Bloemfontein-Suid (kiesafdeling)
Bloemfontein-Suid was 'n kiesafdeling van die Suid-Afrikaanse Volksraad vanaf die eerste algemene verkiesing op 15 September 1910 ná Uniewording op 31 Mei daardie jaar.
Geskiedenis van verteenwoordiging
[wysig | wysig bron]
Kol. Deneys Reitz was die verkose Volksraadslid vir Bloemfontein-Suid van Maart tot Desember 1920.
Ná die oorlog tree kolonel Reitz tot die politiek toe as ondersteuner van genl. Smuts se Suid-Afrikaanse Party en haal in die algemene verkiesing van 1920 die paal in Bloemfontein-Suid. Hy word so Unie-Volksraadslid toe hy dr. Colin Steyn, eweneens 'n seun van 'n oud-Vrystaatse president, te wete M.T. Steyn, van die Nasionale Party met 101 stemme verslaan. Dit was al Vrystaatse setel wat die regering kon wen omdat dié provinsie redelik bankvas agter die Nasionale Party se leier en stigter, genl. J.B.M. Hertzog, gestaan het.
Op 3 Augustus 1920 kom hulle in dieselfde kiesafdeling in 'n tussenverkiesing teen mekaar te staan. (Dis nie bekend hoekom nie, tensy Steyn die uitslag suksesvol betwis het.) Reitz wen weer, dié keer met 'n meerderheid van 141.
In die algemene verkiesing van 1921, wat genl. Smuts wou gebruik om sy posisie in die Volksraad te versterk ná die Unionisteparty by sy Suid-Afrikaanse Party ingelyf is, kom Reitz en Steyn weer in Bloemfontein-Suid teen mekaar te staan. Steyn kry 1 189 stemme en Reitz 1 142 vir 'n skrale meerderheid vir die Nasionale Party van 47. Dr. Steyn het in sowel die Bloemfonteinse setel as Vredefort gestaan en albei gewen. Hy verkies egter om Bloemfontein-Suid te verteenwoordig, waarskynlik omdat hy wou keer dat die S.A.P. 'n tussenverkiesing in die hoofstad wen en so weer 'n houvas in die Vrystaat kry, want in die algemene verkiesing het die N.P. weer 16 uit die 17 setels gewen. Al uitsondering was Bloemfontein-Noord, waar die Arbeidersparty se Arthur Barlow met 316 stemme teen Die N.P. se J.W.G. Steyn gewen het.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Potgieter, D.J. (ed.) 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou).
- Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.
- Van Rooyen, Jan J. 1971. Ons politiek van naby. Kaapstad en Johannesburg: Tafelberg-Uitgewers Bpk.