1 кастрычніка

	← кастрычнік →
	2024

Дагледжаная версія гэтай старонкі, зацверджаная 29 лютага 2024, была заснавана на гэтай версіі.

1 кастрычніка — дзвесце семдзесят чацвёрты (дзвесце семдзесят пяты ў высакосны год) дзень года па Грыгарыянскім календары.

Падзеі

959: Эдгар становіцца каралём усёй Англіі.
1386: Заснаваны Гайдэльбергскі ўніверсітэт, старэйшы на тэрыторыі Германіі.
1653: Земскі сабор у Маскве ўхваліў вайну з Рэччу Паспалітай ў падтрымку казацкага гетмана Багдана Хмяльніцкага з мэтай авалодаць усходнімі землямі Рэчы Паспалітай.
1817: У Віленскім універсітэце заснавана тайнае студэнцкае патрыятычнае таварыства філаматаў.
1831: Расійскі імператар выдаў указ пра перавод шляхты, не зацверджанай Дэпартаментам герольдыі, з дваранскага саслоўя ў аднадворцаў або гараджан.
1869: У Вене выйшлі першыя паштоўкі.
1921: Адкрылася Беларуская драматычная студыя.
1936: Франсіска Франка прызначаны хунтай кіраўніком ураду Іспаніі.
1940: Альберт Эйнштэйн атрымлівае сертыфікат аб амерыканскім грамадзянстве.
1946: Завяршыўся Нюрнбергскі працэс.
1949: Абвешчана Кітайская Народная Рэспубліка.
1950: Прынята асобная канстытуцыя Заходняга Берліна.
1964: У горадзе Токіа была запушчаная лінія пасажырскага экспрэса Такайда Сінкансэн (ці “Цягнік Кулі”).
1969: Адкрыты Пекінскі метрапалітэн.
1978: Абвешчана незалежнасць Тувалу.
1998: Прэм’ера «Рэквіема» Збігнева Прайснера адбылася ў Вялікім тэатры Варшавы.
2008: Па яўрэйскім календары, скончыўся Рош Ха-Шана і пачаўся новы год.

Нарадзіліся

1207: Генрых III, кароль Англіі
1600: Жак Бланшар, французскі мастак
1612: Ян Антоні Храпавіцкі, дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага (пам. 3.11.1685)
1620: Нікалас Пітэрс Берхем, галандскі жывапісец
1730: Рычард Стоктан, амерыканскі палітык
1754: Павел I, расійскі імператар
1865: Поль Дзюка, французскі кампазітар
1881: Міхаіл Станюта, беларускі мастак
1888: Лукаш Дзекуць-Малей, пратэстанцкі прапаведнік, рэлігійны дзеяч, перакладчык, выдавец (пам. 20.1.1955)
1900: Раман Семашкевіч, беларускі мастак-жывапісец, графік, скульптар (пам. 22.12.1937)
1912: Леў Гумілёў, расійскі гісторык-этнолаг, географ, філосаф, заснавальнік пасіянарнай тэорыі этнагенезу, паэт, перакладчык (пам. 15.6.1992)
1924: Джэймс Эрл Картэр, 39-ы прэзідэнт ЗША
1927: Алег Яфрэмаў, расійскі акцёр, рэжысёр, народны артыст СССР (пам. 2000)
1930: Філіп Нуарэ, французскі акцёр тэатра і кіно (пам. 23.11.2006)
1937: Іван Вашкевіч, беларускі акцёр, тэатральны дзеяч
1937: Андрэй Мдзівані, беларускі кампазітар
1943: Жан-Жак Ано, французскі кінарэжысёр
1945: Рам Натх Кавінд, індыйскі дзяржаўны дзеяч
1952: Анатоль Байдачны, расійскі і беларускі футбаліст, футбольны трэнер, трэнер зборнай Беларусі па футболу (2003-05)
1956: Андрус Ансіп, 10-ы прэм’ер-міністр Эстоніі
1975: Чулпан Хаматава, расійская актрыса

Памерлі

959: Эдвіг, кароль Англіі
1404: Баніфацый IX, Папа Рымскі
1652: Ян Аселейн, мастак
1704: Карнеліс Дзюсарт, нідэрландскі мастак
1873: Эдвін Лэндсір, англійскі мастак
1976: Фрыц Вінтэр (мастак)
1992: Мікалай Бірыла, беларускі мовазнавец (нар. 10.9.1923)
2003: Збігнеў Ленгрэн, польскі мастак
2007: Эл Ортэр, амерыканскі лёгкаатлет, 4-разовы алімпійскі чэмпіён
2009: Альгерд Невяроўскі, беларускі журналіст (нар. 19.8.1969)
2013: Норберт Рандаў, нямецкі славіст
2019: Карал Гот, чэшскі эстрадны спявак

Святкуюць

ААН: Міжнародны дзень пажылых людзей
ЮНЕСКА: Міжнародны дзень музыкі
Сусветны дзень вегетарыянства
Азербайджан: Дзень работнікаў пракуратуры
Балівія: Нацыянальны дзень пасадкі дрэў
Гватэмала: Дзень дзяцей
Інданезія: Дзень святасці Панча Сіла
Камерун: Дзень аб’яднання
Рэспубліка Карэя: Дзень узброеных сіл
Кіпр: Дзень незалежнасці
Кітай: Нацыянальны дзень
Нігерыя: Дзень незалежнасці
Палау : Дзень незалежнасці
Паўночныя Марыянскія астравы: Дзень пасадкі дрэў
Расія: Дзень сухапутных войскаў Расіі
Сальвадор: Дзень дзяцей
Сінгапур: Дзень дзяцей
Тувалу: Дзень незалежнасці
Узбекістан: Дзень настаўніка
Украіна: Дзень абаронцаў Украіны
Украіна: Дзень украінскага казацтва
Украіна: Дзень ветэрана
Шры-Ланка: Дзень дзяцей
Японія: Дзень сакэ