Mislif

Newidiadau ffisegol o fewn yr organau cenhedlu benywaidd yw mislif, ble mae'r gwain yn gwaedu bob tua 28 diwrnod, os na bu beichiogi yn y cyfamser. Mae tair rhan i'r broses yma. Yn gyntaf mae wal y groth yn twchu, yn ail rhyddheir ofwm (neu wy) ac yn olaf, mae wal y groth yn gadael y corff, gyda pheth gwaed. Mae lefelau hormonau'r corff yn codi ac yn gostwng yn aruthrol dros y cyfnod hwn, gan beri newidiadau yn nheimladau'r ferch.

Rhestr Afiechydon

Pwyswch ar dangos i weld y rhestr. Rhestr AIDS Afiechyd meddwl Alcoholiaeth Annwyd Anorecsia nerfosa Asma Syndrom Asperger Awtistiaeth Blinder meddwl Brech goch Brech ieir Brech Wen Briwiau'r geg BSE Cansar Cen gwallt Clefyd Alzheimer Clefyd y galon Clefyd y gwair Clefyd y siwgr Clunwst Clwy'r marchogion Clwy'r pennau Clwyf y traed a’r genau Colera Creithiau Croen gyda chraciau Croen sensitif Croen sych Croenlid (Ecsema) Cur pen Cur pen eithafol Cylchrediad y gwaed Cymalau ystyfnig Dafad (ar y croen) Diffyg traul Dolur annwyd Dolur gwddw Dolur rhydd Yr Eryr Ffibrosis systig Ffliw Ffliw adar Gorguro’r galon Gwahanglwyf Gwlychu gwely Gwynegon (Cricmala) Gorguro’r galon HIV Iselder ysbryd Liwcemia Llau pen Llais cryglyd Llid y bledren Llid y cyfbilen Llosg eira Llosg haul Llosgiadau Malaria Mislif afreolaidd Mislif poenus Mislif ysgafn Nerfau Niwmonia Peswch Pigyn clust Plorod Poliomyelitis Poeni Rwbela Rhwymedd Twymyn y gwair Tyndra’r cyhyrau

Mae mislif yn medru bod yn boenus iawn.

Meddygaeth amgen

Defnyddir llysiau rhinweddol ers canrifoedd i wella'r boen mae'r ferch yn ei ddioddef.

• Mislif afreolaidd:

Draenen wen (blodau), Hedyn moronen, Pig yr Aran, Rhosyn, Saets y waun

• Mislif poenus:

Camri, Draenen wen (blodau), Penrhudd, Pig yr Aran, Rhosyn, Saets y waun

• Mislif ysgafn:

Ffenigl, Merywen, Rhosyn, Saets y waun

Ffyrdd o ddelio gyda'r Mislif

Tampon

Mae menywod wedi gorfod delio gyda'r mislif erioed. Ers canol yr 20g dechreuwyd cynhyrchu a gwerthu adnoddau saffach a glanach fel y tampon. Mae'r tampon yn lân ac yn hawdd ei ddefnyddio (er bydd merched ifainc efallai'n cael trafferth i gychwyn). Gan fod y rhan fwyaf o tamponau yn cynnwys seliwlos ceir hefyd rhai dyfeisadau organig neu ail-ddefnydd er mwyn peidio effeithio ar yr amgylchedd ac i arbed arian yn yr hir-dymor i'r ddynes.

Gellir hefyd defnyddio cwpan mislif sydd yn casglu'r gwaed ac yna gellir golchi ac ail-ddefnyddio'r gwpan. Mae'r cwpan yn ddrytach i'w brynu y tro cyntaf (oddeutu £20) ond mae'r ffaith bod ei olchi ac ail-ddefnyddio yn arbed llawer o arian yn yr hir-dymor.

Effeithiau Meddygol y Mislif

Denyddiau mislif am ddim i'r cyhoedd yn Llyfrgell Tref Aberystwyth (2024)

• Anhwylder Dysfforig cyn-Mislifol (Premenstrual dysphoric disorder, PMDD) - problem meddygol tebyg i Syndrom cyn-Mislifol, Premenstrual Syndrome (PMS) ond yn fwy difrifol. Mae'n gallu creu iselder difrifol, panic, hwyliau cyfnewidiol, diffyg cyd-gysylltiad, dicter, a diffyg cof. Mae'n cychwyn 10-14 diwrnod cyn y mislif ac yn dueddol o wella unwaith mae'r mislif yn dechrau. Gall fod yr effeithiau meddyliol yn digwydd oherwydd diffyg seretonin yn y corff. Mae'n ffeithio 3-5% o fenywod sy'n cael y mislif er ei bod nifer o'i dioddefwyr yn derbyn diagnosis anghywir e.e. bipolar. Gellir bwyta bwyd gwyrdd, bwyd â magnesiwm er mwyn ceisio lleddfu'r anhwylder.

Termau

Yn hanesyddol, defnyddir y term misglwyf yn Gymraeg - yn y Beibl er enghraifft. Mae cofnodion o'r gair mislif o 1632 ymlaen, a dyma'r term sy'n fwy poblogaidd bellach, ar y we o leiaf.

Mewn iaith bob dydd, defnyddiwyd llawer o dermau eraill oherwydd y tabŵ fu'n gysylltiedig â'r mislif. Yn Gymraeg, ceir "cwarfod misol" a "pethau canu"^{[angen ffynhonnell]} er enghraifft.

Dolenni

• fideo ar Hansh ar PMDD