L'Almolda

	L'Almolda; La Almolda
	Municipio d'Aragón
Entidat; • País; • Provincia; • Comarca	Municipio; Aragón; Zaragoza; Monegros
Partiu chudicial	Casp
Superficie	131,3 km²
Población; • Total	; 548 hab. (2013)
Altaria; • Meyana	; 491 m.
Distancia; • 75 km	; enta Zaragoza
Codigo postal	50178
Parroquial; • Archidiocesi; • Arcipestrau; • Parroquia	; Zaragoza; Casp; Purificación de Ntra. Sra.
Coordenadas	41°33’ 6’’N 0°12’26’’U
	L'Almolda L'Almolda en Aragón
	Web oficial

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

L'Almolda (La Almolda en castellano) ye un municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca d'os Monegros.^[1]

A suya población ye de 631 habitants (2009) en una superficie de 131,30 km², con una densidat de población de 4,81 hab/km².

Cheografía

A localidat de L'Almolda ye situata a 491 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, a una distancia de 75 km d'a ciudat de Zaragoza, a capital d'a suya provincia y d'Aragón.

Historia

Dende a epoca d'os romanos, ha estato o cruce de camins d'a comarca d'os Monegros; yera trescruzata probablement por una calzata romana dende Viliella y Xelsa endrezata a Uesca y Chaca.

Poseye un paisache arido de tonos royencos pero agora se prencipia a adhibir un tono verde por os nuevos reganos de Monegros.

Ye situata cerca d'a sierra d'Alcubierre an o suyo nombre cambeya por lo de sierra de Santa Quiteria por l'ermita d'o sieglo XVII que bi ha en a suya tuca a 587 metros d'altaria, dende an se puede veyer tot o paisache monegrín.

Fauna y Flora

O clima monegrín ye realment extremo (continental y arido) asinas como as condicions edafolochicas d'a zona (mayoritariament cheso). Isto condiciona a fauna y flora y nomás bellas especies pueden vivir-ie. A causa d'os pocos cambios mientres os zaguers cinco milenios o enclau ye de difícil colonizar ta nuevas especies por o que bi ha una gran cantidat d'especies endemicas.

Luengas y parlas

Actualment en L'Almolda se charra, como en toda a comarca d'Os Monegros o castellano rechional d'Aragón, con substrato lingüistico provinient de l'aragonés que se i charró en a baixa Edat Meya.

A parla de l'Almolda ye especial porque tien una entonación diferent d'a resta d'a redolada y d'o mesmo tipo que as vals de Sobrarbe, Chiprana y Castellón de Val de Chasa. Entre as palabras que se i han conservato tenemos apajentar, cadilla, cagarruta, carrucha, charrada, cubete, espartera, uebra, güera, mallar, marguin, patacón, pataquiar, perdigana, perreta, rebullo, tartir, tocino, tollo y val.

Demografía

Evolución demografica

1362 f	1495 f	1842	1857	1860	1877	1887	1897	1900
-	-	1.216	1.966	1.640	1.430	1.299	1.078	1.124

1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991
1.243	1.232	1.181	1.047	1.040	966	853	763	765

1992	1994	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002
-	-	717	-	712	701	691	690	674

2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011
653	653	653	638	632	643	631	619	615

2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
611	608	602	593	581	562	567	553	554

2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	-
555	549	-	-	-	-	-	-	-

1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partiu	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011
Partido Aragonés									3
Partido de los Socialistas de Aragón									2
Partido Popular									1
Independient									1
Total									7

Alcaldes

Lista d'alcaldes
Lechislatura	Nombre	Partiu politico
1979–1983	Valentín Olona Calvete	UCD
1983–1987
1987–1991
1991–1995
1995–1999
1999–2003	Alejandro Samper Oliván
2003–2007	Ángeles Luisa Labarta Taules
2007–2011	Ángeles Luisa Labarta Taules
2011–2015	María Isabel Olona Blasco	Partido Aragonés
2015–2019	Manuel Lamenca Zaballos	PSOE
2019–2023
2023–2027	Montserrat Ordovás Calvera ^[2]	PSOE

Molimentos

En a villa podemos trobar un castiello arabe situato en un tozal en o cobalto calendato l'anyo 1195, ye fácil que existise como talaya dende an os musulmans acucutaban a redolada. Tamién bi ha atros edificios importants, dende casas d'infanzons, beluna que data de l'anyo 1580. Posiblement a casa mas antiga ye El Prior, con arcos que forman un polito conchunto arquitectonico, a casa d'os Andréu d'o sieglo XVII, a Casa Condado Aranda-Híjar, y atras casas-palacio.

Podemos trobar cuantas codigo postaliellas entre las que destacan:

Capiella de "El Pilar"
Capiella de "San Antonio" d'o sieglo XVII.
Capiella de "San Juan" d'o sieglo XX.

As ilesias mas importants son:

Ilesia de Nuestra Sinyora d'a Luz, un edificio d'o sieglo XVI, d'estilo gotico tardano.
Ilesia d'o Esprito Santo, construyita como nuevo fosal.

Tamién ye important de mencionar una basa d'orichen romano, Lo Pozo de la Val.

Referencias

Vinclos externos

Pachina web oficial municipal.

Municipios d'a comarca d'os Monegros

Datos: Q1639154
Multimedia: La Almolda / Q1639154

[1] (es) Catálogo de pueblos y municipios de Aragón. Estadística de población y nomenclaturas toponímicas entre 1900 y 2004 (PDF), Gubierno d'Aragón, 2005, ISBN 84-7753-366-0, p.22

[2] (es) Consulta el listado de alcaldes que han sido proclamados en Aragón en Heraldo de Aragón

[1]

[2]