Чэслаў Сэнюх

	Чэслаў Сэнюх
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	9 ліпеня 1930; Любча, гміна Любча[d];
Памёр	8 кастрычніка 2021 (91 год)
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	літаратар, перакладнік, публіцыст
Мова	беларуская мова, польская мова, украінская мова і расейская мова

Чэ́слаў Сэ́нюх (па-польску: Czeslaw Seniuch; псэўд.: Чэслаў Любча^[1]; 9 ліпеня 1930, Любча, гміна Любча, Наваградзкі павет Наваградзкага ваяводзтва, Польшча — 8 кастрычніка 2021^[2]) — польскі літаратар, перакладнік, публіцыст.

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў мястэчку Любча ў сялянскай сям’і. Бацька Станіслаў — украінец, маці Стэфанія — беларуска^[1] з суседняй вёскі Воўкаразі^[3]. У 1920-я рокі бацькі Чэслава пераехалі ў Любчу, ратуючыся ад бальшавікоў. У сям’і вольна валодалі і размаўлялі беларускай, польскай і ўкраінскай мовамі.

Чэслаў навучаўся ў любчанскай беларускай сямігодцы^[4]. У 1940 року ягонага бацьку як «ворага народа» бальшавікі вывезьлі ў лягер пад Новасыбірскам, дзе ў 1941 ён памёр.

У Другую сусьветную вайну Чэслаў Сэнюх уваходзіў у Саюз беларускай моладзі. У 1945 сям’я пераехала ў Польшчу — сьпярша ў Беласток, дзе Чэслаў скончыў ліцэй імя Жыгімонта Аўгуста (1950). У 1954 року скончыў расейскае аддзяленьне філялягічнага факультэту Варшаўскага ўнівэрсытэту^[3].

Працаваць пачаў дыктарам і рэдактарам на польскім радыё, займаўся перакладамі з усходнеславянскіх моваў. Рэдагаваў расейскамоўны дадатак да польскага штотыднёвіка «Przyjazn» зь лекцыямі польскай мовы для расейскіх чытачоў, працаваў у рэдакцыі Варшаўскай кінастудыі дакумэнтальных фільмаў. Пэўны час быў галоўным рэдактарам часопісу «Tłumacz» пры Таварыстве польскіх перакладнікаў. Працаваў і ў беларускай службе Польскага Радыё^[5].

У верасьні 1998 року Чэслаў Сэнюх напісаў заяву з просьбай лічыць сябе грамадзянінам БНР^[1].

У 2009 року як сьведка падзеяў зьняўся ў дакумэнтальным фільме «Беларусь пад нямецкай акупацыяй. 1941—1944»^[6].

Сябра Таварыства аўтараў ЗАІКС(d)^[7].

Творчасьць

Беларускай культурай Чэслаў Сэнюх пачаў актыўна займацца ў 1970-я рокі. Псэўданім узяў па назьве роднага мястэчка Любчы^[1]. Працаваў над перакладамі беларускай паэзіі і прозы для часопісу «Literatura radziecka», які выдаваўся ў Маскве. Сярод ягоных першых перакладаў — верш Янкі Купалы «Прарок» (1982), апавяданьне Янкі Брыля «Хуткі Нёман» (1989). Чэслаў Сэнюх таксама перакладаў раман Уладзімера Караткевіча «Хрыстос прызямліўся ў Гародні» (1989), аповесьць Васіля Быкава «Аблава» (1991), паэмы Сяргея Законьнікава (1996), а таксама вершы Максімам Танка, Васіля Зуёнка, Уладзімера Арлова, Славаміра Адамовіча^[3], Рыгора Барадуліна^[8], Уладзімера Някляева^[9].

З пачаткам перакладніцкай дзейнасьці пачаў выступаць з вострымі публіцыстычнымі артыкуламі на беларускія тэмы на старонках пэрыядычных выданьняў «Gazeta Polska», «Oboz», «Czasopis», «Magazyn Literacki», «Наша слова», «Ніва», «Літаратура і мастацтва» і інш.

У 1991—2001 займаўся перакладам «Новай зямлі» Якуба Коласа, на што яго зматываваў Янка Брыль. Гэта найбольш грунтоўная праца аўтара^[8].

Узнагароды

Узнагарода імя Вітальда Гулевіча (2015)^[5]

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г С. А. Чэслаў Сэнюх: „Я папрасіўся ў грамадзянства БНР“ // Наша Ніва. — 1999. — № 5 (126).
^ Арлоў, Уладзімер (21 кастрычніка 2021) Чэслаў Сэнюх, ён жа Чэслаў Любча Блогі. Радыё „Свабода“. Праверана 4 лістапада 2021 г.
^ ^а ^б ^в Г. Кавальчук. Паэт, публіцыст, перакладчык // Новае жыцьцё. — 24 чэрвеня 2017. — № 49.
^ Асоба ў гісторыі Навагрудчыны. Частка 2. Чэславу Сэнюху — 90!. Наваградзкі гісторыка-краязнаўчы музэй (9 ліпеня 2020). Праверана 4 лістапада 2021 г.
^ ^а ^б НГ. (26 лістапада 2015) Узнагарода імя В. Гулевіча для Чэслава Сэнюха. Польскае радыё. Праверана 4 лістапада 2021 г.
^ На „Белсаце“ прэм’ера сенсацыйнага фільму пра акупацыю Беларусі Гісторыя. Будзьма беларусамі! (9 кастрычніка 2009). Праверана 4 лістапада 2021 г.
^ Czesław Seniuch (пол.). ZAIKS (19 кастрычніка 2021). Праверана 5 лістапада 2021 г.
^ ^а ^б Дзікавіцкі, Аляксей (14 кастрычніка 2005) Чэслаў Сэнюх — у гасьцях на „Свабодзе“ Культура. Радыё „Свабода“. Праверана 4 лістапада 2021 г.
^ НГ. (11 сакавіка 2016) „Лісты да Волі“ У. Някляева ў Варшаве. Польскае радыё. Праверана 4 лістапада 2021 г.

[бнр-1] а ^б ^в ^г С. А. Чэслаў Сэнюх: „Я папрасіўся ў грамадзянства БНР“ // Наша Ніва. — 1999. — № 5 (126).

[2] Арлоў, Уладзімер (21 кастрычніка 2021) Чэслаў Сэнюх, ён жа Чэслаў Любча Блогі. Радыё „Свабода“. Праверана 4 лістапада 2021 г.

[нж-3] а ^б ^в Г. Кавальчук. Паэт, публіцыст, перакладчык // Новае жыцьцё. — 24 чэрвеня 2017. — № 49.

[4] Асоба ў гісторыі Навагрудчыны. Частка 2. Чэславу Сэнюху — 90!. Наваградзкі гісторыка-краязнаўчы музэй (9 ліпеня 2020). Праверана 4 лістапада 2021 г.

[гулевіч-5] а ^б НГ. (26 лістапада 2015) Узнагарода імя В. Гулевіча для Чэслава Сэнюха. Польскае радыё. Праверана 4 лістапада 2021 г.

[6] На „Белсаце“ прэм’ера сенсацыйнага фільму пра акупацыю Беларусі Гісторыя. Будзьма беларусамі! (9 кастрычніка 2009). Праверана 4 лістапада 2021 г.

[7] Czesław Seniuch (пол.). ZAIKS (19 кастрычніка 2021). Праверана 5 лістапада 2021 г.

[дзік-8] а ^б Дзікавіцкі, Аляксей (14 кастрычніка 2005) Чэслаў Сэнюх — у гасьцях на „Свабодзе“ Культура. Радыё „Свабода“. Праверана 4 лістапада 2021 г.

[9] НГ. (11 сакавіка 2016) „Лісты да Волі“ У. Някляева ў Варшаве. Польскае радыё. Праверана 4 лістапада 2021 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Нарматыўны кантроль
Міжнародныя	VIAF
Нацыянальныя	ЗША Польшча
Іншыя	IdRef