ئەفریقای باشوور: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ١٥:٠٥، ٢٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠

پۆتانەکان: 30°S 25°E / 30°S 25°E / -30; 25

کۆماری ئافریقای باشوور وڵاتێکە کەوتووەتە باشووریترین شوێنی ئافریقا کە ٢،٧٩٨ کیلۆمەتر کەنارەی ھەیە^[١] لەسەر شازەریای ئەتڵەس و ھێند.^[٢] لە باکوورەوە لەگەڵ نامبیا و بۆتسوانا و زیمباوە، و لەلای ڕۆژئاواوە لەگەڵ مۆزامبیک و سوازیلەند ھاوسێیە.

ئافریقای باشوور بە ھۆی جۆراجۆربوونی زمانەکان و فەرھەنگەکانی، لە دنیادا ناسراوە. لە دەستووری ئەو وڵاتەدا یازدە زمانی فەرمی دانراوە.^[٢] دوو لەم زمانانە، بنچکەی ئەوڕووپیان ھەیە؛ ئافریکانس، زمانێکە کە لە زمانی ئەڵمانی وەرگیراوە و لە ئافریقای باشووردا زۆرینەی سپی پێستەکان بەم زمانە قسەدەکەن. ئەگەرچی زمانی ئینگلیسی دەورێکی زۆری ھەیە لە ژیانی گشتییدا، بەڵام لە بەکارھێناندا پەنجەمین زمانی زۆربەکارھێنراوی ئەو وڵاتەیە.^[٢]

ئافریقای باشوور لە ڕەگەزیشدا جۆراجۆرە. تا ڕادەی ٧٩.٥٪ دانیشتوانی ئەم وڵاتە لە ڕەگەزی ڕەشپێستی ئافریقایین^[٣]؛ ژمارێکی زۆر ئەوڕووپی و ھێندی و پاشماوە بەڕەگەز تێکەڵن. نزیک چارەکێ لە دانیشتوانی ئەم وڵاتە بێکارن و بە ڕۆژی کەمتر لە ١.٢٥ دۆلار لەڕۆژێکدا دەژین.^[٤] ئافریقای باشوور پڕجەماوەرترین وڵاتەی سەرانسەر جیھانە کە ژیانی ھاوسەریی دوو لە یەک جۆر بە فەرمی ڕێگە دەدات.

پەراوێزەکان

^ world factbook
^ ^ئ ^ا ^ب facts about s.africa ١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ news^{[بەستەری مردوو]}^{[بەستەری مردووی ھەمیشەیی]}
^ «bloomberg info». لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

دەروازەی ئەفریقا

[1] world factbook

[a-2] ئ ^ا ^ب facts about s.africa ١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[3] ws^{[بەستەری مردوو]}^{[بەستەری مردووی ھەمیشەیی]}

[4] «bloomberg info». لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

@@ ھێڵی ٣: / ھێڵی ٣: @@
 [[پەڕگە:Flag of South Africa.svg|left|200px]]
 '''کۆماری ئافریقای باشوور''' وڵاتێکە کەوتووەتە باشووریترین شوێنی [[ئافریقا]] کە ٢،٧٩٨ کیلۆمەتر کەنارەی ھەیە<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html world factbook]</ref>
-لەسەر [[شازەریای ئەتڵەس]] و [[شازەریای ھێند|ھێند]]<ref name="a">[https://web.archive.org/web/20161119162646/http://www.southafrica.info/about/facts.htm facts about s.africa] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161119162646/http://www.southafrica.info/about/facts.htm |date=١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ }}</ref>. لە باکوورەوە لەگەڵ [[نامیبیا|نامبیا]] و [[بۆتسوانا]] و [[زیمباوە]]، و لەلای ڕۆژئاواوە لەگەڵ [[مۆزامبیک]] و [[سوازیلاند|سوازیلەند]] ھاوسێیە.
+لەسەر [[شازەریای ئەتڵەس]] و [[شازەریای ھێند|ھێند]].<ref name="a">[https://web.archive.org/web/20161119162646/http://www.southafrica.info/about/facts.htm facts about s.africa] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161119162646/http://www.southafrica.info/about/facts.htm |date=١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ }}</ref> لە باکوورەوە لەگەڵ [[نامیبیا|نامبیا]] و [[بۆتسوانا]] و [[زیمباوە]]، و لەلای ڕۆژئاواوە لەگەڵ [[مۆزامبیک]] و [[سوازیلاند|سوازیلەند]] ھاوسێیە.
-ئافریقای باشوور بە ھۆی جۆراجۆربوونی زمانەکان و فەرھەنگەکانی، لە دنیادا ناسراوە. لە دەستووری ئەو وڵاتەدا یازدە زمانی فەرمی دانراوە<ref name="a"/>. دوو لەم زمانانە، بنچکەی ئەوڕووپیان ھەیە؛ [[ئافریکانس]]، زمانێکە کە لە [[زمانی ئەڵمانی]] وەرگیراوە و لە ئافریقای باشووردا زۆرینەی سپی پێستەکان بەم زمانە قسەدەکەن. ئەگەرچی [[زمانی ئینگلیسی]] دەورێکی زۆری ھەیە لە ژیانی گشتییدا، بەڵام لە بەکارھێناندا پەنجەمین زمانی زۆربەکارھێنراوی ئەو وڵاتەیە<ref name="a"/>.
+ئافریقای باشوور بە ھۆی جۆراجۆربوونی زمانەکان و فەرھەنگەکانی، لە دنیادا ناسراوە. لە دەستووری ئەو وڵاتەدا یازدە زمانی فەرمی دانراوە.<ref name="a"/> دوو لەم زمانانە، بنچکەی ئەوڕووپیان ھەیە؛ [[ئافریکانس]]، زمانێکە کە لە [[زمانی ئەڵمانی]] وەرگیراوە و لە ئافریقای باشووردا زۆرینەی سپی پێستەکان بەم زمانە قسەدەکەن. ئەگەرچی [[زمانی ئینگلیسی]] دەورێکی زۆری ھەیە لە ژیانی گشتییدا، بەڵام لە بەکارھێناندا پەنجەمین زمانی زۆربەکارھێنراوی ئەو وڵاتەیە.<ref name="a"/>
-ئافریقای باشوور لە ڕەگەزیشدا جۆراجۆرە. تا ڕادەی ٧٩.٥٪ دانیشتوانی ئەم وڵاتە لە ڕەگەزی [[ڕەشپێستی ئافریقایی|ڕەشپێستی ئافریقایین]]<ref>[http://www.statssa.gov.za/PublicationsHTML/P03022009/html/P03022009.html news]{{بەستەری مردوو|url=http://www.statssa.gov.za/PublicationsHTML/P03022009/html/P03022009.html |date=تشرینی دووەمی ٢٠١٨ }}{{dead link|date=ئەیلوولی ٢٠١٧ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>؛ ژمارێکی زۆر ئەوڕووپی و ھێندی و پاشماوە بەڕەگەز تێکەڵن. نزیک چارەکێ لە دانیشتوانی ئەم وڵاتە بێکارن و بە ڕۆژی کەمتر لە ١.٢٥ دۆلار لەڕۆژێکدا دەژین<ref>{{Cite web |url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601116&sid=aoB7RbcZCRfU |title=bloomberg info |access-date= ٢ی ئابی ٢٠١٠ |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZmXhC4r?url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive |archive-date=٢٢ی حوزەیرانی ٢٠١٣ |dead-url=yes }}</ref>. ئافریقای باشوور پڕجەماوەرترین وڵاتەی سەرانسەر جیھانە کە [[ژیانی ھاوسەریی دوو لە یەک جۆر]] بە فەرمی ڕێگە دەدات.
+ئافریقای باشوور لە ڕەگەزیشدا جۆراجۆرە. تا ڕادەی ٧٩.٥٪ دانیشتوانی ئەم وڵاتە لە ڕەگەزی [[ڕەشپێستی ئافریقایی|ڕەشپێستی ئافریقایین]]<ref>[http://www.statssa.gov.za/PublicationsHTML/P03022009/html/P03022009.html news]{{بەستەری مردوو|url=http://www.statssa.gov.za/PublicationsHTML/P03022009/html/P03022009.html |date=تشرینی دووەمی ٢٠١٨ }}{{dead link|date=ئەیلوولی ٢٠١٧ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>؛ ژمارێکی زۆر ئەوڕووپی و ھێندی و پاشماوە بەڕەگەز تێکەڵن. نزیک چارەکێ لە دانیشتوانی ئەم وڵاتە بێکارن و بە ڕۆژی کەمتر لە ١.٢٥ دۆلار لەڕۆژێکدا دەژین.<ref>{{Cite web |url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601116&sid=aoB7RbcZCRfU |title=bloomberg info |access-date= ٢ی ئابی ٢٠١٠ |archive-url=https://www.webcitation.org/6HZmXhC4r?url=http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive |archive-date=٢٢ی حوزەیرانی ٢٠١٣ |dead-url=yes }}</ref> ئافریقای باشوور پڕجەماوەرترین وڵاتەی سەرانسەر جیھانە کە [[ژیانی ھاوسەریی دوو لە یەک جۆر]] بە فەرمی ڕێگە دەدات.
 == پەراوێزەکان ==

ب و د وڵاتەکانی ئەفریقا
دەوڵەتە سەربەخۆکان	ئوگاندا ئەتیۆپیا ئەریتریا ئەفریقای باشوور کۆماری ئەفریقای ناوەڕاست‏ ئەنگۆلا باشووری سوودان بنین بورکینافاسۆ بوروندی بۆتسوانا‏ تانزانیا توونس تۆگۆ جەزائیر جیبووتی چاد ڕواندا زامبیا زیمبابوی ساوتومێ و پرینسیپی سوازیلاند سوودان سۆمالیا‏ سیشێل سینیگال سیەرالیۆن دوورگەکانی قەمەر کامیروون کەیپڤەرد کۆتدیڤوار کۆماری دیموکراتیکی کۆنگۆ کۆماری کۆنگۆ کینیا گابۆن گامبیا گانا گینێ گینێ بیساو گینێی ئیستوایی لیبەریا لیبیا لیسۆتۆ ماداگاسکار مالاوی مالی مۆریتانیا مۆریس مۆزامبیک مەغریب میسر نامیبیا نیجەر نێجیریا فەڕەنسا (ریوونیۆن) ئیتاڵیا (پانتێڵێریا) پورتوگال (مادیرا) ئیسپانیا (دوورگەکانی قەناری Ceuta مێلیلا پلاساس دێ سۆبێرانیا) یەمەن (سۆقۆترا)
دەوڵەتە سنووردار ناسراوەکان	کۆماری دیموکراتی عەرەبی سەحرا سۆمالیلاند
خودموختارییەکان	دوورگەکانی پەرتەوازی ئۆقیانووسی ھیند (فەڕەنسا) مایۆت (فەڕەنسا) سەینت ھێلێنا، ئەسینشن و تریستان دا کونھا (شانشینی یەکگرتوو)
دەسەڵاتدارەتی نادیار	سەحرای ڕۆژئاوایی
دەروازەی ئەفریقا