Рыцар

Статуэтка рыцара.

Рыцар (ням.: Ritter, першапачаткова — вершнік) — сярэднявечны дваранскі ганаровы тытул у Еўропе.

Рыцарства як ваеннае і землеўладальніцкае саслоўе паўстала ў франкаў у сувязі з пераходам у VIII ст. ад народнага пешага войска да коннага войска васалаў. Падвергнуўшыся ўздзеянню царквы і паэзіі, яно выпрацавала маральны і эстэтычны ідэал ваяра, а ў эпоху Крыжовых паходаў, пад уплывам узніклых тады духоўна-рыцарскіх ордэнаў, замкнулася ў спадчынную арыстакратыю, лічыўшую сябе міжнародным ваенным ордэнам. Узмацненне дзяржаўнай улады, перавага пяхоты над конніцай, вынаходства агнястрэльнай зброі, стварэнне сталага войска ператварылі феадальнае рыцарства, да канца сярэдніх стагоддзяў, у палітычнае саслоўе нетытулованага дваранства.

Рыцарскія доблесці

Выява турніру. Вальтар фон Клінген (Codex Manesse)

Рыцарскія доблесці —

• мужнасць (pronesse)
• пэўнасць(loyaute)
• шчодрасць (largesse)
• разважлівасць (le sens, у сэнсе ўмеранасці)
• вытанчаная таварыскасць, куртуазнасць (courtoisie)
• пачуццё гонару (honneur)

Рыцарскія запаведзі — быць верным хрысціянінам, ахоўваць царкву і Евангелле, абараняць слабых, кахаць радзіму, быць мужным у бітве, падпарадкоўвацца і быць дакладным сеньёру, казаць праўду і трымаць сваё слова, ахоўваць чысціню нораваў, быць шчодрым, дужацца супраць зла і абараняць дабро і г. д.

Замкі

Помнікамі сярэднявечнага рыцарства застаюцца замкі XII—XIV стст. З паміраннем рыцарства такія замкі ператвараліся часам у разбойніцкія гнёзды, апорныя пункты для сістэматычнага рабавання прыезджых суседзяў. Рудольфу Габсбургскаму прыналежыць гонар знішчэння ў Германіі вялікага ліку разбойніцкіх гнёздаў такіх рыцараў-рабаўнікоў.

Літаратура

• Gautier. La Chevalerie. — P., 1884.
• Schreckenstein R. von. Die Ritterwurde und der Ritterstand. — Freiburg im Br., 1886.
• Schulz A. Das hofische Leben zur Zeit der Minnesinger. — 1879—1880. — (2. Aufl. — 1889.).
• Kohler Die Entwickelung des Kriegswesens und der Kriegfuhrung in der Ritterzeit.
• Henne am Rhyn. Geschichte des Rittertums. — Leipzig.