Vorort (Geschichte)

D Titulatur Vorort het dr ziitwiilig «Vorsitz» vom ene Kanton bzw. vo dr Kantonshauptstadt innerhalb vo dr Schwiizerische Eidgenosseschaft bis 1848 bezeichnet.

Dr Vorort in dr alten Eidgenosseschaft bis 1798

In dr Alten Eidgenosseschaft isch bis 1798 dä Ort (Stand, Kanton), won e Dagsatzig iiberuefe und in dere dr Vorsitz gfüehrt het, als Vorort bezeichnet worde. Im 15. Johrhundert het sich d Stadt Züri faktisch as Vorort vo dr Eidgenosseschaft duregsetzt, und das spieglet sich bis hüte in der offizielle Uflistig vo de Kantön wiider, wo Züri am erste Blatz stoht. D Stellig vo Züri het sich bsundrigs gfestiget, wil d Stadt dr Vorsitz gha het in dr jöhrlige Dagsatzig zur Abnahm vo dr Johresrächnig vo dr Grofschaft Bade, wo sit 1415 e Gmeini Herrschaft gsi isch. Noch dr Reformation und dr konfessionelle Spaltig vo dr Eidgenosseschaft isch Luzärn zum Vorort vo de katholische Kantön worde. 1798 isch d Dagsatzig und drmit au d Titulatur vom Vorort abgschafft worde. Die zentralistisch organisierti Helvetischi Republik het ihri de facto Hauptstadt z Aarau gha, au wenn d Verfassig Luzärn vorgseh het.

D Vorort 1803–1848

Wo dr Napoleon d Schwiiz 1803 mit dr Mediationsverfassig neu gordnet het, isch die zentralistischi Regierigswiis wiider zugunste von ere föderalistischere Form ufge worde. Anstatt von ere Hauptstadt si d Stedt Züri, Bärn, Luzärn, Freiburg im Üechtland, Solodurn und Basel jewiils für e Johr zum «Vorort vo dr Schwiiz» worde. Die jöhrligi Dagsatzig vo de Kantön het im Vorort stattgfunde. Dr jewiilig Bürgermeister oder Schultheiss het dr Vorsitz vo dr Dagsatzig gfüehrt und het dr Ditel «Landamma vo dr Schwiiz» übercho. D Kanzlei isch die einzigi ständigi politischi Institution vo dr Schwiiz gsi und isch jedes Johr mit allen Akte vo Vorort zu Vorort zoge. 1815 isch d Uswahl vo de Vorort uf Züri, Bärn und Luzärn beschränggt worde, wo bis 1847 jewiils für zwei Jahre statt numen eim dr Sitz vo dr eidgenössische Kanzlei worde si. 1848 isch Bärn zum Sitz vo de schwiizerische Bundesbehörde und de facto zur Hauptstadt vo dr Schwiiz worde.

Literatur

• Martin Körner: Vorort. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Vorort_(Geschichte)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.