Die Trinazionaali S-Baan Baasel

Dialäkt: Baseldütsch

S-Bahn Basel S-Bahn Basel	S-Bahn Basel
Linienplan trireno 2022 Staat Schwiiz, Dütschl., Frankr. Linie 8 Streckelängi 357 km Statione 108 Passagier 47 Mio. (2019) Betriiber SBB, SBB GmbH, DB Regio, SNCF Voyageurs
S-Bahnen in der Schweiz

Die trinazionaali S-Baahn Baasel (früener: Regio-S-Baan Baasel) verbindet sit 1997 die trinazionaali Agglomerazioon Baasel mit zwäi andere Groosstedt, Mülhuuse z Frankriich und Freiburg im Brisgau z Dütschland und iire Agglomerazioone. Si bestoot us im Ganze acht S-Baan-Linie und wird vo mee as 47 Millioone Bassaschier bro Joor benützt. Usser de Linie S5 und S9, wo nit uf Baasel faare, si hüte d Änstazioone vo sämtlige Linie d Baanhööf Basel SBB und Basel Bad Bf. D S-Baan Baasel wird vo de Schwizerische Bundesbaane, deren iiri dütschi Dochdergsellschaft SBB GmbH, dr Dütsche Baan (DB Regio) und dr Société nationale des chemins de fer français (SNCF Voyageurs) betriibe.

Bstellt häi d S-Baan Baasel d Kantöön Aargau, Baasel-Stadt, Baasel-Landschaft, Jura, Soledurn, s Land Baade-Württebärg und d Région Grand Est.

Sit 2016 wird s Aagebot vo dr trinazionaale S-Baan Baasel under em Naame trireno witerentwigglet. Under em gliiche Naame häi d Bsteller sit 2018 e gmäinsaami Koordinazioonsblattform für d Blaanig vom zuekümftige Aagebot, wo über alli Gränze üübere abgstimmt isch. Die früeneri Bezäichnig Regio-S-Baan wird nüme verwändet.

D Strecke

D S-Baan Baasel vercheert uf em bestehende Iisebaannetz vo dr Regioon Baasel. S Streckenetz isch 357 Kilometer lang und het momentan 108 Baanhööf bzw. Haltstelle, 47 von ene in dr Schwiz, 54 z Dütschland und 7 z Frankriich. Die chürzisti Linie isch d S5 (14 km), die lengsti d S3 (106 km).

D S-Baan Baasel brucht die Strecke:

• Hauestäistrecki zwüsche Baasel und Olte
  Die nöiji Hauestäistrecki mit em rund acht Kilometer lange Basisdunnell isch braktisch dr ganz Ostast vo dr S3. Z Sissech zwigt die alti Hauestäistrecki ab und goot dur s Löifelfingerdaal uf Olte. Si wird hüte ganz as S9 betriibe. Im Volksmund wird si vilmol as Löifelfingerli bezäichnet, .
• Bözbärgstrecki zwüsche Baasel und Züüri
  Dr erst Abschnitt vom Baanhoof Basel SBB uf Brattele däilt si sich mit dr Hauestäilinie, bevor si churz noch Brattele abzwigt. Bis zum Baanhoof Stäi-Seckinge bildet si d dr Ostast vo dr S1, bevor si sich in zwäi Est ufdäilt: Frick isch dr Ändpunkt vo dr S1 uf dr Bözbärgstrecki. Z Nacht faare äinzelni Züüg witer bis Brugg.
• Baanstrecki Koblänz-Stäi-Seckinge
  Vom Baanhoof Stäi-Seckinge aa goot d S1 uf iirem zwäiten Ostast zum Ändpunkt Laufeburg.
• Jurabaan zwüsche Baasel und Biel
  D Jurabaan isch uf groosse Däil äispuurig und goot dur Gländ mit vile Kurve. Si bildet dr Westast vo dr S3 zwüsche Baasel SBB und Dälschberg, vo wo d Baanstrecki Dälschberg–Delle abzwigt.
• Baanstrecki Dälschberg–Delle
  Uf deere Strecki vercheert au d S3, zwüschen em Usgangsbaanhoof Dälschberg und em jurassische Ort Pruntrut.
• Baasler Verbindigsbaan
  D Verbindigsbaan verbindet die bäide Baanhööf Basel SBB und Basel Bad Bf mitenand. D Verbindigsbaan wird vo dr S6 brucht, zuesätzlig faare in dr Hauptvercheerszit au äinzelni RE vo und uf Friiburg im Brisgau bzw. Offeburg uf deere Strecki.

• Wiisedaalbaan zwüsche Baasel Bad Bf und Zell im Wiisedaal
  Die Strecki isch zum grösste Däil äispuurig und lit uf dütschem Staatsgebie. Si bildet dr grösst Däil vo dr S6, wo umgangssproochlig as Wiisedaalbaan bezäichnet wird. D Züüg faaren mit eme Wäggsel vo dr Faartrichdig über e Baasler Baadisch Baanhoof uuse witer bis zum Baanhoof Baasel SBB.
• Wiiler Gartebaan
  Die Baanstrecki wird im Volksmund vilmol as Gartebaan bezäichnet. Si isch as Umgehigsbaan konzipiert worde, und hätt sölle e Verbindig zwüsche Wiil am Rhii und em Lörracher Hauptbaanhoof härstelle, wo nit über Schwizer Boode füert. Hüte wird si ganz vo dr S5 bedient, und die mäiste Züüg faare bis Stäine, äinzelni Züüg au bis Schopfe oder Zäll im Wiisedaal.

• Baanstrecki Stroossburg-Baasel
  Si lit zum grösste Däil uf franzöösischem Staatsgebiet und d S1 vercheert druf vo 1997 bis 2008 vo Mülhuuse bis Frick bzw. Laufeburg. Sit dr Iifüerig vo de Stadler Flirt-Driibzüüg im Joor 2008 isch d Linie im Baanhoof Baasel SBB broche. Zwüschee em Baanhoof Mulhouse-Ville und Baasel SBB faare d Züüg offiziell as TER (Transport Express Régional). D Schwizer wie au d Franzoose häi welle dr durchgehend Bedriib wider ufnee, häi s aber 2014 ufgee. Mit dr nöije Strecki zum EuroAirport söll e durchgehende Betriib wider mööglig wärde.

Liddratuur

• Jürgen Burmeister: Grenzenlos mobil. In: Eisenbahn-Magazin. 4/2007, S. 26–28.
• Germann Dreier: Die Regio-S-Bahn Basel – ein grenzüberschreitendes ÖV-System für die Nordwestschweiz. In: Schweizer Eisenbahn-Revue. 5/2007, S. 245–250.
• Martin Haag: S-Bahn TriRhena – Stand und Visionen. In: Regio Basiliensis. Jg. 48, H. 1 (2007), S. 37–47.
• Emanuel Barth: Ein leistungsfähiger öffentlicher Verkehr als Rückgrat der Mobilität in der trinationalen Agglomeration Basel – Die Planung und Umsetzung eines attraktiven Angebots jenseits administrativer und territorialer Grenzen. In: Regio Basiliensis. Jg. 58, H. 2 (2017), S. 129–126.

Weblingg

• Trinationale S-Bahn Basel (trireno)
• Liniennetzplan trireno (Stand: 12. Dezember 2021; PDF; 75 kB)
• Netzgraphik trireno (Stand: 14. Juli 2020; PDF; 885 kB)
• Zielzustand Angebot 2030 (Stand: 9. April 2020; PDF; 281 kB)
• Zielzustand Angebot mit Herzstück (Stand: 17. Januar 2020; PDF; 267 kB)
• Entwicklungsplan trireno (Stand: 9. April 2020; PDF; 243 kB)
• Herzstück Basel
• Chronik der S-Bahn Basel (Stand: August 2010; PDF; 266 kB)