Ottoman Literature

On altıncı yüzyıl, Klasik Türk Edebiyatımızın sanat anlayışı, şiir zevki ve biçim güzelliği bakımından doruk noktasına ulaştığı dönemdir. Klasik Türk Edebiyatının on altıncı yüzyılda yaşamış en önemli şairi kabul edilen ve devrinin Sultanüş'şuâra'sı (şairler sultanı) olarak anılan Baki, gazellerinde ideal sevgilinin öngörülen güzellik unsurlarını en iyi biçimde yansıtmıştır. Bu dönemde yaşamış devrinin şairler sultanı Baki, ideal sevgilinin tüm özelliklerini içinde barındıran gazelleriyle ününü günümüze kadar taşımış ve adından söz ettirmiştir. Bilindiği üzere bu dönemde mazmun adı verilen kalıplaşmış söz ve anlatımlar şairler tarafından sıkça kullanılarak şiir zevkinin en üst seviyeye ulaştığı şiirler yazılmıştır. Mazmunun edebiyatımızdaki terim anlamı "bir şeyin, özelliklerini çağrıştıracak kelime grupları içinde gizlemek" tir. Öyle ki şairler, şiirlerinde sıkça mazmun kullanmışlar ve şiirlerinin anlamlarını mümkün olduğunca kapalı ve sanatlı kılmaya çalışmışlardır. Baki de, on altıncı yüzyıl Klasik Türk Edebiyatımızda mazmunları kendisine has üslubuyla kullanmıştır. Kapalı anlam içeren beyitlerinde bütün güzelliğinden çok, parça güzelliğine önem vererek Klasik Türk Edebiyatımızın şiir anlayışını sürdürmüştür. Klasik Türk Edebiyatımızda ideal sevgili çeşitli isimler ve sıfatlarla adlandırılır. Sevgili; zalim oluşu, vefa göstermemesi, acımasızlığı ve taş gönüllü olmasıyla dile getirilir. Âşık, yine de bir gün olsun onu sevmekten vazgeçmez ve her fırsatta bu acımasızlığın devam etmesini ister. Bakinin beyitlerinde en çok kullandığı mazmunlardan biri olan zülf, sevgilinin en önemli güzellik unsurlarından biri olan saç için kullanılmıştır. Saç, âşığı sevgiliye bağlayan ve onu çok fazla etkileyen bir özelliğe sahiptir. Saçlar, âşığı cezbeden aynı zamanda da eziyet eden özellikleriyle karşımıza çıkar. Âşıklar için saçlar yakalanmaktan, bağlanmaktan kaçılamayacak bir güzelliktedir. Âşıkların hem saça bağlanmak istedikleri hem de bağlanmaktan dolayı şikâyet ettikleri görülür. Klasik Türk Edebiyatımızda saç, şekli itibariyle çembere, çevgâna, zincire, uzunluğu ve parlaklığı dolayısıyla yılana ve kemende, siyah rengiyle de geceye, karanlığa ve gölgeye benzetilmiştir. Bu yazımda Baki'nin gazellerindeki beyitlerde geçen zülf mazmununun şeklini, uzunluğunu, parlaklığını ve rengini benzetilme bakımından inceleyeceğim.

Türk edebiyatında ilk dönemlerde sözlü anlatım biçimlerinin örnekleri olarak karşımıza çıkan destan, efsane, masal ve hikâye gibi edebî türlerden bazıları, sonraki dönemlerde yazılı forma kavuşarak günümüze kadar ulaşmıştır. Sözlü ve yazılı olarak ele alınan bu eserler, meddah, müellif veya müstensihler vasıtasıyla nesilden nesile aktarılmıştır. Daha çok din, tarih, ahlak, gelenek ve sosyal hayatı anlatma ve öğretme gayretiyle oluşturulan bu eserler, geniş bir kitleye hitap ettiği için olabildiğince sade bir üslupla anlatılmıştır/yazılmıştır. Öğreticiliğinin yanı sıra edebî zevke de hitap eden bu eserler, bir bakıma bağlı bulunduğu topluluğun kültür belleği konumundadır. Bu eserler arasında yer alan hikâyeler, içeriğine ve işleniş amacına uygun olarak gazavat-nâme, menakıb-nâme veya genel anlamda hikâye başlıklarını alır. Asırlardan beri anlatılagelen bu hikâyeler, tarihî olay ve şahsiyetleri konu

In this blog post, I explore items within the British Library's Turkish and Turkic Collections connected to the Dukagjini family of norther Albania. I focus specifically on the content and provenance of manuscripts containing poetry by Dukaginzade Yahya Bey and a letter to Dukaginzade Osman Bey.

Âşık Çelebi ve Şairler Tezkiresi Üzerine Yazılar, Osmanlı biyografileri arasında ayrıcalıklı bir yeri olan Âşık Çelebi tezkiresi üzerine kitap biçiminde yayımlanan ilk çalışmadır. Okuması hem çok keyifli hem de çok zor bir metin yazan Âşık Çelebi (ö. 1572), yaşadığı dönemin kültürünü, edebiyatını, İstanbul’unu ve şairlerini son derece canlı bir şekilde tasvir eder. Bu kitabı oluşturan makaleler, Âşık Çelebi’nin eserinde vurguladığı belli başlı konular üzerine yoğunlaşarak onun bizlere aktarmaya çalıştığı dünyayı; hangi meseleleri nasıl ve neden anlattığını inceleyerek tezkiresini anlamaya bir başlangıç niteliği taşımaktadır.

Ta‘likîzâde Mehmed Subhî, who was one of the important favor of the 16th century, has performed the works named imperial council clerkship and shahnama authorship. Ta‘likîzâde, known with his historian identity wrote out the works named Revâniyye, Tabrîziyye, Shahnâma, Shahnâma of Yanik Expedition, and Shahnâma of Egri Expedition which are mentioning the expeditions mainly in which he personally attended. Various studies have been performed upon the history subjected works of the author. But till today any study has been performed upon Firâset-nâme which was most probably the first work of the Ta‘likîzâde’s authorship career. The single known copy of the work has been registered in Bibliotheque Nationale, Turc. No. 1055. Ta‘likîzâde wrote out this work with the request of Murad III (sult. 1574-1595) and has presented one of its nice copy to the emperor within the first period of the sultanate -most probably- prepared in palace’s calligrapher house. This work in basic was written out as prosaic but it contains a lot of copy right or cited Arabic or Persian and less Turkish poems/poem parts.
In this study, it will be tried to introduce the subject work of Ta‘likîzâde Mehmed Subhî. In this context, first and foremost general information as to the literature genre of firâsetnâme will be provided and subsequently information regarding evidences required to make deductions and ancillary sciences as to firâset which are applied during the interpretation process of such evidences will be furnished. Furthermore, its reflections within the Eastern and Western societies and the modification thereof in the Islamic civilization will be discussed. Subsequently, a handwritten copy of the work will be introduced and information as to the content thereof will be provided and the work’s authenticity and its place in the firâsetname literature genre will be tried to be determined.

Firâset is the science of finding unseen aspects basing on various apparent clues and make deductions regarding their qualities and quantities. The works, subject of which are these methods, are called firâsetnâme as a literature genre. The first literary work in this field of science, origin of which should be as old as mankind itself, has been penned through “pseudo–Aristoteles”. Upon translation of this work, the accumulation of knowledge on this subject has been transferred to the western world and has turned into a branch of science that continues to exist in our day under the name of “physiognomy”. On the other hand, this science has also been transferred to the Arab world by virtue of translations and contributed to the emergence of the firâset science through being blended with Islamic beliefs. There are actually outstanding differences, especially including proof methods, between physiognomy and firâset due to some understandings and perceptions in the Eastern and the Western civilizations. In this context, opinions/determinations of important Islamic scholars and personal experiences are the unchanging methods in the interpretation of evidences from the beginning to the end in the firâsetnâme type of works. Meanwhile, it is observed that methods of positive sciences such as observation, experiment, sampling and production of statistical data have been utilized in the historical process in the physiognomy type of works.
In the historical process, it is seen that the purview of firâset science also has changed from society to society. For example the science of scouting (“ilmü kıyâfetü’l-eser” or “kıyâfet-i isr”), which has an important place in Arab society, has lost the significance thereof in the Turkish society due to living conditions. The contents of the works have differed inasmuch as the traditions, customs, habits, traces of previous beliefs of every society as well as requirements needed by the geography in which they live are different from each other. It can be said, by referring to the translated works and cited sources, that the firâsetnâme/kıyafetnâme (works on the science of Kıyafe meaning interpretation of personality by observing the external appearance of a person) in Turkish literature have utilized both Arabic and Persian literature works. It is seen that the sources of the works written in the 19th century and later are the French physiognomy books. This change is in line with the cultural interaction process of Turkish society.
Much as, all of them are fed from the same Islamic tradition, there are some differences in terms of form and content, starting with the naming in works penned as to the firâset /kıyafet sciences in Arabic, Persian and Turkish literatures. When the names of the said works are examined, it is observed that firâset/firâsetnâme is preferred more in the Arabic literature while kıyâfet/kıyâfetnâme is preferred more in the Persian and Turkish literatures. However, it is also seen from time to timethat the terms firâset/firâsetnâme and kıyâfet/kıyâfetnâme have been used for each other’s place. Much as the mentioned terms are used in place of each other as if they are synonyms in naming, the word firâset has been considered as an upper title in the basic sources related to the subject, in particular in Taşköprüzâde’s works, and kıyâfet with the other sciences has been accepted as a science which is the subdivision of firâset or an ancillary science of firâset. In this context, it can be said that a great majority of the works penned in Turkish literature are in the genre of kıyâfetnâme, and some of the works bearing the name of firâsetnâme also bear the features of kıyâfetnâme. The number of works which have the features of firâsetnâme is very few. When these works are examined in terms of discussing the issue, it is seen in the firâsetnâme/kıyâfetnâme genre of works that they mostly focus on the interpretation of the issue only for utilization purposes without referring to the theoretical part of the issue. Risâle-i Kıyâset-i Firâset (or İlm-i Firâset) work of Mustafa bin Bâlî, in contrast, is a “real” example of firâsetnâme in which the theory of the issue is also discussed. Another work discussing the theoretical aspects of the issue, albeit not so detailed, regular and systematic as this work, is the Firâset-name of Ta‘likîzâde Mehmed Subhî.
Ta‘likîzâde wrote his first work Firâset-name probably in 1574 Sultan Murad III came to the throne and presented his work to the Sultan. The only known copy of the work is in Bibliotheque Nationale, Turc. registered under number 1055. This work with 62 leaves was produced in nakkaşhane (painting department) of the palace and ornamented with four paintings in “Nakkaş Osman” style. Much as Firâset-name was mainly written in a prose style, poetic writings as regards the subject of the work were also included. Some of these texts were penned by Ta‘likîzâde personally in Arabic, Persian and Turkish, while others were cited from other works. The work begins with praise to Allah and his Prophet. This is followed by praises to Sultan Murad III to whom the work was attributed. The purpose of the firâset science, its target mass and necessity is focused on in the reason of publication chapter of the work. In this chapter, the author also provides information as to the purpose and process of his writing. The main text of the work is composed of muqaddimah and two chapters. Necessity, purpose, scope and methods of the firâset science have been tried to explained in the Muqaddimah (introduction) part by defining this science. Creation of existence and in particular living things has been explained primarily in the First chapter under the heading of “Tenbîh”. In addition, the characteristics of people living in various climate regions are described. The Second chapter is about the evidences for different temperaments. In this chapter, methods of making inferences about the character of a person by examining “ahlât” (four fluids which affect the human body), age, ef’âl (actions, works), hey’et and sûret (status and appearance), gender, ancestry and entitlement (lineage and existing material accumulation) as well as space, creation and limbs is explained.
There are numerous anecdotes cited in the work for different purposes. Kâyif anecdotes including Prophet Muhammad and determining the kinship between Zeyd bin Hârise and Usâme and the kâyif anecdote of the Jewish person who saw Prophet Muhammad and believed in his Prophecy are included in the work. In addition to these,  there are other anecdotes from some leaders such as Alexander the Great, Nûşirevân, mother of Hajjaj the tyrant, Khalifa Me’mûn, Nizâmü’l-mülk Yavuz Sultan Selim, Damat Ibrahim Pasha as well as some scholars, such as Aristotle, Câlînûs, Imam Shafi, Imam Muhammad Sheybani, Imam Muhammad Ibn Sirin, Ibn Arabi, Al-Ghazali, Sadreddîn Konevî, Kâtibî and Kemal Paşazâde.
Ta‘likîzâde has compiled information from different sources as to firâset science while creating his work. The author has often not felt the need to specify the names of the sources he has utilized due to the understanding of the period. However from time to times he has also recorded the people or works he has utilized -in order to prove the truth of the information he has provided-.

Divân şiirinin kendine has bir iklimi ve atmosferi vardır. Kendine özel remizleri,mazmunları da bunlar arasında eklenebilir. Bu remizleri, mazmunları ilk bakışta anlamak kolay değildir. Anlamak için, işin ehli olmak gerekmektedir. Divân şiirinin kendine özgü bu yapısı, incelenmeye başladığı zaman dilimi içerisinde sözlüklerin hazırlanmasını zorunlu kılmıştır. Bu hazırlanış sadece anlaşılmazlığı ortadan kaldırmak için değil, divân edebiyatına yönelen suçlamaları ortadan kaldırmak ve anladığını okutmak, öğretmek maksadı da dikkatlere seslenir. Bu bağlamda divân edebiyatına sözlükleriyle hizmet eden İskender Pala’nın Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü Ahmet Talat Onay’ın Açıklamalı Divân Şiiri Sözlüğü ya da diğer bir adıyla Eski Türk Edebiyatından Mazmunlar ve İzâhı isimli iki sözlüğü karşılaştırılacaktır.

DOBRUDJA IN OTTOMAN TIMES:
THE KAZA OF HÂRȘOVA (16TH C)
Abstract
The Ottoman chancery documents, such as defters, orders, regulations, are a key source for studying Dobrudja under Ottoman rule, revealing its administrative, military and economic structures. This paper draws on toponymical, topographical and administrative information taken from eight Ottoman registers, all dating from the sixteenth century. The toponymy and the rural habitat are interpreted from a long-time perspective, assessing the continuity between the Ottoman and the pre-Ottoman structures. The Dobrudja case is also placed in the larger image of the dynamics of the Ottoman rural landscape. This article identifies both military and non-military Ottoman institutions in Dobrudja, such a vozar, derbendci, ellici, gümrükçi, müsellem, akıncı. Consequently, it proposes a comparative analysis between the Ottoman power structures and the previous, imperial, Byzantine ones. A chronological and cartographic inventory of the human settlements in Ottoman Dobrudja argues for a reconsideration of their synchronic and diachronic evolution.

ANI J. AVETISYAN
AN EPISODE OF THE HISTORY OF CREATING THE ARABIC SCRIPT MANUSCRIPTS COLLECTION IN MATENADARAN (1880-1915) AND THE MANUSCRIPTS DONATED BY KEROVBE PATKANYAN
Keywords: Ottoman Turkish, Ottoman Turkish Manuscripts, Turkish Literature, St. Etchmiadzin
This is the second article of the author on the same subject.  In its first part, the history of the Arabic Script Manuscripts Collection of Matenadaran is briefly described. It was first published in 1965, and since the information it contains and the methods of manuscript description used in it are now outdated, there is a need for re-examination, correction, and completion of the material.
In particular, the author discusses the first period (1880–1915) when the collection was formed. Several donators are referred to and special emphasis is put on Kerovbe Patkanyan’s personal donations to the library of Holy Etchmiadzin in 1903. The article contains a complete description of all these manuscripts. It should be noted that in the publication of 1965, Kerovbe Patkanyan’s name was not mentioned at all. It was only stated that his manuscripts had been included in the collection in 1925.

Edebiyat terimi olarak “ölen birinin ardından duyulan üzüntüyü dile getirmek, o kişinin iyi taraflarını anlatmak üzere yazılmış lirik şiirler” manasına gelen mersiyeler her ne kadar gerçek şahıslara yazılmış ise de şehir veya hayvanlara yazılan mersiyeler de bulunmaktadır. Arap edebiyatında Ebu Nüvas'ın öldürülen av köpeğine ve İbnü'l-Allâf'ın komşuları tarafından öldürülen kedisine yazdığı mersiyeler ilk hayvan mersiyesi örnekleridir. Bu yazının konusu olan Şihâbî’nin Pisi Mersiyesi, Me’âlî’nin yazdığı “Mersiye-i Gürbe” ve Nâmık Kemâl’in Sadrazam Mahmud Nedim Paşa’yı hicven yazdığı “Hırre-nâme”si ile birlikte Türk edebiyatında bilinen üçüncü kedi mersiyesidir. Hayatı hakkında biyografik kaynaklarda bilgi bulunmayan ancak 16. yüzyılda yaşamış olduğu tahmin edilen Şihâbî, Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme’sinde tüm kedilerden üstün tuttuğu Divriği cinsi kedisinin kaybolması veya çalınmasının ardından bu mersiyeyi kaleme almıştır. Makalenin giriş bölümünde kedilerle alakalı genel bilgiler verildikten sonra Türk edebiyatındaki hayvan mersiyelerine değinilmiş, ardından Şihâbî’nin hayatı ve eserlerine dair bilgiler değerlendirilmiştir. Son olarak şairin Mersiye-i Pisi’si incelenip çeviri yazılı metni sunulmuştur.

16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk şehrengiz Mesîhî tarafından yazılmıştır. Şehrengizler bize Rûm şairlerinin şehir tasvirlerini sunarken bir yandan da şehrin "mahabîb (erkek güzeller)" tasvirlerini sunarlar. Bu çalış-mada öncelikle şehrengiz çalışmaları hakkında bilgi verilmiş, kökenine dair tartışmalar özetlenmiştir. Ayrıca diğer edebî türlerle olan bağlarıyla ilişkisi ve imparatorluk edebiyatı değerlendirilmiştir. Şehrengizlerin yazıldıkları dö-nem ve tür özellikleri ışığında, Lâmiî Çelebi'nin Bursa Şehrengizi ve Mustafa Âli'nin Gelibolu Şehrengizi incelenmiş, iki şehrengizin farklılıkları gösterilmiştir. Bu farklılıklar, Lâmiî Çelebi'nin şehrengiz türüne getirmek istediği yenilikle açıklanırken, Lâmiî Çelebi Şehrengizine dair tartışmalar özetlenmiştir. Diğer yandan İstanbul dışındaki şehirler için yazılan şehrengizlerin, şairlerin yeni merkezin dikkatini şehirleri aracılığıyla kendilerine çekme girişimi olarak görü-lebileceği ve bu şehir anlatılarında 16. yüzyılda "mutlak merkezin" İstanbul olmasından kaynaklı hoşnutsuzlukların etkisi olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Bu iki kaynağın yanında Lâtifî'nin "Evsâf-ı İstanbul" adlı eseri de bir şehir anlatısı olarak incelenmiş ve Osmanlı dünyasında şehir anlatılarındaki paralellikler ortaya koyulmuştur. Kısacası bir taraftan bir edebî türün dönemin zihniyetiyle bağı irdelenmiş ve şairlerin eserleri aracılığıyla merkezle kurdukları bağ tartışılmıştır.

Bu yazıda Osmanlı Divan şiiri geleneğinde en temel bağlayıcı unsurlardan olan patronajın Divan şairi ve onun şiir üretim süreciyle ilişkisi üzerinde durulmaktadır. Bir başka ifadeyle patronaj sisteminin Divan şiirinin üretim süreci üzerindeki hâkimiyet alanı sorgulanarak şiirin içerdiği söz konusu sürece vurgu yapılması hedeflenmektedir. Bu çerçevede ilk olarak Osmanlı sarayının edebî bir merkez olma serüvenine genel hatlarıyla yer verilmekte, ardından Osmanlı Divan şiirinin İran’ı aşma hedefinin şair açısından getirdiği yükümlülüklere değinilmektedir. Divan şiirinin mazmunları ve şairin şiirini oluştururken üstlendiği kimlikler de onun üretim sürecini doğrudan etkileyen unsurlar olarak öne çıkarılmaktadır. Kasidenin şair için en önemli edebî tür olarak öne çıkarılması bağlamında, şairle padişah arasındaki ilişkinin niteliği ve padişahın kimliğinin merkeziliğine paralel olarak şairin önüne konulan kıstaslar da aynı çerçevede bu çalışmada yer bulmuştur. Söz gelimi şaire musahiplik verilmesi ya da üretilen şiirin kıymet görmesi gibi noktalarda padişah kadar saray çevresi ve onların eğilimleri de önem kazanmaktadır. Divan şairini kuşatan (1) edebî ürüne dair kuralların ve (2) değerlendirmede bulunan çevrelerin şairin kendi üretim sürecine ilişkin ne ölçüde alan bıraktığı ve bu anlamda şiirin üretim sürecine yapılan vurgu çalışmanın temelini oluşturmaktadır.

http://www.5harfliler.com/hayal-ve-hakikat/
Elli liralık banknotların arkasında yer alan bir imge olarak Fatma Aliye figürü zamanımızın (sözel) ekonomisinde tedavüle girmiş bulunmakta. Ancak Fatma Aliye’nin modern Osmanlı edebiyat alanına dahil oluşu çok daha meşakkatli.

XVI. yüzyılın önemli devlet adamlarından biri olan Celalzâde
Mustafa Çelebi, aynı zamanda bir tarihçidir. Tarih, din, edebiyat ve
hukuk alanında eserler yazmış olan müellifin eserlerinden birisi de
Rodos’un fethini konu alan fetihnâmesidir. Toplam yedi nüshası
bulunan eser, dil ve anlatım bakımından iki gruba ayrılmaktadır.
Birinci grup daha sade bir dille ve sefer esnasında kaleme alınmıştır.
İkinci grup ise sonraki bir tarihte ve daha sanatlı bir dille yazılmıştır.
Bu mensur eserinde Celalzâde girizgah, seferin sebebi, sefer için yapılan
hazırlıklar, donanmanın harekete geçmesi, padişahın Rodos’a hareket
etmesi, muhasara esnasında alınan diğer yerlerin fethi, Dulkadirli Ali
Bey’in isyan etmesi, Rodos Adası ve Kalesini tasvir, kuşatma esnasında
şehit düşen askerlerin tavsifi ve Rodos’un fethine düşülen tarihler
hususunda toplam 108 beyitlik manzumelere yer vermiştir.
Rodos Fetihnamesi’nin özellikle ikinci grubunu oluşturan
nüshalarda Celalzade’nin, edebî maharetini yansıtma arzusunu görmek
mümkündür. Olayların anlatımında, yer ve kişilerin tasvirini konu alan
mensur kısımlarda adeta şiirimsi bir üslup kullanan müellif, eserinde
sık sık değişik uzunluktaki manzum parçalara da yer vermiştir. Bir
tarihi olayı konu almasına rağmen, müellifinin güçlü kalemi ve edebî
yeteneğini yansıtması bakımından Rodos Fetihnamesi sadece bir tarihî
eser değil, aynı zamanda bir edebî eser özelliği de taşımaktadır.
Dolayısıyla Rodos Fetihnamesi, konu aldığı olay hakkında verdiği
ayrıntılı bilgi ile tarihçilerin, dil ve üslubuyla da edebiyat tarihi
araştırmacılarının ilgisini hak edecek bir eserdir.

Djalālzāde Mustafā Čelebi, who was also a historian, one of the
important government official in the XVIth century. He was an author
who wrote some boks on history, religion, literature and law. The
Fathnāme of Rhodes, is one of his book, wrote about conquest of
Rhodes. Total works with seven copies, in terms of language and
narrative forms are divided into two groups. The first group was written
with more simple language and in during battle. The second group was
written at a later date and a with colorful language. Djalālzāde used 108
couplet piece of verses in this prose work, for introduction and about
the battle reason, the preparations for battle, the movement of the fleet,
moving Sultan to Rhodes, the conquest of the other places capture
during siege, Dhu'1-Kadrlu Ali Bey's rebellion, delineate Rhodes Island
and castle, depicting soldiers who died during the siege and to compose
a chronogram to commemorate the date of the conquest of Rhodes.
Especially in the second group of volumes of The Conquest Book
of Rhodes, Celalzade’s will to express his literary skills can be seen. In
detailing of events, describing places and persons in a poetric style, he
often used narrative poetry in several longtitude. Although the Conquest
Book of Rhodes details a historical event, owing to the literary skills of
the writer, the book is also a literary work. In sum, the Conquest Book
of Rhodes, in terms of the events -which it details and give information
of- it merits attention of historians, with respect to the language and the
literary style it merits attention of Literature Historians.

Yunan Mitolojisi'ndeki Narcissus hikâyesi, geniş bir coğrafyaya yayılan pek çok kültür üzerinde etki alanı oluşturmuştur. Narsis'in su kenarında aksini görerek kendine meftun olması, bir aşk ve taaccüple kendi aksini seyrederek geçirdiği ömrünün sonunda nergis çiçeğine dönüşmesi şeklinde seyreden hikâyesinin çeşitli akislerini dünya edebiyatının mahsullerinde görmekteyiz. Nergis'in tesirinde kalan bu mahsuller İngiliz, Alman, İsveç, Fransız, Çin, Arap ve İran edebiyatı sahalarında ortaya çıkmakla birlikte, Türk edebiyatında da dikkate ve incelemeye değer bir yer teşkil eder. Özellikle klasik Türk edebiyatında, divan şiiri alanında nergis motifi ile rediflenmiş pek çok gazel ve kaside örneğiyle karşılaşmaktayız. Bu çalışmadaki temel amaç, divan şiirindeki kullanılışının çıkış noktası konusunda mutabakat sağlanamamış olan, Yunan mitolojisinin Narkissos'u ile, bir motif ve çiçek olarak nergis'in, Batı şiirindeki ve klasik Türk edebiyatı mahsullerindeki yeri, kullanılışı ile içerdiği muhtelif ve muhtemel anlamlarının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesidir.

The Narcissus saga of the Greek Mythology has had a broad sphere of influence on  multitudinous cultures over a wide geography. The influence of the tale of Narcissus, which occurs as falling in love with his reflection after sighting it in the water and transformating into the flower of narcissus after spending his life by amazedly watching his reflection, can be seen remarkably in numerous works of world literature. The respective works, in which the impacts of the relevant story appears in various literaty spheres, has been given in the domain of English, German, Swedish, French, Chinese, Arabic, Persian and more, in addition to constituting a salient and prospect-worthy place in Turkish literature. Therewithal, particularly in the field of divan poetry of Classical Turkish Literature, there appears in a multitude of gazel and kaside epitomes rhymed with the motive of narcissus. That all being said, the finding of this study is an attempt to commentate and peruse the place, practice and presumptive content of Narcissus in extracts both from Western Literature and from Classical Turkish Literature comparatively.

The Cairo Genizah is well known as a repository for hundreds of thousands of manuscripts that the Jewish residents of Fustat (Old Cairo) produced and consumed in the premodern period. Foreign "collectors" acquired most of these manuscripts for European libraries in the second half of the nineteenth century, with the majority arriving at the Cambridge University Library in 1897 under the auspices of Solomon Schechter. Less well known is the fact that hundreds of Genizah fragments were produced in the late nineteenth century, even as European collectors were scouring Cairo for ancient texts. This later corpus includes witnesses to the social and economic history of late Ottoman Cairo and provides copious evidence for the material history of Egyptian Jewish literary activity at that time. Despite this, it remains understudied for both Ottoman and Jewish history. Late Genizah material also raises questions about the integrity of "Cairo Genizah" manuscript collections around the world, as some fragments postdate Schechter's Genizah "discovery," and others were never in Egypt at all.

ملخص / ABSTRACT / ÖZET -  بدأت مناقشة المدارس الدينية مع حركات التغريب في الدولة العثمانية وتم البدء في إنشاء مؤسسة تعليمية عالية بديلة للمدارس في الربع الأخير من القرن التاسع عشر، وكانت هناك ثلاث محاولات من 1845م حتي 1881م فشلت في تأسيس "دَار الفُنُون" (الجامعة). كانت "دار الفنون الشَّاهَانَه (الملكية)" دار الفنون الأولى التي أسست في عام 1900م، وكانت مستمرة من حيث التنظيم والهيكل العلمي، هذه الدار أيضا هي دار الفنون الأولى التي تشمل فرعًا يوفر التعليم الديني "العلوم العالية الدينية". وهنا دار الفنون الأخرى التي لديها فرع مماثل هي؛ "دار الفنون العثمانية" و"دار الفنون إِسْطَنْبُول". ومن الملاحظ أن جميع هذه الفروع لها دورة للتفسير في المناهج الدراسية، وتم تحديد ساعة الدورة الأسبوعية على أنها ثلاثة ساعات. مَنَاسْتِرْلِي إِسْمَاعِيل حَقِّي، وكَرَجِي سَعِيد، وبَرْغَامَالِي أَحْمَد جَوْدَتْ وآسِتَانَلِي مَصْطَفى شَوْكَتْ هم المعلمون الذين ألقوا محاضرات عن التفسير. أخذ المعلمون في دروس التفسير بعين الاعتبار السور والآيات المختارة وتفسيرها باللغة التركية وكانوا يستفيدون بكتب مختلفة في التفسير ويلقون الضوء في التوجه نحو منهج التفسير الحالي. وأعقب الموضوعات المتعلقة بتاريخ التفسير على حسب أصول الطبقات مع أسماء التفاسير. (الكلمات المفتاحية: التفسير، دروس التفسير، دار الفنون، الجامعة، المدرسة ، العثمانية، الجمهورية التركية) .......... ABSTRACT - Along with the westernization movements in the Ottoman Empire, madrasahs were discussed and the establishment of an alternative higher education institution to the madrasa was initiated in the last quarter of the 19th century. There were three attempts to establish dār-al-funūn (university) from 1845 to 1881 but failed. Dār-al-funūn Shāhānah (monarchy, royalty) was the first dār-al-funūn in 1900, which was continuous in terms of organization and scientific structure. This dār-al-funūn is also the first dār-al-funūn which also includes a shu‘bah (faculty) that provides religious education (Ulūm-ı Āliye-i Dīniyye). The other dār-al-funūns which have a similar faculty are Dār-al-funūn-ı Osmānī (Ottoman) and Istanbul Dār-al-funūn. It is seen that all of these faculties have Tafseer course in the curriculum, and the weekly course hour is determined as three. Manastirli Ismail Hakki, Kereci Said, Bergamalı Ahmed Cevdet and Asitaneli Mustafa Şevket were the teachers who entered the course of Tafseer in dār-al-funūns. In the Tafseer courses, various surahs were interpreted in Turkish by the teacher with the use of tafseer books and the aspects facing the present were mentioned. The subjects related to the history of tafseer were given by following the tabakāt method. In addition, information about the books of tafseer was told. (Keywords: Tafseer, Tafseer Course, Dār-al-funūn, Madrasah, Ottoman, Turkish Republic) .......... ÖZET - Osmanlı’daki batılılaşma hareketleri ile birlikte medreseler tartışılmaya başlanmış ve medreseye alternatif bir yüksek eğitim kurumunun tesisine 19. asrın son çeyreğinde girişilmiştir. 1845’ten 1881’e kadar üç başarısız dârulfünûn (üniversite) girişimi olmuştur. Teşkilat ve ilmi yapısı itibariyle süreklilik arzeden ilk dârulfünûn 1900’de açılan Dârulfünûn-ı Şâhâne’dir. Bu dârulfünûn aynı zamanda dini eğitim veren bir şubeyi (Ulûm-ı Âliye-i Dîniyye) de bünyesinde barındıran ilk dârulfünûndur. Benzer bir şubeye yer veren diğer dârulfünûnlar Dârulfünûn-ı Osmânî ve İstanbul Dârulfünûnu’dur. Tüm bu şubelerin ders programında Tefsir dersinin yer aldığı, haftalık ders saatinin ise üç olarak belirlendiği görülmektedir. Manastırlı İsmail Hakkı, Kereci Said, Bergamalı Ahmed Cevdet ve Âsitâneli Mustafa Şevket dârulfünûnlarda tefsir dersini veren hocalardır. Tefsir derslerinde, seçilen herhangi bir sûre muhtelif tefsirlerden istifade ile hoca tarafından Türkçe olarak yorumlanmakta günümüze bakan yönleri ile ele alınmaktaydı. Tefsir tarihine müteallik konular ise tabakat usûlü takip edilerek literatür bilgisi ile verilmekteydi. (Anahtar Kelimeler: Tefsir, Tefsir Dersi, Darulfünun, Medrese, Osmanlı, Türkiye)

Tarihin başından beri insanlar gelecekte ne olacağını
bilmek istemiş; bunun için çeşitli yöntemlere
başvurmuşlardır. Bunlardan biri de fal bakmaktır. Kahve,
papatya, yaprak, el, kitap, oyun kartları, harfler ve sayılar
gibi pek çok şey fal bakma amacıyla kullanılmıştır. Bu
unsurların temel çalışma prensibi ise rastlantıya
dayanmaktadır. İslâm dini, gaybın yalnızca Allah
tarafından bilinebileceğini; bunun tek istisnasının ise
kendisine vahiy ya da ilham yoluyla gayba ait bilgilerin
verildiği kimseler olduğunu söyler. Allah’ın kemal
sıfatlarından biri olan gaybı bilme, yalnızca O’nun isteği
doğrultusunda mümkündür. Kehanet ve fal gibi
uygulamalarla gayba ait bilgileri zorla ele geçirmek ise
İslâm âlimlerince haram sayılmıştır. Yine de Müslümanlar,
hem dinin emirlerini yerine getirmek hem de geleceği
bilme dürtüsünü tatmin etmek amacıyla falı İslâmi bir
çerçevede konumlandırıp bu yasak uygulamayı
meşrulaştırma yoluna gitmişler; bunun sonucunda Kur’an
falı ve Câfer-i Sâdık falı gibi fallar icat etmişlerdir. Söz
konusu fallardan biri de Tefe’ül-nâme-i İmâm
Sühreverdî’dir. Her ne kadar Ebü’n-Necîb Sühreverdî’ye
ait olduğu kesin değilse de bu eser, İslâm kültürünün fala
nasıl yaklaştığı hususunda ilginç bir örnek olarak
karşımızda durmaktadır. Makalede, Tefe’ül-nâme-i İmâm
Sühreverdî adlı eseri tercüme edip yayınlayan Sâdık
Vicdânî’nin çalışması tanıtılmış ve Latin harflerine
aktarılmıştır. İslâm kültürünün fala nasıl yaklaştığı ilgili
eser özelinde kısaca incelenmiş ve fal bakma
uygulamasının İslâmi bir temele oturtulup
meşrulaştırılması hususunda bu eser bir örnek olarak
gösterilmiştir.