I Devlet Geray

I Devlet Geray (1512 — 1577, Bağçasaray) - 1551 ila 1577 yılları arasında hanlık yaptı. Devlet Geray döneminde Qırım Hanlığı Osmanlı ile birlikte yükseliş devrini yaşadı. Ana siyasetini Moskva merkezli bir gelişme politikası takib eden Rusların Karadeniz'e inmelerine qarşı mücadele teşqil etti.

Osmanlı ile Temasları

Qanuniy Sultan Suleyman döneminde uzun yıllar İstanbulda yaşağanı içün o zamanki Osmanlı sarayı ile olduqça eyi munasebeti bar edi. Qanuniyden balaban destek aldı. Harzem hanınıñ Osmanlı padişasından, Rus yayılmasına qarşı yardım istemesi üzerine Osmanlı, Edil ile Don özenleri arasında bir kanal açmaq ve Hacı Tarhannı yañıdan zapt etmek içün areketke keçti. 1569-da Kefe beyiniñ idaresinde 15 biñ Osmanlı askeri, Devlet Geraynıñ ordusınen birlikte o mıntıqaya ketti. Lâkin, Vezir-i Azam Sokollu Mehmet Paşa döneminde başlanğan kanal tamamlanamadı. Qırım ve Osmanlı askeri keri çekildi. Bu vaqia bazı tarih adamaları tarafından Osmanlı Devletinde tohtaman döneminin işareti olaraq qabul edilgen.

Rusiye ile Mücadelesi

1555 ila 1571 yılları arasında Rusiyege kalıcı tesirleri olğan büyük darbeler urdı. 1571-de Devlet Geraynıñ ordusı Moskva yaqınlarına qadar kirdi ve şeerni yaqtı. Özüne onıñ içün "Taht Algan" unvanı berildi. Qazan Hanlığı 1552-de, Hacı Tarhan Hanlığı ise 1556 senesinde Ruslar tarafandan zapt etildi. 1568 ila 1570 yılları arasında Qazan ve Hacı Tarhanğa aqınlarğa çıqtı, lâkin Ruslardan keri alınamadı. 1572-de Ruslar ile kirişkeni Molodi Muarebesi ğayıp etti. 1592-de Osmanlı padişası Rus Knâzlığından, Qazan ve Hacı Tarhannı boşaltmasını istedi. O tarihlardan itibaren Ruslarnıñ Kavkaz ve Qara deñizge inmesine mani olmaq içün yapılğan teşebbüsler faydalı olmayacaq ve Ruslar 200 yüz sene zarfında Qara deñizniñ şimalindeki bütün Türk –Tatar topraqlarına yerleşecek edi. I Devlet Geray 1577 senesi Bağçasarayda taun hastalığından öldi, yerine II Mehmed Geray keçti.