जहांगीर रतनजी दादाभाई टाटा
| एयर वाइस मार्शल (भारत) जे आर डी टाटा Legion of Honour | |
|---|---|
.jpg) टाटा 1955 मी | |
| जन्म | २९ जुलाई १९०४ पेरिस, फ्रान्स |
| मृत्यु | २९ नोभेम्बर १९९३ (८९ वर्ष) जेनेभा, स्विट्जरल्याण्ड |
| निवास | Père Lachaise Cemetery |
| नागरिकता | फ्रान्स (१९०४-१९२८) भारत (१९२९–१९९३) |
| पेशा | व्यापारी |
| चिनारीको कारण | टाटा कन्सल्टेन्सी सर्भिस, टाटा मोटर्स, टाइटन इंडस्ट्रीज, भोल्टास र एयर इन्डियाका संस्थापक |
| जिवनसाथी | थेल्मा टाटा |
| मातापिता | रतनजी दादाभाई टाटा सुजैन ब्रिएर |
| पुरस्कार | पद्म विभूषण (१९५५ ) लेजन ऑफ ऑनर (१९८२) डेनियल गुगेनहेम पदक (१९८८) भारत रत्न (१९९२) |
जहांगीर रतनजी दादाभाई टाटा (२९ जुलाई १९०४ - २९ नोभेम्बर १९९३) एक भारतीय विमानचालक, उद्योगपति, उद्यमी रे टाटा समूहका अध्यक्ष थिए। भारतको टाटा परिवारमी जन्मेका उनी प्रख्यात व्यापारी रतनजी दादाभाई टाटा रे उनकी पत्नी सुजैन ब्रिएरका छोरा थिए। उनकी आमा भारतमी कार चलाउने पहिलो महिला थिइन् रे १९२९ मी उनी भारतमी पहिलो इजाजतपत्र प्राप्त पाइलट बन्नुभयो। उनी टाटा कन्सल्टेन्सी सर्भिस, टाटा मोटर्स, टाइटन इन्डस्ट्रीज, टाटा साल्ट, भोल्टास रे एयर इन्डिया लगायत टाटा समूह अन्तर्गतका धेरै उद्योगहरूको संस्थापकको रूपमी पनि परिचित छन्। १९८३ मी, उनलाई फ्रान्सेली सेनाको सम्मानबाटी सम्मानित गरियो रे १९५५ रे १९९२ मी, उनले भारतको दुई सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार पद्म विभूषण रे भारत रत्न प्राप्त गरे। भारतीय उद्योगमी उनको योगदानको लागि उनलाई यो सम्मान प्रदान गरिएको हो।
बाल्यकाल
[सम्पादन • स्रोत सम्पादन]जेआरडी टाटाको जन्म २९ जुलाई १९०४ मी फ्रान्सको पेरिसमी एक भारतीय पारसी परिवारमी भएको थियो। उनी व्यापारी रतनजी दादाभाई टाटा रे उनकी फ्रान्सेली पत्नी सुजेन "सुनी" ब्रिएरका दोस्रो सन्तान थिए। उनका बुबा भारतका अग्रणी उद्योगपति जमशेदजी टाटाका चचेरे भाई थिए। उनकी आमा फ्रान्सेली हुनुहुन्थ्यो, उनले आफ्नो बाल्यकालको धेरै समय फ्रान्समी बिताए रे फलस्वरूप, फ्रान्सेली उनको पहिलो भाषा थियो। उनले पेरिसको जानसन डे सेली स्कूलमी भर्ना गरे। टाटाले लन्डन, जापान, फ्रान्स रे भारतमी शिक्षा हासिल गरेका थिए।
पुरस्कार र सम्मान
[सम्पादन • स्रोत सम्पादन]जेआरडी टाटालाई धेरै पुरस्कारले सम्मानित गरिएको छ। भारतीय वायुसेनाले उनलाई समुह क्याप्टेनको मानद पद प्रदान गर्यो रे उनलाई पछि १ अप्रिल १९७४ मी एयर कमोडोर रे त्यसपछि एयर वाइस मार्शलको पदमी बढुवा गरियो। उनले उड्डयनका लागि धेरै अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कारहरू पाएका थिए - मार्च १९७९ मी टोनी जानुस पुरस्कार, 1995 मी फेडेरेशन एरोनोटिक इन्टरनेशनल द्वारा गोल्ड एयर मेडल, १९८६ मी क्यानाडा स्थित अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन संगठन द्वारा एडवर्ड वार्नर पुरस्कार रे डेनियल गुगेनहेम पुरस्कार । सन् १९५५ मी उनलाई पद्मविभूषणबाटी सम्मानित गरिएको थियो । उनको निस्वार्थ मानवीय प्रयासहरूको लागि, जेआरडी टाटालाई १९९२ मी भारतको सर्वोच्च नागरिक सम्मान, भारत रत्न प्रदान गरियो।
मृत्यु
[सम्पादन • स्रोत सम्पादन]टाटाको मृगौला संक्रमणका कारण स्वीट्जरल्याण्डको जेनेभामी २९ नोभेम्बर १९९३ मी ८९ वर्षको उमेरमी निधन भएको थियो । उनको मृत्यु पछि, भारतीय संसद उनको सम्झनामी स्थगित गरियो - यो सम्मान सामान्यतया संसद सदस्य नभएका व्यक्तिहरूलाई दिइँदैन। उनलाई पेरिसको पेरे लाचेस कब्रिस्तानमी गाडिएको थियो।
बाह्य लिङ्कहरू
[सम्पादन • स्रोत सम्पादन] |
विकिमिडिया कमन्समैं Jehangir Ratanji Dadabhai Tata समन्धित मिडिया सामग्रीअन रह्याऽ छन् । |
 |
विकिकथनमी जहांगीर रतनजी दादाभाई टाटा का सम्बन्धित भनाइअन उपलब्ध छन् । |
- Tata Family Tree
- Brief Lifestory of JRD Tata Archived 30 October 2019 at the Wayback Machine.
- Lala, R. M. (1992). Beyond the Last Blue Mountain: the Authorised Biography of J.R.D. Tata. Viking. ISBN 0-670-84430-6.
- Mambro, Arvind, ed. (2004). J.R.D. Tata Letters. Rupa. ISBN 81-291-0513-6.
- Biography at newindiadigest.com Archived 13 January 2020 at the Wayback Machine.
- Biography at tata.com Archived 14 August 2013 at the Wayback Machine.
- Lala, R.M. (1993). Beyond the last blue mountain : a life of J.R.D. Tata (New & updated ed.). New Delhi, India: Viking. ISBN 978-0-14-016901-0.
