Wikipedia:Houptsyte/08

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia!
D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 30.664 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Rhyknǜǜ

Mit Rhyknǜǜ wörrèd è baar markanti geografischi Ränk bezeichnèt, wo dè Rhy i sim Volauf beschrybt.

Z Bàsel änderèt dè Rhy sini Flièßrichtung vo Oscht-Wescht in è uuslaufendi Kurvè um öppè 90°, und bildet dann in Richtung Nord-Nordoscht d dütsch-französischi Gränz bzw. diè baddisch-elsässischi Gränz bis zu dè Höchi vo Karlsruè. Bolitisch lyt s Rhyknǜǜ am Dreiländeregg, wo vo Dütschland, dè Schwiz un Frankrych bildet wörd, sèllèwäg sait mò sèbbè Region au RegioTriRhena, odder in witè Deilè vo dè Dütschschwiz au Drüländeregg.

S ganze Rhyknǜǜ lyg innerhalb vom Schwizer Staatsgebièt un wörd vo dè Stadt Bàsek, Zentrum vo dè RegioTriRhena, un dèmm sinè Gmeindè Riiè un Bettingè besidlet. Witer nördlich ligèd diè südbaddischè Städt Lerrach un Wyl am Rhy sowiè diè französischen Städt Hüningè un Saint-Louis (dört Coude du Rhin "Rhy-Elleboge" gnännt). Stròmobsi begränzt s Grenzacher Horn.

Unterhalb vom Rhyknǜǜ lyt tektonisch gsöö dè Obberrhygrabbè, wellè s Hauptelemènt vom Basler Erdbebbègebièt darschtellè duèt. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

... dass ma für d Arbata vo da Rhiregulirig a uagene Isabahn mit baut hot?
... dàss sitter 2017 ìn dräi Kìndergàrta vun ABCM-Zweisprachigkeit numma-n-Elsassisch un Hoochdiitsch grädd wìrd?
... dass europäischi Kartografè un Seefahrer bis is 19. Johrhundert nò drum gschtrittè hèn, ob Sachalin è Inslè sig?
... dass d Jella Lepman ibrzeigt gwea ischt, dass mr guade Kender- ond Jugendbiacher braucht zom d Kender zo Weltoffaheit ond Toleranz z erziaga?
... ass d Schwaarzwälder Guckucksuur in dr hitige Foorm us dr Uurmacherschuel Furtwange stammt?
... dass dr Luzi Jenny ubr schiini Umwält im Bündner Bärgdorf und di ganz Spannwiiti vo ünschna menschlicha Nööt und Fräuda uf Tschappiinertütsch gschriba het?

Àlemànnischa Nochrìchte:

10. Oktober 2024:
Gibt's den «Bahnhofbuffet-Olten-Dialekt» wirklich? (SRF)
Sprachwissenschaftler Wolf: „Dialekt fördert die Intelligenz“ (Augsburger Allgemeine)
5. Oktober 2024:
Württembergisches Mundart-Archiv Wilhelm König an PH Weingarten eingeweiht (uepo.de)
4. Oktober 2024:
Jeden Samstag: Mundart-Komödiant Helmut Dold startet neues Format (Baden Online)
3. Oktober 2024:
«DINI MUETTERSPRACH» - Mundart ist weiblich, polyglott und jung (SRF)
Asterix: Sechs neue Mundart-Übersetzungen von Platt bis Schwyzerdütsch (uepo.de)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

14. Oktober

1066: In dr Schlacht vu Hastings sige d Normanne unter em Wilhelm em Eroberer iber s angelsächsisch Heer unter em Harald Godwinson, dr Durbruch bi dr Eroberig vu Ängland dur d Normanne.
1805: Mit dr Schlacht vu Elchenge, wu bis zum 19. Oktober goht, fangt dr Dritt Koalitionschrieg aa.
1959: Di erscht Uusgob vum Blick erschynt.
2010: Dr franzesisch-US-amerikanisch Mathematiker Benoît Mandelbrot (Bild) stirbt.