. Το 2012 η κυβέρνηση σχεδίαζε να δαπανήσει 1,4 δισεκατομμύρια $ για την ανάπτυξη νέων μαχητικών αεροσκαφών, συστημάτων επικοινωνίας και τις δυνατότητες πολέμου στον κυβερνοχώρο. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες το 2009 ήταν 819 εκατομμύρια $.

Οικονομία

Κύριο λήμμα: Οικονομία της Βουλγαρίας
Ποσοστά οικονομικής ανάπτυξης (πράσινο και κόκκινο) και ανεργίας (μπλε)

Η Βουλγαρία έχει μια αναδυόμενη οικονομία της αγοράς στην ανώτερη μεσαία σειρά εισοδήματος, όπου ο ιδιωτικός τομέας παράγει το 80% του ΑΕΠ. Από κυρίως αγροτική χώρα, με κατ' εξοχήν αγροτικό πληθυσμού το 1948, τη δεκαετία του 1980 η Βουλγαρία είχε μετατραπεί σε μια βιομηχανική οικονομία με την επιστημονική και τεχνολογική έρευνα στην κορυφή των προτεραιοτήτων των δαπανών του προϋπολογισμού της. Η απώλεια των αγορών της ΚΟΜΕΚΟΝ το 1990 και η «θεραπεία σοκ» που ακολούθησε του συστήματος της σχεδιαζόμενης οικονομίας προκάλεσε απότομη μείωση της βιομηχανικής και γεωργικής παραγωγής και τελικά ακολούθησε μια οικονομική κατάρρευση το 1997. Η οικονομία ανέκαμψε σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ταχείας ανάπτυξης μετά από αρκετά χρόνια, αλλά ο μέσος μισθός παραμένει από τους χαμηλότερους στην ΕΕ σε 952 λέβα (488 €) τον Μάρτιο του 2016. Περισσότερο από το ένα πέμπτο του εργατικού δυναμικού απασχολείται με τον κατώτατο μισθό του 1 € ανά ώρα. Οι μισθοί, ωστόσο, αντιπροσωπεύουν μόνο το ήμισυ του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών, λόγω της σημαντικής παραοικονομίας που ανέρχεται σε περίπου 32% του ΑΕΠ. Το Βουλγαρικό κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ ήταν 47% του μέσου όρου της ΕΕ το 2014, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, ενώ το κόστος ζωής ήταν 48% του μέσου όρου. Νόμισμα είναι το λέβα, που είναι συνδεδεμένο με το ευρώ σε ισοτιμία 1,95583 λέβα για 1 ευρώ. Η Βουλγαρία δεν αποτελεί μέρος της Ευρωζώνης και έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά της να υιοθετήσει το ευρώ.

Οι οικονομικοί δείκτες έχουν επιδεινωθεί εν μέσω της οικονομικής κρίσης του 2007-2008. Μετά από πολλά συναπτά έτη υψηλής ανάπτυξης, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε 5,5% το 2009 και η ανεργία παραμένει πάνω από 12%. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 10%, των ορυχείων κατά 31%, ενώ η παραγωγή σιδήρου και άλλων μετάλλων σημείωσε πτώση 60%. Η θετική ανάπτυξη αποκαταστάθηκε το 2010, αν και οι επενδύσεις και η κατανάλωση συνεχίζουν να μειώνονται σταθερά λόγω της αύξησης της ανεργίας. Την ίδια χρονιά το ενδοεταιρικό χρέος ξεπέρασε τα 51 δισεκατομμύρια €, που σημαίνει ότι το 60% του συνόλου των βουλγαρικών εταιρειών ήταν αμοιβαία χρεωμένες. Το 2012 είχε αυξηθεί σε 83 δισεκατομμύρια € ή 227% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση εφάρμοσε αυστηρά μέτρα λιτότητας με την ενθάρρυνση της ΕΕ και του ΔΝΤ με κάποια θετικά δημοσιονομικά αποτελέσματα, αλλά οι κοινωνικές συνέπειες των μέτρων αυτών ήταν «καταστροφικές», σύμφωνα με τη Διεθνή Συνομοσπονδία Συνδικάτων. Η διαφθορά παραμένει ένα άλλο εμπόδιο για την οικονομική ανάπτυξη. Η Βουλγαρία είναι ένα από τις πιο διεφθαρμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατατάσσεται 75η στον Δείκτη Αντίληψης για τη Διαφθορά. Η ανεπαρκής επιβολή του νόμου και η συνολικά χαμηλή ποιότητα της δημόσιας διοίκησης παραμένουν προκλήσεις για την πάταξη της διαφθοράς. Ωστόσο η καταπολέμηση της διαφθοράς έχει μπει στο επίκεντρο του κυβερνητικού έργου, λόγω της προσχώρησης στην ΕΕ, και αρκετά προγράμματα κατά της διαφθοράς έχουν αναληφθεί από διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες.

Η Βουλγαρία (πορτοκαλί) και οι μεγαλύτερους εξαγωγικοί της εταίροι ως προς το μερίδιο των συνολικών εξαγωγών

Η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται από τους χαμηλότερους προσωπικούς και εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές εισοδήματος στην ΕΕ και από το δεύτερο χαμηλότερο δημόσιο χρέος όλων των κρατών μελών, 16,5% του ΑΕΠ το 2012. Το 2013 το ΑΕΠ (ΜΑΔ) υπολογίζεται σε 119,6 δισ. $, με κατά κεφαλή 16.518 $. Η Σόφια και η γύρω της Νοτιοδυτική Περιοχή είναι η πιο ανεπτυγμένη της χώρας με κατά κεφαλή (ΜΑΔ) ΑΕΠ 27.282 $ το 2011. Η Βουλγαρία είναι καθαρός αποδέκτης κονδυλίων από την ΕΕ. Το απόλυτο ποσό των ληφθέντων κεφαλαίων ήταν 589 εκατομ. € το 2009.

Το εργατικό δυναμικό είναι 2.450.000 άτομα, εκ των οποίων 7,1% απασχολούνται στη γεωργία, 35,2% στη βιομηχανία και 57,7% στον τομέα των υπηρεσιών. Η εξόρυξη μετάλλων και ορυκτών, η παραγωγή χημικών προϊόντων, μηχανημάτων και εξαρτημάτων οχημάτων, η διύλιση πετρελαίου και η χαλυβουργία είναι μεταξύ των σημαντικότερων βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Η εξόρυξη και οι συναφείς κλάδοι απασχολούν συνολικά 120.000 άτομα και παράγουν περίπου 5% του ΑΕΠ της χώρας. Η Βουλγαρία είναι η έκτη μεγαλύτερη παραγωγός άνθρακα στην Ευρώπη. Τα τοπικά κοιτάσματα άνθρακα, σιδήρου, χαλκού και μολύβδου είναι ζωτικής σημασίας για τους τομείς της μεταποίησης και της ενέργειας. Σχεδόν όλες οι μεγαλύτερες εξαγωγές της Βουλγαρίας είναι βιομηχανικά αγαθά, όπως προϊόντα πετρελαίου, χαλκού και φαρμακευτικά προϊόντα. Η Βουλγαρία είναι επίσης ένας καθαρός εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, των οποίων τα δύο τρίτα πάνε σε χώρες του ΟΟΣΑ. Είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμια παραγωγός αιθέριων έλαιων αρωματοποιίας, όπως λεβάντας και ροδέλαιου. Η γεωργία έχει μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η παραγωγή το 2008 ανήλθε σε μόνο 66% εκείνης του 1999-2001, ενώ οι αποδόσεις των σιτηρών και των λαχανικών έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 40% από το 1990. Από τους τομείς των υπηρεσιών ο τουρισμός συμβάλλει περισσότερο στην οικονομική ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια η Βουλγαρία έχει αναδειχθεί ως ταξιδιωτικός προορισμός με τα φθηνά θέρετρα και τις παραλίες της, έξω από την εμβέλεια της τουριστικής βιομηχανίας. Ο Lonely Planet την κατέταξε μεταξύ των κορυφαίων 10 προορισμών του για το 2011. Οι περισσότεροι από τους επισκέπτες είναι Ρουμάνοι, Τούρκοι, Έλληνες και Γερμανοί. Η πρωτεύουσα Σόφια, η μεσαιωνική πρωτεύουσα Βελίκο Τίρνοβο, τα παραθαλάσσια θέρετρα Χρυσή Άμμος και Ακτή του Ήλιου και τα χειμερινά θέρετρα Μπάνσκο, Παμπόροβο και Μπόροβετς είναι μερικές από τις περιοχές που περισσότερο επισκέπτονται οι τουρίστες.

Επιστήμη και τεχνολογία

Τμήμα υπερυπολογιστή στο

Η Βουλγαρία δαπανά το 0,25% του ΑΕΠ για την επιστημονική έρευνα, έχοντας έτσι έναν από τους χαμηλότερους προϋπολογισμούς R&D στην Ευρώπη. Η χρόνια υποεπένδυση στην έρευνα μετά το 1990 ανάγκασε πολλούς επαγγελματίες επιστήμονες να εγκαταλείψουν τη χώρα. Το αποτέλεσμα είναι η Βουλγαρία να έχει χαμηλές βαθμολογίες όσον αφορά την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές υψηλής προστιθέμενης αξίας. Βασικοί τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης είναι η ενέργεια, η νανοτεχνολογία, η αρχαιολογία και η ιατρική. Η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών είναι το κορυφαίο επιστημονικό ίδρυμα και απασχολεί τους περισσότερους Βούλγαρους ερευνητές στα πολλά ινστιτούτα της. Έχει δραστηριοποιηθεί στον τομέα της διαστημικής επιστήμης με πειράματα παρακολούθησης ακτινοβολίας με RADOM-7 στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό [233] και στο Τσαντραγιάν-1 (το πρώτο ρομποτικό διαστημόπλοιο της Ινδίας), καθώς και σε εγχώρια αναπτυγμένα διαστημικά θερμοκήπια στον Διαστημικό Σταθμό Μιρ. Η Βουλγαρία έγινε η έκτη χώρα στον κόσμο με αστροναύτη στο διάστημα με την πτήση του Γκεόργκι Ιβάνοφ στο Σογιούζ 33 το 1979. Η Βουλγαρία είναι ενεργό μέλος του CERN και έχει συμβάλει στις δραστηριότητές του με σχεδόν 200 επιστήμονες από την ένταξή της το 1999.

Τη δεκαετία του 1980 η Βουλγαρία έγινε γνωστή ως η «Σίλικον Βάλεϊ του Ανατολικού Μπλοκ», λόγω των μεγάλης κλίμακας εξαγωγών της τεχνολογίας υπολογιστών προς τα κράτη της ΚΟΜΕΚΟΝ. Ο τομέας της ΤΠΕ παράγει το 10% του ΑΕΠ και απασχολεί το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο τμήμα ειδικών ΤΠΕ. Ένα Εθνικό Κέντρο Εφαρμογών Υπερυπολογιστών (NCSA) χειρίζεται τον μοναδικό υπερυπολογιστή στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών σχεδιάζει να αγοράσει έναν ακόμη υπερυπολογιστή το 2015.

Η χρήση του διαδικτύου έχει αυξηθεί ραγδαία μετά το 2000, ενώ ο αριθμός των χρηστών αυξήθηκε από 430.000 σε 3,4 εκατομμύρια (48% ποσοστό διείσδυσης) το 2010. Οι τηλεφωνικές υπηρεσίες είναι ευρέως διαθέσιμες και μια κεντρική ψηφιακή γραμμή κορμού συνδέει τις περισσότερες περιοχές. Περισσότερο από το 90% των σταθερών γραμμών εξυπηρετούνται από τη Βουλγαρική Εταιρεία Τηλεπικοινωνιών, ενώ οι υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας παρέχονται από τρεις επιχειρήσεις - Mtel, Telenor και Vivacom.

Υποδομές

Αυτοκινητόδρομος Τράκιγια (Θράκης)

Η στρατηγική γεωγραφική θέση της Βουλγαρίας και ο αρκετά αναπτυγμένος ενεργειακός τομέας την καθιστούν Ευρωπαϊκό ενεργειακό κέντρο-κλειδί, παρά την έλλειψη σημαντικών αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων. Σχεδόν το 34% της ηλεκτρικής της ενέργειας παράγεται από τον πυρηνικό ενεργειακό σταθμό του Κοζλοντούι και η κοινή γνώμη υποστηρίζει σθεναρά την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας. Η ραγδαία ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως οι σταθμοί αιολικής και ηλιακής ενέργειας, καθιστούν τη Βουλγαρία μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες παραγωγούς αιολικής ενέργειας στον κόσμο. Η χώρα έχει στόχο να παράγει 16% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι το 2020.

Το εθνικό οδικό δίκτυο έχει συνολικό μήκος 40.231 χλμ., εκ των οποίων τα 39.587 ασφαλτοστρωμένων, αλλά σχεδόν τα μισά στη χαμηλότερη διεθνή κατηγορία ασφαλτοστρωμένων δρόμων. Οι σιδηρόδρομοι αποτελούν σημαντικό μέσο εμπορευματικών μεταφορών αν και οι αυτοκινητόδρομοι δέχονται όλο και μεγαλύτερο μερίδιο των εμπορευματικών μεταφορών. Η Βουλγαρία έχει 6.238 χλμ. σιδηροδρομικών γραμμών και για την ώρα σε λειτουργία συνολικά 81 χλμ. γραμμών υψηλής ταχύτητας. Σιδηροδρομικές συνδέσεις είναι διαθέσιμες με τη Ρουμανία, την Τουρκία, την Ελλάδα και τη Σερβία, και τρένα εξπρές έχουν απευθείας δρομολόγια προς το Κίεβο, το Μινσκ, τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη. Η Σόφια και η Φιλιππούπολη είναι αεροπορικοί κόμβοι της χώρας, ενώ η Βάρνα και το Μπουργκάς είναι τα κύρια εμπορικά θαλάσσια λιμάνια. Η Βάρνα επίσης προγραμματίζεται να είναι ο πρώτος σταθμός σε έδαφος της ΕΕ όπου θα φτάσει φυσικό αέριο μέσω του αγωγού South Stream.

Τουρισμός

Ο τουρισμός στη Βουλγαρία συμβάλλει σημαντικά στην οικονομία της χώρας. Ευρισκόμενη στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, η Βουλγαρία έχει δεχθεί πολλούς πολιτισμούς - Θράκες, Έλληνες, Ρωμαίους, Βυζαντινούς, Σλάβους, Βούλγαρους και Οθωμανούς. Η χώρα είναι πλούσια σε τουριστικά αξιοθέατα και ιστορικά μνημεία, διάσπαρτα σε σχετικά μικρή και εύκολα προσβάσιμη περιοχή. Η Βουλγαρία είναι διεθνώς γνωστή για την παραλία και τα χειμερινά της θέρετρα.

Το 2016 τη Βουλγαρία επισκέφθηκαν περίπου 10,6 εκατομμύρια άνθρωποι από το εξωτερικό. Οι τουρίστες από πέντε χώρες - Ελλάδα, Ρουμανία, Τουρκία, Γερμανία και Ρωσία - αποτελούν περίπου το 50% όλων των επισκεπτών. Ο τομέας συνέβαλε στο 15% του ΑΕΠ και στήριξε 150.000 θέσεις εργασίας το 2014.

Toυριστικά αξιοθέατα

Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς και Κατάλογος Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ

Στη Βουλγαρία υπάρχουν εννέα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Τα πρώτα τέσσερα εγγράφηκαν στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 1979 και τα επόμενα το 1985. Η Βουλγαρία σήμερα έχει δεκατέσσερα ακόμη μνημεία στον Ενδεικτικό Κατάλογο. Τα Αναστενάρια, ένας τελετουργικός χορός πυροβασίας Θρακικής καταγωγής, περιλαμβάνεται στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.

Μοναστήρι της Ρίλα
Μοναστήρι της Ρίλα  
Θρακικός Τύμβος του Καζανλάκ
Θρακικός Τύμβος του Καζανλάκ  
Εκκλησία της Μπογιάνα
Εκκλησία της Μπογιάνα  
Ιππέας της Μάνταρα
Ιππέας της Μάνταρα  
Θρακικός Τύμβος του Σβεστάρι
Θρακικός Τύμβος του Σβεστάρι  
Μονολιθικές εκκλησίες του Ιβάνοβο
Μονολιθικές εκκλησίες του Ιβάνοβο  
Νεσέμπαρ
Νεσέμπαρ  
Εθνικό Πάρκο Πιρίν
Εθνικό Πάρκο Πιρίν  
Φυσικό καταφύγιο Σρεμπάρνα
Φυσικό καταφύγιο Σρεμπάρνα  
Αναστενάρια
Αναστενάρια  
Χαλί του Τσίπροφτσι
Χαλί του Τσίπροφτσι  
Σούρβα, Αγώνες Μεταφιεσμένων
Σούρβα, Αγώνες Μεταφιεσμένων  
Παραδοσιακή Κοπρίβστιτσα
Παραδοσιακή Κοπρίβστιτσα  

Εθνολογικός, πολιτιστικός και ιστορικός τουρισμός

Η βουλγαρική πολιτιστική κληρονομιά έχει πολλά πρόσωπα και εκδηλώσεις - αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, μουσεία, πινακοθήκης, πλούτο πολιτιστικών εκδηλώσεων, διατηρούμενη λαϊκή παράδοση και θαυμάσια αρχιτεκτονικά μνημεία.

Ιστορικοί χώροι και μνημεία

Τσάρεβετς και Βελίκο Τίρνοβο
Τσάρεβετς και Βελίκο Τίρνοβο  
Καθεδρικός Αλέξανδρου Νιέφσκι
Καθεδρικός Αλέξανδρου Νιέφσκι  
Βουλγαρική Εθνική Συνέλευση
Βουλγαρική Εθνική Συνέλευση  
Μνημείο Σίπκα
Μνημείο Σίπκα  
Ρωμαϊκό θέατρο Φιλιππούπολης
Ρωμαϊκό θέατρο Φιλιππούπολης  
Περπερικόν
Περπερικόν  
Μπάμπα Βίντα
Μπάμπα Βίντα  
Μέγαρο Μπάλτσικ
Μέγαρο Μπάλτσικ  
Γέφυρα Ντιάβολσκι
Γέφυρα Ντιάβολσκι  
Νικόπολις ἡ πρὸς Ἴστρον
Νικόπολις ἡ πρὸς Ἴστρον  
Θρακικός τύμβος Αλεξάντροβο
Θρακικός τύμβος Αλεξάντροβο  
Φρούριο Μπελογκρατσίκ
Φρούριο Μπελογκρατσίκ  
Ντοχόντνο Ζντάνιε, Ρούσε
Ντοχόντνο Ζντάνιε, Ρούσε  
Μεγάλη Βασιλική, Πλίσκα
Μεγάλη Βασιλική, Πλίσκα  
Σκεπαστή Γέφυρα Λόβετς
Σκεπαστή Γέφυρα Λόβετς  
Φρούριο του Ασέν
Φρούριο του Ασέν  
Ευξείνογκραντ, Βάρνα
Ευξείνογκραντ, Βάρνα  
1300 Χρόνια Βουλγαρίας, Σούμεν
1300 Χρόνια Βουλγαρίας, Σούμεν  
Φρούριο Τσέρβεν
Φρούριο Τσέρβεν  
Βίλα Αρμίρα, Ιβαΐλοβγκραντ
Βίλα Αρμίρα, Ιβαΐλοβγκραντ  
Μπουζλούντζα
Μπουζλούντζα  
Ανάκτορο Βράνα, Σόφια
Ανάκτορο Βράνα, Σόφια  
Φρούριο Σούμεν
Φρούριο Σούμεν  

Μουσεία

Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Βουλγαρίας
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Βουλγαρίας  
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο  
Εθνική Πινακοθήκη Ξένης Τέχνης
Εθνική Πινακοθήκη Ξένης Τέχνης  
Εθνικό Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας
Εθνικό Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας  
Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας  
Ιστορικό Μουσείο Σόφιας
Ιστορικό Μουσείο Σόφιας  
Εθνικό Μουσείο «Βασίλ Λέφσκι», Κάρλοβο
Εθνικό Μουσείο «Βασίλ Λέφσκι», Κάρλοβο  
Εθνικό Μουσείο Μεταφορών
Εθνικό Μουσείο Μεταφορών  
Μουσείο Ντόρκοβο
Μουσείο Ντόρκοβο  
Πανόραμα του Πλέβεν
Πανόραμα του Πλέβεν  
Κονάκι Αγκουσέβι, Μογκίλιτσα
Κονάκι Αγκουσέβι, Μογκίλιτσα  
Mουσείο Τριαντάφυλλου, Καζανλούκ
Mουσείο Τριαντάφυλλου, Καζανλούκ  
Αστεροσκοπείο Ρόζεν
Αστεροσκοπείο Ρόζεν  
Μουσείο Κρασιού, Πλέβεν
Μουσείο Κρασιού, Πλέβεν  
Δελφινάριο Βάρνας
Δελφινάριο Βάρνας  
Μεταλλευτικό μουσείο, Πέρνικ
Μεταλλευτικό μουσείο, Πέρνικ  
Αρχαιολογικό Μουσείο Βάρνας
Αρχαιολογικό Μουσείο Βάρνας  
Μουσείο Σοσιαλιστικής Τέχνης, Σόφια
Μουσείο Σοσιαλιστικής Τέχνης, Σόφια  
Μουσείο Ψηφιδωτών, Ντέβνια
Μουσείο Ψηφιδωτών, Ντέβνια  

Θρακικοί θησαυροί

Θησαυρός του Παναγκιουρίστε
Θησαυρός του Παναγκιουρίστε  
Θησαυρός του Ρόγκοζεν
Θησαυρός του Ρόγκοζεν  
Θησαυρός του Βάλτσιτραν
Θησαυρός του Βάλτσιτραν  
Χρυσή μάσκα του Τήρη Α΄
Χρυσή μάσκα του Τήρη Α΄  
Χάλκινο κεφάλι του Σεύθη Γ΄, που βρέθηκε στην Γκολιάμα Κοσμάτκα
Χάλκινο κεφάλι του Σεύθη Γ΄, που βρέθηκε στην Γκολιάμα Κοσμάτκα  
Θησαυρός του Λούκοβιτ
Θησαυρός του Λούκοβιτ  
Θησαυρός της Λέτνιτσα
Θησαυρός της Λέτνιτσα  
Θρακικός Θησαυρός του Γιακίμοβο
Θρακικός Θησαυρός του Γιακίμοβο  
Θρακικός Θησαυρός του Ράβνογκορ
Θρακικός Θησαυρός του Ράβνογκορ  
Θρακικό χρυσό περιδέραιο από την Αραμπατζίσκα Μόγκιλα
Θρακικό χρυσό περιδέραιο από την Αραμπατζίσκα Μόγκιλα  
Χρυσά αγαλματίδια του Σινομόρετς
Χρυσά αγαλματίδια του Σινομόρετς  
Θρακικό κράνος που βρέθηκε στο Πλέτενα
Θρακικό κράνος που βρέθηκε στο Πλέτενα  
Θρακικός Πήγασος του Βάζοβο
Θρακικός Πήγασος του Βάζοβο  
Θησαυρός του Κράλεβο
Θησαυρός του Κράλεβο  
Χρυσός Θησαυρός που βρέθηκε στον Τύμβο του Σβεστάρι
Χρυσός Θησαυρός που βρέθηκε στον Τύμβο του Σβεστάρι  
Ο θησαυρός του Βασιλιά Κότυ Α΄ στο Μπόροβο
Ο θησαυρός του Βασιλιά Κότυ Α΄ στο Μπόροβο  
Στεφάνι τουΚερσοβλέπτη, Βασιλιά των Οδρυσών, Ζλατίνιτσα-Μαλομίροβο
Στεφάνι τουΚερσοβλέπτη, Βασιλιά των Οδρυσών, Ζλατίνιτσα-Μαλομίροβο  
Ταφικές προσφορές, Μογκιλάνσκα Μογκίλα
Ταφικές προσφορές, Μογκιλάνσκα Μογκίλα  

Αγροτουρισμος

Το βουλγαρικό αρχοντικό είναι η ενσάρκωση της κοινωνικής θέσης, του επαγγέλματος και των παραδόσεων του ιδιοκτήτη. Πολλά παλιά κτίρια που φανερώνουν αυτό το είδος αρχιτεκτονικής, π.χ. στα χωριά Αρμπανάσι, Λέστεν, Κοβατσεβίτσα, Μέλνικ, έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα.

Κοπρίστβιτσα
Κοπρίστβιτσα  
Τροϊάν
Τροϊάν  
Ετάρ
Ετάρ  
Ντριάνοβο
Ντριάνοβο  
Ελένα
Ελένα  
Τριάβνα
Τριάβνα  
Λόβετς, Βαρόσα
Λόβετς, Βαρόσα  
Μπόζνετσι
Μπόζνετσι  
Κοβατσεβίτσα
Κοβατσεβίτσα  
Ζέραβνα
Ζέραβνα  
Αρμπανάσι
Αρμπανάσι  
Ζλάτογκραντ
Ζλάτογκραντ  
Σίροκα Λάκα
Σίροκα Λάκα  
Μέλνικ
Μέλνικ  
Λέστεν
Λέστεν  
Ντόλεν
Ντόλεν  
Μπράσλιαν
Μπράσλιαν  
Στεφάνοβο
Στεφάνοβο  

Τουρισμός πόλεων

Σόφια
Σόφια  
Φιλιππούπολη
Φιλιππούπολη  
Βάρνα
Βάρνα  
Ρούσε, "Η Μικρή Βιέννη"
Ρούσε, "Η Μικρή Βιέννη"  

Μοναστήρια

Μοναστήρι της Ρίλα
Μοναστήρι της Ρίλα  
Μοναστήρι Μπάτσκοβο
Μοναστήρι Μπάτσκοβο  
Moναστήρι του Τροϊάν
Moναστήρι του Τροϊάν  
Μοναστήρι Δρυανόβου
Μοναστήρι Δρυανόβου  
Μοναστήρι Σοκόλσκι
Μοναστήρι Σοκόλσκι  
Μοναστήρι Τσερεπίσκι
Μοναστήρι Τσερεπίσκι  
Μοναστήρι Σίπκα
Μοναστήρι Σίπκα  
Μοναστήρι Ζέμεν
Μοναστήρι Ζέμεν  

Φεστιβάλ και εκδηλώσεις

Εθνικό Λαϊκό Πανηγύρι Ρόζεν
Εθνικό Λαϊκό Πανηγύρι Ρόζεν  
Θεοφάνια στο Κάλοφερ
Θεοφάνια στο Κάλοφερ  
Φεστιβάλ τριαντάφυλλου, Καζανλούκ
Φεστιβάλ τριαντάφυλλου, Καζανλούκ  
Πνεύμα του Μπουργκάς
Πνεύμα του Μπουργκάς  
Καβάρνα Ροκ Φεστ
Καβάρνα Ροκ Φεστ  
Πρωινό Ιουλίου στο Κάμεν Μπριάγκ
Πρωινό Ιουλίου στο Κάμεν Μπριάγκ  
Πανευρυθμικοί χοροί στις Επτά Λίμνες της Ρίλα
Πανευρυθμικοί χοροί στις Επτά Λίμνες της Ρίλα  

Θέρετρα και φυσικός τουρισμός

Παραθαλάσσια θέρετρα

Η Βουλγαρική Ακτή της Μαύρης Θάλασσας είναι γραφικη και ποικιλόμορφη. Λευκές και χρυσές αμμουδιές καταλαμβάνουν περίπου τα 130 από τα 378 χιλιόμετρα της ακτογραμμής. Οι θερμοκρασίες τους καλοκαιρινούς μήνες είναι πολύ κατάλληλες για θαλάσσιο τουρισμό και η θερμοκρασία του νερού επιτρέπει το μπάνιο στη θάλασσα από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο. Πριν από το 1989 η Βουλγαρική ακτή της Μαύρης Θάλασσας ήταν διεθνώς γνωστή ως Κόκκινη Ριβιέρα. Από την πτώση όμως του Σιδηρού Παραπετάσματος το προσωνύμιό της έχει αλλάξει σε Βουλγαρική Ριβιέρα.

Ρουσάλκα
Ρουσάλκα  
Πρίμορσκο
Πρίμορσκο  
Καβάρνα
Καβάρνα  
Αλμπένα
Αλμπένα  
Κίτεν
Κίτεν  
Χρυσή Αμμος
Χρυσή Αμμος  
Αγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη
Αγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη  
Ηρακλή
Ηρακλή  
Αχτοπολ
Αχτοπολ  
Σινεμόρετς
Σινεμόρετς  
Κάμτσια
Κάμτσια  
Ντιούνι
Ντιούνι  
Σωζόπολη
Σωζόπολη  
Πομόριε
Πομόριε  
Σκορπίλοβτσι
Σκορπίλοβτσι  
Μπιάλα
Μπιάλα  
Ακτή του Ήλιου
Ακτή του Ήλιου  
Μπάλτσικ
Μπάλτσικ  
Ομπζορ
Ομπζορ  
Σβέτι Βλας
Σβέτι Βλας  

Πεζοπoρία και σκι

Η χώρα έχει πολλά χιονοδρομικά κέντρα που προσφέρουν εξαιρετικές συνθήκες για σκι, σνοόυμπορντ και άλλα χειμερινά σπορ.

Μπάνσκο
Μπάνσκο  
Μπόροβετς
Μπόροβετς  
Παμπόροβο
Παμπόροβο  
Οσόγκοβο
Οσόγκοβο  
Ράζλογκ
Ράζλογκ  
Μαλιόβιτσα
Μαλιόβιτσα  
Βίτοσα
Βίτοσα  
Ούζανα
Ούζανα  

Εθνικά και φυσικά πάρκα

Εθνικό Πάρκο Πιρίν
Εθνικό Πάρκο Πιρίν  
Εθνικό Πάρκο Ρίλα
Εθνικό Πάρκο Ρίλα  
Εθνικό Πάρκο Κεντρικού Αίμου
Εθνικό Πάρκο Κεντρικού Αίμου  
Φυσικό Πάρκο Μπελάσιτσα
Φυσικό Πάρκο Μπελάσιτσα  
Φυσικό Πάρκο Μπούλγκαρκα
Φυσικό Πάρκο Μπούλγκαρκα  
Φυσικό Πάρκο Βίτοσα
Φυσικό Πάρκο Βίτοσα  
Φυσικό Πάρκο Χρυσής Αμμου
Φυσικό Πάρκο Χρυσής Αμμου  
Φυσικό Πάρκο Πέρσιν
Φυσικό Πάρκο Πέρσιν  
Φυσικό Πάρκο Σίνιτε Κάμανι
Φυσικό Πάρκο Σίνιτε Κάμανι  
Φυσικό Πάρκο Στράντζα
Φυσικό Πάρκο Στράντζα  
Φυσικό Πάρκο Ρούσενσκι Λομ
Φυσικό Πάρκο Ρούσενσκι Λομ  
Φυσικό Πάρκο Σούμενσκο Πλάτο
Φυσικό Πάρκο Σούμενσκο Πλάτο  

Σπήλαια και καταρράκτες

Σπήλαιο Λαιμός του Διαβόλου
Σπήλαιο Λαιμός του Διαβόλου  
Σπήλαιο Μπάτσο Κίρο
Σπήλαιο Μπάτσο Κίρο  
Σπήλαιο Ντεβετάσκα
Σπήλαιο Ντεβετάσκα  
Λεντένικα
Λεντένικα  
Σπήλαιο Μαγκούρα
Σπήλαιο Μαγκούρα  
Προχόντνα
Προχόντνα  
Σάεβα ντούπκα
Σάεβα ντούπκα  
Σπήλαιο Σνεζάνκα
Σπήλαιο Σνεζάνκα  
Ουλόβιτσα
Ουλόβιτσα  
Καταρράκτης Μπάμπσκο
Καταρράκτης Μπάμπσκο  
Μπόροβ Καμάκ
Μπόροβ Καμάκ  
Εμεν
Εμεν  
Καταρράκτης Ράισκο
Καταρράκτης Ράισκο  
Καταρράκτης Ετροπολ
Καταρράκτης Ετροπολ  
Καταρράκτης Κάρλοβσκο
Καταρράκτης Κάρλοβσκο  
Καταρράκτες Κρούσουνα
Καταρράκτες Κρούσουνα  
Καταρράκτης Ποπινόλασκι
Καταρράκτης Ποπινόλασκι  
Καταρράκτης Σακάβιτσα
Καταρράκτης Σακάβιτσα  

Φυσικές γεωμορφές και σχηματισμοί

Επτά Λίμνες της Ρίλα
Επτά Λίμνες της Ρίλα  
Τα Πέτρινα Μανιτάρια
Τα Πέτρινα Μανιτάρια  
Βράχοι του Μπελογκρατσίκ
Βράχοι του Μπελογκρατσίκ  
Πέτρινη Έρημος
Πέτρινη Έρημος  
Φαράγγι του Τρίγκραντ
Φαράγγι του Τρίγκραντ  
Πυραμίδες του Στομπ
Πυραμίδες του Στομπ  
Ζλάτνιτε Μόστοβε
Ζλάτνιτε Μόστοβε  
Θαυματογέφυρες
Θαυματογέφυρες  
Φαράγγι του Ισκαρ
Φαράγγι του Ισκαρ  
Ρίτλιτε
Ρίτλιτε  
Πυραμίδες του Μέλνικ
Πυραμίδες του Μέλνικ  
Πέτρινος γάμος, Κάρτζαλι
Πέτρινος γάμος, Κάρτζαλι  

Οι 15 μεγαλύτερες πηγές των ξένων επισκεπτών στη Βουλγαρία

Οι περισσότεροι επισκέπτες φθάνουν στη Βουλγαρία από τις ακόλουθες χώρες [7][8][9]

Σειρά Χώρα 2016 2015
1 Ρουμανία 1,743,697 1,499,854
2 Τουρκία 1,312,895 1,237,841
3 Ελλάδα 1,157,062 1,024,527
4 Γερμανία 1,003,030 826,142
5 Ρωσία 589,844 493,989
6 Βόρεια Μακεδονία 562,365 506,052
7 Σερβία 490,668 501,091
8 Πολωνία 388,833 285,455
9 Ουκρανία 342,214 310,777
10 Ηνωμένο Βασίλειο 281,777 250,038
11 Τσεχία 219,349 160,978
12 Αυστρία 204,489 175,024
13 Γαλλία 195,571 171,305
14 Ισραήλ 183,846 155,276
15 Ιταλία 152,078 143,446

Δημογραφία

Ο πληθυσμός της Βουλγαρίας είναι 7.364.570 άτομα, σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2011. Η πλειοψηφία του πληθυσμού, ή 72,5%, διαμένουν σε αστικές περιοχές. Περίπου το ένα έκτο του συνολικού πληθυσμού είναι συγκεντρωμένο στη Σόφια. Οι Βούλγαροι είναι η κύρια εθνική ομάδα και αποτελούν το 84,8% του πληθυσμού. Οι μειονότητες Τούρκων και Ρομά αποτελούν το 8,8% και 4,9%, αντίστοιχα. Παλαιότερα οι Τούρκοι αποτελούσαν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Περίπου 40 μικρότερες μειονότητες αποτελούν το 0,7% και 0,8% δεν αυτοπροσδιορίζονται ως εθνοτική ομάδα.

Κατανομή των μητρικών γλωσσών κατά δήμους σύμφωνα με την απογραφή του 2011
Κατανομή γλωσσών στη Βουλγαρία (2001) [10]
Βουλγαρική
  
 84.5%
Τουρκική
  
 9.6%
Ρομά
  
 4.1%
άλλες
  
 0.9%
μη δηλώσαντες
  
 0.9%

Όλες οι εθνικές ομάδες μιλούν τη Βουλγαρική, ως πρώτη ή δεύτερη γλώσσα. Η Βουλγαρική είναι η μόνη επίσημη γλώσσα και η μητρική για το 85,2% του πληθυσμού. Η Βουλγαρική, η αρχαιότερη γραπτή Σλαβική γλώσσα, διακρίνεται από τις άλλες γλώσσες σε αυτή την ομάδα από ορισμένες γραμματικές ιδιαιτερότητες, όπως την έλλειψη πτώσεων στα ουσιαστικά και απαρεμφάτων και ένα οριστικό άρθρο με επίθεμα.

Οι κυβερνητικές εκτιμήσεις του 2003 εκτιμούν το ποσοστό αλφαβητισμού σε 98,6%, χωρίς σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων. Το επίπεδο της εκπαίδευσης είναι παραδοσιακά υψηλό, αν και εξακολουθεί να απέχει πολύ από τα ευρωπαϊκά σημεία αναφοράς και επιδεινώνεται συνεχώς την τελευταία δεκαετία. Οι Βούλγαροι μαθητές είχαν από τις υψηλότερες επιδόσεις στον κόσμο όσον αφορά την ανάγνωση το 2001, με καλύτερες επιδόσεις από τους Καναδούς και τους Γερμανούς ομολόγους τους. Το 2006 οι βαθμολογίες στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις επιστήμες είχαν επιδεινωθεί. Οι κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Υπουργείο Παιδείας, Νεολαίας και Επιστημών χρηματοδοτεί εν μέρει τα δημόσια σχολεία και πανεπιστήμια, θέτει κριτήρια για τα σχολικά βιβλία και επιβλέπει τη διαδικασία έκδοσής τους. Το κράτος παρέχει δωρεάν εκπαίδευση στα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δημόσια σχολεία. Η εκπαιδευτική διαδικασία εκτείνεται σε 12 τάξεις, όπου οι οκτώ πρώτες είναι πρωτοβάθμιες και οι υπόλοιπες δευτεροβάθμιες. Τα δευτεροβάθμια σχολεία είναι τεχνικά, επαγγελματικά, γενικά ή εξειδικευμένα σε ορισμένο αντικείμενο, ενώ η ανώτατη εκπαίδευση περιλαμβάνει 4 έτη πτυχιακά από ένα πτυχίο 4 ετών και ένα μεταπτυχιακό (μάστερ) έτος.

Βουλγαρική Ορθόδοξη Λιτανεία των Θεοφανίων

Το Σύνταγμα της Βουλγαρίας την ορίζει ως κοσμικό κράτος με εγγυημένη τη θρησκευτική ελευθερία, αλλά χαρακτηρίζει την Ορθοδοξία ως «παραδοσιακή» θρησκεία. Η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία απέκτησε αυτοκέφαλο καθεστώς το 927 μ.Χ. και σήμερα έχει 12 επισκοπές και πάνω από 2.000 ιερείς. Περισσότερο από τα τρία τέταρτα των Βουλγάρων ανήκουν στην Ορθοδοξία. Οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα και αποτελούν το 10% του θρησκευτικού φάσματος, αν και η πλειοψηφία τους δεν προσεύχεται και θεωρεί τη χρήση της ισλαμικής μαντίλας στα σχολεία απαράδεκτη. Λιγότερο από 3% ανήκουν σε άλλες θρησκείες, 11,8% δεν αυτοπροσδιορίζονται ως προς τη θρησκεία και 21,8% αρνήθηκαν να δηλώσουν τις πεποιθήσεις τους.

Η Βουλγαρία έχει ένα καθολικό σύστημα υγείας που χρηματοδοτείται από φόρους και εισφορές. Το Εθνικό Ταμείο Ασφάλισης Υγείας πληρώνει ένα σταδιακά αυξανόμενο μέρος των εξόδων της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Οι προβλεπόμενες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης για το 2013 ανέρχονταν σε 4,1% του ΑΕΠ. Ο αριθμός των γιατρών είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, με 181 γιατρούς ανά 100.000 ανθρώπους αλλά η κατανομή τους ανά ειδικό είναι άνιση, υπάρχει σοβαρή έλλειψη νοσοκόμων και άλλου ιατρικού προσωπικού, ενώ η ποιότητα των περισσότερων ιατρικών εγκαταστάσεων είναι κακή. Οι ελλείψεις προσωπικού σε ορισμένους τομείς είναι τόσο σοβαρές ώστε οι ασθενείς καταφεύγουν να αναζητούν θεραπεία σε γειτονικές χώρες. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ήταν 75,1 χρόνια (71,6 χρόνια οι άνδρες και 78,6 οι γυναίκες).[11] Οι πρωταρχικές αιτίες θανάτου είναι παρόμοιες με εκείνες σε άλλες βιομηχανικές χώρες, κυρίως καρδιαγγειακά νοσήματα, νεοπλάσματα και νοσήματα του αναπνευστικού.

Η Βουλγαρία βιώνει δημογραφική κρίση. Έχει μείωση πληθυσμού από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η οικονομική κατάρρευση προκάλεσε ένα μακροχρόνιο κύμα μετανάστευσης. Περίπου 937.000 έως 1.200.000 άτομα, κυρίως νέοι ενήλικες, έφυγαν από τη χώρα μέχρι το 2005. Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας υπολογίστηκε το 2013 σε 1,43 παιδιά/γυναίκα, που υπολείπεται του ποσοστού αναπλήρωσης 2,1. Το ένα τρίτο του συνόλου των νοικοκυριών είναι μονομελή και το 75,5% των οικογενειών δεν έχουν παιδιά κάτω των 16 ετών. Κατά συνέπεια τα ποσοστά μεταβολής του πληθυσμού και γεννήσεων είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο, ενώ τα ποσοστά θανάτου από τα υψηλότερα. Η πλειοψηφία των παιδιών γεννιούνται από ανύπαντρες γυναίκες (από όλες τις γεννήσεις 57,4% ήταν εκτός γάμου το 2012).

Μεγαλύτερες πόλεις της Βουλγαρίας

Σόφια
Φιλιππούπολη
Βάρνα
Μπουργκάς

Απογραφή 2011

1. Σόφια 1.204.685

2. Φιλιππούπολη 338.153

3. Βάρνα 334.870

4. Μπουργκάς 200.271

5. Ρούσε 149.642

6. Στάρα Ζαγόρα 138.272

7. Πλέβεν 106.954

8. Σλίβεν 91.629

9. Ντόμπριτς 91.030

10.Σούμεν 80.855

11.Πέρνικ 80.191

12.Χάσκοβο 76.397

13.Γιάμπολ 74.132

14.Πάζαρτζικ 71.979

15.Μπλαγκόεβγκραντ 70.881

16.Βελίκο Τίρνοβο 68.783

17.Βράτσα 60.692

18.Γκάμπροβο 58.950

19.Ασένοβγκραντ 50.846

20.Βίντιν 48.071

Διεθνείς σχέσεις

Διπλωματικές αποστολές στη Βουλγαρία

Στη Βουλγαρία υπάρχουν πολλές πρεσβείες και προξενεία από χώρες που εκπροσωπούνται άμεσα σε αυτήν. Στη Σόφια υπάρχουν 68 πρεσβείες.

Πολιτισμός

Βούλγαροι λαϊκοί χορευτές και μουσικοί με παραδοσιακές ενδυμασίες
Μοναστήρι του Αγίου Ιβάν της Ρίλα
Μαβρούντ, το διασημότερο Βουλγαρικό κόκκινο κρασί

Ο παραδοσιακός Βουλγαρικός πολιτισμός περιέχει Θρακική, Σλαβική και Πρωτοβουλγαρική κληρονομιά καθώς και Ελληνικές, Ρωμαϊκές, Οθωμανικές, Περσικές και Κελτικές επιρροές. Εννέα ιστορικά και φυσικά μνημεία έχουν εγγραφεί στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO: ο Ιππέας της Μάνταρα, οι Θρακικοί Τύμβοι στο Σβεστάρι και το Καζανλάκ, η Εκκλησία της Μπογιάνα, το Μοναστήρι της Ρίλα, οι μονολιθικές εκκλησίες του Ιβάνοβο, το Εθνικό Πάρκο του Πιρίν, το Φυσικό καταφύγιο Σρεμπάρνα και η αρχαία πόλη του Νεσέμπαρ. Τα Αναστενάρια, ένας τελετουργικός χορός της φωτιάς Θρακικής προέλευσης, περιλαμβάνονται στον κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η φωτιά είναι ουσιώδες στοιχείο της βουλγαρικής λαϊκής παράδοσης, που χρησιμοποιείται για να διώχνει κακά πνεύματα και αρρώστιες. Η βουλγαρική λαϊκή παράδοση προσωποποιεί τις αρρώστιες ως μάγισσες και έχει μεγάλη γκάμα πλασμάτων, όπως λάμιες, νεράιδες και καλικάντζαρους. Μερικά από τα έθιμα και τις τελετουργίες εναντίον αυτών των πνευμάτων έχουν επιβιώσει και εξασκούνται ακόμη, ιδιαίτερα οι «κούκερι» και «σουρβάκαρι», ενώ ευρέως γιορτάζεται και ο Μάρτης.

Παράλληλα με τον παραδοσιακό πολιτισμό μεγάλο μέρος κληρονομιάς από άλλους πολιτισμούς έχει συσσωρευθεί από την αρχαιότητα. Τοπικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των αρχαιολογικών χώρων είναι ο τρίτος μεγαλύτερος στην Ευρώπη μετά την Ιταλία και την Ελλάδα. Το πρώτο βιβλίο σε μία Γερμανική γλώσσα - η Βίβλος του Βουλφίλα - γράφτηκε στη Νικόπολη την προς Ίστρον, σε μια μικρή Γοτθική κοινότητα στη σημερινή βόρεια Βουλγαρία. Στην περιοχή ιδρύθηκε την ίδια εποχή το πρώτο Χριστιανικό μοναστήρι στην Ευρώπη (σύμφωνα με Βουλγαρική αρχαιολογική και ιστορική έρευνα πρόκειται για τη Μονή του Αγίου Αθανασίου, που ιδρύθηκε από τον ίδιο το 344). Η Φιλιππούπολη είναι μια από τις αρχαιότερες συνεχώς κατοικούμενες πόλεις και ο αρχαιότερος χρυσός θησαυρός στον κόσμο, αποτελούμενος από νομίσματα, όπλα και κοσμήματα, που ανάγονται στο 4.600 π.Χ., ανακαλύφθηκε κοντά στη Βάρνα το 1972 και αποτελούν δείγματα του πρώτου Ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Ο Σλαβικός πολιτισμός κατά το μεγαλύτερο μέρος του Μεσαίωνα είχε το επίκεντρό του τόσο κατά την Πρώτη όσο και τη Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία. Οι λογοτεχνικές σχολές της Πρεσλάβας, της Οχρίδας και του Τίρνοβο άσκησαν σημαντική πολιτιστική επιρροή στον Ανατολικορθόδοξο κόσμο. Πολλές γλώσσες στην Ανατολική Ευρώπη και την Ασία χρησιμοποιούν το Κυριλλικό αλφάβητο, που προήλθε από τη Φιλολογική σχολή της Πρεσλάβας γύρω στον 9ο αιώνα. Η μεσαιωνική πρόοδος στις τέχνες και τα γράμματα τερματίστηκε με την Οθωμανική κατάκτηση, οπότε πολλά αριστουργήματα καταστράφηκαν, και οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες δεν επανεμφανίσθηκαν παρά μόνο με την Εθνική Αναγέννηση τον 19ο αιώνα. Μετά την Απελευθέρωση η Βουλγαρική λογοτεχνία γρήγορα υιοθέτησε λογοτεχνικά στυλ όπως ο Ρομαντισμός και ο Συμβολισμός. Από την αρχή του 20ού αιώνα ξεχώρισαν αρκετοί Βούλγαροι συγγραφείς, όπως ο Ιβάν Βάζοφ, ο Πέντσο Σλαβέικοφ, ο Γιόρνταν Ράντικοφ και Τσβέταν Τοντόροφ. Το 1981 το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας απονεμήθηκε στο γεννημένο στη Βουλγαρία συγγραφέα Ελίας Κανέττι.

Η Βουλγαρική λαϊκή μουσική είναι μακράν η πιο διαδεδομένη παραδοσιακή τέχνη και έχει αναπτυχθεί σταδιακά δια μέσου των αιώνων ως συγχώνευση Ανατολικών και Δυτικών επιρροών. Περιέχει Απωανατολικές, Ανατολικές, μεσαιωνικές Ανατολικορθόδοξες και καθιερωμένες Δυτικοευρωπαικές τονικότητες και τρόπους. Η μουσική έχει ξεχωριστό ήχο και μεγάλη ποικιλία παραδοσιακών οργάνων, όπως γκαντούλκα, γκάιντα, καβάλ και νταούλι. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματά της είναι ο παρατεταμένος ρυθμικός χρόνος, που δεν έχει όμοιό του στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή μουσική. Η Γυναικεία Χορωδία της Κρατικής Τηλεόρασης είναι το διασημότερο παραδοσιακό συγκρότημα και έχει πάρει Βραβείο Γκράμι το 1990. Οι Βουλγαρικές γραπτές μουσικές συνθέσεις μπορούν να αναχθούν στον πρώιμο Μεσαίωνα και στα έργα του Ιωάννη Κουκουζέλη (1280-1360). Η κλασική μουσική, η όπερα και το μπαλέτο εκπροσωπούνται από τους συνθέτες Εμανουήλ Μανόλοφ, Πάντσο Βλαντιγκέροφ και Γκεόργκι Ατανάσοφ και τους τραγουδιστές Γκένα Ντιμίτροβα, Μπόρις Χριστόφ και Νικολάι Γκιαούροφ. Βούλγαροι ερμηνευτές έχουν κερδίσει δημοτικότητα σε αρκετά άλλα είδη όπως η progressive rock (FSB), η electropop (Mίρα Αρόγιο) και η τζαζ (Μίλτσο Λέβιεφ).

Η κληρονομιά των θρησκευτικών εικαστικών τεχνών περιλαμβάνει νωπογραφίες, τοιχογραφίες και εικόνες, πολλά από αυτά έργα της Καλλιτεχνικής Σχολής του Τάρνοβο. Ο Βλαντιμίρ Ντιμίτροφ, ο Νικολάι Ντουλγκέροφ και ο Κρίστο είναι μερικοί από τους διασημότερους σύγχρονους Βούλγαρους καλλιτέχνες. Η κινηματογραφική βιομηχανία παραμένει αδύναμη. Το 2010 η Βουλγαρία παρήγαγε τρεις ταινίες μεγάλου μήκους και δύο ντοκυμαντέρ με δημόσια χρηματοδότηση. Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις διαφημίζονται στα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης, όπως η Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία και οι καθημερινές εφημερίδες Ντνέβεν Τρουντ, Ντνέβνικ και 24 Ώρες.

Αν και οι βασικοί τομείς των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όπως η Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση, η Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία και το Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ελέγχονται από κρατικές οντότητες, η δημοσιογραφία γενικά θεωρείται αμερόληπτη χωρίς άμεση κυβερνητική παρέμβαση, αν και δεν υπάρχει σχετικά ειδική νομοθεσία. Τα έντυπα μέσα δεν έχουν νομικούς περιορισμούς, ενώ επίσης υπάρχει μεγάλος αριθμός ιδιωτικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών. Παρά το γεγονός αυτό τα παραδοσιακά βουλγαρικά μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν οικονομικές και πολιτικές πιέσεις και έχουν προκύψει περιπτώσεις αυτολογοκρισίας. Εν τω μεταξύ τα μέσα του διαδικτύου κερδίζουν σε δημοτικότητα λόγω της έλλειψης της λογοκρισίας και της ποικιλομορφίας του περιεχομένου και των απόψεων που έχουν.

Η Βουλγαρική κουζίνα μοιάζει με εκείνη των άλλων Βαλκανικών χωρών και είναι έντονα επηρεασμένη από την Τουρκική και την Ελληνική. Το γιαούρτι, το λουκάνικα, η μπάνιτσα, η σαλάτα σόπσκα, το ταρατόρ, η λιουτένιτσα και το κόζουνακ είναι από τα γνωστότερα τοπικά φαγητά. Υπάρχουν επίσης ανατολίτικα πιάτα, όπως μουσακάς, γιουβέτσι και μπακλαβάς. Η κατανάλωση κρέατος είναι μικρότερη από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, δεδομένης της μεγάλης προτίμησης για μεγάλη ποικιλία από σαλάτες. Η ρακία είναι παραδοσιακό αλκοολούχο ποτό από φρούτα, που καταναλωνόταν στη Βουλγαρία από τον 14ο αιώνα. Το Βουλγαρικό κρασί είναι γνωστό για τις ποικιλίες του Τράμινερ, Μούσκατ και Μαβρούντ, από τις οποίες παράγονται ετησίως 200.000 τόννοι. Μέχρι το 1989 η Βουλγαρία ήταν ο δεύτερος εξαγωγέας κρασιού στον κόσμο.

Αθλητισμός

Η Βουλγαρία έχει καλές επιδόσεις σε αθλήματα όπως η πάλη, η άρση βαρών, η πυγμαχία, η γυμναστική, το βόλεϊ, το ποδόσφαιρο και το τένις. Η χώρα διαθέτει μία από τις κορυφαίες ομάδες βόλεϊ ανδρών, κατατασσόμενη έκτη στον κόσμο, σύμφωνα με ταξινομήσεις της FIVB του 2013. Το ποδόσφαιρο είναι μακράν το δημοφιλέστερο άθλημα. Διάσημοι παίκτες είναι ο φορ Ντίμιταρ Μπερμπάτοφ, πρώην της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και της Τότεναμ και ο Χρίστο Στόιτσκοφ, που έχει κερδίσει το Χρυσό Παπούτσι και τη Χρυσή Μπάλα και είναι ο καλύτερος παίκτης της Βουλγαρίας όλων των εποχών. Οι πιο διακεκριμένες ομάδες της χώρας είναι η ΤΣΣΚΑ Σόφιας και η Λέφσκι Σόφιας. Η καλύτερη επίδοση της εθνικής ομάδας στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου της FIFA ήταν το 1994, όταν έφτασε μέχρι τα ημιτελικά, νικώντας διαδοχικά την Ελλάδα, την Αργεντινή, το Μεξικό και τη Γερμανία, τερματίζοντας τέταρτη. Η Βουλγαρία έχει συμμετάσχει στους περισσότερους Ολυμπιακούς αγώνες από την πρώτη διοργάνωσή στους αγώνες του 1896, όταν εκπροσωπήθηκε από τον Σαρλ Σαμπώ. Η χώρα έχει κερδίσει συνολικά 218 μετάλλια: 52 χρυσά, 86 αργυρά και 80 χάλκινα, που την κατατάσσουν στην 24η θέση όλων των εποχών.

Η Στέφκα Κοσταντίνοβα είναι επί 32 χρόνια κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στο άλμα εις ύψος γυναικών με 2,09 μέτρα, από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου του 1987 στη Ρώμη. Το παγκόσμιο ρεκόρ της είναι ένα από τα παλαιότερα στον σύγχρονο αθλητισμό. Συνολικά η Κοσταντίνοβα κατέρριψε επτά φορές το παγκόσμιο ρεκόρ - τρεις ανοικτού και τέσσερις κλειστού στίβου. Κατέχει επίσης το παγκόσμιο ρεκόρ ύψους γυναικών με 197 άλματα πάνω από 2,00 μέτρα.

Η Γιορντάνκα Ντόνκοβα είναι πρώην αθλήτρια στα εμπόδια, γνωστή ως κάτοχος ενός χρυσού και ενός χάλκινου Ολυμπιακού μεταλλίου, καθώς και 9 μεταλλίων σε ευρωπαϊκά πρωταθλήματα κλειστού και ανοικτού στίβου. Η Ντόνκοβα κατέρριψε τρεις φορές το παγκόσμιο ρεκόρ στα 100 μ. με εμπόδια το 1986, μια φορά το 1987 και το πέμπτο παγκόσμιο ρεκόρ της, με χρόνο 12' 21 το 1988, άντεξε μέχρι το 2016.

Ο Πέταρ Στόιτσεφ είναι κολυμβητής μεγάλων αποστάσεων, που πέτυχε νέο παγκόσμιο ρεκόρ κολύμβησης για τη διέλευση της Μάγχης το 2007.

Η Μαρία Γκίγκοβα και η Μαρία Πέτροβα κατέχουν ρεκόρ τρεις παγκόσμιους τίτλους στη ρυθμική γυμναστική.

Ο Καλογιάν Μαχλιάνοφ (Калоян Махлянов), γνωστός και ως Κοτοσού Κατσουνόρι, είναι ένας πρώην επαγγελματίας παλαιστής σούμο, που έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που κέρδισε τον τίτλο «οζέκι» στην Ιαπωνία.

Ο Βέσελιν Τοπάλοφ έγινε Παγκόσμιος πρωταθλητής σκακιού της FIDE το 2005. Έχασε τον τίτλο του στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Σκάκι 2006 από τον Βλαντίμιρ Κράμνικ.

Η Βουλγαρική εθνική ομάδα βόλεϊ εμφανίζεται τακτικά στο Top 10 και έχει κερδίσει αργυρά μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Βόλεϊ Ανδρών του 1970 και στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1951, καθώς και πολλά χάλκινα μετάλλια, μεταξύ των οποίων στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2007 στην Ιαπωνία.

Παραπομπές

  1. ↑ «Population and Demographic Processes in 2023». National Statistical Institute (NSI). Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2024. 
  2. ↑ Απογραφή 2021
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Βουλγαρία». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  4. ↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  5. ↑ Aldo Lualdi, «Πώς πέθανε ο βασιλεύς της Βουλγαρίας Βόρις;» Ιστορία Εικονογραφημένη, τχ.55(Ιανουάριος 1973), σελ.62-69
  6. ↑ Καθημερινή[νεκρός σύνδεσμος], Βουλγαρία: Συντριπτική νίκη της κεντροδεξιάς, 2009-07-06.
  7. ↑ Arrivals of visitors from abroad to Bulgaria by months and by country of origin
  8. ↑ [1]
  9. ↑ [2]
  10. ↑ «Population by mother tongue». NSI. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2017. 
  11. ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βουλγαρία&oldid=10700220"