Polesia
 Map topograffig o Ddwyrain Ewrop gyda rhanbarth Polesia mewn lliw gwyrdd tywyll. | |
| Math | tirlun  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Ardal warchodol | Polesie National Park |
| Rhan o'r canlynol | Polesian Lowland |
| Gwlad |  Belarws  Gwlad Pwyl  Rwsia  Wcráin |
| Cyfesurynnau | 52°N 27°E |
 | |
Rhanbarth hanesyddol a ffisiograffig yn Nwyrain Ewrop yw Polesia neu Polisia (Belarwseg: Палессе Paliessie, Wcreineg: Полісся Polissia, Pwyleg: Polesie, Rwseg: Полесье Polesye) sydd yn ymestyn o ddwyrain canolbarth Gwlad Pwyl yn y gorllewin, ar hyd y ffin rhwng Belarws ac Wcráin, hyd at dde-orllewin Ffederasiwn Rwsia. Iseldir coediog eang ydyw sydd yn cynnwys corsydd a thywotiroedd, ac sydd yn rhan o Wastatir Mawr Ewrop.
Yn Polesia lleolir yr ardaloedd gweinyddol canlynol: foifodiaeth Lublin yng Ngwlad Pwyl; oblastau Brest a Gomel a rhannau deheuol Minsk a Mogilev ym Melarws; oblastau Volyn, Rivne, a Zhytomyr a rhannau gogleddol Kyiv a Chernihiv yn Wcráin; ac Oblast Bryansk yn Rwsia. Mae'r rhanbarth yn ffinio ag Ucheldiroedd Belarws i'r gogledd, Podlasia i'r gogledd-orllewin, Pwyl Fechan i'r gorllewin, Halychyna i'r de-orllewin, rhanbarth Wcreinaidd y Dnieper i'r de, Sloboda Wcráin i'r de-ddwyrain, ac ucheldiroedd Smolensk a Chanolbarth Rwsia i'r dwyrain.
Hanes
[golygu | golygu cod]Bu Polesia dan reolaeth Rws Kiefaidd nes iddi gael ei chyfeddiannu i Dywysogaeth (yn ddiweddarach Teyrnas) Galisia–Volyn ym 1199. Yn sgil cwymp y deyrnas ym 1349, daeth Polesia yn rhan o Uchel Ddugiaeth Lithwania. O ganlyniad i Undeb Lublin (1569), rhennid Polesia rhwng Lithwania yn y gogledd a Theyrnas Pwyl yn y de, y ddwy yn rhan o'r Gymanwlad Bwylaidd–Lithwanaidd. Wedi rhaniadau'r Gymanwlad yn niwedd y 18g, daeth Polesia yn rhan o Ymerodraeth Rwsia. Trosglwyddwyd yr holl ranbarth bron i Weriniaeth Pobl Wcráin dan Gytundeb Brest-Litovsk (1918), ond yn sgil Cytundeb Riga (1921) fe'i rhennid eto rhwng Gweriniaeth Pwyl a'r Undeb Sofietaidd. Wedi i'r Fyddin Goch feddiannu'r diriogaeth Bwylaidd ym Medi 1939, cyfeddiannwyd y rhan fwyaf o orllewin y rhanbarth i Weriniaeth Sosialaidd Sofietaidd Belarws.[1]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Ivan Katchanovski, Zenon E. Kohut, Bohdan Y. Nebesio, a Myroslav Yurkevich, Historical Dictionary of Ukraine (Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, 2013), tt. 455–56.