Асіповіцкі раён: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Версія ад 12:51, 20 жніўня 2018 правіць Ohlumon (размовы \| уклад) Аўтадаглядчыкі, Даглядчыкі 3 033 праўкі →Насельніцтва ← Папярэдняя праўка		Актуальная версія на 18:03, 29 жніўня 2024 правіць адкат Artsiom91Bot (размовы \| уклад) Боты 471 381 праўка др замена Зносак на Крыніцы з дапамогай AWB
(Не паказана 18 прамежкавых версій 8 удзельнікаў)
Радок 1: {{Адміністрацыйная адзінка \| Беларуская назва = Асіповіцкі раён ~~\|Колер1 = {{Колер\|Беларусь}}~~ \| Арыгінальная назва = ~~\|Колер2 =~~ \| Герб = Coat of Arms of Asipovičy.svg ~~\|Беларуская назва = Асіповіцкі раён~~ \| Сцяг = Flag of Osipovichi, Belarus.svg ~~\|Арыгінальная назва =~~ \| Краіна = [[Беларусь]] ~~\|Герб = BIA Osipowicze COA.gif~~ \| Статут = раён ~~\|Сцяг = Flag of Osipovichi, Belarus.svg~~ \| Гімн = ~~\|Краіна = [[Беларусь]]~~ \| Уваходзіць у = [[Магілёўская вобласць]] ~~\|Статут = раён~~ \| Уключае = ~~\|Гімн =~~ \| Сталіца = [[Асіповічы]] ~~\|Уваходзіць у = [[Магілёўская вобласць]]~~ \| Датаўтварэння = [[17 ліпеня]] [[1924]],<br />[[6 студзеня]] [[1965]] ~~\|Уключае =~~ \| Скасаванне = [[25 снежня]] [[1962]] ~~\|Сталіца = [[Асіповічы]]~~ \| Раздзел = ~~\|Буйныгорад =~~ \| Назва раздзела = ~~\|Буйныягарады =~~ \| Глава2 = ~~\|Раздзел =~~ \| \|Назва ~~раздзела~~ главы2 = \| ВУП = ~~\|Глава2 =~~ \| Год ВУП = ~~\|Назва главы2 =~~ \| Месца па ВУП = ~~\|ВУП =~~ \|~~Год~~ ВУП на душу насельніцтва = \| \|Месца па ВУП на душу насельніцтва = \| Мова = ~~\|ВУП на душу насельніцтва =~~ \| Мовы = <small>'''Родная мова:'''</small> [[Беларуская мова\|беларуская]] 51,95 %, [[руская мова\|руская]] 46,04 %<br /><small>'''Размаўляюць дома:'''</small> беларуская 20,39 %, руская 76,04 %<ref name="belstat2009" /> ~~\|Месца па ВУП на душу насельніцтва =~~ \| Насельніцтва = 52 447 чал.<ref name="belstat2009">[https://archive.today/20120523225241/belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/itogi1.php Вынікі перапісу 2009 года]</ref> ~~\|Мова =~~ \| Год перапісу = 2009 \|Мовы = <small>'''Родная мова:'''</small> [[Беларуская мова\|беларуская]] 51,95 %, [[руская мова\|руская]] 46,04 %<br /><small>'''Размаўляюць дома:'''</small> беларуская 20,39 %, руская 76,04 %<ref name="belstat2009" /> \| Месца па насельніцтве = 1 \|Насельніцтва = 52 447 чал.<ref name="belstat2009">[https://archive.is/20120523225241/belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/itogi1.php Вынікі перапісу 2009 года]</ref> \| Шчыльнасць = 26,83 ~~\|Год перапісу = 2009~~ \| \|Месца па ~~насельніцтве~~ шчыльнасці = 13 \| Нацыянальны склад = [[беларусы]] — 87,07 %, <br /> [[рускія]] — 9,58 %, <br /> [[украінцы]] — 2,12 %, <br /> іншыя — 1,23 %<ref name="belstat2009" /> ~~\|Шчыльнасць = 26,83~~ \| Канфесійны склад = ~~\|Месца па шчыльнасці = 3~~ \| Плошча = 1 947,21<ref>[http://www.gki.gov.by/docs/gzk_2010-15404.doc «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь»] (па стане на 1 студзеня 2011 г.)</ref> \|Нацыянальны склад = [[беларусы]] — 87,07 %, <br /> [[рускія]] — 9,58 %, <br /> [[украінцы]] — 2,12 %, <br /> іншыя — 1,23 %<ref name="belstat2009" /> \| Месца па плошчы = 2 ~~\|Канфесійны склад =~~ \| Максімальная вышыня = 207 \|Плошча = 1 947,21<ref>[http://www.gki.gov.by/docs/gzk_2010-15404.doc «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь»] (па стане на 1 студзеня 2011 г.)</ref> \| Сярэдняя вышыня = ~~\|Месца па плошчы = 2~~ \|~~Максімальная~~ Мінімальная вышыня = ~~207~~136 \| Шырата = ~~\|Сярэдняя вышыня =~~ \| Даўгата = ~~\|Мінімальная вышыня = 136~~ \| Карта = Mogilev-Oblast-Osipovichi.png ~~\|Шырата =~~ \| Часавыпояс = +2 ~~\|Даўгата =~~ \| Абрэвіятура = ~~\|Карта = Mogilev-Oblast-Osipovichi.png~~ \| ISO = ~~\|Часавыпояс = +2~~ \| FIPS = ~~\|Абрэвіятура =~~ \| Код аўтамабільных нумароў = ~~\|ISO =~~ \| Сайт = ~~\|FIPS =~~ \| Заўвагі = ~~\|Код аўтамабільных нумароў =~~ ~~\|Сайт =~~ ~~\|Заўвагі =~~ }} '''~~Асіповіцкі~~Асіпо́віцкі раён''' — ~~[[раён]]~~адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка уў складзе [[Магілёўская вобласць\|Магілёўскай вобласці]]. Адміністрацыйны цэнтр — горад [[Асіповічы]]. Раён падзелены на 1011 сельскіх саветаў. == Геаграфія == Асіповіцкі раён размешчаны ў цэнтральнай частцы [[Беларусь\|Рэспублікі Беларусь]] (у суседнім [[Пухавіцкі раён\|Пухавіцкім раёне]] знаходзіцца геаграфічны цэнтр краіны), на захадзе Магілёўскай вобласці. На поўначы і захадзе ён мяжуе з [[Бярэзінскі раён\|Бярэзінскім]], [[Чэрвеньскі раён\|Чэрвеньскім]], Пухавіцкім і [[Старадарожскі раён\|Старадарожскім]] раёнамі [[Мінская вобласць\|Мінскай вобласці]], на паўднёвым захадзе і поўдні з [[Бабруйскі раён\|Бабруйскім]] і [[Глускі раён\|Глускім]], на ўсходзе — з [[Клічаўскі раён\|Клічаўскім]] раёнамі Магілёўскай вобласці. Асіповіцкі раён займае плошчу 1,95 тыс. км². Раён з’яўляецца часткай [[Цэнтральнабярэзінская раўніна\|Цэнтральнабярэзінскай раўніны]] з абсалютнай вышынёй 150 м над узроўнем мора. Працякаюць рэкі [[~~рака~~ Свіслач, (прыток Бярэзіны)\|Свіслач]], [[~~Рака Ботча\|~~Ботча]], [[~~Рака~~ Ваўчанка, (прыток Бярэзіны)\|Ваўчанка]]. Іншыя рэкі: [[~~Рака Грава\|~~Грава]], [[~~Рака Капчанка\|~~Капчанка]], [[~~Рака~~ Красная (рака)\|Красная]], [[~~Рака~~ Млынка (рака)\|Млынка]]. [[Балота Ясень]]. == Гісторыя == Раён утвораны 17 ліпеня 1924 года ў складзе [[Бабруйская акруга\|Бабруйскай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — мястэчка [[Асіповічы]]. 20 жніўня 1924 года падзелены на 9 сельсаветаў: [[Асіповіцкі 1-шы сельсавет\|Асіповіцкі 1-шы]], [[Асіповіцкі 2-гі сельсавет\|Асіповіцкі 2-гі]], [[Верайцоўскі сельсавет\|Верайцоўскі]], [[Дзераўцоўскі сельсавет\|Дзераўцоўскі]], [[Зборскі сельсавет\|Зборскі]], [[Карытненскі сельсавет\|Карытненскі]], [[Лапіцкі сельсавет\|Лапіцкі]], [[Лучыцкі сельсавет (Асіповіцкі раён)\|Лучыцкі]], [[Ясенскі сельсавет\|Ясенскі]]. 1 студзеня 1925 года Асіповіцкі 1-шы і Асіповіцкі 2-гі сельсаветы аб’яднаны ў адзін [[Асіповіцкі сельсавет]]. 21 жніўня 1925 года Асіповіцкі сельсавет скасаваны, Лучыцкі сельсавет перайменаваны ў [[Замошскі сельсавет (Асіповіцкі раён)\|Замошскі]]. Пасля скасавання акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 года раён у прамым падпарадкаванні БССР. 8 ліпеня 1931 года да раёна далучаны [[Градзянкаўскі сельсавет\|Градзянкаўскі (Градзянскі)]], [[Касьянскі сельсавет\|Касьянскі (Кассёўскі)]], [[Ліпеньскі сельсавет\|Ліпеньскі]], [[Пагарэльскі сельсавет (Асіповіцкі раён)\|Пагарэльскі]], [[Свіслацкі сельсавет (Асіповіцкі раён)\|Свіслацкі]], [[Яноўскі нацыянальны польскі сельсавет\|Яноўскі нацыянальны польскі]] сельсаветы скасаванага [[Свіслацкі раён (Бабруйская акруга)\|Свіслацкага раёна]]. 15 ліпеня 1935 года Асіповічы набылі статус горада, вёскі [[Ялізава]] і [[Ясень (Асіповіцкі раён)\|Ясень]] аднесены да катэгорыі рабочых пасёлкаў. 3 верасня 1937 года Яноўскі нацыянальны польскі сельсавет рэарганізаваны ў беларускі сельсавет. З 20 лютага 1938 года раён у складзе [[Магілёўская вобласць\|Магілёўскай вобласці]]. 27 верасня 1938 года вёска [[Градзянка]] атрымала статус гарадскога пасёлка. З 20 верасня 1944 года раён у складзе [[Бабруйская вобласць\|Бабруйскай вобласці]]. 14 мая 1949 года населены пункт [[Татарка (Асіповіцкі раён)\|Татарка]] рэарганізаваны ў рабочы пасёлак. З 8 студзеня 1954 года раён у складзе Магілёўскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года скасаваны Верайцоўскі, Градзянкаўскі, Дзераўцоўскі, Кассёўскі сельсаветы, Яноўскі сельсавет перайменаваны ў [[Каменіцкі сельсавет\|Каменіцкі]], рабочы пасёлак Ясень скасаваны, яго тэрыторыя ўключана ў Ясенскі сельсавет, утвораны [[Восаўскі сельсавет (Асіповіцкі раён)\|Восаўскі сельсавет]]. 25 снежня 1962 года раён скасаваны, яго тэрыторыя далучана да [[Бабруйскі раён\|Бабруйскага раёна]]. Раён утвораны [[17 ліпеня]] [[1924]] года. На тэрыторыі раёна ў гады Вялікай Айчыннай вайны дзейнічаў [[210-ы партызанскі атрад імя І. В. Сталіна]]. 6 студзеня 1965 года Асіповіцкі раён утвораны зноў, уключаў горад Асіповічы, рабочы пасёлак Градзянка, Замошскі, Зборскі, Каменіцкі, Карытненскі, Лапіцкі, Ліпеньскі, Пагарэльскі, Пратасевіцкі, Свіслацкі і Ясенскі сельсаветы Бабруйскага раёна, [[Дараганаўскі сельсавет\|Дараганаўскі]] і [[Дрычынскі сельсавет (Асіповіцкі раён)\|Дрычынскі]] сельсаветы [[Слуцкі раён\|Слуцкага раёна]] [[Мінская вобласць\|Мінскай вобласці]]. 27 студзеня 1965 года да раёна далучаны рабочыя пасёлкі Татарка і Ялізава. 31 студзеня 1966 года Зборскі сельсавет перайменаваны ў [[Вяззеўскі сельсавет\|Вяззеўскі]]. 26 сакавіка 1987 года скасаваны Замошскі сельсавет, утвораны [[Асіповіцкі сельсавет]]. 1 снежня 1998 года горад Асіповічы і Асіповіцкі раён аб’яднаны ў адну адміністрацыйную адзінку. 13 лютага 2002 года скасаваны Асіповіцкі, Каменіцкі і Пагарэльскі сельсавет, Градзянскі пассавет рэарганізаваны ў [[Градзянскі сельсавет]], статус рабочага пасёлка Градзянка паніжаны да вёскі<ref>[http://levonevski.net/pravo/normreg2013/num57/d57838.html Решение Могилевского областного Совета депутатов от 13 февраля 2002 г. № 17-4 Об изменении статуса рабочего поселка Гродзянка Осиповичского района и упразднении Гродзянского поселкового Совета, об образовании Гродзянского сельсовета, изменении границ Вязьевского и Протасевичского сельсоветов и упразднении Каменичского, Погорельского, Осиповичского сельсоветов Осиповичского района] {{Архівавана\|url=https://web.archive.org/web/20210606082014/http://levonevski.net/pravo/normreg2013/num57/d57838.html \|date=6 чэрвеня 2021 }}</ref>. 20 лістапада 2013 года ўтвораны [[Татаркаўскі сельсавет\|Татаркаўскі]] і [[Ялізаўскі сельсавет\|Ялізаўскі]] сельсаветы<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913m0061089&p1=1 Решение Могилевского областного Совета депутатов от 20 ноября 2013 г. № 23-1 Об изменении административно-территориального устройства некоторых административно-территориальных единиц Могилевской области]</ref>. 28 лістапада 2017 года скасаваны Карытненскі сельсавет<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917m0086648&p1=1 Решение Могилевского областного Совета депутатов от 28 ноября 2017 г. № 31-4 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Могилевской области]</ref>. На тэрыторыі раёна ў гады Вялікай Айчыннай вайны дзейнічаў [[210-ы партызанскі атрад імя І. В. Сталіна]]. === Вёскі Асіповіцкага раёна, знішчаныя нацыстамі падчас [[Вялікая Айчынная вайна\|Вялікай Айчыннай вайны]] === * Асавок (141 жыхар) * Базок (496 жыхароў, 103 двара) * [[Брыцалавічы]] (702 жыхара, 144 двара) * Вялікая Гарожа (219 жыхароў, 118 двароў) * Брыцалавічы (702 жыхара, 144 двара) * Буда (42 жыхара, 18 двароў) * ~~Вярбілава~~[[Вялікая Гарожа]] (45219 жыхароў, 13118 двароў) * [[Вярбілава (Асіповіцкі раён)\|Вярбілава]] (45 жыхароў, 13 двароў) * [[Лочын]] (436 жыхароў, 77 двароў) * Асавок (141 жыхар) * [[Пагарэлае (Асіповіцкі раён)\|Пагарэлае]] (127 жыхароў, 136 двароў) * Палядкі (79 жыхароў, 41 двор) Радок 71 ⟶ 72: Насельніцтва раёна на 1 студзеня 2008 года складала 51600 чалавек, у тым ліку горада Асіповічы 33600 чалавек. У раёне размешчаны 154 сельскіх населеных пункта. На тэрыторыі маюцца таксама 2 рабочых пасёлка — ([[Ялізава]] і [[~~рабочы~~Татарка ~~пасёлак~~(Асіповіцкі ~~Татарка~~раён)\|Татарка]]), і горад Асіповічы. == Гаспадарка == У 6 км ад г. Асіповічы, ніжэй Асіповіцкага вадасховішча, размяшчаецца рыбгас «Свіслач», які пастаўляе жывую рыбу па ўсёй Магілёўскай вобласці. На скідзе вадасховішча працуе малая [[Асіповіцкая ГЭС]], найбуйнейшая ГЭС у краіне, што ~~выпрацоўваецца~~выпрацоўвае каля 10 млн кВт·г у год. Праз раён праходзяць чыгункі [[Мінск]]-[[Бабруйск]] (з адгалінаваннем на Градзянку) і [[Магілёў]]-[[Баранавічы]], а таксама аўтатраса [[Мінск]] — [[Гомель]]. == Старшыні райвыканкама == ~~{{зноскі}}~~ * жнівень [[2017]] — [[17 мая]] [[2019]] — [[Павел Уладзіміравіч Налівайка]]<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=230642 Кіраўнік Асіповіцкага райвыканкама падаў у адстаўку 17.05.2019]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{крыніцы/БелЭн\|2}} * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с. == Спасылкі == * [http://region.mogilev.by/ru/node/8499 Інфармацыя на партале Магілёўскай вобласці]{{Недаступная спасылка}} {{ref-ru}} * [http://library.mogilev.by/kray/Asipovichi/vizitka.htm Край мой Магілёўшчына — Асіповіцкі раён] {{Архівавана\|url=https://web.archive.org/web/20100601040614/http://library.mogilev.by/kray/Asipovichi/vizitka.htm \|date=1 чэрвеня 2010 }} * [http://library.mogilev.by/kray/Asipovichi/ Асіповіцкі раён на library.mogilev.by] {{Архівавана\|url=https://web.archive.org/web/20150518093016/http://library.mogilev.by/kray/Asipovichi/ \|date=18 мая 2015 }} * [http://www.radzima.org/be/pub/112_r/ Славутасці на партале radzima.org] * [http://litkritika.by/categories/2413/3685.html Юрий Клеванец. Разрушение археологических памятников в Беларуси] {{Архівавана\|url=https://web.archive.org/web/20170506161324/http://litkritika.by/categories/2413/3685.html \|date=6 мая 2017 }} {{Асіповіцкі раён}} {{АПАдміністрацыйны падзел Магілёўскай, ~~1991~~вобласці}} {{Навігацыйная табліца з падгрупамі \|navbar = plain \|загаловак = Асіповіцкі раён у гістарычных адміністрацыйных адзінках \|базавы_стыль = background-color: {{Колер\|Беларусь}}; Радок 101 ⟶ 108: \|спіс2 = {{Магілёўская вобласць БССР\|child\|загаловак=Асіповіцкі раён у [[Магілёўская вобласць\|Магілёўскай вобласці]] (1938—1944)}} \|спіс3 = {{Бабруйская вобласць\|child\|загаловак=Асіповіцкі раён у [[Бабруйская вобласць\|Бабруйскай вобласці]] (1944—1954)}} \|спіс4 = {{Магілёўская вобласць БССР\|child\|загаловак=Асіповіцкі раён у [[Магілёўская вобласць\|Магілёўскай вобласці]] (1954—1962, ~~1965—1990~~з 1965)}} }} [[Катэгорыя:Асіповіцкі раён\| ]] [[Катэгорыя:Раёны, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Раёны, скасаваныя ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Раёны, утвораныя ў 1965 годзе]]