Gaan na inhoud

Cyrillus en Methodius

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Sinte Cyrillus en Methodius

Gebore 826 of 827 en 815
Oorlede 14 Februarie 869 en 6 April 885, Rome en Morawië
Geëer in Oosters-Ortodokse Kerk
Rooms-Katolieke Kerk
Anglikaanse Gemeenskap
Lutherse Kerk
Feesdag 11 Mei (Juliaanse kalender)
24 Mei (Gregoriaanse kalender)
Kenmerke Broers saam uitgebeeld; Oosterse biskoppe

Sinte Cyrillus en Methodius (826/827-869, 815-885; Grieks: Κύριλλος καὶ Μεθόδιος; Ou Kerkslawies: Кѷриллъ и Меѳодїи) was twee broers wat Bisantynse Christelike teoloë en sendelinge was. Deur hul werk het hulle die kulturele ontwikkeling van alle Slawiërs beïnvloed, en daarvoor het hulle die titel "Apostels van die Slawiërs" gekry. Hulle het volgens oorlewering die Glagolitiese alfabet ontwerp, die eerste alfabet waarin Ou Kerkslawies geskryf is.[1]

Ná hul dood het hul studente hul sendingwerk onder die Slawiërs voortgesit. Albei word in die Oosters-Ortodokse Kerk as heiliges vereer met die titel "gelykes van die apostels". In 1880 het Pous Leo XIII hul feesdag in die Rooms-Katolieke Kerk ingestel.

Vroeë loopbaan

[wysig | wysig bron]

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Die twee broers is in Thessaloniki, in die hedendaagse Griekeland, gebore – Cyrillus omstreeks 827-828 en Methodius omstreeks 815-820. Cyrillus was vermoedelik die jongste van sewe broers; sy doopnaam was Konstantyn,[2] maar hy het die naam Cyrillus aangeneem toe hy kort voor sy dood in Rome ’n monnik geword het,[3][4] volgens die Vita Cyrilli ("Die Lewe van Cyrillus"). Methodius se doopnaam was Michael en hy het die naam Methodius aangeneem toe hy in die hedendaagse Uludağ in Noordwes-Turkye ’n monnik geword het.[5]

Die broers se etnisiteit is nie bekend nie; daar is twyfel of hulle Slawies [6] of Grieke van Bisantynse oorsprong[7] was, of albei.[8]

Die broers het hul pa verloor toe Cyrillus 14 was en Theoktistos, een van die hoofministers van die Romeinse Ryk, het hul beskermheer geword. Hy was saam met die regent Bardas verantwoordelik vir ’n verreikende opvoedingsprogram in die Ryk wat gelei het tot die stigting van die Universiteit van Magnaura, waar Cyrillus sou klas gee. Cyrillus het die een of ander tyd ná sy opvoeding ’n priester geword, terwyl sy broer tot 867/868 ’n diaken was.[9]

Sendings in die Midde-Ooste

[wysig | wysig bron]

Cyrillus se kennis van teologie en van beide Arabies en Hebreeus het hom geskik gemaak vir sy eerste staatsending. Hy is na die Abbasidiese Kalifaat gestuur om die beginsels van die Heilige Drie-eenheid met Arabiese teoloë te bespreek en die betrekkinge tussen die kalifaat en die ryk te verbeter.

Die tweede sending (860), wat aangevra is deur die Bisantynse keiser Michael III en die Patriarg van Konstantinopel Photius (’n professor aan Cyrillus se universiteit wat hom vroeër jare leiding gegee het) was ’n sendelingekspedisie na die Chasare om die uitbreiding van Judaïsme daar te keer. Dié sending was onsuksesvol, aangesien die khagan Judaïsme aanvaar het as sy volk se staatsgodsdiens.

Ná sy terugkeer na Konstantinopel het Cyrillus ’n filosofieprofessor aan die universiteit geword. Sy broer was teen dié tyd ’n belangrike man in Bisantynse politiek en administratiewe sake, asook ’n ab van sy klooster.

Sending na die Slawiërs

[wysig | wysig bron]

Groot-Morawië

[wysig | wysig bron]
Cyrillus en Methodius, ’n skildery deur Jan Matejko, 1885.

Die broers het in 862 begin met die werk wat hulle later beroemd sou maak. In dié jaar het prins Rastislaf van Groot-Morawië keiser Michael III en patriarg Photius versoek om sendelinge te stuur om die evangelie aan sy Slawiese onderdane te verkondig. Sy motief was waarskynlik meer polities as godsdienstig. Rastislaf het koning geword met die hulp van die Frankiese heerser Lodewyk die Duitser, maar wou later onafhanklik van die Franke raak.

Cyrillus en Methodius was nie die eerste mense wat die Christendom in Morawië verkondig het nie; die brief van Rastislaf aan Michael III stel dit duidelik sy volk "het reeds die heidendom verwerp en hulle aan die Christelike wette onderwerp".[10] Rastislaf het na bewering vroeër sendelinge van die Rooms-Katolieke Kerk uit die land gesit en hom na Konstantinopel gewend vir hulp en vermoedelik ’n mate van politieke steun.[11] Die keiser het Cyrillus en sy broer gestuur. Dit was ’n gulde geleentheid vir die uitbreiding van Bisantynse invloed. Die broers moes assistente oplei, en in 863 het hulle die Bybel begin vertaal in wat nou beked is as Ou Kerkslawies. Hulle het na Morawië gereis om dit bekend te stel. Hulle was taamlik suksesvol, maar het met Duitse kerklikes gebots wat teen die idee was van ’n spesifiek Slawiese liturgie.

Vir die doel van hierdie sending het hulle die Glagolitiese alfabet geskep; dit was die eerste alfabet wat vir Slawiese manuskripte gebruik is. Die alfabet is ontwerp om spesifiek aan die vereistes van die Slawiese taal te voldoen. Die alfabet wat dit vervang het, die Cyrilliese alfabet, word vandag nog vir baie tale gebruik.[11]

Die broers het ook die eerste Slawiese burgerlike kode geskryf wat in Groot-Morawië gebruik is. Die taal wat uit Ou Kerkslawies ontstaan het, bekend as Kerkslawies, word steeds as liturgiese taal gebruik deur baie Oosters-Ortodokse kerke en ook in sommige Oosters-Katolieke kerke.

Dit is onmoontlik om vas te stel watter dele van die Bybel die broers vertaal het. Dit lyk of die Nuwe Testament en die Psalms eerste was, gevolg deur dele van die Ou Testament.

Dit is ook nie bekend watter liturgie, dié van Rome of dié van Konstantinopel, hulle as bron gebruik het nie. Hulle kon die Romeinse teks gebruik het, soos lyk uit liturgiese fragmente met teks wat baie met die Latynse bewoording ooreenstem. Dié mening word ondersteun deur sekere ou Glagolitiese liturgiese fragmente wat waarskynlik die oudste dokument in Slawies is. Die broers sou in elk geval nie permanente sukses behaal het sonder die goedkeuring van Rome nie.

Reis na Rome

[wysig | wysig bron]
Cyrillus en Methodius in Rome. Fresko in San Clemente.

In 867 het pous Nikolaas I die broers na Rome genooi. Hul evangelisasiewerk in Morawië het teen dié tyd die fokus geword van ’n dispuut met Dietmar I, die aartsbiskop van Salzburg en biskop van Passau, wat aanspraak gemaak het op ekklesiastiese beheer oor dieselfde gebied en wou hê dat slegs die Latynse liturgie gebruik word. Hulle het in 868 in Rome aangekom, waar hulle hartlik ontvang is.

Hul projek in Morawië het die steun geniet van pous Adrianus II, wat die gebruik van die nuwe Slawiese liturgie goedgekeur het. Hy het Methodius daarna self as priester ingewy. Ander priesters en diakens is ook ingewy.[12]

In dié tyd het Cyrillus gevoel hy het nie meer lank oor om te lewe nie en hy het ’n monnik geword. Hy is 50 dae later (op 14 Februarie 869) in Rome oorlede.

Methodius op sy eie

[wysig | wysig bron]

Methodius het nou alleen die werk onder die Slawiërs voortgesit, maar eers in Pannonië weens politieke onrus in Groot-Morawië. Dit het nuwe onmin veroorsaak met die biskop van Salzburg, onder wie se jurisdiksie Pannonië 75 jaar geval het. Pous Adrianus het Methodius toe aangestel as aartsbiskop van Sirmium, ’n ouer titel as dié van Salzburg, met jurisdiksie oor Groot-Morawië en Pannonië.

Ná Methodius se dood op 6 April 885[13] het openlike konflik ontstaan. Methodius se opvolger is nie deur pous Stefanus V erken nie en die Slawiese liturgie is verbied.[14] Die pous het die berugte Wiching as Methodius se opvolger aangewys, en dié het die twee broers se dissipels in 885 uit Groot-Morawië verban. Hulle het na Bulgarye gevlug, waar hulle teologiese skole gestig het. Daar het hulle die Cyrilliese skrif ontwerp om die Glagolitiese alfabet te vervang as skrif vir Ou Kerkslawies, en dit het Bulgarye se amptelike taal geword. Later het dit na die Oos-Slawiese grondgebied van Kiëf-Roes versprei, en eindelik deur die grootste deel van die Slawiese wêreld, waar dit die standaardalfabet in die Oos-Ortodokse Slawiese lande geword het.

Methodius is in die hoofkatedraal van Groot-Morawië begrawe, maar omdat dit onbekend is wat die land se hoofstad was, is die plek van sy graf onbekend.[15]

Ontwerp van die Slawiese alfabette

[wysig | wysig bron]
Die Baška-tablet is ’n vroeë voorbeeld van die Glagolitiese skrif van Kroasië.

Die Glagolitiese en die Cyrilliese alfabet is die oudste bekende Slawiese alfabette en is deur die twee broers en hul studente ontwerp om die Bybel en ander dokumente in Slawies te vertaal.[16] Die vroeë Glagolitiese alfabet is tussen 863 (die aankoms van Cyrillus en Methodius) en 885 (die verbanning van hul studente) in Groot-Morawië gebruik vir regerings- en godsdienstige dokumente en boeke, asook by die Groot-Morawiese Akademie (Veľkomoravské učilište) wat Cyrillus gestig het en waar sy en Methodius se volgelinge opgelei is. Cyrillus was tradisioneel die uitvinder van die alfabet. Dié tradisie is bevestig deur die pouslike brief Industriae tuae (880) waarin die gebruik van Ou Kerkslawies goedgekeur word; daarin word gesê die alfabet "is uitgevind deur Konstantyn die Filosoof". Dit impliseer daar was nie voorheen ’n skrif vir Slawiese tale nie.

Die vroeë Cyrilliese alfabet is in die Eerste Bulgaarse Ryk ontwerp[17] en later in die Ohrid- en die Preslav-skool van tsaar Boris I van Bulgarye gefinaliseer en versprei deur die broers se dissipels[18] as ’n vereenvoudiging van die Glagolitiese alfabet sodat dit meer soos die Griekse alfabet lyk.

Ná Cyrillus se dood het Clemens van Ohrid Methodius van Rome vergesel na Pannonië en Groot-Morawië. Ná Methodius se dood het Clemens die stryd teen die Duitse kerklikes in die land gevoer. Ná ’n tyd in die tronk en sy verbanning uit Groot-Morawië het hy in Bulgarye aangekom. Hy is na die hoofstad, Pliska, gestuur waar hy opdrag van tsaar Boris I gekry het om die toekomstige kerklui van die staat in Slawies en die Glagolitiese alfabet op te lei. Hy het in die volgende sewe jaar sowat 3 500 studente gehad.

Monumente van Cyrillus en Methodius

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Liturgy of the Hours, Vol. III, 14 Februarie.
  2. ↑ Cyril and Methodius, Encyclopædia Britannica 2005
  3. ↑ Vita Constantini slavica, Cap. 18: Denkschriften der kaiserl. Akademie der Wissenschaften 19, Wene 1870, p. 246
  4. ↑ Hoofstuk 18 van die Slawiese Life of Constantine, ’n Engelse vertaling
  5. ↑ http://www.carpatho-rusyn.org/spirit/cyril.htm
  6. ↑ * Mortimer Chambers, Barbara Hanawalt, Theodore Rabb, Isser Woloch, Raymond Grew. The Western Experience with Powerweb. Eighth Edition. McGraw-Hill Higher Education 2002. University of Michigan. p. 214. ISBN 9780072565447
    • Balkan Studies, Volume 22. Hidryma Meletōn Chersonēsou tou Haimou (Thessalonikē, Greece). The Institute, 1981. Original from the University of Michigan. p. 381
    • Loring M. Danforth. The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World. Princeton University Press, 1995. p. 49 ISBN 9780691043562.
    • Roland Herbert Bainton. Christianity: An American Heritage Book Series. Houghton Mifflin Harcourt, 2000. p. 156. ISBN 9780618056873
    • Johann Heinrich Kurtz, John Macpherson. Church History. Hodder and Stoughton, 1891. University of California. p. 431
  7. ↑ * Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2001–05, s.v. "Cyril and Methodius, Saints" "Greek missionaries, brothers, called Apostles to the Slavs and fathers of Slavonic literature."
    • Encyclopedia of World Cultures, David H. Levinson, 1991, p.239, s.v., "Social Science"
    • Eric M. Meyers, The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East, p.151, 1997
    • V.Bogdanovich, History of the ancient Serbian literature, Belgrade, 1980, p.119
    • Hastings, Adrian (1997). The construction of nationhood: ethnicity, religion, and nationalism. Cambridge: Cambridge University Press. p. 126. ISBN 0-521-62544-0.
  8. ↑ * Philip Lief Group. Saintly Support: A Prayer For Every Problem. Andrews McMeel Publishing, 2003. p. 37. ISBN 9780740733369
    • UNESCO Features: A Fortnightly Press Service. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization., 1984. University of Michigan
  9. ↑ The Lives of the Ninth-Century Popes (Liber Pontificalis)– Google Knihy. Books.google.cz. 1 Januarie 1995. ISBN 0-85323-479-5. Besoek op 24 Desember 2015.
  10. ↑ Vizantijskoje missionerstwo, Iwanof S.A., Iaziki slawianskoi koel'toeri, Moskou 2003, p. 147
  11. ↑ 11,0 11,1 Encyclopædia Britannica, Cyril and Methodius, Saints, O.Ed., 2008
  12. ↑ "Sv. Gorazd a spoločníci" [St. Gorazd and his colleagues]. Franciscan Friars of Slovakia (in Slowaaks). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Maart 2018. Besoek op 27 Augustus 2015.
  13. ↑ Житїе Меөодїя (Die Lewe van Methodius), hoofst. XVIII – available on-line
  14. ↑ Richard P. McBrien, Lives of the Popes, (HarperCollins, 2000), 144.
  15. ↑ Short Life of Cyril & Methodius. Translated by Ján Stanislav: Životy slovanských apoštolov Cyrila a Metoda v legendách a listoch. Turčiansky Sv. Martin: Matica slovenská, 1950, p. 88. (Slovak)
  16. ↑ Encyclopædia Britannica, Major alphabets of the world, Cyrillic and Glagolitic alphabets, 2008, Ou uitg.
  17. ↑ Paul Cubberley (1996) "The Slavic Alphabets"
  18. ↑ Daniels en Bright, reds. The World's Writing Systems. Oxford University Press. ISBN 0-19-507993-0

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Cyrillus_en_Methodius&oldid=2433722"