Abadin Tadia Tjoessoep

The Coming of Sheik Joseph

Abadin Tadia Tjoessoep (3 Julie 1626 – 23 Mei 1699), meer algemeen bekend as Sheikh Yusuf of Sjeik Josef (sjeik Josef van Gowa), was 'n Indonesiese Moslem van adellike afkoms. Hy was ook bekend as Muhammad Yusuf al-Maqassari. In 1693 is hy verban na die Kaap die Goeie Hoop, Suid-Afrika, wat daartoe gelei het dat hy Islam in die Kaap gevestig het.

Vroeë en middellewe (Nusantara)

Josef is gebore as neef van die Sultan Alauddin van Gowa, vandag in Makassar, Indonesië. In 1644 het hy die Hajj na Mekka aangepak en etlike jare in Arabië deurgebring om onder verskeie vrome geleerdes te leer. Gedurende hierdie tydperk het die Nederlandse en Britse Oos-Indiese Maatskappye geveg om beheer oor die streek as gevolg van sy winsgewende handel in speserye en goud. Toe Sjeik Josef Arabië in 1664 verlaat het, is Makassar deur die Hollanders beset, en hy kon nie terugkeer huis toe nie. In plaas daarvan het hy na Bantam op die eiland Java gegaan, waar hy deur Sultan Ageng Tirtayasa verwelkom is. Ageng het vir Sjeik Josef die hand van een van sy dogters in die huwelik gegee en hom sy hoof godsdiensregter en persoonlike adviseur gemaak. Sjeik Josef het vir 16 jaar in Bantam gebly tot 1680, toe Ageng se seun, Pangeran Hajji, teen sy vader opgestaan het, moontlik op aandrang van die Nederlandse Oos-Indiese Kompanjie. Ageng het sy magte, insluitend Sjeik Josef, byeengeroep en Hajji in 1683 in sy vesting by Soerdesoeang beleër. Ageng is verslaan, maar het daarin geslaag om te ontsnap, saam met 'n gevolg van ongeveer 5 000, onder wie die 57-jarige Sjeik Josef. Ageng is later daardie jaar gevange geneem, maar Sjeik Josef het daarin geslaag om 'n tweede keer te ontsnap en het die weerstand voortgesit.

Ballingskap na die Kaap en totstandkoming van Islam

Sjeik Josef se graf in Macassar

Abadin Tadia Tjoessoep, illustrasie deur Achmad Fauzi in die boek The Story of Tuanta Salamaka.

In 1684 is Josef oorreed om oor te gee op die belofte van 'n kwytskelding, maar die Nederlanders het hul belofte verbreek en hom by die kasteel van Batavia gevange gehou. Met die vermoede dat hy sou probeer ontsnap, het die Nederlanders hom in September daardie jaar na Ceylon oorgeplaas, voordat hulle hom op 27 Junie 1693 met die skip Voetboeg na die Kaap verban het. Josef, saam met 49 volgelinge waaronder twee vroue, twee byvroue en twaalf kinders, is op 2 April 1694 deur goewerneur Simon van der Stel in die Kaap ontvang. Hulle is op die plaas Zandvliet, ver buite Kaapstad, gehuisves in 'n poging om sy invloed op die VOC se slawe tot die minimum te beperk. Die plan het egter misluk; Josef se nedersetting het gou 'n heiligdom vir slawe geword en dit was hier waar die eerste samehangende Islamitiese gemeenskap in Suid-Afrika tot stand gekom het. Van hier af is die boodskap van Islam aan die slawegemeenskap van Kaapstad versprei.

Sjeik Josef is op 23 Mei 1699 by Zandvliet oorlede. Daarna is die area rondom Zandvliet-plaas na sy geboorteplek herdoop na Macassar. Hy is begrawe op die heuwels van Faure, wat uitkyk oor Macassar.

Erfenis en eerbewyse

As eer aan Sjeik Josef is 'n heiligdom oor sy graf opgerig en tot vandag toe besoek Moslems in die gebied dit om hul eer te betoon.

Sjeik Josef is op 7 Augustus 1995 tot 'n nasionale held van Indonesië verklaar. Hy is ook postuum bekroon met die Orde van die Metgeselle van O. R. Tambo in Goud op 27 September 2005, vir sy bydrae tot die stryd teen kolonialisme.