Перайсці да зместу

Ваенныя спецыялісты Беларусі: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўка
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
(удзельнік выдалены)
(выдаленае кароткае апісанне змен)
(удзельнік выдалены)
(выдаленае кароткае апісанне змен)
 
Радок 1: Радок 1:
{{Main|Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь}}
{{Main|Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь}}
[[File:Map military specialists of Belarus.png|thumb|300px|Карта выкарыстання паслуг беларускіх ваенных спецыялістаў.<br />{{color box|#228B22}} Беларусь<br />{{color box|#FF0000}} пацверджана ўладамі<br />{{color box|#FFFF00}} абвяргаецца ўладамі/няма афіцыйных заяў]]
[[File:Map military specialists of Belarus.png|thumb|300px|Карта выкарыстання паслуг беларускіх ваенных спецыялістаў.<br />{{color box|#228B22}} Беларусь<br />{{color box|#FF0000}} пацверджана ўладамі<br />{{color box|#FFFF00}} абвяргаецца ўладамі/няма афіцыйных заяў]]
'''Ваенныя спецыялісты Беларусі''' — былыя і дзеючыя ваеннаслужачыя [[Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь|Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]], радзей прадстаўнікі ваенізаваных арганізацый і работнікі прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]], якія аказваюць падтрымку замежным сілавым структурам. Прадстаўленыя як дзяржаўнымі [[Ваенны спецыяліст|ваенспецамі]] і [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваеннымі саветнікамі]], так і [[найміт]]амі<ref name="комсомолка">[https://web.archive.org/web/20211022165612/https://www.kp.ru/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны] // Комсомольская правда : газета. — 6 апреля 2011.</ref>.
'''Ваенныя спецыялісты Беларусі''' — былыя і дзеючыя ваеннаслужачыя [[Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь|Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]], прадстаўнікі ваенізаваных арганізацый і работнікі прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]], якія аказваюць падтрымку замежным сілавым структурам. Прадстаўленыя як дзяржаўнымі [[Ваенны спецыяліст|ваенспецамі]] і [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваеннымі саветнікамі]], так і [[найміт]]амі{{sfn|Комсомольская правда|2011}}.


У асобных расійскіх СМІ згадваліся як ''беларускія «партызаны»''<ref name="комсомолка"/><ref>[https://www.newsru.com/world/15apr2011/libya_belorus.html Минск обиделся на новость про беспринципных "белорусских партизан" в Ливии]</ref><ref>''Виктор Сокирко.'' [https://svpressa.ru/war21/article/272134/ Белорусские «партизаны»: Лукашенко вскрыл канал «миграции наёмников», о котором давно знал] // Свободная пресса : интернет-издание. — 30 июля 2020.</ref>.
У асобных расійскіх СМІ згадваліся як ''беларускія «партызаны»''{{sfn|Комсомольская правда|2011}}<ref>[https://www.newsru.com/world/15apr2011/libya_belorus.html Минск обиделся на новость про беспринципных "белорусских партизан" в Ливии]</ref><ref name="сакірка">''Виктор Сокирко.'' [https://svpressa.ru/war21/article/272134/ Белорусские «партизаны»: Лукашенко вскрыл канал «миграции наёмников», о котором давно знал] // Свободная пресса : интернет-издание. — 30 июля 2020.</ref>.


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
Пасля [[Развал СССР |развалу СССР]] незалежная [[Беларусь]] атрымала кантынгент [[Беларуская ваенная акруга|Беларускай ваеннай акругі]]. Савецкая спадчына была занадта вялікай для краіны, таму ў 1990-я ўрад правёў [[Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)|скарачэнне узброеных сіл]]. Многія кадравікі страцілі свае працоўныя месцы, некаторыя сыходзілі самі з-за нізкіх заробкаў<ref name="alesin"/>. Не ўсе змаглі прыстасавацца да «грамадзянцы»<ref name="хартыя">[https://web.archive.org/web/20200418133342/https://charter97.org/ru/news/2008/7/25/8422/ Почему белорусские летчики работают и гибнут в Африке? (Фото)]</ref>, і частка звольненых пайшла ў найміты<ref name="alesin"/>.
Пасля [[Развал СССР|развалу СССР]] незалежная [[Беларусь]] атрымала кантынгент [[Беларуская ваенная акруга|Беларускай ваеннай акругі]]. Савецкая спадчына была занадта вялікай для краіны, таму ў 1990-я ўрад правёў [[Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)|скарачэнне узброеных сіл]]. Многія кадравікі страцілі свае працоўныя месцы, некаторыя сыходзілі самі з-за нізкіх заробкаў{{sfn|Алесин|2011}}. Не ўсе змаглі прыстасавацца да «грамадзянцы»<ref name="хартыя">[https://web.archive.org/web/20200418133342/https://charter97.org/ru/news/2008/7/25/8422/ Почему белорусские летчики работают и гибнут в Африке? (Фото)]</ref>, і частка звольненых пайшла ў найміты{{sfn|Алесин|2011}}.


Менавіта адстаўныя вайскоўцы спатрэбіліся для аказання ваенных паслуг, склаўшы аснову замежных кантынгентаў, бо, як казаў на «[[Еўрарадыё]]» ваенны аглядальнік Аляксандр Алесін, афіцыйна дзяржава імкнулася не адпраўляць дзеючыя армейскія кадры ў іншыя дзяржавы, асабліва ў «[[Узброены канфлікт|гарачыя кропкі]]». Сярод запатрабаваных спецыяльнасцяў эксперт называў лётчыкаў, спецыялістаў па абслугоўванні авіяцыі і баявой тэхнікі, штабных афіцэраў і спецыялістаў спецаперацый — напрыклад, снайперы<ref name="alesin">[https://web.archive.org/web/20220316143338/https://belaruspartisan.by/politic/178872/ Эксперт: В Ливии могут воевать белорусские летчики, штабисты и снайперы]</ref>.
Менавіта адстаўныя вайскоўцы спатрэбіліся для аказання ваенных паслуг, склаўшы аснову замежных кантынгентаў, бо, як казаў на «[[Еўрарадыё]]» ваенны аглядальнік Аляксандр Алесін, афіцыйна дзяржава імкнулася не адпраўляць дзеючыя армейскія кадры ў іншыя дзяржавы, асабліва ў «[[Узброены канфлікт|гарачыя кропкі]]». Сярод запатрабаваных спецыяльнасцяў эксперт называў лётчыкаў, спецыялістаў па абслугоўванні авіяцыі і баявой тэхнікі, штабных афіцэраў і спецыялістаў спецаперацый — напрыклад, снайперы{{sfn|Алесин|2011}}.


Паводле інфармацыі газеты «[[Комсомольская правда]]» атрыманай з «дасведчаных крыніц», у [[Мінск]]у ўзнікла нейкая арганізацыя, якая прадастаўляла працу для адстаўных вайскоўцаў, гатовых прымяніць свой вопыт за мяжой. Фірма засакрэчана і не давала нідзе ніякіх аб’яў, самастойна шукаючы патэнцыйных работнікаў<ref name="комсомолка"/>. У асобных выпадках мела месца афіцыйная дзяржаўная падтрымка з боку дзеючых кадраў УС РБ і ваенных навукоўцаў, пра што згадваў прэзідэнт [[Аляксандр Лукашэнка]]<ref>{{Cite web |url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6148973 |title=Лукашенко заявил, что Белоруссия разрабатывала для Венесуэлы план обороны |access-date=2021-02-21 |archive-date=2019-03-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326141815/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6148973 |deadlink=no }}</ref>. Ваенная газета «Во славу Родины» пісала аб уцягванні да падобнай дзейнасці нават работнікаў прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс Беларусі|ВПК]]. У адным з нумароў 2012 года паведамлялася: ''«падчас гутаркі з выпрабавальнікамі высветлілася, што спецыялісты часта выязджаюць у замежкамандыроўкі з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаемых узораў прадукцыі»''<ref name="govorim"/>.
Паводле інфармацыі газеты «[[Комсомольская правда]]» атрыманай з «дасведчаных крыніц», у [[Мінск]]у ўзнікла нейкая арганізацыя, якая прадастаўляла працу для адстаўных вайскоўцаў, гатовых прымяніць свой вопыт за мяжой. Фірма засакрэчана і не давала нідзе ніякіх аб’яў, самастойна шукаючы патэнцыйных работнікаў{{sfn|Комсомольская правда|2011}}. Дзейнасць канторы, як меркавала інтэрнет-выданне «[[Свободная пресса]]», была пад наглядам спецслужб Беларусі і [[Расія|Расіі]]<ref name="сакірка"/>. У асобных выпадках мела месца афіцыйная дзяржаўная падтрымка з боку дзеючых кадраў УС РБ і ваенных навукоўцаў, пра што згадваў прэзідэнт [[Аляксандр Лукашэнка]]<ref>{{Cite web |url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6148973 |title=Лукашенко заявил, что Белоруссия разрабатывала для Венесуэлы план обороны |access-date=2021-02-21 |archive-date=2019-03-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326141815/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6148973 |url-status=live }}</ref>. Ваенная газета «Во славу Родины» пісала аб уцягванні да падобнай дзейнасці нават работнікаў прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс Беларусі|ВПК]]. У адным з нумароў 2012 года паведамлялася: ''«падчас гутаркі з выпрабавальнікамі высветлілася, што спецыялісты часта выязджаюць у замежкамандыроўкі з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаемых узораў прадукцыі»''<ref name="govorim"/>.


Як адзначыў беларускі ваенны эксперт [[Ягор Лебядок]], найважнейшым рэгіёнам для Беларусі ў сферы збыту ўзбраення і аказання паслуг падрыхтоўкі ваенных кадраў стала [[Афрыка]]. У канцы 2010-х і пачатку 2020-х усё больш канкурэнцыю ў частцы падрыхтоўкі замежных вайскоўцаў і арганізацыі баявых дзеянняў пачалі аказваць ізраільцяне, французы, расійскія [[прыватная ваенная кампанія|ПВК]] і прадстаўнікі іншых краін<ref name="берег слоновой кости"/>.
Як адзначыў беларускі ваенны эксперт [[Ягор Лебядок]], найважнейшым рэгіёнам для Беларусі ў сферы збыту ўзбраення і аказання паслуг падрыхтоўкі ваенных кадраў стала [[Афрыка]]{{sfn|Лебедок|2021}}. Ваенны аглядальнік Канстанцін Гагарын звязваў гэта з адыходам афрыканскіх урадаў ад ваеннага супрацоўніцтва з Захадам і дарагоўляй паслуг і ўзбраенняў. Для краін кантынента аказаліся каштоўнымі беларускія напрацоўкі ў абаронцы і вопыт краіны ў [[ваеннае будаўніцтва|будаўніцтве]] кампактнай эфектыўнай арміі з уласнай адукацыйнай школай<ref>Константин Гагарин. [https://www.sb.by/articles/afrikanskiy-vektor-belorusskikh-voennykh-.html Африканский вектор белорусских военных] // СБ. Беларусь сегодня : газета. — 13 сентября 2023.</ref>. У канцы 2010-х і пачатку 2020-х усё больш канкурэнцыю ў частцы падрыхтоўкі замежных вайскоўцаў і арганізацыі баявых дзеянняў пачалі аказваць ізраільцяне, французы, расійскія [[прыватная ваенная кампанія|ПВК]] і прадстаўнікі іншых краін{{sfn|Лебедок|2021}}.


== Па краінах ==
== Па краінах ==
;{{Сцяг|Сьера-Леонэ}} Сьера-Леонэ
{{гл. таксама|Верталётная эскадрылля «Executive Outcomes»|Найміты ў Сьера-Леонэ}}
У 1995 годзе праз кампанію «[[ТАЕ Авія|Трансавіяэкспарт]]»<ref name="томашевская">{{Cite web|url=http://www.africana.ru/konkurs/raboti/Tomashevskaya/plen.htm|title=Возвращение из африканского плена|lang=ru|author=Ольга Томашевская|website=Белорусская деловая газета|date=1998-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20190913194313/http://www.africana.ru/konkurs/raboti/Tomashevskaya/plen.htm|archive-date=2019-09-13|access-date=2023-07-31}}</ref> у краіну прыбыло як мінімум тры беларускія верталётчыкі, якія працавалі ва ўрадавых ВПС у перыяд [[Грамадзянская вайна ў Сьера-Леонэ|грамадзянскай вайны 1991—2002 гадоў]]<ref name="расолька">Сяргей Расолька. [https://zviazda.by/be/news/20170825/1503672572-afrykanskaya-epapeya-belaruskih-vertalyotchykau Афрыканская эпапея беларускіх верталётчыкаў] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220909192010/https://zviazda.by/be/news/20170825/1503672572-afrykanskaya-epapeya-belaruskih-vertalyotchykau |date=9 верасня 2022 }} // Звязда : газета. — 28 жніўня 2017.</ref>. У гэты ж перыяд беларускія ўлады прадалі краіне два [[Мі-24]]<ref name="astar">{{Cite web |url=http://astar95.blogspot.com/2014/11/blog-post.html?m=1 |title=Белорусские поставки оружия в третьи страны — любопытные факты и цифры |access-date=2022-02-04 |archive-date=2021-12-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211206203905/http://astar95.blogspot.com/2014/11/blog-post.html?m=1 |url-status=live }}</ref>.

;{{Сцяг|Эфіопія}} Эфіопія
{{гл. таксама|Авіяцыя эфіопа-эрытрэйскага канфлікту}}
Паводле газеты «[[Собеседник (газета)|Собеседник]]», у ходзе [[Эфіопа-эрытрэйская вайна|эфіопа-эрытрэйскай вайны 1998—2000 гадоў]] у складзе групы [[Якім Іванавіч Янакаў|Якіма Янакава]] на баку эфіопаў дзейнічалі нанятыя беларускія пілоты<ref name="Собеседник">''Владимир Воронов, Павел Мороз.'' [https://flb.ru/infoprint/2012.html Слуги смерти: Русские наёмники в Африке] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20221030111115/https://flb.ru/infoprint/2012.html |date=30 кастрычніка 2022 }} // Собеседник : газета. — 28 мая 2001.</ref>, а афіцыйны Мінск пастаўляў ім вайсковую тэхніку<ref>{{Cite web |url=http://maxpark.com/user/1407890/content/686582 |title=Торговля оружием и будущее Белоруссии |access-date=2018-10-29 |archive-date=2019-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327101115/http://maxpark.com/user/1407890/content/686582 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 |title=Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия |access-date=2019-04-12 |archive-date=2019-01-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190120043320/https://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 |url-status=live }}</ref>.

;{{Сцяг|Кот-д’Івуар}} Кот-д’Івуар
;{{Сцяг|Кот-д’Івуар}} Кот-д’Івуар
{{Main|Беларускія найміты ў Кот-д’Івуары}}
{{Main|Беларускія найміты ў Кот-д’Івуары}}
Радок 25: Радок 33:
|image4 = [https://1.bp.blogspot.com/-uKAFWVMMe9A/XjiHKYa_x3I/AAAAAAAAMJE/Kd606V8kQyEcrt4CQgCJUZAsLuasFEIMwCLcBGAsYHQ/s640/2121.png Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.]
|image4 = [https://1.bp.blogspot.com/-uKAFWVMMe9A/XjiHKYa_x3I/AAAAAAAAMJE/Kd606V8kQyEcrt4CQgCJUZAsLuasFEIMwCLcBGAsYHQ/s640/2121.png Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.]
}}
}}
Падчас [[Першая Івуарыйская вайна|грамадзянскай вайны 2002—2007 гадоў]] група былых кадравых лётчыкаў і тэхнікаў Узброеных Сіл Беларусь накіравана у [[Кот-д’Івуар|Рэспубліцы Кот-д’Івуар]] для аказання дапамогі [[Узброеныя сілы Кот-д’Івуара|ўрадавай арміі]] [[Ларан Гбагбо|Ларана Гбагбо]], меркавана пад патранажам французскіх і беларускіх уладаў. Беларусы займаліся перападрыхтоўкай афрыканскіх авіятараў, якія раней эксплуатавалі французскія [[Dassault/Dornier Alpha Jet]], для палётаў на савецкіх штурмавіках [[Су-25]]. Івуарыйцы здзейснілі са сваімі замежнымі інструктарамі толькі два баявых вылету. Падчас другога яны выпадкова альбо наўмысна нанеслі [[французска-івуарскі канфлікт|ўдар па французскай базе ў Буаке]]. Інцыдэнт прывёў да захопу французскімі войскамі аэрадрома [[Ямусукра]] і выступленняў апалчэння «[[Альянс юных патрыётаў за нацыянальны ўздым|Маладыя патрыёты]]» ў [[Абіджан]]е.
Падчас [[Першая Івуарыйская вайна|грамадзянскай вайны 2002—2007 гадоў]] група былых кадравых лётчыкаў і тэхнікаў Узброеных Сіл Беларусь накіравана ў [[Кот-д’Івуар|Рэспубліку Кот-д’Івуар]] для аказання дапамогі [[Узброеныя сілы Кот-д’Івуара|ўрадавай арміі]] [[Ларан Гбагбо|Ларана Гбагбо]], меркавана пад патранажам французскіх і беларускіх уладаў. Беларусы займаліся перападрыхтоўкай афрыканскіх авіятараў, якія раней эксплуатавалі французскія [[Dassault/Dornier Alpha Jet]], для палётаў на савецкіх штурмавіках [[Су-25]]. Івуарыйцы здзейснілі са сваімі замежнымі інструктарамі толькі тры баявых вылету. Падчас апошняга яны выпадкова альбо наўмысна нанеслі [[французска-івуарскі канфлікт|ўдар па французскай базе ў Буаке]]. Інцыдэнт прывёў да захопу французскімі войскамі аэрадрома [[Ямусукра]] і выступленняў апалчэння «[[Альянс юных патрыётаў за нацыянальны ўздым|Маладыя патрыёты]]» ў [[Абіджан]]е.


3 лютага 2020 года, паводле звестак Africa intellegence, у краіну прыбылі дзесяць беларускіх вайскоўцаў, чыёй задачай стала правядзенне курсу падрыхтоўкі для жандараў<ref name="инструкторы">[https://reform.by/instruktory-iz-belarusi-pribyli-v-kot-d-ivuar-dlja-obuchenija-mestnyh-zhandarmov Инструкторы из Беларуси прибыли в Кот-д’Ивуар для обучения местных жандармов]</ref>. У маі таго ж года яшчэ чатыры беларускія спецыялісты прадастаўлены для тэхнічнага абслугоўвання машын і навучання івуарыйскіх тэхнікаў<ref name="берег слоновой кости">[https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220727123949/https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html |date=27 ліпеня 2022 }}</ref>.
3 лютага 2020 года, паводле звестак Africa intellegence, у краіну прыбылі дзесяць беларускіх вайскоўцаў, чыёй задачай стала правядзенне курсу падрыхтоўкі для жандараў<ref name="инструкторы">[https://reform.by/instruktory-iz-belarusi-pribyli-v-kot-d-ivuar-dlja-obuchenija-mestnyh-zhandarmov Инструкторы из Беларуси прибыли в Кот-д’Ивуар для обучения местных жандармов]</ref>. У маі таго ж года яшчэ чатыры беларускія спецыялісты прадастаўлены для тэхнічнага абслугоўвання машын і навучання івуарыйскіх тэхнікаў{{sfn|Лебедок|2021}}.


;{{Сцяг|Судан}} Судан
;{{Сцяг|Судан}} Судан
У чэрвені 2006 года быў падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве, абмене вопытам і дасягненнямі ў ваеннай вобласці. На падставе дакумента, беларускія інструктары далі свае паслугі ў навучанні суданскіх вайскоўцаў, абодва бакі падзяліліся адзін з адным вопытам, а навукоўцы дзвюх краін сумесна распрацавалі праекты ў галіне ваеннай навукі<ref>[https://web.archive.org/web/20200418184501/https://charter97.org/ru/news/2008/10/15/11134/ Белорусский режим в списках поставщиков оружия Судану // Хартия'97, 15 ноября 2008]</ref>.
У чэрвені 2006 года быў падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве, абмене вопытам і дасягненнямі ў ваеннай вобласці. На падставе дакумента, беларускія інструктары далі свае паслугі ў навучанні суданскіх вайскоўцаў, абодва бакі падзяліліся адзін з адным вопытам, а навукоўцы дзвюх краін сумесна распрацавалі праекты ў галіне ваеннай навукі<ref>[https://web.archive.org/web/20200418184501/https://charter97.org/ru/news/2008/10/15/11134/ Белорусский режим в списках поставщиков оружия Судану // Хартия'97, 15 ноября 2008]</ref>.

Станам на люты 2023 года дзяржаўная кампанія «[[Белспецзнештэхніка]]» (БСЗТ) больш за дваццаць гадоў кіравала сумесным прадпрыемствам з суданскай арміяй. Яе тэхнічныя спецыялісты, якія базуюцца ў [[Хартум]]е, абслугоўваюць увесь парк суданскіх верталётаў і самалётаў, што гуляе вырашальную ролю ў краіне, дзе адлегласці настолькі вялікія, што сілавыя аперацыі не могуць выконвацца наземным транспартам. Прысутнасць беларускіх спецыялістаў стала жыццёва важнай для суданскага ўрада. Першапачаткова БСЗТ хацела ператварыць сваю базу ў Судане ў панафрыканскі цэнтр тэхнічнага абслугоўвання, аднак санкцыі [[ЗША]] ў дачыненні да Хартума перашкодзілі гэтаму праекту<ref name="февраль2023"/>.


;{{Сцяг|Венесуэла}} Венесуэла
;{{Сцяг|Венесуэла}} Венесуэла
Радок 46: Радок 56:
;{{Сцяг|Лівія|1977}} Лівія
;{{Сцяг|Лівія|1977}} Лівія
{{Main|Беларусы ў лівійскім канфлікце}}
{{Main|Беларусы ў лівійскім канфлікце}}
16 снежня 2009 года падчас афіцыйнага візіту ў Трыпалі беларускай вайсковай дэлегацыі пад кіраўніцтвам міністра абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрыя Жадобіна]] быў заключаны пратакол аб супрацоўніцтве ў галіне абароны. Пераймаць вопыт на вучэнні «Захад-2009» у Беларусь прыязджаў малодшы сын лідара краіны [[Муамар Кадафі|Муамара Кадафі]], [[Хаміс Кадафі|Хаміс]], камандзір [[Брыгада Хаміса|элітнага падраздзялення спецназа Лівіі]]<ref>[https://www.politforums.net/belorussia/1298775229.html]</ref>. У чэрвені [[2010]] года лівійскія вайскоўцы прынялі ўдзел у вучэннях з беларускай [[11-ы гвардзейскі танкавы корпус|11-й асобнай механізаванай брыгадай]] са [[Слонім]]а, якія праходзілі на Абуз-Лясноўскім палігоне пад [[Баранавічы|Баранавічамі]]<ref>[https://news-tut-by.turbopages.org/turbo/news.tut.by/s/politics/216582.html]</ref>.
16 снежня 2009 года падчас афіцыйнага візіту ў Трыпалі беларускай вайсковай дэлегацыі пад кіраўніцтвам міністра абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрыя Жадобіна]] быў заключаны пратакол аб супрацоўніцтве ў галіне абароны. Пераймаць вопыт на вучэнні «Захад-2009» у Беларусь прыязджаў малодшы сын лідара краіны [[Муамар Кадафі|Муамара Кадафі]], [[Хаміс Кадафі|Хаміс]], камандзір [[Брыгада Хаміса|элітнага падраздзялення спецназа Лівіі]]<ref>[https://www.newsru.com/world/26feb2011/naemn.html СМИ: в расправе над ливийскими повстанцами, возможно, участвуют наемники из Белоруссии]</ref>. У чэрвені [[2010]] года лівійскія вайскоўцы прынялі ўдзел у вучэннях з беларускай [[11-ы гвардзейскі танкавы корпус|11-й асобнай механізаванай брыгадай]] са [[Слонім]]а, якія праходзілі на Абуз-Лясноўскім палігоне пад [[Баранавічы|Баранавічамі]]<ref>{{Cite web |url=https://news.tut.by/politics/216582.html |title=МИД опровергает информацию о белорусских наемниках в Ливии и самолете с золотом Каддафи<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=11 верасня 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210428084536/https://news.tut.by/politics/216582.html |archive-date=28 красавіка 2021 |url-status=dead }}</ref>.


6 красавіка 2011 года выдавецтва «Комсомольская правда» выпусціла артыкул аб удзеле ў [[Грамадзянская вайна ў Лівіі|баявых дзеяннях у Лівіі]] на баку ўрада беларускіх ваенных саветнікаў. Рэдакцыя пісала, што ваенныя займаліся падрыхтоўкай лівійскіх сілавікоў, рамонтам і эксплуатацыяй тэхнікі. Паведамлялася і пра наймітаў з індывідуальнымі кантрактамі, і пра дзейных вайскоўцаў Узброеных Сіл Беларусі, сярод якіх былі былыя байцы 334-га атрада са складу 5-й асобнай брыгады спецпрызначэння. Некаторыя з іх, як мяркуецца, праходзілі падрыхтоўку на расійскіх базах спецназа і ўдзельнічалі ў [[Афганская вайна (1979—1989)|вайне ў Аўганістане]]. Вайскоўцы рэспублікі пераканалі лівійцаў аддаць перавагу [[узброены пікап|ўзброеным пікапам]] замест бронетэхнікі, а таксама ўнесці ў тактыку некаторыя элементы партызанскай вайны, тым самым знізіўшы эфектыўнасць авіяўдараў [[НАТА]] і павялічыўшы мабільнасць арміі. Дзякуючы іх садзейнічанню, у канцы сакавіка—пачатку красавіка войскі Кадафі нават змаглі перайсці ў контрнаступленне<ref name="комсомольская">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref>.
6 красавіка 2011 года выдавецтва «Комсомольская правда» выпусціла артыкул аб удзеле ў [[Грамадзянская вайна ў Лівіі|баявых дзеяннях у Лівіі]] на баку ўрада беларускіх ваенных саветнікаў. Рэдакцыя пісала, што ваенныя займаліся падрыхтоўкай лівійскіх сілавікоў, рамонтам і эксплуатацыяй тэхнікі. Паведамлялася і пра наймітаў з індывідуальнымі кантрактамі, і пра дзейных вайскоўцаў Узброеных Сіл Беларусі. Сярод спецыялістаў былі былыя байцы [[334-ы асобны атрад спецыяльнага прызначэння|334-га атрада]] са складу [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й асобнай брыгады спецпрызначэння]]. Некаторыя з іх, як мяркуецца, праходзілі падрыхтоўку на расійскіх базах спецназа і ўдзельнічалі ў [[Афганская вайна (1979—1989)|вайне ў Аўганістане]]. Вайскоўцы рэспублікі пераканалі лівійцаў аддаць перавагу [[узброены пікап|ўзброеным пікапам]] замест бранятэхнікі, а таксама ўнесці ў тактыку некаторыя элементы партызанскай вайны, тым самым знізіўшы эфектыўнасць авіяўдараў [[НАТА]] і павялічыўшы мабільнасць арміі. Дзякуючы іх садзейнічанню, [[Другое контрнаступленне кадафістаў|у канцы сакавіка—пачатку красавіка]] войскі Кадафі нават змаглі перайсці ў контрнаступленне{{sfn|Комсомольская правда|2011}}.


Як заявіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, да грамадзянскай вайны і замежнай інтэрвенцыі ў краіне знаходзіўся кантынгент з 500 беларускіх вайсковых саветнікаў, інструктараў і спецыялістаў, але з пачаткам баявых дзеянняў частка з іх эвакуявалі. Аднак са слоў вайсковага аташэ Ігара Качугіна, афіцыйна ў краіну вайскоўцы не накіроўваліся. Тым не менш, ён не выключыў, што хтосьці мог заключыць індывідуальныя кантракты з лівійскімі сілавымі структурамі. Рэдакцыя «Комсомольской правды» звязалася з Міхаілам, адным з такіх наймітаў. Ён паведаміў, што яго зарплата ў Лівіі складае 3000 долараў. Паводле інфармацыі суразмоўцы, у краіне пры Узброеных сілах знаходзяцца некалькі сотняў беларусаў<ref name="комсомольская"/>.
Як заявіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, да грамадзянскай вайны і замежнай інтэрвенцыі ў краіне знаходзіўся кантынгент з 500 беларускіх вайсковых саветнікаў, інструктараў і спецыялістаў, але з пачаткам баявых дзеянняў частка з іх эвакуявалі. Аднак са слоў вайсковага аташэ Ігара Качугіна, афіцыйна ў краіну вайскоўцы не накіроўваліся. Тым не менш, ён не выключыў, што хтосьці мог заключыць індывідуальныя кантракты з лівійскімі сілавымі структурамі. Рэдакцыя выдання «Комсомольская правда» звязалася з Міхаілам, адным з такіх наймітаў. Ён паведаміў, што яго зарплата ў Лівіі складае 3000 долараў. Паводле інфармацыі суразмоўцы, у краіне пры Узброеных сілах знаходзяцца некалькі сотняў беларусаў{{sfn|Комсомольская правда|2011}}.


;{{Сцяг|Емен}} Емен
;{{Сцяг|Емен}} Емен
Радок 58: Радок 68:
Вядома, што як мінімум двое беларусаў у 2013 годзе накіраваны па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Паводле афіцыйнай заявы беларускага боку, яны працавалі пры ахове прэзідэнта, аднак, на думку ваеннага аналітыка Аляксандра Алесіна, галоўнай задачай з’яўлялася дапамога ў тэхнічным абслугоўванні новых танкаў<ref>Александр Алесин. [https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by (20 октября 2014)</ref>.
Вядома, што як мінімум двое беларусаў у 2013 годзе накіраваны па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Паводле афіцыйнай заявы беларускага боку, яны працавалі пры ахове прэзідэнта, аднак, на думку ваеннага аналітыка Аляксандра Алесіна, галоўнай задачай з’яўлялася дапамога ў тэхнічным абслугоўванні новых танкаў<ref>Александр Алесин. [https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by (20 октября 2014)</ref>.
;{{Сцяг|Нігерыя}} Нігерыя
;{{Сцяг|Нігерыя}} Нігерыя
{{Гл. таксама|Беларусь і барацьба з міжнародным тэрарызмам}}
{{external media
{{external media
|topic = Нігерыйскія вайскоўцы ў Беларусі.
|topic = Нігерыйскія вайскоўцы ў Беларусі.
Радок 64: Радок 75:
|image2 = [https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Іншыя фотаздымкі.]
|image2 = [https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Іншыя фотаздымкі.]
}}
}}
У пачатку 2010-х беларуская кампанія «[[Белспецзнештэхніка]]» ўзяла на сябе абавязацельствы па абслугоўванні ўдарных верталётаў [[Мі-24|Мі-24/35]] [[Ваенна-паветраныя сілы Нігерыі|ВПС Нігерыі]]. Беларусы адказваюць за верталёты 97-й групы спецназа ў Порт-Харкорт. Таксама на навучанне ў Беларусь прыбыла група пілотаў і інжынераў<ref>Siarhei Bohdan.[https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210924203945/https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ |date=24 верасня 2021 }} // Belarus Digest, 5 December 2013.</ref>.
У пачатку 2010-х беларуская кампанія «Белспецзнештэхніка» ўзяла на сябе абавязацельствы па абслугоўванні ўдарных верталётаў [[Мі-24|Мі-24/35]] [[Ваенна-паветраныя сілы Нігерыі|ВПС Нігерыі]]. Беларусы адказваюць за верталёты 97-й групы спецназа ў г. [[Порт-Харкорт]]. Таксама на навучанне ў Беларусь прыбыла група пілотаў і інжынераў<ref>Siarhei Bohdan.[https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210924203945/https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ |date=24 верасня 2021 }} // Belarus Digest, 5 December 2013.</ref>.


У верасні 2014 года [[Нацыянальная асамблея Нігерыі]] ўхвала выдзяленне аднаго мільярда долараў на барацьбу з паўстанцамі «[[Бока Харам]]» на поўначы краіны. Гэтыя сродкі пайшлі на аплату навучання і матэрыяльных сродкаў Расіі, [[Чэхія|Чэхіі]] і Беларусі, чые спецыялісты займаліся падрыхтоўкай нігерыйскіх вайскоўцаў<ref>[https://www.cfr.org/blog/nigeria-turns-russia-czech-republic-and-belarus-military-training-and-materiel Nigeria Turns to Russia, Czech Republic, and Belarus for Military Training and Materiel]</ref>.
У верасні 2014 года [[Нацыянальная асамблея Нігерыі]] ўхваліла выдзяленне аднаго мільярда долараў на барацьбу з паўстанцамі «[[Бока Харам]]» на поўначы краіны. Гэтыя сродкі пайшлі на аплату навучання і матэрыяльных сродкаў Расіі, [[Чэхія|Чэхіі]] і Беларусі, чые спецыялісты займаліся падрыхтоўкай нігерыйскіх вайскоўцаў<ref>[https://www.cfr.org/blog/nigeria-turns-russia-czech-republic-and-belarus-military-training-and-materiel Nigeria Turns to Russia, Czech Republic, and Belarus for Military Training and Materiel]</ref>.


Неўзабаве спецпадраздзяленні арміі Нігерыяі прыбылі на тэрыторыю Беларусі<ref name="нигерия">[http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ |date=16 ліпеня 2018 }} — Центр специальной подготовки Республики Беларусь</ref><ref>[https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)]</ref>. Паводле інфармацыі, апублікаванай на афіцыйным сайце ЦСП [[Беларускае фізкультурна-спартыўнае таварыства «Дынама»|БФСТ «Дынама»]], курсы прызначаліся для падрыхтоўкі афрыканскіх вайскоўцаў да [[Вайна ў дэльце Нігера|барацьбы з баевікамі ў дэльце Нігера]]<ref name="нигерия"/>. Навучанне праходзіла на базе [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады]]<ref>[https://military-az.com/forum/viewtopic.php?f=6&t=1479&start=40 Снайперские винтовки]</ref>. Некаторае садзейнічанне аказалі супрацоўнікі [[МНС Рэспублікі Беларусь]]<ref name="нигерия"/>.
Неўзабаве спецпадраздзяленні арміі Нігерыі прыбылі на тэрыторыю Беларусі<ref name="нигерия">[http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ |date=16 ліпеня 2018 }} — Центр специальной подготовки Республики Беларусь</ref><ref>[https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)]</ref>. Паводле інфармацыі, апублікаванай на афіцыйным сайце ЦСП [[Беларускае фізкультурна-спартыўнае таварыства «Дынама»|БФСТ «Дынама»]], курсы прызначаліся для падрыхтоўкі афрыканскіх вайскоўцаў да [[Вайна ў дэльце Нігера|барацьбы з баевікамі ў дэльце Нігера]]<ref name="нигерия"/>. Навучанне праходзіла на базе 5-й брыгады спецназа<ref>[https://military-az.com/forum/viewtopic.php?f=6&t=1479&start=40 Снайперские винтовки]</ref>. Некаторае садзейнічанне аказалі супрацоўнікі [[МНС Рэспублікі Беларусь]]<ref name="нигерия"/>. Паводле інфармацыі журналісцкага партала Sahara Reporters, да снежня 2015 года ў расійскіх і беларускіх ваенных лагерах было навучана каля 700 нігерыйскіх снайпераў<ref>[https://saharareporters.com/2016/06/08/nigeria-army-yet-pay-its-belarus-trained-snipers-six-months Nigeria Army Yet To Pay Its Belarus-Trained Snipers In Six Months]</ref>.


10 снежня 2020 года ў [[Абуджа|Абуджы]] адбылася сустрэча міністра абароны Нігерыі генерал-маёра Башыра Магашы з беларускай дэлегацыяй на чале з палкоўнікам Андрэем Красоўскім. У перамовах удзельнічалі таксама супрацоўнікі «БСЗТ—Новыя тэхналогіі». Абмяркоўвалася магчымасць павышэння кваліфікацыі супрацоўнікаў спецназа. Нігерыйскі бок быў зацікаўлены ў набыцці навыкаў збору разведвальнай інфармацыі і навучанні барацьбе з тэрарызмам. Заключаныя дамоўленасці сталі дапаўненнямі і пашырэннем да ўжо наяўных праграм па контртэрарыстычнай падрыхтоўцы<ref>[https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ Military cooperation between Nigeria and Belarus] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211023165544/https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ |date=23 кастрычніка 2021 }}</ref>.
10 снежня 2020 года ў [[Абуджа|Абуджы]] адбылася сустрэча міністра абароны Нігерыі генерал-маёра Башыра Магашы з беларускай дэлегацыяй на чале з палкоўнікам Андрэем Красоўскім. У перамовах удзельнічалі таксама супрацоўнікі «БСЗТ—Новыя тэхналогіі». Абмяркоўвалася магчымасць павышэння кваліфікацыі супрацоўнікаў спецназа. Нігерыйскі бок быў зацікаўлены ў набыцці навыкаў збору разведвальнай інфармацыі і навучанні барацьбе з тэрарызмам. Заключаныя дамоўленасці сталі дапаўненнямі і пашырэннем да ўжо наяўных праграм па контртэрарыстычнай падрыхтоўцы<ref>[https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ Military cooperation between Nigeria and Belarus] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211023165544/https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ |date=23 кастрычніка 2021 }}</ref>.

;{{Сцяг|ЗША}} ЗША
{{Гл. таксама|Timber Sycamore}}
Як паведаміла ў верасні 2015 года Упраўленне ААН па пытаннях раззбраення, у 2014 годзе Беларуссю праз [[Балгарыя|Балгарыю]] амерыканскім уладам прададзена 610 ракет для супрацьтанкавай сістэмы [[Фагот (СТРК)|«Фагот»]] і восем процітанкавых комплексаў [[Метыс (СТРК)|«Метыс»]], якія затым накіраваны [[Сірыйская апазіцыя|сірыйскай апазіцыі]]<ref>[https://vz.ru/news/2015/9/24/768695.html СМИ: США закупали оружие для сирийских повстанцев в Белоруссии] // Взгляд, 24 сентября 2015</ref><ref>[https://www.businessinsider.com/us-bought-weapons-from-belarus-for-syrian-rebels-2015-9 The US tried to send weapons to Syrian rebels through companies in Belarus and Bulgaria — and it ended in disaster]</ref>. Паводле [[Dilova Stolytsya]], амерыканскія інструктары ездзілі ў Беларусь для навучання абыходжанню з узбраеннем<ref name="Dilova Stolytsya">[https://www.dsnews.ua/economics/neochevidnaya-torgovlya-na-chem-zarabatyvaet-belorusskiy-20022019220000 Серые сделки. Как получается, что русские танки в Сирии уничтожают белорусским оружием] // Dilova Stolytsya, 21 февраля 2021</ref>.


;{{Сцяг|ДР Конга}} ДР Конга
;{{Сцяг|ДР Конга}} ДР Конга
{{Гл. таксама|Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)}}
{{Гл. таксама|Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)}}
Баранавіцкі [[558-ы авіяцыйны рамонтны завод]] мае кантракт у [[ДР Конга]] на тэхнічнае абслугоўванне авіяцыі<ref name="февраль2023">[https://web.archive.org/web/20230707121254/https://cdn.regnum.ru/article/3776336 Африканская стратегия Лукашенко. Чему России стоит поучиться у союзника]</ref>.
⚫
У 2015—2019 гадах у [[Дэмакратычная Рэспубліка Конга|Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга]] знаходзіліся беларускія інструктары, пераважна пілоты, якія навучалі кангалезскіх вайскоўцаў<ref name="берег слоновой кости"/>. Вядома, што яны прысутнічалі ў зоне [[Канфлікт у Ківу|баявых дзеянняў у правінцыі Паўночнае Ківу]] і грунтаваліся на аэрадроме блізу горада [[Гома]]<ref>[https://vpk.name/news/236627_remont_i_modernizaciya_shturmovikov_su25_drk_v_baranovichah.html Ремонт и модернизация штурмовиков Су-25 ДРК в Барановичах]</ref>, дзе аказвалі дапамогу ў барацьбе з паўстанцамі. Як паведамілі ў праграме Навіны «24 гадзіны» на [[СТБ]], беларусы дзейнічалі як прыватныя асобы<ref>[https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 Жизни троих белорусов, пострадавших при крушении МИ-24 в Конго, ничего не угрожает] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210929223647/https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 |date=29 верасня 2021 }} // СТВ, 1 февраля 2017.</ref>.

⚫
У 2015—2019 гадах у краіне знаходзіліся беларускія інструктары, пераважна пілоты, якія навучалі кангалезскіх вайскоўцаў{{sfn|Лебедок|2021}}. Вядома, што яны прысутнічалі ў зоне [[Канфлікт у Ківу|баявых дзеянняў у правінцыі Паўночнае Ківу]] і грунтаваліся на аэрадроме блізу горада [[Гома]]<ref>[https://vpk.name/news/236627_remont_i_modernizaciya_shturmovikov_su25_drk_v_baranovichah.html Ремонт и модернизация штурмовиков Су-25 ДРК в Барановичах]</ref>, дзе аказвалі дапамогу ў барацьбе з паўстанцамі. Як паведамілі ў праграме Навіны «24 гадзіны» на [[СТБ]], беларусы дзейнічалі як прыватныя асобы<ref>[https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 Жизни троих белорусов, пострадавших при крушении МИ-24 в Конго, ничего не угрожает] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210929223647/https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 |date=29 верасня 2021 }} // СТВ, 1 февраля 2017.</ref>.

;{{Расія}} Расія
{{Асноўны артыкул|Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Расіі|Беларусь ва ўварванні Расіі ва Украіну}}
{{Гл. таксама|Рэгіянальная групоўка войск Беларусі і Расіі}}
{{external media
|topic = Фотаматэрыялы
|subtopic = Афіцыйны тэлеграм-канал МА РБ.
|image1 = [https://web.archive.org/web/20230522153007/https://t.me/modmilby/24346 Беларускія інструктары і расійскія вайскоўцы.]
}}
У сакавіку 2023 года Мінабароны краіны апублікавала кадры з падрыхтоўкі беларускімі інструктарамі расійскіх вайскоўцаў. Ваеннаслужачыя РФ удасканальвалі сваю стральбу з аўтаматаў, практыкаваліся ў кіраванні бранятэхнікі, вывучалі тактычную медыцыну, прайшлі інжынерную падрыхтоўку і псіхалагічную паласу перашкод. [[Еўрарадыё]] паведаміла, што навучанне нібыта праводзілася для далейшага ўдзелу ў [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|баявых дзеяннях ва Украіне]]<ref>[https://web.archive.org/web/20230604145237/https://euroradio.fm/ru/minoborony-pokazalo-kak-belorusskie-instruktory-treniruyut-rossiyskikh-voennykh Минобороны показало, как белорусские инструкторы тренируют российских военных]</ref>. Паводле брытанскай разведкі, на той момант падрыхтоўку ў Беларусі праходзілі 1000 байцоў [[Узброеныя сілы Расіі|УС РФ]]<ref>[https://www.businessinsider.com/russia-troops-trained-belarus-own-instructors-deployed-ukraine-uk-intel-2023-3 Russia is sending troops to 'less experienced' Belarus for training because most of its own instructors have been deployed to Ukraine, says UK intel]</ref>.

У красавіку начальнік Галоўнага ўпраўлення баявой падрыхтоўкі генерал-маёр Аляксандр Бас заявіў [[БЕЛТА]], што каля 500 беларускіх інструктараў рыхтуюць ваенных рэгіянальнай групоўкі войск. Як ён адзначыў, навучанне праводзіцца на падставе аналізу формаў і спосабаў прымянення войск падчас канфлікту ва [[Украіна|Украіне]]<ref>[https://www.belta.by/society/view/k-zaschite-sojuznogo-gosudarstva-gotovy-kak-prohodit-podgotovka-voennyh-regionalnoj-gruppirovki-vojsk-559789-2023/ К защите Союзного государства готовы! Как проходит подготовка военных региональной группировки войск]</ref>.

Для падрыхтоўкі байцоў, у тым ліку [[Мабілізацыя ў Расіі (2022)|мабілізаваных]], былі створаны намётавыя лагеры на палігонах «Лепельскі» пад [[Лепель|Лепелем]], «Рэпішча» пад [[Асіповічы|Асіповічамі]] і «Абуз-Лясноўскі» пад [[Баранавічы|Баранавічамі]]. Навучанне праводзілася з кастрычніка 2022 года па 3 ліпеня 2023 года, пасля чаго аб’екты згарнулі. Усяго ў Беларусі прайшло падрыхтоўку да некалькі тысяч мабілізаваных<ref>[https://www.svaboda.org/a/32490693.html Расейскіх мабілізаваных больш ня будуць рыхтаваць у Беларусі Спадарожнікавыя здымкі зафіксавалі ліквідацыю лягераў на беларускіх палігонах] // Радыё Свабода, 5 ліпеня 2023</ref>.


== Вядомыя спецыялісты ==
== Вядомыя спецыялісты ==
* '''Алег Пятровіч Ліхоткін''' — беларускі лётчык. У 2001 годзе з’ехаў у Дэмакратычную Рэспубліку Конга на службу ваенным інструктарам. УУС Брэсцкага аблвыканкама лічыцца зніклым без вестак<ref>{{Cite web |title=Лихоткин Олег Петрович |url=https://minsk.mvd.gov.by/ru/wanted/1246 |accessdate=24 лютага 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230224140612/https://minsk.mvd.gov.by/ru/wanted/1246 |archivedate=24 лютага 2023 |deadurl=yes }}</ref>. У іншых крыніцах заяўлялася аб яго гібелі падчас авіякатастрофы 2006 года<ref>[https://web.archive.org/web/20200222045750/http://foto-i-mir.ru/2016/10/24/%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%B6%D0%B0-%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85/ Продажа украинских штурмовиков Су-25 в Демократическую Республику Конго]</ref> альбо паланенні<ref>[https://versia.ru/na-afrikancev-rabotayut-do-tysyachi-rossijskix-pilotov Крылья без родины]</ref>.
* '''Алег Пятровіч Ліхоткін''' — беларускі лётчык. У 2001 годзе з’ехаў у Дэмакратычную Рэспубліку Конга на службу ваенным інструктарам. УУС Брэсцкага аблвыканкама лічыцца зніклым без вестак<ref>{{Cite web |title=Лихоткин Олег Петрович |url=https://minsk.mvd.gov.by/ru/wanted/1246 |access-date=24 лютага 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230224140612/https://minsk.mvd.gov.by/ru/wanted/1246 |archive-date=24 лютага 2023 |url-status=dead }}</ref>. У іншых крыніцах заяўлялася аб яго гібелі падчас авіякатастрофы 2006 года<ref>[https://web.archive.org/web/20200222045750/http://foto-i-mir.ru/2016/10/24/%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%B6%D0%B0-%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85/ Продажа украинских штурмовиков Су-25 в Демократическую Республику Конго]</ref> альбо паланенні<ref>[https://versia.ru/na-afrikancev-rabotayut-do-tysyachi-rossijskix-pilotov Крылья без родины]</ref>.
* '''[[Юрый Леанідавіч Сушкін]]''' — адстаўны [[палкоўнік]] ВПС Беларусі, удзельнік Афганскай і Івуарыйскай войнаў<ref name="RFI">Сергей Дмитриев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20200320-15-%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B1%D0%B5%D0%B7-%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B2-%D0%B1%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 20 марта 2020</ref>. Атрымаў шырокую вядомасць пасля забойства дзевяці французскіх вайскоўцаў у Кот-д’Івуары, за што парыжскім судом быў завочна прысуджаны да [[пажыццёвае зняволенне|пажыццёвага зняволення]].<ref name="rfi2021">Дмитрий Гусев. [https://www.rfi.fr/ru/франция/20210416-тайны-су-25-и-юрия-сушкина-в-париже-вынесли-приговор-по-делу-об-убийстве-французских-военных-в-кот-д-ивуар Тайны Су-25 и Юрия Сушкина: в Париже вынесли приговор по делу об убийстве французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 16 апреля 2021</ref>.
* '''[[Юрый Леанідавіч Сушкін]]''' — адстаўны [[палкоўнік]] ВПС Беларусі, удзельнік Афганскай і Івуарыйскай войнаў<ref name="RFI">Сергей Дмитриев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20200320-15-%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B1%D0%B5%D0%B7-%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B2-%D0%B1%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 20 марта 2020</ref>. Атрымаў шырокую вядомасць пасля забойства дзевяці французскіх вайскоўцаў у Кот-д’Івуары, за што парыжскім судом быў завочна прысуджаны да [[пажыццёвае зняволенне|пажыццёвага зняволення]].<ref name="rfi2021">Дмитрий Гусев. [https://www.rfi.fr/ru/франция/20210416-тайны-су-25-и-юрия-сушкина-в-париже-вынесли-приговор-по-делу-об-убийстве-французских-военных-в-кот-д-ивуар Тайны Су-25 и Юрия Сушкина: в Париже вынесли приговор по делу об убийстве французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 16 апреля 2021</ref>.
* '''[[Алег Сяргеевіч Пафераў]]''' — [[генерал-лейтэнант]], у перыяд з 2008<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/06/27/ic_articles_112_178300 Беларусь — Венесуэла: тайны политического альянса]</ref> па 2013<ref>{{Cite web |url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6148973 |title=Лукашенко заявил, что Белоруссия разрабатывала для Венесуэлы план обороны |access-date=2020-12-18 |archive-date=2019-03-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326141815/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6148973 |deadlink=no }}</ref> быў кіраўніком групы беларускіх ваенных саветнікаў пры Узброеных сілах Венесуэлы.
* '''[[Алег Сяргеевіч Пафераў]]''' — [[генерал-лейтэнант]], у перыяд з 2008<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/06/27/ic_articles_112_178300 Беларусь — Венесуэла: тайны политического альянса]</ref> па 2013<ref>{{Cite web |url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6148973 |title=Лукашенко заявил, что Белоруссия разрабатывала для Венесуэлы план обороны |access-date=2020-12-18 |archive-date=2019-03-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326141815/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/6148973 |url-status=live }}</ref> быў кіраўніком групы беларускіх ваенных саветнікаў пры Узброеных сілах Венесуэлы.
* '''[[Вячаслаў Міхайлавіч Качура]]''' — адстаўны [[маёр]] [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|ГРУ]], былы начальнік штаба 334-га асобнага атрада спецыяльнага прызначэння, удзельнік Афганскай вайны і меркавана грамадзянскай вайны ў Лівіі. З 2011 па 2018 гады знаходзіўся ў палоне ў баевікоў. Апошні грамадзянін Рэспублікі Беларусь, вызвалены з лівійскага палону<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/3535968 Ливийский пленник: Вячеслав Качура вернется домой после шести лет заключения] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211022183528/https://www.kommersant.ru/doc/3535968 |date=22 кастрычніка 2021 }} – Газета Коммерсантъ № 19 (6257) от 02.02.2018</ref>.
* '''[[Вячаслаў Міхайлавіч Качура]]''' — адстаўны [[маёр]] [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (СССР)|ГРУ]], былы начальнік штаба 334-га асобнага атрада спецыяльнага прызначэння, удзельнік Афганскай вайны і грамадзянскай вайны ў Лівіі. З 2011 па 2018 гады знаходзіўся ў палоне ў баевікоў. Апошні грамадзянін Рэспублікі Беларусь, вызвалены з лівійскага палону<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/3535968 Ливийский пленник: Вячеслав Качура вернется домой после шести лет заключения] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211022183528/https://www.kommersant.ru/doc/3535968 |date=22 кастрычніка 2021 }} – Газета Коммерсантъ № 19 (6257) от 02.02.2018</ref>.
* '''Анатоль Яўгенавіч Мазынскі''' — супрацоўнік [[140-ы рамонтны завод|140-га рамонтнага завода]], малодшы брат тэатральнага рэжысёра [[Валерый Яўгенавіч Мазынскі|Валерыя Мазынскага]]. Загінуў у 2013 годзе ў Емене<ref name="govorim">[https://govorim.by/minskaya-oblast/borisov/novosti-borisova/112045-borisovchaninu-anatolyu-mazynskomu-rasstrelyannomu-v-yemene-do-pensii-ostavalsya-god.html Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год] // Govorim.by, 5 декабря 2013</ref>.
* '''Анатоль Яўгенавіч Мазынскі''' — супрацоўнік [[140-ы рамонтны завод|140-га рамонтнага завода]], малодшы брат тэатральнага рэжысёра [[Валерый Яўгенавіч Мазынскі|Валерыя Мазынскага]]. Загінуў у 2013 годзе ў Емене<ref name="govorim">[https://govorim.by/minskaya-oblast/borisov/novosti-borisova/112045-borisovchaninu-anatolyu-mazynskomu-rasstrelyannomu-v-yemene-do-pensii-ostavalsya-god.html Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год] // Govorim.by, 5 декабря 2013</ref>.


== Гл. таксама ==
== Гл. таксама ==
* [[Савецкія спецыялісты за мяжой]]
* [[Савецкія ваенныя спецыялісты за мяжой]]
* [[Найміты з былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]]
* [[Найміты з былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]]
* [[Авіяспецыялісты былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]]
* [[Авіяспецыялісты былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]]
* [[Іхтамнет]]
* [[Іхтамнет]]


== Зноскі ==
== Крыніцы ==
{{Reflist|2}}
{{Reflist}}

== Літаратура ==
* {{артыкул|загаловак= На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны|спасылка= https://www.kp.ru/daily/25664/825870/|выданне= Комсомольская правда|тып= газета|год=2011|месяц=04|чысло=06|ref= Комсомольская правда|archive-url= https://web.archive.org/web/20211022165612/https://www.kp.ru/daily/25664/825870/|archive-date= 22 кастрычніка 2021}}
* {{артыкул|аўтар= Александр Алесин|загаловак= Эксперт: В Ливии могут воевать белорусские летчики, штабисты и снайперы|спасылка= https://belaruspartisan.by/politic/178872/|выданне= Белорусский партизан|тып= новостной сайт|год=2011|месяц=04|чысло=07|ref= Алесин|archive-url= https://web.archive.org/web/20220316143338/https://belaruspartisan.by/politic/178872/|archive-date= 16 сакавіка 2022}}
* {{артыкул|аўтар= Егор Лебедок|загаловак= Белорусское военное присутствие в Африке|спасылка= https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html|выданне= Thinktanks.by|тып= сайт белорусских исследований|год=2021|месяц=02|чысло=07|ref= Лебедок|archive-url= https://web.archive.org/web/20220727123949/https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html|archive-date= 27 ліпеня 2022}}

⚫
== Спасылкі ==
⚫
* ''Carlos E. Hernández.'' [https://www.infodefensa.com/texto-diario/mostrar/3118522/venezuela-belarus-estrecha-relacion-militar Venezuela y Belarús: una estrecha relación militar] // Infodefensa : газета. — 14 декабря 2015.
⚫
* ''Stijn Mitzer and Joost Oliemans.'' [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again] // Oryxspioenkop : website of defense analytics and military operations research. — 31 March 2021.

{{вонкавыя спасылкі}}


⚫
== Спасылкі==
* [https://web.archive.org/web/20211022165612/https://www.kp.ru/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны] // Комсомольская правда : газета. — 6 апреля 2011.
* ''Сергей Франчук.'' [https://litvek.com/br/240277?p=63 По следам наших птиц: Война в стране кокао] // История авиации : журнал — № 3. — 2005. — с. 63-68.
* ''Siarhei Bohdan.'' [https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210924203945/https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ |date=24 верасня 2021 }} // Belarus Digest : Ostrogorsky Center project. — 5 December 2013.
* ''Александр Алесин.'' [https://web.archive.org/web/20211227120006/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] // Naviny.by : онлайн-газета. — 20 октября 2014.
⚫
* ''Carlos E. Hernández.'' [https://www.infodefensa.com/texto-diario/mostrar/3118522/venezuela-belarus-estrecha-relacion-militar Venezuela y Belarús: una estrecha relación militar] // Infodefensa : газета. — 14 декабря 2015.
* ''Александр Алесин.'' [https://www.belrynok.by/2019/09/06/protivovozdushnaya-oborona-ugo-chaves-umer-no-delo-ego-zhivet/ Противовоздушная оборона: Уго Чавес умер, но дело его живет] // Белрынок : онлайн-издание. — 6 сентября 2019.
* ''Александр Алесин.'' [https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов] // Naviny.by : онлайн-газета. — 10 ноября 2019.
* ''Егор Лебедок.'' [https://web.archive.org/web/20220727123949/https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке] // Thinktanks.by : сайт белорусских исследований. — 7 февраля 2021.
⚫
* ''Stijn Mitzer and Joost Oliemans.'' [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again] // [[Oryxspioenkop]] : website of defense analytics and military operations research. — 31 March 2021.
{{Беларусь і ўзброеныя канфлікты}}
[[Катэгорыя:Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь]]
[[Катэгорыя:Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь]]

Актуальная версія на 05:10, 4 жніўня 2024

Асноўны артыкул: Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь
Карта выкарыстання паслуг беларускіх ваенных спецыялістаў.
     Беларусь
     пацверджана ўладамі
     абвяргаецца ўладамі/няма афіцыйных заяў

Ваенныя спецыялісты Беларусі — былыя і дзеючыя ваеннаслужачыя Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь, прадстаўнікі ваенізаваных арганізацый і работнікі прадпрыемстваў ваенна-прамысловага комплексу, якія аказваюць падтрымку замежным сілавым структурам. Прадстаўленыя як дзяржаўнымі ваенспецамі і ваеннымі саветнікамі, так і наймітамі[1].

У асобных расійскіх СМІ згадваліся як беларускія «партызаны»[1][2][3].

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Пасля развалу СССР незалежная Беларусь атрымала кантынгент Беларускай ваеннай акругі. Савецкая спадчына была занадта вялікай для краіны, таму ў 1990-я ўрад правёў скарачэнне узброеных сіл. Многія кадравікі страцілі свае працоўныя месцы, некаторыя сыходзілі самі з-за нізкіх заробкаў[4]. Не ўсе змаглі прыстасавацца да «грамадзянцы»[5], і частка звольненых пайшла ў найміты[4].

Менавіта адстаўныя вайскоўцы спатрэбіліся для аказання ваенных паслуг, склаўшы аснову замежных кантынгентаў, бо, як казаў на «Еўрарадыё» ваенны аглядальнік Аляксандр Алесін, афіцыйна дзяржава імкнулася не адпраўляць дзеючыя армейскія кадры ў іншыя дзяржавы, асабліва ў «гарачыя кропкі». Сярод запатрабаваных спецыяльнасцяў эксперт называў лётчыкаў, спецыялістаў па абслугоўванні авіяцыі і баявой тэхнікі, штабных афіцэраў і спецыялістаў спецаперацый — напрыклад, снайперы[4].

Паводле інфармацыі газеты «Комсомольская правда» атрыманай з «дасведчаных крыніц», у Мінску ўзнікла нейкая арганізацыя, якая прадастаўляла працу для адстаўных вайскоўцаў, гатовых прымяніць свой вопыт за мяжой. Фірма засакрэчана і не давала нідзе ніякіх аб’яў, самастойна шукаючы патэнцыйных работнікаў[1]. Дзейнасць канторы, як меркавала інтэрнет-выданне «Свободная пресса», была пад наглядам спецслужб Беларусі і Расіі[3]. У асобных выпадках мела месца афіцыйная дзяржаўная падтрымка з боку дзеючых кадраў УС РБ і ваенных навукоўцаў, пра што згадваў прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка[6]. Ваенная газета «Во славу Родины» пісала аб уцягванні да падобнай дзейнасці нават работнікаў прадпрыемстваў ВПК. У адным з нумароў 2012 года паведамлялася: «падчас гутаркі з выпрабавальнікамі высветлілася, што спецыялісты часта выязджаюць у замежкамандыроўкі з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаемых узораў прадукцыі»[7].

Як адзначыў беларускі ваенны эксперт Ягор Лебядок, найважнейшым рэгіёнам для Беларусі ў сферы збыту ўзбраення і аказання паслуг падрыхтоўкі ваенных кадраў стала Афрыка[8]. Ваенны аглядальнік Канстанцін Гагарын звязваў гэта з адыходам афрыканскіх урадаў ад ваеннага супрацоўніцтва з Захадам і дарагоўляй паслуг і ўзбраенняў. Для краін кантынента аказаліся каштоўнымі беларускія напрацоўкі ў абаронцы і вопыт краіны ў будаўніцтве кампактнай эфектыўнай арміі з уласнай адукацыйнай школай[9]. У канцы 2010-х і пачатку 2020-х усё больш канкурэнцыю ў частцы падрыхтоўкі замежных вайскоўцаў і арганізацыі баявых дзеянняў пачалі аказваць ізраільцяне, французы, расійскія ПВК і прадстаўнікі іншых краін[8].

Па краінах

[правіць | правіць зыходнік]
Сьера-Леонэ Сьера-Леонэ
Гл. таксама: Верталётная эскадрылля «Executive Outcomes» і Найміты ў Сьера-Леонэ

У 1995 годзе праз кампанію «Трансавіяэкспарт»[10] у краіну прыбыло як мінімум тры беларускія верталётчыкі, якія працавалі ва ўрадавых ВПС у перыяд грамадзянскай вайны 1991—2002 гадоў[11]. У гэты ж перыяд беларускія ўлады прадалі краіне два Мі-24[12].

Эфіопія Эфіопія
Гл. таксама: Авіяцыя эфіопа-эрытрэйскага канфлікту

Паводле газеты «Собеседник», у ходзе эфіопа-эрытрэйскай вайны 1998—2000 гадоў у складзе групы Якіма Янакава на баку эфіопаў дзейнічалі нанятыя беларускія пілоты[13], а афіцыйны Мінск пастаўляў ім вайсковую тэхніку[14][15].

Кот-д’Івуар Кот-д’Івуар
Асноўны артыкул: Беларускія найміты ў Кот-д’Івуары
Вонкавыя выявы
Фотаздымкі, зробленыя не пазней за 4 лістапада 2004.
(Апублікаваны ў артыкуле Стэйна Мітцэра і Ёста Оліманса на Oryx Blog. Аўтарства невядома.)
Групавое фота беларускіх ваенных спецыялістаў і івуарыйскіх лётчыкаў на фоне Су-25.
Івуарыйскія і беларускія тэхнікі разам з чарнаскурым пілотам.
Беларускія лётчыкі ў аэрапорце Ямусукра.
Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.

Падчас грамадзянскай вайны 2002—2007 гадоў група былых кадравых лётчыкаў і тэхнікаў Узброеных Сіл Беларусь накіравана ў Рэспубліку Кот-д’Івуар для аказання дапамогі ўрадавай арміі Ларана Гбагбо, меркавана пад патранажам французскіх і беларускіх уладаў. Беларусы займаліся перападрыхтоўкай афрыканскіх авіятараў, якія раней эксплуатавалі французскія Dassault/Dornier Alpha Jet, для палётаў на савецкіх штурмавіках Су-25. Івуарыйцы здзейснілі са сваімі замежнымі інструктарамі толькі тры баявых вылету. Падчас апошняга яны выпадкова альбо наўмысна нанеслі ўдар па французскай базе ў Буаке. Інцыдэнт прывёў да захопу французскімі войскамі аэрадрома Ямусукра і выступленняў апалчэння «Маладыя патрыёты» ў Абіджане.

3 лютага 2020 года, паводле звестак Africa intellegence, у краіну прыбылі дзесяць беларускіх вайскоўцаў, чыёй задачай стала правядзенне курсу падрыхтоўкі для жандараў[16]. У маі таго ж года яшчэ чатыры беларускія спецыялісты прадастаўлены для тэхнічнага абслугоўвання машын і навучання івуарыйскіх тэхнікаў[8].

Судан Судан

У чэрвені 2006 года быў падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве, абмене вопытам і дасягненнямі ў ваеннай вобласці. На падставе дакумента, беларускія інструктары далі свае паслугі ў навучанні суданскіх вайскоўцаў, абодва бакі падзяліліся адзін з адным вопытам, а навукоўцы дзвюх краін сумесна распрацавалі праекты ў галіне ваеннай навукі[17].

Станам на люты 2023 года дзяржаўная кампанія «Белспецзнештэхніка» (БСЗТ) больш за дваццаць гадоў кіравала сумесным прадпрыемствам з суданскай арміяй. Яе тэхнічныя спецыялісты, якія базуюцца ў Хартуме, абслугоўваюць увесь парк суданскіх верталётаў і самалётаў, што гуляе вырашальную ролю ў краіне, дзе адлегласці настолькі вялікія, што сілавыя аперацыі не могуць выконвацца наземным транспартам. Прысутнасць беларускіх спецыялістаў стала жыццёва важнай для суданскага ўрада. Першапачаткова БСЗТ хацела ператварыць сваю базу ў Судане ў панафрыканскі цэнтр тэхнічнага абслугоўвання, аднак санкцыі ЗША ў дачыненні да Хартума перашкодзілі гэтаму праекту[18].

Венесуэла Венесуэла
Асноўныя артыкулы: Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы і Група беларускіх ваенных спецыялістаў у Венесуэле
Вонкавыя відэафайлы
Відэаматэрыялы
(З праграмы Белтэлерадыёкампаніі «Усё аб бяспецы». Апублікаваны на афіцыйным Ютуб-канале ЦСП БФСТ «Дынама».)
Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 1.
Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 2.

У Венесуэле ў 2008—2013 гадах знаходзілася група ваенных спецыялістаў, ваенных саветнікаў і навукоўцаў Рэспублікі Беларусь. Дзейнасць замежнікаў была накіравана на стварэнне адзінай сістэмы супрацьпаветранай абароны і радыёэлектроннай барацьбы Нацыянальных узброеных сіл Венесуэлы, а таксама падрыхтоўку неабходных для яе вайсковых кадраў. Па выніку іх работы ўдалося дамагчыся паспяховага абнаўлення і сістэматызацыі абароны краіны.

Адначасна ў горадзе Мар’іна Горка вялася падрыхтоўка спецназа DISIP.

Лівія Лівія
Асноўны артыкул: Беларусы ў лівійскім канфлікце

16 снежня 2009 года падчас афіцыйнага візіту ў Трыпалі беларускай вайсковай дэлегацыі пад кіраўніцтвам міністра абароны Юрыя Жадобіна быў заключаны пратакол аб супрацоўніцтве ў галіне абароны. Пераймаць вопыт на вучэнні «Захад-2009» у Беларусь прыязджаў малодшы сын лідара краіны Муамара Кадафі, Хаміс, камандзір элітнага падраздзялення спецназа Лівіі[19]. У чэрвені 2010 года лівійскія вайскоўцы прынялі ўдзел у вучэннях з беларускай 11-й асобнай механізаванай брыгадай са Слоніма, якія праходзілі на Абуз-Лясноўскім палігоне пад Баранавічамі[20].

6 красавіка 2011 года выдавецтва «Комсомольская правда» выпусціла артыкул аб удзеле ў баявых дзеяннях у Лівіі на баку ўрада беларускіх ваенных саветнікаў. Рэдакцыя пісала, што ваенныя займаліся падрыхтоўкай лівійскіх сілавікоў, рамонтам і эксплуатацыяй тэхнікі. Паведамлялася і пра наймітаў з індывідуальнымі кантрактамі, і пра дзейных вайскоўцаў Узброеных Сіл Беларусі. Сярод спецыялістаў былі былыя байцы 334-га атрада са складу 5-й асобнай брыгады спецпрызначэння. Некаторыя з іх, як мяркуецца, праходзілі падрыхтоўку на расійскіх базах спецназа і ўдзельнічалі ў вайне ў Аўганістане. Вайскоўцы рэспублікі пераканалі лівійцаў аддаць перавагу ўзброеным пікапам замест бранятэхнікі, а таксама ўнесці ў тактыку некаторыя элементы партызанскай вайны, тым самым знізіўшы эфектыўнасць авіяўдараў НАТА і павялічыўшы мабільнасць арміі. Дзякуючы іх садзейнічанню, у канцы сакавіка—пачатку красавіка войскі Кадафі нават змаглі перайсці ў контрнаступленне[1].

Як заявіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, да грамадзянскай вайны і замежнай інтэрвенцыі ў краіне знаходзіўся кантынгент з 500 беларускіх вайсковых саветнікаў, інструктараў і спецыялістаў, але з пачаткам баявых дзеянняў частка з іх эвакуявалі. Аднак са слоў вайсковага аташэ Ігара Качугіна, афіцыйна ў краіну вайскоўцы не накіроўваліся. Тым не менш, ён не выключыў, што хтосьці мог заключыць індывідуальныя кантракты з лівійскімі сілавымі структурамі. Рэдакцыя выдання «Комсомольская правда» звязалася з Міхаілам, адным з такіх наймітаў. Ён паведаміў, што яго зарплата ў Лівіі складае 3000 долараў. Паводле інфармацыі суразмоўцы, у краіне пры Узброеных сілах знаходзяцца некалькі сотняў беларусаў[1].

Емен Емен
Гл. таксама: Расстрэлы ў Сане (2013)

У 2010 годзе Емен набыў у Беларусі 66 танкаў Т-80БВ[21]. Гэтыя машыны неаднаразова выкарыстоўваліся ў баявых дзеяннях[22][23].

Вядома, што як мінімум двое беларусаў у 2013 годзе накіраваны па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Паводле афіцыйнай заявы беларускага боку, яны працавалі пры ахове прэзідэнта, аднак, на думку ваеннага аналітыка Аляксандра Алесіна, галоўнай задачай з’яўлялася дапамога ў тэхнічным абслугоўванні новых танкаў[24].

Нігерыя Нігерыя
Гл. таксама: Беларусь і барацьба з міжнародным тэрарызмам
Вонкавыя выявы
Нігерыйскія вайскоўцы ў Беларусі.
Фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама».
Іншыя фотаздымкі.

У пачатку 2010-х беларуская кампанія «Белспецзнештэхніка» ўзяла на сябе абавязацельствы па абслугоўванні ўдарных верталётаў Мі-24/35 ВПС Нігерыі. Беларусы адказваюць за верталёты 97-й групы спецназа ў г. Порт-Харкорт. Таксама на навучанне ў Беларусь прыбыла група пілотаў і інжынераў[25].

У верасні 2014 года Нацыянальная асамблея Нігерыі ўхваліла выдзяленне аднаго мільярда долараў на барацьбу з паўстанцамі «Бока Харам» на поўначы краіны. Гэтыя сродкі пайшлі на аплату навучання і матэрыяльных сродкаў Расіі, Чэхіі і Беларусі, чые спецыялісты займаліся падрыхтоўкай нігерыйскіх вайскоўцаў[26].

Неўзабаве спецпадраздзяленні арміі Нігерыі прыбылі на тэрыторыю Беларусі[27][28]. Паводле інфармацыі, апублікаванай на афіцыйным сайце ЦСП БФСТ «Дынама», курсы прызначаліся для падрыхтоўкі афрыканскіх вайскоўцаў да барацьбы з баевікамі ў дэльце Нігера[27]. Навучанне праходзіла на базе 5-й брыгады спецназа[29]. Некаторае садзейнічанне аказалі супрацоўнікі МНС Рэспублікі Беларусь[27]. Паводле інфармацыі журналісцкага партала Sahara Reporters, да снежня 2015 года ў расійскіх і беларускіх ваенных лагерах было навучана каля 700 нігерыйскіх снайпераў[30].

10 снежня 2020 года ў Абуджы адбылася сустрэча міністра абароны Нігерыі генерал-маёра Башыра Магашы з беларускай дэлегацыяй на чале з палкоўнікам Андрэем Красоўскім. У перамовах удзельнічалі таксама супрацоўнікі «БСЗТ—Новыя тэхналогіі». Абмяркоўвалася магчымасць павышэння кваліфікацыі супрацоўнікаў спецназа. Нігерыйскі бок быў зацікаўлены ў набыцці навыкаў збору разведвальнай інфармацыі і навучанні барацьбе з тэрарызмам. Заключаныя дамоўленасці сталі дапаўненнямі і пашырэннем да ўжо наяўных праграм па контртэрарыстычнай падрыхтоўцы[31].

Злучаныя Штаты Амерыкі ЗША
Гл. таксама: Timber Sycamore

Як паведаміла ў верасні 2015 года Упраўленне ААН па пытаннях раззбраення, у 2014 годзе Беларуссю праз Балгарыю амерыканскім уладам прададзена 610 ракет для супрацьтанкавай сістэмы «Фагот» і восем процітанкавых комплексаў «Метыс», якія затым накіраваны сірыйскай апазіцыі[32][33]. Паводле Dilova Stolytsya, амерыканскія інструктары ездзілі ў Беларусь для навучання абыходжанню з узбраеннем[34].

Дэмакратычная Рэспубліка Конга ДР Конга
Гл. таксама: Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)

Баранавіцкі 558-ы авіяцыйны рамонтны завод мае кантракт у ДР Конга на тэхнічнае абслугоўванне авіяцыі[18].

У 2015—2019 гадах у краіне знаходзіліся беларускія інструктары, пераважна пілоты, якія навучалі кангалезскіх вайскоўцаў[8]. Вядома, што яны прысутнічалі ў зоне баявых дзеянняў у правінцыі Паўночнае Ківу і грунтаваліся на аэрадроме блізу горада Гома[35], дзе аказвалі дапамогу ў барацьбе з паўстанцамі. Як паведамілі ў праграме Навіны «24 гадзіны» на СТБ, беларусы дзейнічалі як прыватныя асобы[36].

Сцяг Расіі Расія
Асноўныя артыкулы: Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Расіі і Беларусь ва ўварванні Расіі ва Украіну
Гл. таксама: Рэгіянальная групоўка войск Беларусі і Расіі
Вонкавыя выявы
Фотаматэрыялы
(Афіцыйны тэлеграм-канал МА РБ.)
Беларускія інструктары і расійскія вайскоўцы.

У сакавіку 2023 года Мінабароны краіны апублікавала кадры з падрыхтоўкі беларускімі інструктарамі расійскіх вайскоўцаў. Ваеннаслужачыя РФ удасканальвалі сваю стральбу з аўтаматаў, практыкаваліся ў кіраванні бранятэхнікі, вывучалі тактычную медыцыну, прайшлі інжынерную падрыхтоўку і псіхалагічную паласу перашкод. Еўрарадыё паведаміла, што навучанне нібыта праводзілася для далейшага ўдзелу ў баявых дзеяннях ва Украіне[37]. Паводле брытанскай разведкі, на той момант падрыхтоўку ў Беларусі праходзілі 1000 байцоў УС РФ[38].

У красавіку начальнік Галоўнага ўпраўлення баявой падрыхтоўкі генерал-маёр Аляксандр Бас заявіў БЕЛТА, што каля 500 беларускіх інструктараў рыхтуюць ваенных рэгіянальнай групоўкі войск. Як ён адзначыў, навучанне праводзіцца на падставе аналізу формаў і спосабаў прымянення войск падчас канфлікту ва Украіне[39].

Для падрыхтоўкі байцоў, у тым ліку мабілізаваных, былі створаны намётавыя лагеры на палігонах «Лепельскі» пад Лепелем, «Рэпішча» пад Асіповічамі і «Абуз-Лясноўскі» пад Баранавічамі. Навучанне праводзілася з кастрычніка 2022 года па 3 ліпеня 2023 года, пасля чаго аб’екты згарнулі. Усяго ў Беларусі прайшло падрыхтоўку да некалькі тысяч мабілізаваных[40].

Вядомыя спецыялісты

[правіць | правіць зыходнік]
  • Алег Пятровіч Ліхоткін — беларускі лётчык. У 2001 годзе з’ехаў у Дэмакратычную Рэспубліку Конга на службу ваенным інструктарам. УУС Брэсцкага аблвыканкама лічыцца зніклым без вестак[41]. У іншых крыніцах заяўлялася аб яго гібелі падчас авіякатастрофы 2006 года[42] альбо паланенні[43].
  • Юрый Леанідавіч Сушкін — адстаўны палкоўнік ВПС Беларусі, удзельнік Афганскай і Івуарыйскай войнаў[44]. Атрымаў шырокую вядомасць пасля забойства дзевяці французскіх вайскоўцаў у Кот-д’Івуары, за што парыжскім судом быў завочна прысуджаны да пажыццёвага зняволення.[45].
  • Алег Сяргеевіч Пафераў — генерал-лейтэнант, у перыяд з 2008[46] па 2013[47] быў кіраўніком групы беларускіх ваенных саветнікаў пры Узброеных сілах Венесуэлы.
  • Вячаслаў Міхайлавіч Качура — адстаўны маёр ГРУ, былы начальнік штаба 334-га асобнага атрада спецыяльнага прызначэння, удзельнік Афганскай вайны і грамадзянскай вайны ў Лівіі. З 2011 па 2018 гады знаходзіўся ў палоне ў баевікоў. Апошні грамадзянін Рэспублікі Беларусь, вызвалены з лівійскага палону[48].
  • Анатоль Яўгенавіч Мазынскі — супрацоўнік 140-га рамонтнага завода, малодшы брат тэатральнага рэжысёра Валерыя Мазынскага. Загінуў у 2013 годзе ў Емене[7].

Гл. таксама

[правіць | правіць зыходнік]

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б в г д Комсомольская правда 2011.
  2. ↑ Минск обиделся на новость про беспринципных "белорусских партизан" в Ливии
  3. ↑ а б Виктор Сокирко. Белорусские «партизаны»: Лукашенко вскрыл канал «миграции наёмников», о котором давно знал // Свободная пресса : интернет-издание. — 30 июля 2020.
  4. ↑ а б в Алесин 2011.
  5. ↑ Почему белорусские летчики работают и гибнут в Африке? (Фото)
  6. ↑ Лукашенко заявил, что Белоруссия разрабатывала для Венесуэлы план обороны. Архівавана з першакрыніцы 26 сакавіка 2019. Праверана 21 лютага 2021.
  7. ↑ а б Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год // Govorim.by, 5 декабря 2013
  8. ↑ а б в г Лебедок 2021.
  9. ↑ Константин Гагарин. Африканский вектор белорусских военных // СБ. Беларусь сегодня : газета. — 13 сентября 2023.
  10. ↑ Ольга Томашевская. Возвращение из африканского плена (руск.). Белорусская деловая газета (6 жніўня 1998). Архівавана з першакрыніцы 13 верасня 2019. Праверана 31 ліпеня 2023.
  11. ↑ Сяргей Расолька. Афрыканская эпапея беларускіх верталётчыкаў Архівавана 9 верасня 2022. // Звязда : газета. — 28 жніўня 2017.
  12. ↑ Белорусские поставки оружия в третьи страны — любопытные факты и цифры. Архівавана з першакрыніцы 6 снежня 2021. Праверана 4 лютага 2022.
  13. ↑ Владимир Воронов, Павел Мороз. Слуги смерти: Русские наёмники в Африке Архівавана 30 кастрычніка 2022. // Собеседник : газета. — 28 мая 2001.
  14. ↑ Торговля оружием и будущее Белоруссии. Архівавана з першакрыніцы 27 сакавіка 2019. Праверана 29 кастрычніка 2018.
  15. ↑ Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия. Архівавана з першакрыніцы 20 студзеня 2019. Праверана 12 красавіка 2019.
  16. ↑ Инструкторы из Беларуси прибыли в Кот-д’Ивуар для обучения местных жандармов
  17. ↑ Белорусский режим в списках поставщиков оружия Судану // Хартия'97, 15 ноября 2008
  18. ↑ а б Африканская стратегия Лукашенко. Чему России стоит поучиться у союзника
  19. ↑ СМИ: в расправе над ливийскими повстанцами, возможно, участвуют наемники из Белоруссии
  20. ↑ МИД опровергает информацию о белорусских наемниках в Ливии и самолете с золотом Каддафи(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 28 красавіка 2021. Праверана 11 верасня 2022.
  21. ↑ Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?
  22. ↑ Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене Архівавана 23 красавіка 2021. // Naviny.by, 20 октября 2014
  23. ↑ Несколько белорусских танков Т-80БВ потеряно в бою с повстанцами в Йемене Архівавана 23 красавіка 2021. // TUT.BY, 21 января 2015
  24. ↑ Александр Алесин. Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене Архівавана 23 красавіка 2021. // Naviny.by (20 октября 2014)
  25. ↑ Siarhei Bohdan.Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal Архівавана 24 верасня 2021. // Belarus Digest, 5 December 2013.
  26. ↑ Nigeria Turns to Russia, Czech Republic, and Belarus for Military Training and Materiel
  27. ↑ а б в Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера Архівавана 16 ліпеня 2018. — Центр специальной подготовки Республики Беларусь
  28. ↑ Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)
  29. ↑ Снайперские винтовки
  30. ↑ Nigeria Army Yet To Pay Its Belarus-Trained Snipers In Six Months
  31. ↑ Military cooperation between Nigeria and Belarus Архівавана 23 кастрычніка 2021.
  32. ↑ СМИ: США закупали оружие для сирийских повстанцев в Белоруссии // Взгляд, 24 сентября 2015
  33. ↑ The US tried to send weapons to Syrian rebels through companies in Belarus and Bulgaria — and it ended in disaster
  34. ↑ Серые сделки. Как получается, что русские танки в Сирии уничтожают белорусским оружием // Dilova Stolytsya, 21 февраля 2021
  35. ↑ Ремонт и модернизация штурмовиков Су-25 ДРК в Барановичах
  36. ↑ Жизни троих белорусов, пострадавших при крушении МИ-24 в Конго, ничего не угрожает Архівавана 29 верасня 2021. // СТВ, 1 февраля 2017.
  37. ↑ Минобороны показало, как белорусские инструкторы тренируют российских военных
  38. ↑ Russia is sending troops to 'less experienced' Belarus for training because most of its own instructors have been deployed to Ukraine, says UK intel
  39. ↑ К защите Союзного государства готовы! Как проходит подготовка военных региональной группировки войск
  40. ↑ Расейскіх мабілізаваных больш ня будуць рыхтаваць у Беларусі Спадарожнікавыя здымкі зафіксавалі ліквідацыю лягераў на беларускіх палігонах // Радыё Свабода, 5 ліпеня 2023
  41. ↑ Лихоткин Олег Петрович(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2023. Праверана 24 лютага 2023.
  42. ↑ Продажа украинских штурмовиков Су-25 в Демократическую Республику Конго
  43. ↑ Крылья без родины
  44. ↑ Сергей Дмитриев. 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар // RFI, 20 марта 2020
  45. ↑ Дмитрий Гусев. Тайны Су-25 и Юрия Сушкина: в Париже вынесли приговор по делу об убийстве французских военных в Кот-д’Ивуар // RFI, 16 апреля 2021
  46. ↑ Беларусь — Венесуэла: тайны политического альянса
  47. ↑ Лукашенко заявил, что Белоруссия разрабатывала для Венесуэлы план обороны. Архівавана з першакрыніцы 26 сакавіка 2019. Праверана 18 снежня 2020.
  48. ↑ Ливийский пленник: Вячеслав Качура вернется домой после шести лет заключения Архівавана 22 кастрычніка 2021. – Газета Коммерсантъ № 19 (6257) от 02.02.2018

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ваенныя_спецыялісты_Беларусі&oldid=4815218"