Suriya-Het çarlıqları

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
E.ə. 800-cü ildə Suriya-Het çarlıqlarının təxmini sərhədləri.
Bu məqalə aşağıdaki məqalələr silsiləsinə aiddir:
Türkiyə tarixi
Ən qədim dövr
Paleolit dövrü Anadolu təq. e.ə. 500,000– 
10,000
Mezolit dövrü Anadolu təq. e.ə. 11,000– 
9,000
Neolit dövrü Anadolu təq. e.ə. 8,000– 
5,500
Tunc dövrü
Troya e.ə. 3000–700
Hattlar e.ə. 2500–2000
Akkad e.ə. 2400–2150
Luvilər e.ə. 2300–1400
Assuriya e.ə. 1950–1750
Axeylər (hHmer) e.ə. 1700–1300
Kissuvatna e.ə. 1650–1450
Hetlər e.ə. 1680–1220
Arsava e.ə. 1500–1320
Mitanni e.ə. 1500–1300
Hayasa Azzi e.ə. 1500–1290
Likiya e.ə. 1450–350
Assuva e.ə. 1300–1250
Diauxi e.ə. 1200–800
Yeni hetlər e.ə. 1200–800
Frigiya e.ə. 1200–700
Kariya e.ə. 1150–547
Tuvanuva e.ə. 1000–700
İoniya e.ə. 1000–545
Urartu e.ə. 859–595/585
Dəmir dövrü
Diauxi e.ə. 1200–800
Yeni hetlər e.ə. 1200–800
Frigiya e.ə. 1200–700
Kariya e.ə. 1150–547
Heksapol e.ə. 1100–560
Eolida e.ə. 1000–560
Tuvanuva e.ə. 1000–700
İoniya e.ə. 1000–545
Urartu e.ə. 859–595/585
Midiya dövləti e.ə. 678–549
Lidiya e.ə. 685–547
Antik dövr
Əhəmənilər dövləti e.ə. 559–331
Makedoniyalı İsgəndərin dövləti e.ə. 334–301
Kappadokiya çarlığı e.ə. 322–130
Antiqonidlər e.ə. 306–168
Selevkilər imperiyası e.ə. 305–64
Ptolemeylər dövləti e.ə. 305–30
Pont çarlığı e.ə. 302–64
Vifiniya e.ə. 297–74
Perqamon çarlığı e.ə. 282–129
Qalatiya e.ə. 281 – b.e. 64
Parfiya e.ə. 247 – b.e. 224
Ermənistan çarlığı e.ə. 190 – b.e. 428
Roma Respublikası e.ə. 133 – b.e. 27
Kommagena çarlığı e.ə. 163 – b.e. 72
Qədim Roma e.ə. 133 – b.e. 330
Sasanilər imperiyası e.ə. 224 – b.e. 651
Orta əsrlər
Şərqi Roma imperiyası (330–1453)
Raşidi xilafət (637–656)
Böyük Səlcuq imperiyası (1037–1194)
Danişməndilər (1071–1178)
Rum sultanlığı (1077–1307)
Kilikiya çarlığı (1078–1375)
Anadolu bəylikləri (1081–1423)
Edessa qraflığı (1098–1150)
Artuqlular (1101–1409)
Trabzon imperiyası (1204–1461)
Latın imperiyası (1204–1261)
Qaramanoğulları (1250–1487)
Elxanilər dövləti (1256–1335)
Qaraqoyunlular (1375–1468)
Ağqoyunlular (1378–1501)
Osmanlı dövrü
Yaranması (1299–1453)
Yüksəlişi (1453–1566)
Transformasiyası (1566–1703)
Durğunluq dövrü (1703–1789)
Reformasiya dövrü (1789–1908)
Süqutu (1908–1922)
Türkiyə Respublikası
İstiqlaliyyət müharibəsi (1919–1922)
Müvəqqəti hökumət (1920–1923)
Birpartiyalılıq dövrü (1923–1930)
(1930–1945)
Çoxpartiyalılıq dövrü (1945–hal-hazırda)
Mövzulara görə
Xronologiya
П:  Türkiyə portalı

Son Het, Yeni Het və ya Suriya-Het çarlıqları — Anadolunun cənub-qərbində və müasir Suriyanın şimalında erkən Dəmir dövrünə aid siyasi formasiyalar. Bu dövlətlər e.ə. 1180-ci ildə yaranmış, təxminən e.ə. 700-cü ilə qədər mövcudluğunu qorumuşdur. Bu çarlıqların əhalisi əsasən luvi, arami və Finikiya dillərində danışırdılar.

Terminologiya

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Müasir ingilisdilli ədəbiyyatda "Yeni Het çarlıqları" termini dar mənada Milid və Karkemiş kimi luvilərin hakimiyyətdə olduğu dövlətlərə istinad etmək üçün istifadə edilir. Bundan başqa, "Suriya-Het krallıqları" termini daha geniş bir termin olub, cənubi və mərkəzi Anadoluda, eləcə də Suriyada yaranmış bütün dövlətləri – Tabal və Kue kimi Het dövlətinin süqutundan sonra yaranmış padşahlıqları əhatə edir.[1]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ Hawkins, John David; 1982a. «Neo-Hittite States in Syria and Anatolia» in Cambridge Ancient History (2nd ed.) 3.1: 372—441. Also: Hawkins, John David; 1995. «The Political Geography of North Syria and South-East Anatolia in the Neo-Assyrian Period» in Neo-Assyrian Geography, Mario Liverani (ed.), Università di Roma «La Sapienza», Dipartimento di Scienze storiche, archeologiche e anthropologiche dell’Antichità, Quaderni di Geografia Storica 5: Roma: Sargon srl, 87-101.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Suriya-Het_çarlıqları&oldid=7528874"