Celijakija
| Celijakija (Celijačna bolest) | |
|---|---|
 | |
| Klasifikacija i vanjski resursi | |
| ICD-10 | K90.0 |
| ICD-9 | 579.0 |
| OMIM | 212750 |
| DiseasesDB | 2922 |
| MedlinePlus | 000233 |
| eMedicine | ped/2146 radio/652 |
| MeSH | D002446 |
Celijakija ili celijačna bolest je autoimuni poremećaj tankog crijeva koji se pojavljuje kod genetički predisponiranih osoba svih uzrasta, od isrednjeg detinjstva pa nadalje. Simptomi uključuju bol i nelagodnost u probavnom traktu, hronični zatvor i prolive, uz nenapredovanje (kod djece), anemiju i umor, ali ti simptomi mogu biti odsutni, a prisutni u drugim organskim sistema. Nedostaci vitamina često se navode u osoba s celijakijom i to zahvaljujući smanjenoj sposobnost tankog crijeva da pravilno apsorbiraju hranjive tvari iz hrane.[1][2]
Celijakija još poznata pod nazivom glutenska enteropatija i sindrom malapsorpcije je nasljedni imunološko posredovani gastroenterološki poremećaj koji obilježava trajna nepodnošljivost glutena, bjelančevine pšenice, ječma, raži i zobi. Jedno je od najčešćih hroničnih gastroenteroloških oboljenja.
Uzrok i patofiziologija
[uredi | uredi izvor]Celijakija je uzrokovana reakcijom na glijadinske tvari, a prolamin (gluten (proteini) se nalaze u pšenici, a sličnih proteina ima i u u kulturama u plemena Triticeae (koji uključuje i druge zajedničke žitarice, kao što su ječam i raž).[3] Nakon izlaganja glijadinskim, a posebno na tri peptida koji se nalaze u prolaminu, enzim tkivna transglutaminaza modificira protein, a imuni sistem suprotno reagira s tkivom tankih crijeva uzrokujući upalne reakcije. To dovodi do istanjivanja obloge resica tankog crijeva (tzv. atrofije resica). Ovo ometa apsorpciju hranljivih sastojaka, jer je su za to odgovorne uprvo crijevne resice. Jedini poznati efikasan tretman je doživotna dijete bez glutena. Iako je bolest uzrokovana reakcijom na proteine pšenice, obično se klasifikuje kao drugačija od drugih oblika pšeničnih alergija.
Epidemiologija
[uredi | uredi izvor]Dijagnoze se sve češće obavljaju kod osoba bez simptoma kao rezultat povećanih mogućbosti screeninga. U globalnim razmjerima, celijakija pogađa između 1 u 100 i 1 u 170 ljudi; uočene stope se, međutim, razlikuju između različitih regija svijeta, od kao malo od 1 u 300 do čak 1 u 40 osoba.[4][5]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Warrell D. A., Cox T. M., Firth J. D. (2010): http://otm.oxfordmedicine.com/ Arhivirano 21. 3. 2012. na Wayback Machine The Oxford Textbook of Medicine] (5th ed.). Oxford University Press
- ^ Coulehan J. L., Block M. R. (2005): The Medical Interview: Mastering skills for clinical practice, 5th Ed. F. A. Davis. ISBN 0-8036-1246-X. OCLC 232304023.
- ^ Di Sabatino A., Corazza G. R. (2009): Coeliac disease. Lancet, 373 (9673): 1480–1493.
- ^ van Heel D. A., West J. (2006): Recent advances in coeliac disease. Gut, 55 (7): 1037–1046.
- ^ Fasan o A., Catassi C. (2012): Clinical practice. Celiac disease.The New England Journal of Medicine, 367 (25): 2419–2426.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]