Grõfè vo Lupfè

Wappè vo dè Lupfèner i dè Zürcher Wappèrollè (ca. 1340)

Wappè vo dè Grõfè vo Lupfè im Schiiblerschè Wappèbuèch

Wappè vo dè Stadt Stüèlingè

D Grõfè vo Lupfè (au Hèrrè vo Lupfè) sin è schwôbisches Adelsgeschlecht, wo zum Uradel gehört hèt un annedubaki mächtig gsi isch. Sèll Gschlecht hèt Bsitz i dè Baar, im Schwarzwald, im Chleggau un im Elsass ghaa, dört hèt s Bezièungè zuè dè Grõfè vo Rappoltschtei (1397–1419) gää.

Iri Stammburg uff èm Lupfè, d Burg Hohèlupfè, isch èrstmòls 1065 nõchwysbar. 1251 hèn d Lupfener d Landgrõfschaft Stüèlingè gèrbt, wo bis dörthy Beschtanddeil vo dè Landgrõfschaft Chleggau gsi isch, denõch hèn si d Stüèlinger Burg baut un uff ènèm Plateau 80 m unterhalb vo dè Burg d Stadt Stüèlingè gründèt, wittery hèn si d Hèrrschaft Hohèhewè mit Sitz z Èngè sowiè Gebièt im Sundgau ghaa.

1374 wörd dè Landgraf zuè Stüèlingè als Junker Eberhard vo Lupfè bezeichnèt, wo vom Heinrich Gytinger a èrè Grichtsvohandlung z Briisach vodrèttè worrè isch.

Wègè aahaltendem Stritt mit èm benõchbòrtè Huus Fürschtèbärg hèn sich d Grõfè vo Lupfè im Städtechrièg um dè Schwôbischè Städtebund uff d Sitè vo dè Württemberger gegè diè mit dè Fürschtèbärger vobündeti Rychsschtadt Rottwyl gschtellt, wa 1377 zuèm Schliifè vo dè Burg uff èm Lupfè durch d Rottwyler gfüürt hèt. Nõch èm Widderuffbau isch si 1416 widder vo dè Rottwyler, sèllmòl im Uffdraag vom Könnig Sigismunds wègè m Bündnis vo dè Hèrrè vo Lupfè mit dè Herzöög vo Öschterrych, endgültig kabutt gmacht worrè. È baar Johr spôter isch sèlli Linniè vum Gschlecht 1439 uusgschtorbè, un d Württèbärger hèn d Hèrrschaft um dè Hohèlupfè ummè übbernõ.

Als Landgrõfè vo Lupfè-Stüèlingé hèn d Grõfè vo Lupfè d Burg als Stammsitz gwäält, wo als Burg zuè Stüèlingè bis hüt s Wòrzeichè vo dè Stadt isch. S hütige Stadtwappè vo Stüèlingè isch uff s Wappè vo dè Grõfè vo Lupfè zruggzfüürè. Mit èm Johannes vo Lupfè hèn d Grõfè vo Lupfè vo 1532 bis 1537 èn Konschtanzer Fürschtèbischof in irè Reiè ghaa. Devor isch Adelheid vo Lupfè vo 1353 bis zu irèm Sterbejohr 1371 Fürschtäbtissin vom Damèschtift Buchau gsi. 1521 hèn dè Wilhelm Werner vo Zimmèrè d Katharina vo Lupfè ghürõtè.

Am 26. Dezembèr 1582 isch dè Grõf Heinrich VI., wo dè letscht vo dè Lupfèner gsi isch, no nit ganz 40 Johr alt gsi. Mit ym isch denn au d Stüèlinger Linniè erloschè, un dènnè iren Bsitz isch uff d Marschäll vo Bappèheim übbergangè. S Bonndorfer Schloss un d Rosenègg sin übber sini Schweschter, d Grõfin Margaretha vo Lupfè († 1588), aa irè Maa Peter vo Mörsperg un Beffort gangè.

Im Gedenkè a d Hèrrschaft vom Hans vo Lupfè uff dè Burg Hochlandsbärg i dè Nöchi vo Colmar im Elsass drägèd hüt d Wyy von èrè Winzerei uss Kienzheim dè Nammè Jean de Lupfen.

Literadur

• Reinhard Wais: Die Herren von Lupfen Landgrafen zu Stühlingen bis 1384, Boltze 1961
• Hiroto Oka: Die Erbschaftsteilung der Grafen von Lupfen im Jahre 1438. i dè: Zeitschrift für die Geschichte des Oberrheins, Band 144(1996). S. 215–240
• Julius Kindler von Knobloch: Oberbadisches Geschlechterbuch, Band 2, Heidelbärg 1898, S. 543–549 Digitalisat

Weblinggs

 Commons: Lupfen (Grafen) – Sammlig vo Multimediadateie

• Gschichte vo dè Stadt Stüèlingè uf stuehlingen.de under Stadtteil Stühlingen
• Informationè übber d Hohlandsburg un d Hèrrschaft vo dè Lupfèner uf chateau-hohlandsbourg.com under Die Burg gestern
• Martin Leonhard: Lupfen, von. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Grafen_von_Lupfen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.