Roemenië

România
Roemenië

Vlag Wapen
Volkslied: Deșteaptă-te, române! (Roemeens vir: "Waak op, Roemeniërs!")
Hoofstad	Boekarest 44°25′N 26°6′O
Grootste stad	Boekarest
Amptelike tale	Roemeens
Regering • President • Eerste minister	Unitêre semi-presidensiële grondwetlike republiek Klaus Iohannis Florin Cîțu
Onafhanklikheid Vorming • Prinsdom Wallachië • Prinsdom Moldowa • Prinsdom Transsilvanië • Verenigde Prinsdome • Onafhanklikheid van die Ottomaanse Ryk • Koninkryk Roemenië • Groot Unie • Volksrepubliek Roemenië • Sosialistiese grondwet • Roemeense Rewolusie • Huidige grondwet	1330 1346 1570 24 Januarie 1859 1877 / 1878 14 Maart 1881 1 Desember 1918 30 Desember 1947 21 Augustus 1965 16–27 Desember 1989 21 November 1991
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	238 397 km2  (81ste) 92 046 myl2 3
Bevolking  - 2020-skatting  - 2011-sensus  - Digtheid	19 317 984 (61ste) 20 121 641 84,4 / km2 (117de) 218,6 / myl2
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2020-skatting $584,852 miljard (40ste) $30 141 (54ste)
BBP (nominaal)  - Totaal  - Per capita	2020-skatting $248,624 miljard (46ste) $12 813 (57ste)
MOI (2018)	0,816 (52ste)  –  baie hoog
Gini (2017)	36 –  medium
Geldeenheid	Leu (RON)
Tydsone  - Somertyd	OET (UTC+2) OEST (UTC+3)
Internet-TLD	.ro
Skakelkode	+40

Roemenië (Roemeens: România, [romɨˈni.a], ) is 'n land in Sentraal- en Suidoos-Europa. Dit beslaan 'n oppervlakte van 238 397 km² en het 'n bevolking van 19 401 658 in 2019 gehad. Roemenië grens in die noordweste aan Hongarye, in die noordooste aan Moldowa, in die noorde aan Oekraïne, in die ooste aan die Swartsee, in die suide aan Bulgarye en in die suidweste aan Serwië. Die Romaanstalige Roemenië is omring deur Slawiestalige lande. Die hoofstad en grootste stad is Boekarest. Roemenië is ryk aan kultuur en natuurskoon. Die Donaurivier vloei in die Swartsee en vorm die Donaudelta, 'n Unesco-wêrelderfenisgebied weens sy biodiversiteit. Die Karpateberge oorheers die sentrum van die land.

Nasa-Satellietbeeld van Roemenië in Desember 2001

Die amptelike taal is Roemeens, 'n Romaanse taal. Die etniese samestelling van Roemenië is soos volg: 89% is Roemeens, 7% Hongaars, 3,5% Roma en die res bestaan uit 'n klein aantal Duitsers, Russe, Turke en Jode. 81% van die bevolking behoort aan die Roemeens-Ortodokse Kerk.

Roemenië het op 29 Maart 2004 'n lidland van die NAVO en op 1 Januarie 2007 'n lidland van die Europese Unie geword.

Roemenië beklee die 52ste plek in die menslike-ontwikkelingsindeks, en is 'n ontwikkelende land met 'n hoë-inkomste-ekonomie. Dit het die 45ste grootste ekonomie ter wêreld volgens nominale BBP, met 'n jaarlikse ekonomiese groeikoers van 3,5% in 2020.

Geografie

Kaart van Roemenië

Klimaatsones in Roemenië volgens die Köppen-klimaatklassifikasie

Cheile Turzii in die Roemeense Wes-Karpate (Apuseni)

Roemenië is in die sentrale en suidoostelike deel van Europa geleë en beslaan ’n oppervlakte van 238 397 km². Die Roemeense grense word deur hoofsaaklik twee riviere gevorm: die Donau in die suide en die Proet in die ooste.

Roemenië word in die noorde begrens deur Oekraïne, in die ooste deur Moldowa, Oekraïne en die Swartsee, in die suide deur Bulgarye, terwyl Serwië en Hongarye in die weste lê. Roemenië beslaan dele van die historiese gebiede Banat, Dasië, Dobroedja, Moldawië, Transsilvanië en Walachye. Die noordelike en sentrale deel van dié land word gekenmerk deur die Karpateberge of Karpate.

Roemenië het 'n gematigde klimaat van koue winters en warm somers. Die gemiddelde jaartemperatuur wissel van noord na suid tussen 7 en 11 °C. Die neerslag wissel baie. Dit reën min langs die kus, terwyl dit in die Karpate gemiddeld tot 1 400 mm per jaar reën.

Die land het ook 'n kusstrook aan die Swartsee (245 km). Kenmerkend vir die Roemeense landskap is die groot boog wat die Karpate maak, 'n middelgebergte uit die Tersiêr, en die heuwels en plato's, met laagvlaktes langs die groot riviere.

Tipies van die Karpate is die baie bergmassiewe wat deur riviervalleie van mekaar geskei word met 14 bergreekse wat hoogtes van meer as 2 000 m bereik waarvan Moldoveanu-piek die hoogste is teen 2 544 m.

Natuurlike en semi-natuurlike ekosisteme beslaan ongeveer 47% van die land se oppervlakte. Daar is bykans 10 000 km² (ongeveer 5% van die totale oppervlakte) se beskermde gebiede in Roemenië wat bestaan uit 13 nasionale parke en drie biosfeerreservate.

Roemenië het een van die grootste dele van die ongerepte woud in Europa (byna 27% van sy grondgebied). Ongeveer 3 700 plantspesies is in die land geïdentifiseer (23 is as natuurlike monumente verklaar, 74 uitgesterf, 39 bedreig, 171 kwesbaar en 1 253 skaars).

Die fauna van Roemenië bestaan uit 33 792 diersoorte (33 085 ongewerweldes en 707 gewerweldes. Daar is byna 400 unieke soorte soogdiere, voëls, reptiele en amfibieë, insluitend ongeveer 50% van Europa se bruinbere (Rusland uitgesluit) en 20% van die wolwe.

Die Donaurivier vloei in die Swartsee en vorm die Donaudelta, wat die tweede grootste en bes bewaarde delta in Europa is, 'n biosfeerreservaat en wêrelderfenisgebied weens sy biodiversiteit. Die Donaudelta is die grootste aaneenlopende moerasland in Europa (5 800 km²), en ondersteun 1 688 verskillende plantspesies. Byna al die Roemeense riviere mond uiteindelik in die Donau uit, deels via die Tisza, waarin die Mures- en Somesriviere dreineer wat in die berge ontspring. Die riviere suid van die Transsilvaanse Alpe, die Jiu, Arges, Prahova en Ialomita mond direk in die Donau uit.

Die Oltetrivier ontspring in die middel van die Karpate en vloei deur die Transsilvaanse Alpe. Die Siret en Proet word uit die oostelike deel van die Karpate en uit die Moldawiese hoogvlakte gevoed. Daar is baie mere langs die Donau en lagunes langs die kuslyn. Dit is moeilik om die rivierstelsel se watervlak te beheer en oorstromings kom voor. 'n Ander natuurverskynsel wat Roemenië nou en dan teister is aardbewings.

Roemeense kuslyn

Daar is geen natuurlike hawens aan die Roemeense kuslyn nie. Die enigste hawe vir groot skepe is Constanța, na die Oekraïense hawe Odessa, die grootste hawe langs die Swartsee. Die Donaurivier se delta ondervind in die somer subtropiese klimaatstoestande terwyl die binneland van Roemenië 'n kontinentale klimaat het.

Gevolglik is die somers in die binneland uiters warm en die winters baie koud. Uiteenlopende soorte diere en voëls, onder meer pelikane, tropiese voëls, bere, wolwe, takbokke en rooikatte kom in die land voor. Daar is soms baie sterk winde in die berge; een van die kwaaiste winterwinde is die noordelike Crivat, wat dikwels groot skade aan oeste aanrig.

Geskiedenis

Dasiërs en Romeine

Sarmizegetusa was die hoofstad en die militêre, religieuse en politieke sentrum van Dacië.

In 513 v.C. is verskeie stamme van die Getes noord van die Donau verslaan deur die Persiese keiser Darius die Grote in sy veldtog teen die Skithiërs (Herodotus IV.93). Die Getes, net soos die Dasiërs wat in dieselfde omgewing gewoon het, was 'n Thrakiese volk. Sommige sien die Geto-Dasiërs as 'n enkellopende volk. Ná 'n halwe millennium is die Geto-Daciërs onder leiding van Decebalus verslaan deur die Romeinse Ryk onder leiding van keiser Trajanus. Hy het twee veldtogte tussen 101 en 106 n.C. nodig gehad om hulle te verslaan. Die gebied het die status gekry van 'n Romeinse provinsie met die naam Dacia (Dacia Traiana). Trajanus se Kolom op die forum in Rome is in herinnering aan hierdie oorwinning opgerig. Dacië het 'n hoogtepunt bereik tydens die regering van Boerebista omstreeks 80 v.C.

Die Romeine het 'n georganiseerde kolonisasiebeleid gevolg en die inwoners van die provinsie het 'n lang tydperk van vrede en voorspoed in die tweede eeu geniet. Geleerdes wat die Daco-Romeinse kontinuïteitsteorie aanvaar – een van die belangrikste teorieë oor die oorsprong van die Roemeniërs – sê dat die saamwoon van die inheemse Dasiërs en die Romeinse koloniste in Romeinse Dacia die eerste fase van die Roemene se etnogenese was. Die Gotiese en Karpatiese invalle tussen 238–269 (vanaf die begin van die Romeinse krisis van die derde eeu tot die Slag van Naissus) het die Romeinse Ryk uiteindelik gedwing om afstand te doen van Dacia.

Ná die Romeinse heerskappy

Kaart van die Roemene se etnogese

Tussen 271 en 275 verlaat die Romeine die voormalige Dacia, waar die Gote binnegeval het. Hulle het daar gewoon tot die vierde eeu saam met die plaaslike bevolking. Toe kom 'n nomadiese volk, die Hunne. Die Gepiede en die Aware het tot in die agtste eeu in Transsilvanië regeer, toe die Bulgare Dacia by hul ryk gevoeg het en dit tot 1018 regeer het.

Transsilvanië was Hongaars vanaf die stigting van die Hongaarse Koninkryk in die tiende of elfde eeu tot die sestiende eeu; toe word die prinsdom Transsilvanië gevorm. Maar weens die verwoesting en finansiële las is die plaaslike bevolking nie deur die migrante geraak in hul lewenswyse en hul kultuur nie. Die Pechenegs, Cumans en Uzen was ook op Roemeense terrein, soos dit blyk uit argeologiese opgrawings. Die Roemeense owerhede Walachye (deur Basarab I) en Moldawië (deur die Maramureșaan Dragoș) is tussen die dertiende en veertiende eeu gestig. In die Middeleeue het die Roemene in twee verskillende en onafhanklike Roemeense owerhede gewoon: Walachye (Roemeens: Țara Românească – Roemeense Land) en Moldawië (Roemeens: Moldova), maar ook in die Hongaarse Transsilvanië.

Laat Middeleeue

Die drie prinsdomme is deur die Karpate van mekaar geskei: Moldowa (rooi), Walachye (blou), Transsilvanië (geel)

In 1475 verslaan Stefan die Grote van Moldawië (Ștefan cel Mare) die Turke in die Slag van Vaslui. Ander heersers in die vyftiende eeu soos Vlad die Deurboorder (Vlad Țepeș, ook bekend as Vlad Dracula, heerser van Walachye) en Johannes Hunyadi (Iancu de Hunedoara, heerser van Transsilvanië) het ook teen die Turke geveg. Ondanks die oorwinnings in die vyftiende eeu het Walachye en Moldawië aan die einde van die vyftiende, vroeë sestiende eeu (1476 – Walachye, 1514 – Moldawië) onder die susereiniteit van die Ottomaanse Ryk gekom. Soos vasalstate, het hulle volledige interne outonomie en 'n sekere eksterne onafhanklikheid gehad, wat hulle aan die einde van die agtiende eeu heeltemal verloor het. In 1812 het die Russiese Ryk die oostelike helfte van Moldawië geannekseer (hoewel Moldawië dit gedeeltelik herwin het na die Verdrag van Parys in 1856). In 1775 het die Keiserryk Oostenryk die noordelike deel van Boekowina (Noord-Moldawië) geannekseer en die Ottomaanse Ryk het die suidoostelike deel van Moldawië, die Boedzjak (Roemeens: Bugeac), geannekseer.

Een van die grootste Hongaarse konings, Matthias Corvinus (in Roemeens bekend as Matei Corvin, heerser tussen 1458–1490 – sy vader was 'n Roemeen), is in Transsilvanië gebore en is volgens Roemeense bewerings 'n Roemeen vanweë sy Roemeense vader, Johannes Hunyadi (Roemeens: Iancu de Hunedoara), terwyl die Hongare beweer hy is 'n Hongaar vanweë sy Hongaarse moeder. Later in 1541 het Transsilvanië amptelik 'n multi-etniese vorstedom geword, onder toesig van die Ottomaanse Ryk na die Slag van Mohács.

Vroegmoderne Roemenië

Prins Michael die Dappere regeer oor die drie middeleeuse vorstedomme Walachye, Moldawië en Transsilvanië.

Michael die Dappere (Roemeens: Mihai Viteazul) (1558 – 9 Augustus 1601) was heerser van Walachye (1593–1601), van Transsilvanië (1599–1600) en van Moldawië (1600). Tydens sy regeringstydperk is sy drie vorstedomme, wat grotendeels deur Roemene bewoon is, vir die eerste keer deur een monarg bestuur. Hy word beskou as een van Roemenië se nasionale helde.

Aan die einde van die agtiende eeu verower die Keiserryk Oostenryk Transsilvanië. Tydens die Oostenryks-Hongaarse dubbele monargie (1867–1918) is die Roemeense in Transsilvanië onderdruk deur die beleid van die "magyarisering" van die Hongaarse regering.

Na eeue van Ottomaanse heerskappy in Moldawië en Walachye, het die Roemeense ook daar toenemend onderdruk begin voel. In 1848 het daar byvoorbeeld 'n nasionalistiese rewolusie in Walachye begin onder leiding van Tudor Vladimirescu, wat egter wreed verpletter is. Walachye het onder die Ottomaanse bewind gebly.

Van die Verenigde Prinsdom na die Koninkryk Roemenië

Ontwikkeling van Roemenië se grondgebied sedert 1859

Opening in Boekarest van die eerste Wetgewende Vergadering van die Verenigde Prinsdomme van Roemenië

Koning Carol I van Roemenië met sy neef koning Ferdinand I van Roemenië en groot-neef koning Carol II van Roemenië.

Koninkryk Roemenië na die Eerste Wêreldoorlog en in oranje die Moldawiese ASSR

Walachye en Moldawië het in 1859 hul onafhanklikheid van die Turke verklaar en verkies dieselfde monarg (Domnitor), Alexander Johan Cuza (Roemeens: Alexandru Ioan Cuza), maar is nie deur Frans Josef I van Oostenryk erken nie. Sultan Abdülaziz het hierdie staat op 23 Desember 1861 erken, waarna Moldawië en Walachye op 24 Januarie 1862 formeel een geword het as Verenigde Prinsdom Roemenië, ook Klein Roemenië genoem, met Boekarest as hoofstad.

Cuza se toenemende outoritarisme het gelei tot sy ondergang in 1866 deur 'n groot koalisie van konserwatiewe en liberale radikale.

Op 26 Maart 1866 word Karel van Hohenzollern-Sigmaringen deur die regering verkies as die nuwe monarg (Domnitor) van die land. Deur die verteenwoordiger van 'n erkende dinastie (Hohenzollern-Sigmaringen) aan die bewind te bring, het hulle gehoop om, soos die Grieke, die omliggende state wat tot dusver die gewoonte gehad het om die Roemeense gebied te oorheers, te balanseer. Rusland het al afsonderlike neigings in Moldawië luid en duidelik ondersteun deur demonstrasies in Iasi, die hoofstad van die destydse provinsie Moldawië, te reël. Op 10 Mei 1881 word Karl gekroon as die eerste koning ('rege') van Roemenië en Carol I.

Tydens die Russies-Turkse oorlog tussen 1877–1878 het Roemenië aan die Russiese kant geveg; in 1878 is die onafhanklike staat Roemenië amptelik deur die Groot Moondheid erken tydens die Kongres van Berlyn. In ruil vir die afstaan van die drie suidelike distrikte Bessarabië aan Rusland, wat ná die Krimoorlog in 1852 deur Moldawië herwin is, het Roemenië die Dobruja ontvang. In 1881 is die Prinsdom Roemenië ontbind en het 'n nuwe koninkryk sy plek ingeneem; Prins Carol I is gekroon as koning van Roemenië.

Tydens die Tweede Balkanoorlog in 1913 het Roemenië die suidelike Dobruja van Bulgarye verkry deur die Verdrag van Boekarest.

Na twee jaar van neutraliteit in die Eerste Wêreldoorlog het Roemenië oorlog teen die Sentrale Moondhede verklaar. Die Roemeense veldtog het in rampe vir Roemenië geëindig; die Sentraal Moondhede het 'n groot deel van die land beset en binne vier maande 'n groot deel van die Roemeense leër vernietig. Ná die oorlog het die Russiese Ryk en Oostenryk-Hongarye geval, waarna Bessarabia (1917), Bukovina en Transsilvanië (1918) tot die Roemeense koninkryk gevoeg is. Die Hongaarse-Roemeense oorlog is gevoer tussen Hongarye en Roemenië van 13 November 1918 tot 3 Augustus 1919. Die Roemeense leër het groot dele van Hongarye, waaronder Boedapest, beset tot 28 Maart 1920, toe die Entente-magte die Roemeense oortuig het om uiteindelik terug te trek na die afbakeningslyne. Die Verdrag van Trianon in 1920 het verseker dat die streke Banaat, Crișana en Maramureș ook by Roemenië gevoeg word. Die nuwe Roemenië sou grens aan Joego-Slawië, Hongarye, Tsjeggo-Slowakye, Pole (Stanisławów), die Sowjetunie en Bulgarye.

Op 15 Oktober 1922 word koning Ferdinand (die neef van Carol I, die koning van Roemenië sedert 1914) gekroon as die koning van die volledige Roemenië in Alba Iulia, in die hartjie van Transsilvanië.

Roemenië tydens die Tweede Wêreldoorlog

Kaart van Roemenië in 1941

Net voor die Tweede Wêreldoorlog in 1939 is Roemenië die grootste olieverskaffer van Nazi-Duitsland. In 1940 het Ion Antonescu met 'n staatsgreep aan die mag gekom. Antonescu het toe as 'n diktator opgetree en met die Ystergarde, 'n fascistiese groep, saamgewerk.

Noord-Transsilvanië is deur die Tweede Weense Toekenningsverdrag aan Hongarye oorhandig. In 1940 is die noorde van Boekowina, Bessarabië en die suide van die Dobruja deur Russiese en Bulgaarse troepe beset. Karel II het dieselfde jaar in paniek bedank en is opgevolg deur die jong Michael. Die regering het hulp gesoek en uiteindelik in lyn gekom met Nazi-Duitsland, Italië, Hongarye en Bulgarye, en Roemenië verklaar dus oorlog teen die Russe en die Geallieerdes. In die voetspore van die Duitsers het Roemenië ná Operasie Barbarossa, gelei deur generaal Ion Antonescu, Bessarabië en Noord-Boekowina van die Sowjetunie verower. Roemenië het die gebied Transnistrië, deel van wat tans Moldawië is, van Nazi-Duitsland ontvang.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog het die regime van Antonescu, wat met Nazi-Duitsland saamgewerk het, 'n rol in die Holocaust gespeel; die regime het baie Jode en in 'n mindere mate ook Roma onderdruk en vermoor. Volgens 'n vrye verslag van 'n kommissie uit 2004 wat namens die oudpresident Ion Iliescu uitgereik is, was die Roemeense outoriteite een van die belangrikste daders in die beplanning en uitvoering van die moord aan 280 000 tot 380 000 Jode, veral in die oostelike gebiede van Roemenië.

Aan die einde van die oorlog in 1944 het die Rooi Leër Roemenië binnegedring. Koning Michael het die diktatuur van Antonescu beëindig en oorlog aan Duitsland verklaard, maar die Konferensie van Parys van 1947 het geen bydra van Roemenië in die nederlaag van Nazi-Duitsland erken nie.

Ná die Tweede Wêreldoorlog

Roemenië het gedurende die Roemeense betogings in 2017/19 groot golwe van betogings teen regterlike hervormings beleef

Terwyl die Rooi Leër se troepe in die land gestasioneer was, is in 1946 verkiesings gehou. Die kommuniste het 80% van die stemme gekry, maar dit was die gevolg van stemmanipulasie. Koning Michael moes weens druk van die kommuniste (en die Rooi Leër) van sy troon afstand doen. Hy het die land verlaat, wat dadelik tot 'n volksrepubliek verklaar is. Die kommunis Gheorghe Gheorghiu-Dej het aan bewind gekom.

Roemenië was tot 1958 'n kommunistiese staat onder die direkte militêre en ekonomiese bewind van die Sowjetunie. Gedurende hierdie periode is die skaars hulpbronne wat Roemenië ná die Tweede Wêreldoorlog nog gehad het, deur die Russe geplunder, nadat 'n verdrag daaroor gesluit is. Die "SovRom", gemengde Sowjet-Roemeense maatskappye, moes vir die skade wat die Russe tydens die Tweede Wêreldoorlog gely het, vergoed, benewens die "ruim" vergoeding aan die Sowjetunie. Gedurende hierdie tydperk is meer as twee miljoen mense dikwels arbitrêr gevange geneem, dikwels om beweerde politieke, ekonomiese of ander redes. Daar was honderdduisende moorde, marteling en misbruik van politieke teenstanders en gewone burgers. Minstens 200 000 mense het tussen 1948 en 1964 hul lewens verloor as gevolg van kommunistiese uitbreiding in Roemenië.

Sedert 1960 het die Roemeense leiers hulle begin distansieer van die Sowjetunie en hul eie binnelandse en buitelandse beleid gehandhaaf. Roemenië bly egter binne die Sowjetse invloedsfeer. Die ekonomie groei gedurende die tydperk. In 1980 beleef die land 'n insinking en ly sommige Roemene honger.

In 1989 rebelleer die Roemene teen die diktator Nicolae Ceausescu en die kommunistiese regering. Sedert 1990 is Roemenië 'n demokrasie.

Bevolking

Religie

Die kerk Manastirea Putna

Roemenië is 'n sekulêre staat en het geen staatsgodsdiens nie. Die 2011-sensus toon dat 'n oorweldigende meerderheid van die bevolking hulself as Christene identifiseer: Ortodokse Christene (81%), Protestante (6,2%), Rooms-Katolieke (4,3%) en Griekse Katolieke (0,8%).

Tale

Verspreiding van etniese groepe in Roemenië volgens die 2011-sensus

Volgens die Roemeense grondwet is Roemeens (limba română) die ampstaal van Roemenië. Dit is die belangrikste taal in die land en word deur sowat 89,5 persent van die bevolking gepraat. Hongaars (6,6 persent) en Romanes (2,5 persent) is tans die belangrikste minderheidstale. Onder meer as gevolg van die emigrasie na Duitsland het die Duitse taal se aandeel tot sowat 0,3 persent gedaal. Daar is 'n klein Poolssprekende minderheid in die Boekowina, terwyl in die Banat en die noordweste van Transsilvanië ook Slowaaks gepraat word. Ander minderheidstale is Oekraïens (0,3 persent, in die Boekowina en Maramoeresj), Turks (0,2 persent, Dobroedsja, Russies (0,2 persent, veral in die Donaudelta), Tartaars (0,1 persent, Dobroedsja) en kleiner tale (0,3 persent). Die aandeel Roemeenssprekendes neem geleidelik toe.

Kultuur

George Enescu, die bekendste Roemeense komponis van klassieke musiek.

Mihai Eminescu, die bekendste Roemeense digter.

Roemenië het 'n vooruitstrewende en diverse kultuur, wat onder meer in argitektuur en artefakte weerspieël word.

Roemene is baie trots op hul ontdekkings en uitvindings. Sommige uitvindings en ontdekkings van die Roemene is die Coandă-effek (Henri Coandă was die "vader" van die moderne vegvliegtuie met 'n straalenjin), insulien (deur Nicolae Paulescu) en die vulpen (deur Petrache Poenaru).

Roemeense literatuur het onlangs 'n bietjie bekendheid verwerf buite die grense van Roemenië (meestal deur vertalings in Duits, Frans en Engels). Sommige moderne Roemeense skrywers het baie gewild geword in Duitsland, Frankryk en Italië, waaronder Eugen Ionescu, Emil Cioran, Mircea Eliade, Mircea Cărtărescu en Linda Maria Baros.

Die ouer klassieke skrywers van die Roemeense literatuur en die Roemeense poësie het ook bekend geword buite Roemenië. Tradisioneel waardeer Roemene poësie meer as Roemeense prosa. Mihai Eminescu, 'n 19de-eeuse digter, is nog steeds baie gewild in Roemenië, en is ook die "beste Roemeense digter van alle tye" genoem. Die rewolusionêre jaar van 1848 het sy weerklank in die drie vorstedomme gehad, wat gelei het tot die opkoms van 'n nuwe elite in die middel van die negentiende eeu: Mihail Kogălniceanu (skrywer, politikus en die eerste premier van die verenigde Roemenië), Vasile Alecsandri (politikus, dramaturg en digter), Andrei Mureșanu (publisis en skrywer van die Roemeense volkslied) en Nicolae Bălcescu (historikus, skrywer en rewolusionêr).

Die komposisies van George Enescu is onder die Roemene bekend. Baie beskou Enescu as hul belangrikste musikant. Die simfonieorkes van Boekarest is genoem na Enescu.

Sport

Die Roemeense nasionale rugbyspan nadat hulle in 2016 die Pershing-trofee ingepalm het

Die Roemeense nasionale sokkerspan in 2014

Oină word as nasionale sport van Roemenië beskou en is verwant aan bofbal/sagtebal en krieket. Sokker is die gewildste sportsoort in Roemenië en die Roemeense nasionale sokkerspan het tot dusver sewe keer aan die FIFA Sokker-Wêreldbeker deelgeneem. Hulle het hul beste prestasie tydens die 1990's opgelewer en tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1994 die kwarteindrondte bereik.

Ander gewilde sportsoorte sluit in tennis, handbal, basketbal en rugby. Die Roemeense nasionale rugbyspan het tot dusver vir byna elke Rugbywêreldbeker gekwalifiseer, maar nog nie tot die uitklopfase deurgedring nie. Roemenië is, saam met België en Spanje, nadat hulle tydens die kwalifisering vir die Rugbywêreldbeker 2019 ongeskikte spelers ingespan het, vir elke wedstryd met hierdie spelers met puntaftrekking beboet.

Vervolgens kon die drie spanne nie vir die 2019-toernooi kwalifiseer nie; vir Roemenië die enigste toernooi tot dusver wat hulle misgeloop het. Hulle behoort tot die sterkste Europese spanne buite die Sesnasies-toernooi en staan bekend as "die Eike" (Stejarii). Roemenië ding in die Europese Nasiesbeker met ander opkomende rugbyspanne mee. Sedert 2002 ding Georgië en Roemenië om die Antimbeker mee; dié beker is na die Metropolis van Moentenië en Dobroedja van die Roemeens-Ortodokse Kerk, die Georgiër Antim Iverianul, genoem. Sedert 2021 ding Rusland en Roemenië om die Kiseleffbeker mee; dié beker is genoem na die hertog Pawel Kiseleff, 'n Rus wat die eerste grondwette van beide Wallachië en Moldawië (hedendaagse Roemenië en Moldowa) beïnvloed het.

Bronnelys

• (en) "Romania". Encyclopædia Britannica. 11 Oktober 2016. Besoek op 27 Desember 2020.
• (en) "Romania". Central Intelligence Agency. Besoek op 27 Desember 2020.
• (af) Kennis, 1980, ISBN 0-7981-0826-6, volume 4, bl. 661
• (af) Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-65-6, volume 24, bl. 37

Eksterne skakels

• (en) Toerisme-inligting oor Roemenië op Wikivoyage
• (ro) Amptelike webwerf van die Roemeense president
• (ro) Amptelike webwerf van die Roemeense parlement