Афганистан

**Лалын Бүгэдэ Найрамдаха Афган Улас**
	Лалын Бүгэдэ Найрамдаха Афган Улас дари персээр د افغانستان اسلامي جمهوریت; (Da Afġānistān Islāmī Jomhoriyat); паштунаар جمهوری اسلامی افغانستان; (Jomhuri-ye Eslāmi-ye Afġānestān);
	Түрын туг
	Түрын дуулалай нэрэ:; паштунаар Millī Surūd → «Төрийн дуулал»; ;
	Афганистан һуури байра
Ниислэл	Кабул
Албан хэлэн	Паштун хэлэн; Дари Перс
Арад түмэн	42% - Паштун үндэһэтэн; 27% - Тажик үндэһэтэн; 9% - Хазара яһатан; 9% - Узбек үндэһэтэн; 4% - Аймак яһатан; 10% - бусад арад түмэн
Түрэ засаг	Лалын түрын шажантай,; Юрэнхылэгшын бүгэдэ найрамдаха улас
Уласай хурал	«Уласай зүбэлэл»
Түүхэ
Дэбиcхэр газар
Хүн зон
ДНБ (ХАШТ)	2011 оной тоосоо
ДНБ (Нэрлэһэн)	2011 оной тоосоо
ОТББЭ (2008)	29 (бага)
ХХИ (2011)	0.398 (муу) (172)
Мүнгэн тэмдэгтэ	[[Афганай афгани]] (AFN)
Сагай бүһэ	+4:30
Интернет домэйн	.af
Телефоной код	+93

Афганистан (Перс افغانستان‎; пуштугаар Afġānistān‎), бүхэли албан еһоной нэрэнь Лалын Бүгэдэ Найрамдаха Афган Улас (үгээр хураахад ЛБНАУ), гээшэ Ази түбиин түб, урда зүгтэ хэһэгтэ далайһаа зайдуу оршодог улас гүрэн, 1946 ондо НҮБ-да ороһон 29 сая хүн зонтой бүрин эрхэтэ улас юм.

Албан еһоной хэлэнүүд — пашту ба дари. Диилэнхи шажан — лалын шажан. 34 можодо (ولایت‎, вилаят) хубаагдана. Ниислэл хото — Кабул. Түрын тэригүүн — юрэнхылэгшэ.

Афганистан хадаа уулархаг орон мүн. Зүүн-хойто зүгһөө баруун-урда зүг хүрэтэр Гиндукуш уула (Афганистан соо 6729 м үндэрые хүрэнэ) үргэлжэлнэ, хойто ба урда зүгтэнь — тэгшэ ба хадалиг газар. Хуурай, түби газарай уларилтай. Тэгшэ газарта 1 һарын дундажа температура 0-һээ 8 градус хүрэтэр найгалзаад, үндэр уулада -20°C хүрэнэ. Зундаа 7 һарын дундажа температура тус тусда 24-һөө 32°C, 0-һээ 10°C хүрэнэ. Жэлдээ 200-400 мм шииг нойтотой, уулын газартань 800 мм бороотой. Гол мүрэнүүд - Амударья, Мургаб, Герируд, Гильменд, Кабул. Сүлэй ба хахад-сүлэй ургамал диилэнэ.

Нютаг можонууд

**Апганмудин орна зах улсин мап**

**Апганмудин орна зах улсин булһавр**^[4]
Әңгин Нерн	Мапин #	ISO 3166-2:AF^[5]	Хотл балһсн	Улсин тоо^[6]	Аһу (km²)	Улсин келн	Зүсн-зүүл	О.Н.Н. әңг
Badakhshan	30	AF-BDS	Fayzabad	819,396	44,059	Dari Persian, Pamiri languages, Pashto	Composed of 29 districts	North East Afghanistan
Badghis	4	AF-BDG	Qala i Naw	499,393	20,591	Dari Persian, Pashto	7 districts	West Afghanistan
Baghlan	19	AF-BGL	Puli Khumri	741,690	21,118	Dari Persian, Uzbek, Turkmen, Pashto	16 districts	North East Afghanistan
Balkh	13	AF-BAL	Mazari Sharif	1,123,948	17,249	Dari Persian, Pashto	15 districts	North West Afghanistan
Bamiyan	15	AF-BAM	Bamiyan	343,892	14,175	Dari Persian	7 districts	West Afghanistan
Daykundi	10	AF-DAY	Nili	477,544	8,088	Dari Persian and Pashto	8 districts Formed from Orūzgān Province in 2004	South West Afghanistan
Farah	2	AF-FRA	Farah	493,007	48,471	Pashto, Dari Persian, Baloch	11 districts	West Afghanistan
Faryab	5	AF-FYB	Maymana	833,724	20,293	Uzbek, Dari Persian, Pashto & Turkmen	14 districts	North West Afghanistan
Ghazni	16	AF-GHA	Ghazni	1,080,843	22,915	Pashto, Dari Persian	19 districts	South East Afghanistan
Ghor	6	AF-GHO	Chaghcharan	635,302	36,479	Dari Persian, Pashto	10 districts	West Afghanistan
Helmand	7	AF-HEL	Lashkar Gah	1,441,769	58,584	Pashto, Dari Persian	13 districts	South West Afghanistan
Herat	1	AF-HER	Herat	1,762,157	54,778	Dari Persian, Pashto, Turkmen	15 districts	West Afghanistan
Jowzjan	8	AF-JOW	Sheberghan	426,987	11,798	Uzbek, Turkmen,Pashto & Dari Persian	9 districts	North West Afghanistan
Kabul	22	AF-KAB	Kabul	3,314,000	4,462	Pashto, Dari Persian, Turkmen and Uzbek	15 districts	Central Afghanistan
Kandahar	12	AF-KAN	Kandahar	913,000	54,022	Pashto, Dari Persian	16 districts	South West Afghanistan
Kapisa	29	AF-KAP	Mahmud-i-Raqi	358,268	1,842	Dari Persian, Pashto, Pashayi	7 districts	Central Afghanistan
Khost	26	AF-KHO	Khost	638,849	4,152	Pashto	13 districts	South East Afghanistan
Kunar	34	AF-KNR	Asadabad	413,008	4,942	Pashto	15 districts	East Afghanistan
Kunduz	18	AF-KDZ	Kunduz	820,000	8,040	Pashto, Dari Persian, Uzbek & Turkmen	7 districts	North East Afghanistan
Laghman	32	AF-LAG	Mihtarlam District	382,280	3,843	Pashto, Pashai, Nuristani & Dari Persian	5 districts	East Afghanistan
Logar	23	AF-LOW	Pul-i-Alam	322,704	3,880	Pashto, Dari Persian	7 districts	Central Afghanistan
Nangarhar	33	AF-NAN	Jalalabad	1,342,514	7,727	Pashto, Dari Persian	23 districts	East Afghanistan
Nimruz	3	AF-NIM	Zaranj	117,991	41,005	Balochi, Pashto & Dari Persian	5 districts	South West Afghanistan
Nurestan	31	AF-NUR	Parun	130,964	9,225	Nuristani, Pashto	7 districts	East Afghanistan
Orūzgān	11	AF-ORU	Tarin Kowt	320,589	22,696	Pashto, Dari Persian	6 districts	South West Afghanistan
Paktia	24	AF-PIA	Gardez	415,000	6,432	Pashto, Dari Persian	11 districts	South East Afghanistan
Paktika	25	AF-PKA	Sharan	809,772	19,482	Pashto, Dari Persian	15 districts	South East Afghanistan
Panjshir	28	AF-PAN	Bazarak	128,620	3,610	Dari Persian	5 districts Created in 2004 from Parwan Province	Central Afghanistan
Parwan	20	AF-PAR	Charikar	491,870	5,974	Dari Persian, Pashto	Composed of 9 districts	Central Afghanistan
Samangan	14	AF-SAM	Aybak	378,000	11,262	Dari Persian, Uzbek	5 districts	North West Afghanistan
Sar-e Pol	9	AF-SAR	Sar-e Pol	442,261	15,999	Dari Persian, Pashto and Uzbek	6 districts	North West Afghanistan
Takhar	27	AF-TAK	Taloqan	830,319	12,333	Dari Persian, Uzbek, Pashto	12 districts	North East Afghanistan
Wardak	21	AF-WAR	Meydan Shahr	529,343	9,934	Pashto, Dari Persian	9 districts	Central Afghanistan
Zabul	17	AF-ZAB	Qalat	244,899	17,343	Pashto, Dari Persian	9 districts	South East Afghanistan

Хотонууд

Нэрэ	Хкн ама (хун.)
Кабул	2 938 300
Герат	395 400
Кандагар	363 100
Мазари-Шариф	333 800
Джелалабад	188 300
Кундуз	129 500
Пули-Хумри	94 400
Меймене	73 200
Шибарган	71 500
Талукан	64 000

Зүүлтэ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Afghanistan. International Monetary Fund.
↑ Gini Index. World Bank.
↑ http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf
↑ References and details on data provided in the table can be found within the individual provincial articles.
↑ ISO 3166-2:AF ( ISO 3166-2 codes for the provinces of Afghanistan)
↑ http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Development%20Plan.htm

Энэ богони үгүүлэлые утадхажа болоно. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо Википеэдидэ туһалаарай.

[imf2-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Afghanistan. International Monetary Fund.

[wb-gini-2] Gini Index. World Bank.

[3] ttps://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf

[4] References and details on data provided in the table can be found within the individual provincial articles.

[5] ISO 3166-2:AF ( ISO 3166-2 codes for the provinces of Afghanistan)

[6] ttps://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Development%20Plan.htm

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]