NG gemeente Ventersburg

Ds. en mev. P.J.J. Boshoff, van 1892 tot 1895 die eerste herderspaar.

Die NG kerkgebou op Ventersburg. Pres. M.T. Steyn het die hoeksteen op 13 Junie 1912 gelê. Dit is op dieselfde plek opgerig waar die kerk van 1880 gestaan het, maar wat die Engelse magte in die Anglo-Boereoorlog afgebrand het.

Ds. C.J. Snyman, van 1896 tot 1904 die tweede leraar.

Ds. P.J. Pienaar, die derde leraar, van 1918 tot 1926.

Die NG kerk Ventersburg, 2014.

Ds. D.P. Cillié – van 1927 tot 1929 die ses leraar – saam met sy gesin. Ná sy dood in die tuig in Oktober 1935 in die NG gemeente Johannesburg, is sy vrou met ds. P.S.Z. Coetzee getroud, wie se vrou in 1936 ná 'n "smartlike lyding" oorlede is.

Die ou kerkgebou wat die Engelse in die Tweede Vryheidsoorlog afgebrand het tesame met die hele dorp.

Die kerkgebou, 2016.

Die NG gemeente Ventersburg is 'n Vrystaatse gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk met sy middelpunt op die dorp Ventersburg. In 2016 het die gemeente bestaan uit 261 belydende en 71 dooplidmate met 11 dorps- en ses plaaswyke.

Dorpstigting

Lank voor Ventersburg as dorp erken is, was dit al bekend as die plek waar lede van die Gereformeerde Kerk bymekaargekom het om hul godsdiensoefeninge te hou. Die omgewing van die dorp is byna vanaf die tyd van die Groot Trek bewoon. In 1859, ná die koms van ds. Dirk Postma uit Nederland na Suid-Afrika, is die tweede Gereformeerde gemeente gestig in die Vrystaat, en wel op die plaas Kromfontein van die Voortrekker P.A. Venter. Venter het in 1872 besluit om 'n deel van sy plaas te laat opmeet in erwe en te verkoop vir 'n dorp. In 1876 het die Volksraad die plek as 'n dorp erken. Al het die dorpie maar stadig gegroei het, het die Volksraad in 1884 daar 'n pos- en telegraafkantoor laat oprig, aangesien dit op die hoofweg na die Noorde geleë is.

Belangrike historiese plekke in die nabyheid van Ventersburg is daar geleë. Ongeveer 13 km aan die suidekant van die dorp vloei die Sandrivier verby waar die Sandrivierkonvensie op 17 Januarie 1852 tussen 'n kmdt.genl. A.W.J. Pretorius en die kommissarisse Hogge en Owen, namens die Transvaalse trekkers en die Engelse regering onderskeidelik, onderteken is. Hierdeur is die onafhanklikheid van die Trekkers noord van die Vaalrivier erken. Die koppie waar die traktaat onderteken is, is tot 'n nasionale monument verklaar.

Tydens die Basoeto-oorlog van 1858 het die Voortrekkers by die spruit wes van die huidige Ventersburg op 'n oop bult 'n skanskraal van ysterklippe gebou. Ook in die Basoeto-oorlog van 1865 het hierdie skans nuttige diens gedoen. Binne die skans staan 'n monumentjie opgerig ter ere van die bouers van die skans. In die Tweede Vryheidsoorlog is die dorpie totaal verwoes deur die Engelse magte – ook die kerkgebou is afgebrand. Tydens die Rebellie van 1914 was Ventersburg weer in die middel van die brandpunt. Verskeie belangrike gevegte is in die buurt gelewer. By Doringberg het genl. C.R. de Wet se seun gesneuwel. By Virginia het 'n ander belangrike slag plaasgevind. By Doringberg staan nog die geskiedkundige boom waar president M.T. Steyn in 1901 opnuut ingesweer is as staatspresident van die Oranje-Vrystaat.

Gemeentestigting

Op 15 Januarie 1880 is die hoeksteen gelê van 'n eerste klein kerkie, opgerig deur Allan Faulds. In hierdie kerkie is daar gereeld dienste gehou. Op 13 Desember 1890 is hierdie gemeente afgestig van die gemeentes Winburg en Kroonstad. Die eerste konsulent van hierdie gemeente was ds. P.A.C. van Heyningen van Winburg, wat gereeld elke drie maande vir alle kerklike werksaamhede oorgekom het. Ongeveer twee jaar ná die afstigting, het ds. P.J.J. Boshoff van Pietersburg die eerste beroep van die nuwe gemeente wat uitgebring is, aangeneem. Dadelik ná sy aankoms in Mei 1892 het die kerkraad besluit om 'n pastorie teen 'n koste van £600 te bou. Hierdie gebou is in 1950 deur 'n nuwe, moderne pastorie, van ongeveer £7 000 vervang.

Die gemeente, wat met ongeveer 500 lede gestig is, het stadigaan gegroei en kort ná die afstigting moes daar 'n groot vlerk aan die sykant van die oorspronklike kerkie aangebou word. Hierdie kerkie is gedurende die Anglo-Boereoorlog deur die Engelse magte onder genl. Bruce Hamilton afgebrand. Daarmee tesame het ook die kerkregisters (doop, lidmate huwelik) die prooi van die vlamme geword. Ds. Boshoff het die gemeente net tot Julie 1895 bearbei. Ds. C.J. Snyman, tydens wie se dienstyd 'n geseënde herlewing plaasgevind het, het hom opgevolg en hier gebly tot Oktober 1904. Hierdie tweede predikant van die gemeente en 'n paar van sy gemeentelede is krygsgevangenes gemaak en weggevoer.

Ná die Driejarige Oorlog

Die kanselruimte in die kerkgebou.

Ná die vrede moes die gemeente opnuut met haar sake begin. Op 'n kerkraadsvergadering gehou op 27 Desember 1902, is besluit om geld vir 'n noodkerkgebou in te samel. Deur die ywerige optrede van ds. Snyman, wat hom geen moeite getroos het om te kollekteer nie, nie net in sy eie gemeente nie maar ook elders, kon die kerkraad eindelike 'n netjies en ruim kerk van yster en hout oprig. In Januarie 1904 kon die gemeente die Eben-Haezersaal, 'n sinkgebou wat in 1962 gesloop is om plek te maak vir die nuwe kerksaal, met die nodige meubels, ens. so te sê sonder skuld ingewy.

Op 7 April 1906 het ds. P.J. Pienaar die herderstaf in die gemeente opgeneem en hier gebly tot Oktober 1913.

Die gemeente het langsamerhand die behoefte gevoel aan 'n nuwe kerk wat nie net sierliker nie maar ook doeltreffender sou wees. Met geesdrif het die gemeente daarvoor geld ingesamel. Terwyl lidmate besig was vir dié saak te kollekteer en in 'n tyd van 'n sware droogte, is hier 'n geseënde Mannesendingbond-kongres gehou toe die gemeente besluit het om ds. C.P. Pauw vir hul rekening in die sendingveld van Noordoos-Rhodesië oor te neem teen 'n salaris van £250 per jaar. Van dié bedrag sou die plaaslike Vrouesendingbond verantwoordelikheid vir £50 jaarliks aanvaar.

Op 13 Junie 1912 is die hoeksteen van die teenswoordige sierlike kerk deur president M.T. Steyn gelê, op dieselfde plek waar die ou geskiedkundige gebou gestaan het. Die argitek was William Henry Ford. Hierdie gebou, wat net oor die £9 000 gekos het, is op 18 Julie 1913 sonder skuld ingewy en aan die Here toegewy.

Einde Oktober 1913 het ds. Pienaar na Dewetsdorp vertrek en is hy opgevolg deur ds. H.C.J. Becker, wat op 6 Februarie 1914 alhier bevestig is. Ná hom het tot omstreeks 1960 ook nog gekom di. Ezra Pienaar, D.P. Cillié, G.W. Koornhof, I.W.J. van Rensburg en G.H.P. Badenhorst.

Die gemeente het steeds gegroei en in 1938 is die nuwe gemeente Hennenman afgestig.

Enkele predikante

• Pieter Johannes Jurgens Boshof, 1892 – 1895
• Christoffel Jacobus Snyman, 1896 - 1904
• Petrus Jacobus Pienaar, 1906 -1913
• Herman Christiaan Johannes Becker, 1914 - 1918
• Ezra Pienaar, 1918 - 1926
• David Petrus Cillié, 1927 - 1929 (van Johannesburg gekom en weer daarheen gegaan)
• Gerhardus Willem Koornhof, 1929 - 1938
• Izak Wilhelmus Janse van Rensburg, 1939 - 1946
• Gert Hendrik Prinsloo Badenhorst, 1946 - 1959
• Johannes Jonathan Jordaan, 1963 - 1967
• Abraham Petrus Louw, 1967 - 1976
• Hendrik Jacobus Malan, 1976 - 1987
• Andries Hendrik van Rooyen, 11 November 2016 – hede

Leraarsgalery

• 
  Ds. H.C.J. Becker, van 1914 tot 1918 die derde leraar.
• 
  Ds. Ezra Pienaar, van 1918 tot 1926 die vierde leraar.
• 
  Ds. G.W. Koornhof, van 1929 tot 1938 die sesde leraar.
• 
  Ds. G.H.P. Badenhorst, van 1946 tot 1959 die agtste leraar.
• 
  Ds. A.P. Louw, leraar van 1967 tot 1976.

Lidmaattalle

Jaartal	Dooplidmate	Belydende lidmate	Verandering (belydend)
1949	515	933	–
1960	550	950	1,8%
1972	370	593	-37,6%
1985	321	720	21,4%%
2000	151	591	-17,9%
2010	82	414	-29,9%
2015	46	221	-48,8%

Bronne

• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Nienaber, P.J. 1963. Suid-Afrikaanse pleknaamwoordeboek, deel 1. Kaapstad, Johannesburg: Suid-Afrikaanse Boeksentrum.
• (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.

Sien ook

• Gereformeerde kerk Ventersburg

Eksterne skakels

• 'n Foto van die kerkgebou op Google Maps. URL besoek op 5 Mei 2015.
• Foto's van die binne- en buitekant van die kerk op Genza.org.za Geargiveer 4 April 2016 op Wayback Machine. URL besoek op 5 Mei 2015.