მადრიდი

მადრიდი
შილა	გერბი
ქიანა	ესპანეთი
რეგიონი	მადრიდიშ ავტონომიური გოართოიანაფა
პროვინცია	მადრიდი
კოორდ.	40°23′00″ ოორ. გ. 3°43′00″ ბჟად. გ. /
ალკალდე	მანუელა კარმენა
დირსხუ	IX ოშწანურა
ფართობი	605,77 კმ²
ცენტრიშ სიმაღალა	667 მ
ოფიციალური ნინა	ესპანური
მახორობა	3 165 541 კოჩი (2016)
მეჭედალა	8653,5 კოჩი/კმ²
აგლომერაცია	5 225,14
ერუანული; აკოდგინალუა	ესპანარეფი
ორწუმობური; აკოდგინალუა	კათოლიკეფი
ეთნოქორონიმი	მადრიდარი, მადრიდარეფი
ბორჯიშ ორტყაფუ	UTC+1, ზარხულს UTC+2
ტელ. კოდი	+34 91
ოფოსტე ინდექსი	28001-28080
ოფიციალური ვებ-ხასჷლა	www.madrid.es
	მადრიდი

მადრიდი (ესპანურო Madrid) — ესპანეთიშ ნანანოღა, მადრიდიშ ავტონომიური ართურიშ ადმინისტრაციული ცენტრი. ქიანაშ უშხუაში ეკონომიკური, კულტურული დო პოლიტიკური ცენტრი.

ნოღას ოხორანს 3,3 მილიონი მახორუ^[1] მადრიდიშ მეტროპოლიას გვალო ოხორანს 6.271 მილიონი ადამიერი.^[2] ნოღა სიდიდათ მასუმა რე ევროპაშ რსხუს ლონდონიშ დო ბერლინიშ უკული დო მუშ მეტროპოლიაშ ფართობით რე მასუმა ლონდონიშ დო პარიზიშ უკული. ნოღაშ დართობი რე 604.3 კმ².

ნოღაშ ისტორია

გინოჩამათ, ნოღა ტიბერინიშ (წყარმალუ ტიბრიშ ღორონთი) სქიქ, ანტიკურ გერგეზ ოკნიქ გაჭყჷ. წყარმალუ მანსანარესიშ წყარპიჯის დუდშე მანტუაშ ჯიხასიმანგარაქ იჸუ ეგაფილქ. ართ ვერსიათ, მადრიდიშ ჯოხოდვალა ელტური მაგერითიშე მოურს — დიდი ხინჯი (არაბეფიშ პერიოდიშ უკული დამახინჯებული ფორმა მაჯირითი). ნოღაქ იჸუ ეგაფილქ მუში ჯოხოდვალაშ ჯიხაზურგაშ მუკი-მუკის, ნამუთ მაართათ 932 წანას იშინუაფუ. 1083 წანაშო ნოღა ალფონს IV-ქ გეჭოფუ. 1561 წანას ნოღა ფილიპე II-ქ ქიანაშ ნანანოღათ გინაშქუ. ოშწანურეფიშ მალობას თაქ ესპანარეფი დო არაბეფი ოხორანდეს ართიანიშ ხასლას. მინ ოლჷმუდეს ართიანს, მინ შვიდობიანო ოხორანდეს. ნოღაშ ინტენსიური გოვითარაფაშ პერიოდო მერჩქინელი რე 1570-1670 წანეფი. XVI ოშწანურაშ დალიერს ნოღას 50 ვითოში ადამიერი ოხორანდჷ, კარლ V ჰაბსბურგიშ ბორჯის — მაჟირა თიზმა. 1734 წანას, ფილიპე V-შ ბორჯის დიჭყჷ ალკასარიშ დოხორეშ აბანს ახალი ომაფე დოხორეშ — პალასიო რეალიშ კიდანჯალაქ. მაფა კარლ III-შ უკული მადრიდი თახმი ევროპული ნოღა რე. მაფაშ ზოჯუათ მოჭანაფილქ იჸუეს თიჯგურა არქიტექტორეფქ, მუჭომეფით რდეს საბატინი, მარკე, ვენტურა როდრიგესი, ხუან დე ვილიანუზვა დო შხვეფი. მადრიდიქ ნეოკლასიკური ანგარია ქიმიღჷ. თეშ უმკუჯინუო, ნოღაშ მახორობაქ მორკება ქჷდიჭყჷ. 1808 წანას ნოღა გეჭოფეს ნაპოლეონ ბონაპარტეშ ჯარეფქ. დიაფალ იზაბელაშ ბორჯის ნოღაქ დიდ სიჩქარათ მირდჷ, თეშ გეშა ნოღაშ გალუანიშ არძა ოზეშხიბაშ გილანწყჷმაქ იჸუ ოხვილურქ. ნოღაშ სერიოზულ გინოქიმინუაქ მოხვადჷ 20-21 ოშწანურეფს.

1975 წანას, ფრანკოშ ღურაშ უკული, ქიანას ბურბონეფიშ მასუმა რესტავრაციაქ მოხვადჷ დო ომაფე ხვისტაშა ეშელჷ თეჟამიშ მამართვალ ხუან კარლოს I-ქ.

ეკონომიკა

ინდუსტრიული ცენტრეფიშ ნოღაშგალე გიშაღალაშ უმკუჯინუო, მადრიდი ბარსელონაშ უკული მაჟირა აბანს რე ესპანეთის ეკონომიკური შანულობათ. ბოლო ხანეფს მირდჷ აეროპორტ ბარახასიშ როლქ ნოღაშ ეკონომიკაშ გოვითარაფას. დიდი სიჩქარათ მეურს რკინაშშარაშ გოფართაფაშ სამუშეფი. მადრიდი, მუჭოთ თელი ესპანეთი, ევროპას ახალი ტექნოლოგიეფიშ წარმებაშენ კჷნოსქილადირი რე. ნოღასგალე მუდგაზმარენი ავტოქარხანა რე.

ტრანსპორტი

ნოღას რე პავტობუსე მარშრუტეფიშ რშვილი დო 1919 წანაშე მოქმედენს მეტროპოლიტენი, მუთ ბოლო წანეფს აქტიურო ივითარებუ დო ნოღაშ ღოზის მაჟირა ორკალე ღოზით ობჟათეშ განშე დვალირ ორეწუე რაიონეფწკჷმა მიორსხუანს. მადრიდიშ მეტროპოლიტენი ევროპას მასუმა რე ღოზეფიშ სიგინძათ ლონდონიშ (415) დო მოსკოვიშ (288 კმ) მეტროეფიშ უკული. თეჟამო, მადრიდიშ მეტროშ გეძინათ შილებე იკოროცხას ალმახანურ ტრამვაიშ ღოზიქ.

ნოღაშ ოორუე-ბჟაეიოლშე იდვალუაფუ ბარახასიშ ოერეფოშქარე აეროპორტი 4 ტერმინალით. აეროპორტი ირ წანას აინალს 40 მილიონ მეშარეს დო ევროპაშ 20 არძაშე შხუ აეროპორტეფ შქას ისახელებუ.