Wet op Hoër Howe, 2013
Die Wet op Hoër Howe, 2013 (Wet No. 10 van 2013), is 'n wet van die Parlement van Suid-Afrika wat die hofstelsel herstruktureer het. Dit het die verskillende hooggeregshowe in 'n enkele Hoë Hof van Suid-Afrika georganiseer, met 'n afdeling in elke provinsie, en met twee nuwe afdelings om Limpopo en Mpumalanga te bedien. Dit het die wette gerasionaliseer en gekonsolideer wat die hoër howe (die konstitusionele hof, die Hoogste Hof van Appèl en die Hoë Hof) se funksionering reël, en die administrasie en finansiële bestuur van die howe gewysig. Die wet is op 12 Augustus 2013 geteken [1] en het op 23 Augustus 2013 in werking getree.[2] Dit word geassosieer met die Sewentiende Wysigingswet op die Grondwet van 2012, wat ooreenstemmende wysigings aan die Grondwet aangebring het.
Die wet se langtitel lees soos volg: "Ten einde die wette betreffende die Konstitusionele Hof, die Hoogste Hof van Appèl en die Hooggeregshof van Suid-Afrika te rasionaliseer, te konsolideer en te wysig; voorsiening te maak vir die administrasie van die regterlike werksaamhede van alle howe; voorsiening te maak vir administratiewe en begrotingsaangeleenthede betreffende die Hoër Howe; en om vir aangeleenthede wat daarmee in verband staan voorsiening te maak."
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die oorgangsbepalings in die Grondwet van 1996 vereis dat die hofstelsel gewysig moet word "sodra dit prakties is". Die Wetsontwerp op Hoër Howe is in 2003 vir die eerste keer bekendgestel, [3] maar teengestaan deur lede van die regbank en die regsberoep, sowel as deur opposisiepolitici. Hulle het beweer dat dit die onafhanklikheid van die regbank verswak deur die administrasie van die howe onder beheer van die Minister van Justisie te plaas.[4][5] Die wetsontwerp het uiteindelik in 2009 verval. [3] Intussen is die "Wet op die Interim Rasionalisering van Jurisdiksie van die Hoër Howe" en die "Wet op die Herbenaming van Hoër Howe" goedgekeur, ten einde die name van die Hoër Howe en die areas van jurisdiksie daarvan te verander.
Die Wetsontwerp op Hoër Howe is in 2010 weer bekendgestel. Hierdie nuwe weergawe het die Hoofregter, eerder as die Minister van Justisie, verantwoordelik gemaak vir die administrasie van die howe, welke die vrese oor geregtelike onafhanklikheid besweer het. [5][6] Die nuwe weergawe van die wetsontwerp is ondersteun deur die amptelike opposisie, die Demokratiese Alliansie. [6] Die wetsontwerp het substansiële teenkanting van belanghebbende partye in Grahamstad ondervind omdat dit oorspronklik voorgestel is dat die hoofsetel van die Oos-Kaapse afdeling na Bhisho verskuif moet word; hierdie verandering is uiteindelik omgekeer en die hoofsetel sal in Grahamstad bly. [7] Die wetsontwerp is op 22 November 2012 deur die Nasionale Vergadering,[6] en op 14 Mei 2013 deur die Nasionale Raad van Provinsies, aanvaar. [8] Dit is op 12 Augustus 2013 deur Pres. Jacob Zuma onderteken [1] en het op 23 Augustus by wyse van presidensiële proklamasie in werking getree.
Bepalings
[wysig | wysig bron]Die wet het die hooggeregshof herstruktureer in 'n enkele Hoë Hof wat verdeel word in verskillende afdelings, soos aangetoon word in die onderstaande tabel. Indien daar meer as een bestaande hof in 'n afdeling was, het een hof die hoofsetel geword- met jurisdiksie oor die hele provinsie- met die ander plaaslike setels wat jurisdiksie oor 'n beperkte gebied uitoefen.
| Vorige hof | Nuwe afdeling |
|---|---|
| Oos-Kaapse hooggeregshof, Bhisho | Oos-Kaapse Afdeling(hoofsetel te Grahamstad) |
| Oos-Kaapse hooggeregshof, Grahamstad | |
| Oos-Kaapse hooggeregshof, Mthatha | |
| Oos-Kaapse hooggeregshof, Port Elizabeth | |
| Vrystaatse hooggeregshof, Bloemfontein | Vrystaatse Afdeling |
| Noord-Gautengse hooggeregshof, Pretoria | Gauteng Afdeling (hoofsetel te Pretoria) |
| Suid-Gautengse hooggeregshof, Johannesburg | |
| KwaZulu-Natal Hooggeregshof, Durban | KwaZulu-Natal Afdeling (hoofsetel te Pietermaritzburg) |
| KwaZulu-Natal Hooggeregshof, Pietermaritzburg | |
| Nuwe hof om te Polokwane geskep te word | Afdeling Limpopo (hoofsetel te Polokwane) |
| Limpopo Hooggeregshof, Thohoyandou | |
| Nuwe hof om te Nelspruit geskep te word | Mpumalanga Afdeling |
| Noord-Kaapse hooggeregshof, Kimberley | Noord-Kaapse afdeling |
| Noordwes Hooggeregshof, Mafikeng | Noordwes Afdeling |
| Wes-Kaapse hooggeregshof, Kaapstad | Wes-Kaapse afdeling |
Die Gautengse afdeling in Pretoria sou in die interim dien as die afdeling vir Limpopo en Mpumalanga totdat die nuwe howe by Polokwane en Nelspruit geopen word. Die Limpopo-afdeling te Polokwane is op 25 Januarie 2016 geopen, en die Mpumalanga-afdeling te Nelspruit is op 13 Mei 2019 gevestig.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 "Zuma signs new court bill". News24. Sapa. 13 Augustus 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Desember 2018. Besoek op 13 Augustus 2013.
- ↑ "Zuma signs law on courts". News24. SAPA. 23 Augustus 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Desember 2018. Besoek op 25 Augustus 2013.
- ↑ 3,0 3,1 "New Superior Courts Bill to be Tabled in Parliament" (in Engels). SabinetLaw. 5 Januarie 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Maart 2016. Besoek op 13 Augustus 2013.
- ↑ Mfengwana, Tando (2 Julie 2007). "DA slams Superior Courts Bill" (in Engels). Bush Radio. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Junie 2020. Besoek op 13 Augustus 2013.
- ↑ 5,0 5,1 "Cabinet approves new-look Superior Courts Bill" (in Engels). South African Government News Agency. 20 Mei 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Junie 2020. Besoek op 13 Augustus 2013.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Hartley, Wyndham (23 November 2012). "Courts bill 'a shield from political influence'". Business Day. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Junie 2020. Besoek op 13 Augustus 2013.
- ↑ King, Caroline (24 Maart 2011). "Grahamstown to keep High Court". Grocott's Mail (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 13 Augustus 2013.
- ↑ "Human Trafficking, Superior Courts Bills get NCOP approval". Legalbrief. Besoek op 13 Augustus 2013.