Χάριτες
Στην ελληνική μυθολογία, οι Χάριτες ήταν οι θεές της γοητείας, της ομορφιάς, της φύσης, της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της γονιμότητας. Ως Χάριτες αναφέρονται η Αγλαΐα η νεότερη, η Ευφροσύνη και η Θάλεια,[1] αλλά ορισμένες φορές αναφέρονται και άλλες, όπως οι Αυξώ, η Χάρις, η Ηγεμόνη, η Φαένα και η Πασιθέα.
Ήταν οι κόρες του Δία και της Ευρυνόμης, συνήθως, αν και κατ' άλλους ήταν κόρες του Διονύσου και της Αφροδίτης ή του Ήλιου και της Ναϊάδας Αίγλης. Ο Όμηρος ισχυρίζεται πως ήταν μέρος της ακολουθίας της Αφροδίτης. Το αντίστοιχό τους στη ρωμαϊκή μυθολογία ήταν οι Gratiae.
Αγαπούσαν πολύ την ομορφιά και έδωσαν στους ανθρώπους τα ταλέντα για τέχνη, στενά συνδεδεμένες με τις Μούσες. Οι Χάριτες συνδέονταν και με τον κάτω κόσμο και τα Ελευσίνια Μυστήρια. Ο ποταμός Κηφισός κοντά στους Δελφούς ήταν ιερός γι αυτές.
Διαφορές ανά περιοχή
Επεξεργασία
Ο Παυσανίας διακόπτει την Περιγραφή του της Ελλάδας ( βιβλίο9.xxxv.1-7 ) για να επεκταθεί στις διάφορες θεωρήσεις των Χαρίτων που έλαβαν σε διάφορα μέρη στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Ιωνία:
Οι Βοιωτοί λένε πως ο Ετεοκλής ήταν ο πρώτος άνθρωπος που θυσίασε στις Χάριτες. Επιπλέον, γνωρίζουν πως καθιέρωσε τον αριθμό των Χαρίτων ως τρεις, αλλά δεν έχουν καμία παράδοση ως προς τα ονόματα που τους έδωσε. Οι Λακεδαιμόνιοι, ωστόσο, λένε πως οι Χάρες είναι δύο, και ότι καθιερώθηκαν από τον Λακεδαίμονα, γιο της Ταϋγέτης, που τους έδωσε τα ονόματα Κλήτα και Φαένα. Αυτά είναι κατάλληλα ονόματα για τις Χάρες, όπως είναι και αυτά που δόθηκαν από τους Αθηναίους, οι οποίοι από τα παλιά χρόνια λάτρευαν δύο Χάρες, την Αυξώ και την Ηγεμόνη... Από τον Ετεοκλή από τον Ορχομενό μάθαμε το έθιμο προσευχής στις Χάρες. Και οι Αγγελίων και Τεκταύς, γιοί του Διονύσου, που έφτιαξαν την εικόνα του Απόλλωνα για τους Δηλίους, έθεσαν τρεις Χάρες στο χέρι του. Επίσης, στην Αθήνα, πριν από την είσοδο στην Ακρόπολη, οι Χάρες είναι τρεις σε αριθμό. Στην πλευρά τους εορτάζονται μυστήρια που δεν πρέπει να φανερωθούν στους πολλούς. Ο Πάμφος είναι ο πρώτος που γνωρίζουμε πως τραγούδησε για τις Χάρες, αλλά η ποίησή του δεν περιέχει πληροφορίες ούτε για τον αριθμό τους ούτε για τα ονόματά τους. Ο Όμηρος επίσης λέει πως ο Ύπνος ήταν εραστής της Πασιθέας, και στον λόγο του Ύπνου υπάρχει αυτός ο στίχος:
- "Αληθώς θα μου έδινε μία από τις νεώτερες Χάριτες".
- Επομένως μερικοί υποπτεύονται πως ο Όμηρος γνώριζε επίσης και γηραιότερες Χάριτες. Ο Ησίοδος στην Θεογονία (αν και ο συγγραφέας αμφισβητείται, το ποίημα αυτό είναι καλό στοιχείο) λέει πως οι Χάριτες είναι κόρες του Δία και της Ευρυνόμης, δίνοντάς τους τα ονόματα Ευφροσύνη, Αγλαΐα και Θάλεια. Το ποίημα του Ονομάκριτου συμφωνεί με αυτή την αναφορά. Ο Αντίμαχος, ενώ δεν δίνει ούτε τον αριθμό ούτε τα ονόματα των Χαρίτων, λέει πως είναι κόρες της Αίγλης και του Ήλιου. Ο ελεγειακός ποιητής Ερμεσιάναξ διαφωνεί με τους προκατόχους του, αφού καθιστά και την Πειθώ μια από τις Χάριτες.[2]
Οι Χάριτες στην τέχνη
ΕπεξεργασίαΓια την απεικόνιση των Χαρίτων, ο Παυσανίας έγραψε:
Δεν θα μπορούσα να ανακαλύψω ποιος ήταν αυτός πού απεικόνισε πρώτος τις Χάριτες γυμνές, είτε στην γλυπτική ή στην ζωγραφική. Κατά τους πρότερους χρόνους, φυσικά, και οι γλύπτες και οι ζωγράφοι τις απεικόνιζαν σκεπασμένες. Στην Σμύρνη, για παράδειγμα, στο ιερό της Νέμεσις, πάνω από τις εικόνες έχουν αφιερωθεί Χάριτες από χρυσό, έργο του Βουπάλου. Και στη Μουσική Αίθουσα στην ίδια πόλη υπάρχει ένα πορτραίτο μιας Χάριτας, ζωγραφισμένο από τον Απελλή. Παρομοίως, στην Πέργαμο, στην αίθουσα του Αττάλου, υπάρχουν άλλες εικόνες των Χαρίτων από τον Βούπαλο. Και κοντά σ' αυτό που ονομάζεται Πυθείο υπάρχει ένα πορτραίτο Χαρίτων, ζωγραφισμένο από τον Πυθαγόρα τον Παριανό. Ο Σωκράτης επίσης, ο γιος του Σωφρονίσκου, έκανε εικόνες των Χαρίτων για τους Αθηναίους, που βρίσκονται πριν από την είσοδο στην Ακρόπολη. Σ' όλες αυτές είναι σκεπασμένες. Αλλά οι μεταγενέστεροι καλλιτέχνες, δεν γνωρίζω τον λόγο, άλλαξαν τον τρόπο που τις απεικόνιζαν. Βεβαίως οι σημερινοί γλύπτες και ζωγράφοι απεικονίζουν τις Χάριτες γυμνές.[3]
Οι Χάριτες απεικονίζονται στους μεταγενέστερους χρόνους από διάσημους ζωγράφους, όπως οι Λούκας Κράναχ, Ρούμπενς, Enrico Tarenghi και γλύπτες, όπως ο Αντόνιο Κανόβα και o Bertel Thorvaldsen.
-
Πίνακας του Ραφαήλ -
Οι Χάριτες, λεπτ. από τον πίνακα "Άνοιξη" του Σάντρο Μποτιτσέλι (π. 1485) -
Οι τρεις χάριτες, έργο του Αντόνιο Κανόβα, Μουσείο Ερμιτάζ -
Οι τρεις χάριτες -
Δείτε επίσης
Επεξεργασία- Ο αστεροειδής 424 Χαριτία (424 Gratia), που ανακαλύφθηκε το 1896, πήρε το όνομά του από τις τρεις Χάριτες.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ησίοδος, Θεογονία«Τρεῖς δέ οἱ Εὐρυνόμη Χάριτας τέκε καλλιπαρῄους, Ὠκεανοῦ κούρη, πολυήρατον εἶδος ἔχουσα, Ἀγλαΐην τε καὶ Εὐφροσύνην Θαλίην τ᾽ ἐρατεινήν·τῶν καὶ ἀπὸ βλεφάρων ἔρος εἴβετο δερκομενάων(910)»
- ↑ Pausanias. Description of Greece Αρχειοθετήθηκε 2009-10-02 στο Wayback Machine., book 9.xxxv.1–7. W.H.S. Jones and H.A. Ormerod, trans. The Perseus Digital Library.
- ↑ Παυσανίας , Ελλάδος περιήγησις
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία